Điều trị nội khoa - XỬ TRÍ SỐT CAO

Chia sẻ: Ashdkajd Daksdjk | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sốt cao : Nhiệt độ 370C (sáng) và 370C (chiều) do trung khu điều nhiệt ở vùng hạ đồi tăng “set point”. Trong điều kiện sinh lý bình thường của cơ thể, set point là 370C vào buổi chiều và sẽ duy trì thân nhiệt ở 370C vào buổi chiều. Trường hợp bệnh nhân bị nhiễm khuẩn, set point sẽ tăng cao, thí dụ 3905C , những cơ chế điều nhiệt sẽ tham gia để thân nhiệt duy trì ở mức 3905C/

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều trị nội khoa - XỬ TRÍ SỐT CAO

XÖÛ TRÍ SOÁT CAO MUÏC TIEÂU HOÏC TAÄP : 1. Phaân bieät Soát cao khaùc vôùi tình traïng Taêng thaân nhieät. 2. Xaùc ñònh caùc böôùc tieáp caän beänh nhaân soát ñeå ñònh höôùng chaån ñoaùn. 3. Lieät keâ caùc nguyeân nhaân gaây soát keùo daøi (khoâng roõ nguyeân nhaân). PHAÂN BIEÄT SOÁT CAO VAØ TAÊNG THAÂN NHIEÄT Soát cao : Nhieät ñoä > 370C (saùng) vaø 370C (chieàu) do trung khu ñieàu nhieät ôû vuøng haï ñoài taêng “set point”. Trong ñieàu kieän sinh lyù bình thöôøng cuûa cô theå, set point laø 370C vaøo buoåi chieàu vaø seõ duy trì thaân nhieät ôû 370C vaøo buoåi chieàu. Tröôøng hôïp beänh nhaân bò nhieãm khuaån, set point seõ taêng cao, thí duï 3905C , nhöõng cô cheá ñieàu nhieät seõ tham gia ñeå thaân nhieät duy trì ôû möùc 3905C/ Taêng thaân nhieät Nhieät ñoä cô theå taêng cao, khoâng lieân quan ñeán set point. Trong tröôøng hôïp naøy, set point vaãn duy trì ôû möùc ñoä nhö tröôùc duy chæ coù roái loaïn trong cô cheá sinh vaø thaûi nhieät, chính xaùc hôn laø khoâng coøn khaû naêng thaûi nhieät do cô theå sinh ra. Nguyeân nhaân taêng thaân nhieät goàm : truùng naéng – Heat stroke, do thuoác gaây ra (Amphetamines, IMAO, Cacaine, LSD, Choáng traàm caûm...), Hoäi chöùng thuoác an thaàn kinh aùc tính (gaây ra do Phenothiazines, Butyrophenones, Flixetine, Metoclopramide, Domperidone...). Taêng thaân nhieät aùc tính do ngöûi thuoác teâ meâ, succinylcholine, do beänh noäi tieát (Côn baõo giaùp, U tuûy thöôïng thaän). TIEÁP CAÄN BEÄNH NHAÂN SOÁT CAO Khai thaùc beänh söû : Raát quan troïng ñeå coù höôùng chaån ñoaùn. 186
 Lieân heä ñeán caùc thuoác ñaõ duøng, keå caû thuoác Nam vaø thuoác Baéc, caùc thuû thuaät ngoaïi khoa, nhoå raêng. vaø thôøi ñieåm xuaát hieän soát cao.  Lieân heä ñeán tình huoáng tieáp xuùc khaùc : thuù vaät, thuù nuoâi choù, meøo, chim, khæ... trong nhaø, khoùi ñoäc, taùc nhaân gaây nhieãm, ngöôøi beänh trong nhaø, tröôøng hoïc, coâng sôû... Yeáu toá ñòa lyù, ñòa phöông nôi beänh nhaân cö nguï, du lòch, nôi haønh quaân...   Taäp quaùn aên uoáng , aên caù soáng, thòt soáng, aên taùi, aên nem soáng, rau soáng, uoáng söõa töôi (chöa qua chöng haáp), nöôùng chöa chín...  Thoùi quen uoáng röôïu, huùt thuoác, tieâm thuoác qua ñöôøng tónh maïch, boà ñaø, ma tuùy, truyeàn maùu... Tieàn söû dò öùng thuoác, thöùc aên, khoùi buïi, moà hoùng, va chaïm cô hoïc, hoùa chaát...   Tieàn söû gia ñình, baûn thaân veà beänh lao, beänh nhieãm khaùc, beänh vieâm khôùp, beänh Collagen, thieáu maùu, vaøng da... Saéc toäc  Khaùm laâm saøng: Khaùm laâm saøng caån thaän theo trình töï kinh ñieån, khoâng boû soùt moät cô quan naøo, ñaëc bieät löu yù ngoaøi da, haïch baïch huyeát, maét, moùng tay moùng chaân, ngöïc buïng, heä xöông cô, heä thaàn kinh, cô quan sinh duïc ngoaøi, khaùm aâm ñaïo, aán chaån tröïc traøng... Xeùt nghieäm caän laâm saøng: Tröôùc moät beänh nhaân soát cao, khoâng theå xaùc ñònh phaûi thöïc hieän bao nhieâu xeùt nghieäm ñuû ñeå chaån ñoaùn. Tuøy thuoäc nhöõng döõ kieän khai thaùc ñöôïc töø beänh söû, tình hình dòch teå, keát quaû khaùm laâm saøng maø tieán haønh caùc xeùt nghieäm töø giaûn ñôn ñeán phöùc taïp maø keát quaû cuoái cuøng laø tìm ra chaån ñoaùn ñeå ñieàu trò thích öùng. 1. Huyeát hoïc : Toác ñoä maùu laéng – Huyeát ñoà vôùi ñaày ñuû caùc thaønh phaàn cuûa maùu. Phaân tích ñaùnh giaù yù nghóa bình thöôøng, khoâng bình thöôøng cuûa töøng thaønh phaàn cuûa Baïch caàu, coù/khoâng coù teá baøo non ôû maùu ngoaïi vi – huyeát truøng soát reùt – Tuûy ñoà... 2. XN sinh hoùa : Ñöôøng huyeát luùc ñoùi – BUN – Creatinin maùu – XN chöùc naêng gan – Toång phaân tích nöôùc tieåu – XN Protein, Glucosa dòch coå tröôùng, maøng phoåi 187
maøng tim... 3. XN vi sinh : Laáy maãu dòch ôû muõi hoïng, dòch coå töû cung, aâm ñaïo... khi khoâng coù höôùng daãn cuûa laâm saøng hoaëc dòch teå. Dòch maøng phoåi, maøng buïng, dòch khôùp , dòch maøng naõo, maøng tim phaûi ñöôïc xeùt nghieäm khi coù yeâu caàu. Muïn nöôùc, oå dòch tích tuï döôùi da, xuaát huyeát... caàn ñöôïc laáy maãu gôûi xeùt nghieäm. Xeùt nghieäm ñaøm tìm BK – Caáy maùu – Caáy nöôùc tieåu – Caáy phaân .v.v... 4. Huyeát thanh chaån ñoaùn : Xeùt nghieäm mieån dòch - PRC - Chaát ñaùnh daáu ung thö - Teá baøo Hagraves - Teá baøo ung thö... 5. Chaån ñoaùn hình aûnh: X quang, Sieâu aâm, CT Scan, MRI, Noäi soi... MOÂT SOÁ BEÄNH KEØM THEO SOÁT CAO: 1. Taát caû caùc beänh nhieãm: Nhieãm vi truøng, nhieåm sieâu vi, nhieãm kyù sinh truøng... 2. Chaán thöông cô hoïc hoäi chöùng vuøi laáp 3. Beänh aùc tính: Ung thö thaän, tuïy, xöông, phoåi, U lympho, beänh baïch caàu... 4. Thieáu maùu taùn huyeát. 5. Tai bieán maïch: Ngheõn maïch phoå, nhoài maùu cô tim, tai bieán maïch naõo. 6. Beänh mieãn dòch: Beänh collagen, soát cao do thuoác, vaø soát do nhöõng roái loaïn mieãn dòch khaùc. 7. Roái loaïn chuyeån hoùa caáp tính: Beänh gout, beänh porphyrie, taêng triglyceride maùu, côn baûo giaùp, cô suy thöôïng thaän. 8. Truùng naéng, giaû soát... XÖÛ LYÙ TÌNH TRAÏNG SOÁT CAO.  Caàn caân nhaéc kyõ löôõng khi quyeát ñònh cho haï nhieät treân beänh nhaân tröôûng thaønh, soát vöøa, ñang naèm beänh vieän.  Cho thuoác haï nhieät khoâng khieán nhieãm truøng choùng khoûi cuõng nhö hoã trôï heä thoáng mieãn dòch. Cho thuoác haï nhieät chæ coù muïc ñích laøm giaûm trieäu chöùng toaøn thaân nhö nhöùc ñaàu, ñau cô, ñau khôùp.  Neân cho thuoác haï nhieät ngay ñoái vôùi beänh nhaân coù tuoåi ñang trong tình traïng suy hoâ haáp, suy tuaàn hoaøn naõo, suy tim, beänh naõo thöïc theå hoaëc ñoái vôùi treû em coù tieàn 188
söû laøm kinh, co giaät.  Acetaminophen laø thuoác ñöôïc choïn ñaàu tieân. Aspirin hoaëc khaùng vieâm khoâng Steroid haï nhieät cuõng raát hieäu quaû nhöng coù taùc fuïng phuï ñoái vôùi tieåu caàu vaø daï daøy.  Caùc bieän phaùp hoã trôï ñeå haï nhieät goàm coù lau maùt, chöôøm maùt, coù maùy ñieàu hoøa nhieät ñoä, taém nöôùc laïnh, ñaép chaên laïnh...  Rieâng ñoái vôùi tröôøng hôïp taêng nhieät (thí duï: phôi naéng, uoáng thuoác khaùng Cholin, Phenothiazin, choáng traàm caûm, cöôøng giaùp... keøm theo khoâ da, aûo giaùc, meâ saûn, daõn ñoàng töû, cöùng cô...) thì caàn aùp duïng caùc bieän phaùp laøm haï nhieät ngay nhö chöôøm maùt, quaït, maùy laïnh, chaên laïnh, thaäm chí taém nöôùc ñaù laïnh, röõa daï daøy, phaåm phaân phuùc maïc vôùi nöôùc ñaù laïnh, thaåm phaân loïc maùu, ñoàng thôøi laøm laïnh maùu ñeå haï thaân nhieät. Thuoác ñieàu trò laø Dantrolene vôùi lieàu töø 1 - 2,5mg/kg theå troïng MT/6 giôø. SOÁT KEÙO DAØI (SKD KHOÂNG ROÕ NGUYEÂN NHAÂN) Fever of unknown origin (FUO) Ñònh nghóa coå ñieãn: 1. Nhieät ñoä > 38.30C trong vaøi laàn laáy nhieät lieân tieáp. 2. Soát keùo daøi > 3 tuaàn leã vaø 3. Khoâng tìm ra chaån ñoaùn sau 1 tuaàn leã naèm vieän ñeå xeùt nghieäm. (Petersdorf vaø Beeson - 1961) SKD thuoäc beänh vieän: 1. Soát > 38.30C treân beänh nhaân ñang naèm vieän, ñöôïc chaêm soùc, vaø khoâng coù nhieãm truøng hoaëc uû beänh khi nhaäp vieän. 2. Coù ít nhaát 3 ngaøy ñeå thaêm doø tìm beänh. SKD giaûm baïch caàu haït : 1. Soát > 38,30C treân beänh nhaân coù baïch caàu haït < 500 /l 2. Coù ít nhaát 3 ngaøy ñeå thaêm doø tìm beänh. 189
SKD keát hôïp HIV : 1. Soát > 38,30C keùo daøi treân 3 tuaàn leã treân beänh nhaân ngoaïi truù hoaëc > 3 ngaøy cho beänh nhaân HIV noäi truù. 2. Coù ít nhaát 3 ngaøy ñeå thaêm doø tìm beänh. Nguyeân nhaân gaây ra SKD: Xeáp theo thöù töï giaõm daàn. 1. Nhieãm truøng: Ñöùng ñaàu nhoùm nhöng nay coù khuynh höôùng giaõm daàn do ñoàng thôøi xuaát hieän nhieàu hoï khaùng sinh maïnh vaø nhöõng kyõ thuaät thaêm doø môùi: LAO ngoaøi phoåi - VIRUS HIV, Cytomegalovirus, Epstein - Barr - ABCES trong oå buïng, sau phuùc maïc vaø caïnh coät soáng VIEÂM TUYÛ XÖÔNG - VIEÂM NOÄI TAÂM MAÏC - VIEÂM XOANG - ABCES RAÊNG - VIEÂM ÑÖÔØNG MAÄT - SOÁT REÙT CRYPTOCOCUS Neoformans. 2. Khoái U: Ñöùng haøng thöù nhì cuûa nhoùm nhöng hieän nay beänh cuõng giaõm daàn do chaån ñoaùn sôùm vaø thaønh quaû coâng ngheä cao trong chaån ñoaùn: Ung thö ñaïi traøng, gan, Lymphome, Beänh baïch caàu, U thaän, Tuî taïng, Sarcoma. 3. Beänh vieâm khoâng nhieãm truøng - Non Infectious Inflammatory Diseases : coù khuynh höôùng taêng trong nhöõng naêm gaàn ñaây: Vieâm ñoäng maïch thaùi döông, Beänh Still, Beänh Collagen... Nhoùm nguyeân nhaân hoån hôïp: soát do thuoác, Ngheõn maïch phoåi, Boùc taùch ñoäng maïch chuû, Giaû soát... Höôùng xöû trí: 1. Trong luùc chaån ñoaùn, moät soá ñöùc tính maø thaày thuoác caàn coù; kieân trì, traàm tænh, coù oùc phaùn ñoaùn moät caùch khoa hoïc, loøng thöông yeâu beänh nhaân, yeâu ngheà... 2. Taän duïng taát caû phöông tieän coù theå taäp trung chaån ñoaùn. 3. Toác ñoâ maùu laéng cao ñoøi hoûi phaûi coù ñieän di Protid ñeå phaân tích  1,  2, , vaø y globulin. Tìm teá baøo non trong maùu ngoaïi vi - HTSR. Tuyû ñoà. Sinh thieát tuyû. 4. Caáy maùu, muû, nöôùc tieåu, dòch, caùc oâ nhieãm, oáng thoâng, dò vaät ... deã laøm xeùt nghieäm vi truøng, naám... ñuùng kyõ thuaät, nhieàu laàn. rieâng caáy maùu, löu yù ñeán nhöõng loaïi 190
vi khuaån moïc chaäm nhö vi khuaån nhoùm HACEK. 5. Huyeát thanh chaån ñoaùn, luoân nghó ñeán aáu truøng laïc choã (Larva migrans). 6. Caùc xeùt nghieäm mieãn dòch. 7. Caùc chaát ñaùnh daáu ung thö. 8. Sinh thieát gan, tuyû xöông, haïch, cô, polup, oå loeùt... Coù neân gôûi maåu sinh thieát ñeán nhieàu trung taâm xeùt nghieäm cô theå bònh lyù? vaø hoäi chaån? 9. Noäi soi oáng tieâu hoaù, Pheá quaûn, TMH.... 10. Sieâu aâm buïng. 11. CT Scan loàng ngöïc, buïng, naûo, 12. MRI chuû yeáu toån thöông coät soáng, caïnh coät soáng, abces trong oå buïng, boùc taùch ñoäng maïch chuû buïng ... 13. Moå buïng thaêm doø vaø sinh thieát trong luùc moå. 14. Chuïp Ñoäng maïch - Chaát ñoàng vò phoùng xaï. Ñieàu trò: Ñieàu trò theo kinh nghieäm phaûi ñöôïc caân nhaéc kyû tröôùc khi tieán haønh. Ñieàu trò thöû: Rifampicin, Izoniazid vaø moät thuoác thöù 3 trong 6 tuaàn leå ñoái vôùi beänh lao. NZAIDs ñoái vôùi beänh Still. Corticosteroid ñoái vôùi beänh theå keo. 191