intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của một số loại cây thuốc dân gian tại Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: Trương Yến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

33
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồ án tốt nghiệp này được thực hiện với mục tiêu nhằm đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của các loại cây thuốc đối với một số chủng vi sinh vật gây bệnh và bước đầu định tính thành phần hóa học cao chiết nước của một số loại cây thuốc. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của một số loại cây thuốc dân gian tại Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP KHẢO SÁT HOẠT TÍNH KHÁNG KHUẨN CAO CHIẾT NƯỚC CỦA MỘT SỐ LOẠI CÂY THUỐC DÂN GIAN TẠI VƯỜN QUỐC GIA BIDOUP – NÚI BÀ, TỈNH LÂM ĐỒNG Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Giảng viên hướng dẫn: Th S. Phạm Minh Nhựt Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Thảo MSSV: 1151110516 Lớp: 11DSH01 TP. Hồ Chí Minh, 2015
  2. Đồ án tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là đồ án nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện trên cơ sở lý thuyết, tiến hành nghiên cứu thực tiễn dưới sự hướng dẫn của ThS. Phạm Minh Nhựt. Các số liệu, kết quả nêu trong đồ án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2015 Sinh viên Phạm Thị Thảo i
  3. Đồ án tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Đầu tiên tôi xin cảm ơn quý thầy cô trong khoa Công nghệ sinh học – Thực phẩm – Môi trường đã truyền đạt những kiến thức thật quý báu cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh. Đặc biệt xin chân thành cảm ơn thầy Thạc sĩ Phạm Minh Nhựt đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian làm luận văn tốt nghiệp. Thầy đã luôn ở bên, quan tâm, và giúp đỡ tôi trong việc gợi ra các ý tưởng trong quá trình làm luận văn cũng như cung cấp các tài liệu và sách vở liên quan trong suốt quá trình nghiên cứu. Ngoài ra tôi cũng xin cám ơn các bạn sinh viên trong nhóm của thầy như Tâm, Hằng, Hồng Vân, Nhân, Vân Anh, Tuấn, Trí, Hiền và tất cả các bạn trong phòng thí nghiệm của trường đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Cuối cùng, con xin gửi lời cảm ơn đến gia đình đã luôn bên cạnh, động viên con những lúc khó khăn, nản lòng trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu cũng như trong cuộc sống. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2015 Sinh viên Phạm Thị Thảo ii
  4. Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC TRANG LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................vii DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .......................................................................... 1 3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................... 1 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................. 2 CHƢƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………..……………………..............3 1.1. Sơ lược về một số loại cây thuốc dân gian có khả năng trị tiêu chảy tại vườn quốc gia Bidoup ..............................................................................................3 1.1.1. Cây Podocarpus sp. ................................................................................3 1.1.2. Cây Polygala sp. .....................................................................................4 1.1.3. Cây Medinilla sp. ....................................................................................5 1.1.4. Cây Elephantopus sp. .............................................................................6 1.1.5. Cây Eupatorium sp. ................................................................................7 1.2. Đại cương về một số nhóm chất hữu cơ có trong cao chiết nước .................8 1.2.1. Carbohydrate ..........................................................................................8 1.2.2. Flavonoid ................................................................................................9 1.2.3. Tannin ...................................................................................................10 1.2.4. Alkaloid .................................................................................................11 1.2.5. Saponin .................................................................................................12 iii
  5. Đồ án tốt nghiệp 1.2.6. Anthraglycoside ....................................................................................13 1.3. Tổng quan cơ chế kháng khuẩn của các hợp chất thực vật .........................15 1.3.1. Khái niệm hoạt tính kháng khuẩn của thực vật ....................................15 1.3.2. Cơ chế kháng khuẩn chung của các hợp chất từ thực vật ....................16 1.4. Nhóm vi khuẩn gây bệnh tiêu chảy .............................................................17 1.4.1. Đại cương về họ vi khuẩn đường ruột ..................................................17 1.4.2. Một số vi khuẩn gây bệnh tiêu chảy......................................................18 1.4.3. Nhóm vi khuẩn gây bệnh trên da ..........................................................23 CHƢƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................25 2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu................................................................25 2.2. Vật liệu nghiên cứu......................................................................................25 2.2.1. Nguyên liệu nghiên cứu ........................................................................25 2.2.2. Vi sinh vật chỉ thị ..................................................................................25 2.3. Thiết bị, dụng cụ và hóa chất.......................................................................26 2.3.1. Thiết bị và dụng cụ................................................................................26 2.3.2. Hóa chất ................................................................................................26 2.4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................27 2.4.1. Phương pháp tách chiết cao nước của cây thuốc .................................27 2.4.2. Phương pháp nuôi cấy và bảo quản vi sinh vật chỉ thị ........................27 2.4.3. Phương pháp đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của thực vật ...............................................................................................................29 2.4.4. Phương pháp xử lí số liệu .....................................................................29 2.5. Bố trí thí nghiệm ..........................................................................................29 2.5.1. Thí nghiệm 1: Đánh giá hiệu suất thu hồi cao nước của các loại cây thuốc ...............................................................................................................30 2.5.2. Thí nghiệm 2: Đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của một số loại cây thuốc .................................................................................................32 2.5.3. Thí nghiệm 3: Định tính thành phần hóa học của cao chiết nước một số loại cây thuốc dân gian .......................................................................................33 CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .........................................................38 3.1. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi cao nước của một số loại cây thuốc dân gian.........................................................................................................................38 iv
  6. Đồ án tốt nghiệp 3.1.1. Kết quả khảo sát hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước một số loại cây thuốc dân gian ....................................................................................................39 3.2. Kết quả định tính thành phần hóa học cao chiết nước của một số loại cây thuốc .....................................................................................................................50 CHƢƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ..............................................................54 4.1. Kết luận ...........................................................................................................54 4.2. Đề nghị ............................................................................................................54 v
  7. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TSB: Trypton Soya Broth TSA: Trypticase Soya Agar DMSO: Dimethyl sulfoxide pABA: p – aminobenzoic acid mRNA: RNA thông tin tRNA: RNA vận chuyển DNA: Deoxyribonucleic acid RNA: Ribonucleic acid vi
  8. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1. Kết quả đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao nước của một số loại cây thuốc đối với một số chủng vi sinh vật .................................................................... 48 Bảng 3.2. Kết quả định tính thành phần hóa học cao chiết nước của một số loại cây thuốc .......................................................................................................................... 51 vii
  9. Đồ án tốt nghiệp DANH SÁCH HÌNH Trang Hình 1.1. Cây Podocarpus imbricartus ...................................................................... 3 Hình 1.2. Cây Polygala paniculata ............................................................................. 4 Hình 1.3. Cây Medinilla septentrionalis ..................................................................... 5 Hình 1.4. Cây Elephantopus mollis ............................................................................ 6 Hình 1.5. Cây Eupatorium odoratum .......................................................................... 7 Hình 1.6. Các điểm tác động của PSMs lên vi khuẩn Gram dương, Gram âm và nấm. ........................................................................................................................... 16 Hình 2.1. Sơ đồ tổng quát bố trí thí nghiệm.............................................................. 30 Hình 2.2. Sơ đồ chung đánh giá hiệu suất thu hồi cao nước của một số cây thuốc dân gian ..................................................................................................................... 31 Hình 2.3. Sơ đồ đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của một số loại cây thuốc dân gian ........................................................................................................... 32 Hình 2.4. Định tính sơ bộ thành phần hóa học cao chiết nước của các loại cây thuốc . Hình 3.1. Hiệu suất thu hồi cao nước của một số loại cây thuốc dân gian ............... 38 Hình 3.2. Màu sắc dịch lọc cao chiết nước cây Elephantopus sp. qua các lần ngâm mẫu ............................................................................................................................ 38 Hình 3.3. Khả năng kháng khuẩn của cao chiết nước cây Podocarpus sp. .............. 39 Hình 3.4. Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn của cao chiết nước cây Polygala sp. ..... 41 Hình 3.5. Hoạt tính kháng khuẩn của cao chiết nước cây Medinilla sp. .................. 43 Hình 3.6. Hoạt tính kháng khuẩn của cao chiết nước cây Eupatorium sp. ............... 45 Hình 3.7. Hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước cây Elephantopus sp. .................. 47 Hình 3.8. Kết quả kháng khuẩn cao nước của cây Medinilla sp. đối với chủng SD (A1) và ShB (A2), cây Polygala sp. đối với VH (B1) và EC (B2), cây Eupatorium viii
  10. Đồ án tốt nghiệp sp. đối với chủng VH (C1) và LM (C2), cây Podocarpus sp. với chủng ST (D1) và cạy Elephantopus sp. đối với chủng ShF (D2). ........................................................ 49 ix
  11. Đồ án tốt nghiệp MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Ngay từ những ngày đầu khi xã hội loài người còn chưa phát triển, con người đã biết tận dụng các loại cây cỏ trong tự nhiên để phục vụ vào cuộc sống hằng ngày như làm thực phẩm,… và đặc biệt là trong chữa bệnh. Tài nguyên cây thuốc là một trong số những tài sản vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Gần 150000 loài cây thuốc trong số 250000 – 300000 loài thực vật có hoa ở vùng nhiệt đới được sử dụng làm cây thuốc, gần 5 % trong số cây thuốc đó được nghiên cứu thành phần hóa học. Hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam có nhiều nhà khoa học nghiên cứu về cây thuốc, đi sâu tìm hiểu từng hoạt chất có trong cây cỏ có trong các bài thuốc dân gian. Từ đó chiết suất tạo ra các dược phẩm có giá trị chữa bệnh có hiệu quả. Do đó, việc điều tra các loại cây cỏ có tác dụng chữa bệnh theo kinh nghiệm dân gian là rất cần thiết. Trong dân gian người ta thường sử dụng các loại cây cỏ để chữa bệnh bằng cách sử dụng trực tiếp hoặc nấu nước uống để chữa các bệnh thông thường như tiêu chảy, cảm mạo... Đối với các mẫu cây này người ta thường rửa sạch, sau đó cắt nhỏ hoặc xay nhuyễn rồi đem đi nấu với nước trong nồi kín cho đến khi gần cạn rồi chắt dịch cạn thu được để dùng . Do đó, người dân chủ yếu tách chiết các hợp chất trong cây thuốc bằng dung môi là nước. Tuy nhiên, hiệu quả mang lại thật sự của phương pháp này chưa thể chứng minh được hoạt tính thật sự của cây thuốc vì trong cây thuốc có khá nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học cao không hòa tan được trong nước. Vì thế, việc đánh giá hoạt tính của cao chiết nước của một số cây thuốc dân gian đóng vai trò rất quan trọng. Với cơ sở khoa học và ý nghĩa thực tiễn trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài "Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nƣớc của một số loại cây thuốc dân gian tại Vƣờn Quốc gia Bidoup – Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng". Đề tài 1
  12. Đồ án tốt nghiệp này được thực hiện tại Phòng Thí nghiệm Khoa Công nghệ Sinh học – Thực phẩm – Môi trường, Trường ĐH Công nghệ Tp.HCM. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đánh giá hoạt tính kháng khuẩn cao chiết nước của các loại cây thuốc đối với một số chủng vi sinh vật gây bệnh và bước đầu định tính thành phần hóa học cao chiết nước của một số loại cây thuốc. 3. Nội dung nghiên cứu Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn của cao chiết nước của một số loại cây thuốc dân gian Bước đầu định tính thành phần hóa học cao chiết nước một số loại cây thuốc dân gian. 4. Phạm vi nghiên cứu Chỉ khảo sát một số cây thuốc dân gian như Podocarpus sp., Polygala sp., Medinilla sp., Eupatorium sp., Elephantopus sp. thu được ở vườn quốc gia Bidoup núi Bà – tỉnh Lâm Đồng. Chỉ sử dụng một loại dung môi là nước 2
  13. Đồ án tốt nghiệp CHƢƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Sơ lƣợc về một số loại cây thuốc dân gian có khả năng trị tiêu chảy tại vƣờn quốc gia Bidoup 1.1.1. Cây Podocarpus sp. 1.1.1.1. Phân loại khoa học  Giới: Plantae  Ngành: Pinophyta  Lớp: Pinopsida  Bộ: Pinaes  Họ: Podocarpaceae  Chi: Podocarpus Hình 1.1. Cây Podocarpus imbricatus 1.1.1.2. Đặc điểm Chi Podocarpus trong tiếng việt được gọi là chi thông tre. Có khoảng 105 loài thuộc chi này, thân của các loài trong chi có chiều cao từ 1 – 25 m, có thể lên tới 40 m. Trong thân thường có nhựa mủ, lá của các loài thường là lá kim thon dài như hình liềm hoặc tre trúc, dài từ 0,5 – 15 cm ( Farjon, 1998). Podocarpus imbricatus là dạng cây gỗ lớn thuộc họ Kim giao (Podocarpaceae), chi podocarpus. Cây cao tới 35 m, đường kính 50 – 70 cm có khi tới 200 cm, thân thẳng, tròn, có nhiều cành xòe rộng, quả hơi vuông cạnh. Vỏ cây có màu nâu đỏ, ghồ ghề, khi chặt chảy nhựa màu nâu nhạt, thịt vỏ màu da cam. Hoa đực mọc ở nách lá dài 1 cm, hoa cái màu đỏ mọc trên đế nạc (Laub D, 1969). Cây mọc rải rác trong rừng thường xanh ở các tỉnh Quảng Bình, Nghệ An, Hà tĩnh, Gia Lai,.. Phân bố ở độ cao từ 300 – 1000 m, có khi xuống dưới 200 m. Cây ưa sáng, nhưng lúc non cần che bóng, ưa ẩm ướt, tốt nhất là đất cát pha. 1.1.1.3. Công dụng Cây có vị nhạt chát, có tác dụng tán nhiệt, sát trùng, chỉ dương. Có thể dùng để trị cảm mạo và bệnh ngoài da… Ngoài ra lá thông còn có tác dụng trừ phong 3
  14. Đồ án tốt nghiệp thấp, sát trùng, kích thích mọc tóc nhanh, chữa bệnh cước khí (phù do thiếu vitamin B1). Gỗ nhẹ, không bền thường dùng để đóng đồ trong nhà, làm bột giấy… 1.1.2. Cây Polygala sp. 1.1.2.1. Phân loại khoa học  Giới: Plantae  Ngành: Magnoliophyta  Lớp: Magnoliopsida  Bộ: Fabales  Họ: Polygalaceae  Chi: Polygala Hình 1.2. Cây Polygala paniculata 1.1.2.2. Đặc điểm Polygalaceae là một họ thực vật có hoa, chúng gần như phân bố khắp thế giới, có khoảng từ 17 – 20 chi, 900 – 1000 loài cây thân thảo, cây bụi và cây gỗ. Khoảng một phần ba tổng số loài của họ này thuộc về chi Viễn chí (Polygala) (Lüdtke và ctv, 2013). Polygala paniculata L là một loài thuộc họ viễn chí Polygalaceae. Cây còn được gọi là cây dầu nóng, cây thảo nhỏ hay bụi mảnh cao 30 – 40 cm. Đặc điểm dễ nhận của cây là khi nhổ cây lên ngửi phần gốc rễ cây sẽ thơm mùi tinh dầu salicylat methyl, thân cây mảnh không lông. Lá có phiến nhỏ hẹp 1,5 x 0,15 cm, đầu nhọn mỏng không lông. Hoa có màu trắng nhỏ, cao 2 mm, không lông (Đỗ Tất Lợi, 2004). Trên thế giới, Viễn chí lá nhỏ phân bố ở Nam Mỹ, châu Đại Dương, châu Á… Ở nước ta thường gặp ven đường đi, đất hoang và có số lượng lớn ở Lâm Đồng Thành phần hóa học: Rễ chứa nhiều tinh dầu có salicylat methyl nên có mùi rất thơm, saponin… 4
  15. Đồ án tốt nghiệp 1.1.2.3. Công dụng Cây có vị đắng the, có tác dụng an thần, ích trí, khan đàm, hoạt huyết, trị sổ mũi. Ngoài ra saponin có trong dược liệu sẽ kích thích sự bài tiết niêm dịch ở khí quản, có tác dụng chữa ho, kích thích sự bài tiết nước bọt, bài tiết các tuyến ở da… 1.1.3. Cây Medinilla sp. 1.1.3.1. Phân loại khoa học  Giới: Plantae  Ngành: Magnoliophyta  Lớp: Magnoliopsida  Bộ: Myrtales  Họ: Melastomataceae  Chi: Medinilla Hình 1.3. Cây Medinilla septentrionalis 1.1.3.2. Đặc điểm Medinilla là chi có khoảng 150 loài thực vật nở hoa trong họ Melastomataceae, chủ yếu nằm trong các vùng nhiệt đới. Chúng là cây thường xanh, cây bụi hoặc dây leo. Medinilla thường mọc thành bụi nhỏ, cao khoảng từ 1 – 2 m, với những lá đơn mọc đối với cụm hoa dạng chùm lớn với những hoa nhỏ li ti. Chùm hoa mọc từ nách lá, cành hoa kéo dài khoảng 25 cm, hoa có màu tím hồng (Renner, 2004). Medinilla septentrionalis thuộc loại cây bụi cây cao khoảng 1 – 7 m, cây có nhiều nhánh. Cuống lá có bề dày từ 0,4 – 0,9 mm, có dạng hình trứng bản rộng rất mỏng, kích thước lá 7 – 8,5 x 2 – 2,5 cm. Hoa của cây mọc theo từng chùm, dạng hình chuông, cuống hoa mọc từ lá nách kéo dài khoảng 1 – 2,5 cm, hoa có màu hồng hoặc đỏ tía (Chen Cheih và ctv, 1984). Phân bố: Cây được phân bố chủ yếu ở các rừng rậm, lề rừng, các khu vực ẩm ướt trong độ cao từ 200 – 1800 m. Cây mọc chủ yếu tại các vùng Quảng Đông, 5
  16. Đồ án tốt nghiệp Quảng Tây, Vân Nam của Trung Quốc, ngoài ra còn có ở các nước như Thái lan, Việt Nam... 1.1.4. Cây Elephantopus sp. 1.1.4.1. Phân loại khoa học  Giới: Plantae  Ngành: Spermatophyta  Lớp: Dicotyledonae  Bộ: Asterales  Họ: Asteraceae  Chi: Elephantopus Hình 1.4. Cây Elephantopus mollis 1.1.4.2. Đặc điểm Elephantopus mollis có tên thường gọi là cúc chỉ thiên hoa trắng hay cúc chân voi mềm. Là loại cây thân thảo lâu năm cao từ 0,5 – 1 m, cây phủ đầy lông. Lá mọc dài theo thân, không cuống dài từ 10 – 15 cm. Cụm hoa dài theo thân, nhánh mang nhiều hoa đầu kép trong một bao chung (Mercadante, 2013) Phân bố: Loài này có nguồn gốc ở Trung và Nam Mĩ, thường gặp ở các vùng nhiệt đới. Ở nước ta, cây Elephantopus mollis mọc ở rừng thưa, rừng thông, dọc đường đi ở các tỉnh Tây Nguyên. 1.1.4.3. Một số nghiên cứu dược liệu về cây E. mollis Tại Brazil lá cây được sử dụng như một chất làm mềm, làm lành vết thương, ra mồ hôi và để điều trị viêm phế quản, ho, cảm cúm trong y học dân gian (Empinotti và Duarte, 2008) Chiết xuất E. mollis chứng minh tác dụng bảo vệ chống lại nhiễm độc gan do β – D –galactosamine và acetaminophen, bằng cách giảm nồng độ trong huyết thanh glutamate – oxalate – transaminase và huyết thanh glutamate – pyruvate – transaminase. Các biến đổi chất béo ở gan và hoại tử của lobule trung tâm rõ ràng đã được cải thiện bằng cách xử lí với E. mollis (Lin và ctv, 1995) 6
  17. Đồ án tốt nghiệp Tabopda và ctv, (2008) đã xác định được một sesquiterpene lactone mới trong E. mollis. Nó thể hiện tác động gây độc tế bào quan trọng chống lại tế bào B104 chuột neuroblastoma. 1.1.4.4. Công dụng Có vị đắng, se, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, trị cảm mạo… 1.1.5. Cây Eupatorium sp. 1.1.5.1. Phân loại khoa học  Giới: Plantae  Ngành: Angiospermae  Lớp: Eudicots  Bộ: Asterales  Họ: Asteraceae  Chi: Eupatorium Hình 1.5. Cây Eupatorium odoratum 1.1.5.2. Đặc điểm Cây Eupatorium odoratum có tên thường gọi là cây cỏ hôi, cây cỏ lào… Là một loại cây nhỏ, mọc thành bụi, thân hình trụ thẳng cao tới hơn 2 m, có nhiều cành. Khi cây trưởng thành lá có hình dạng quả trám lệch, mép có răng cưa thưa, có lông thưa và ngắn ở cả hai mặt lá. Nếu vò lá và cành non có mùi thơm hắc. Cụm hoa đầu, hình trụ dài 9 – 11 mm, đường kính 5 – 6 mm. Lúc nở hoa có màu tím nhạt, sau trắng (King, R. M. and H. Robinson, 1987). Phân bố: Cây mọc ở khắp nơi và trên mọi địa hình Thành phần hóa học: Tinh dầu 0,7 – 2,0 % màu vàng nhạt, ageratochromen, demethoxy, cadinen, caryophyllen. Ngoài ra còn có saponin, alkaloid… 1.1.5.3. Công dụng Có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, chữa rong huyết sau đẻ… 7
  18. Đồ án tốt nghiệp 1.2. Đại cƣơng về một số nhóm chất hữu cơ có trong cao chiết nƣớc 1.2.1. Carbohydrate 1.2.1.1. Khái niệm Carbohydrate là nhóm chất hữu cơ phổ biến khá rộng rãi trong cơ thể sinh vật, là hợp chất có chứa nhiều nhóm chức OH và một nhóm CHO (aldehyde) hoặc một nhóm CO (ketone). Cây xanh có khả năng sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp carbohydrate từ CO2 và H2O. Carbohydrate thực vật là nguồn dinh dưỡng quan trọng của người và động vật. Là hợp chất hữu cơ được tạo nên từ các nguyên tố C, H, O Công thức cấu tạo chung Cm(H2O)n, thường m = n. 1.2.1.2. Phân loại Carbohydrate được chia làm 3 nhóm chính:  Monosaccharide: Hay còn gọi là đường đơn vì chúng là thành phần đơn giản nhất của carbohydrate và không bị thủy phân như glucose, fructose, galactose. Monosaccharide đầu tiên được tìm thấy là glucose với cấu trúc 5 nhóm hydroxyl, (Alexander Kolli, 1869).  Oligosaccharide: Khi thủy phân cho từ 2 – 8 đường đơn như sucrose, maltose, lactose  Polysaccharide: Do nhiều gốc monosaccharide kết hợp với nhau, có khối lượng phân tử lớn, do đó polysaccharide không có tính khử như tinh bột, glycogen… 1.2.1.3. Vai trò  Cung cấp năng lượng cho cơ thể, carbohydrate đảm bảo khoảng 60% năng lượng cho các quá trình sống.  Có vai trò cấu trúc, tạo hình (ví dụ: cellulose, peptidoglycan...)  Có vai trò bảo vệ (mucopolysaccharide) 8
  19. Đồ án tốt nghiệp  Góp phần bảo đảm tương tác đặc hiệu của tế bào (polysaccharide trên màng tế bào hồng cầu, thành tế bào một số vi sinh vật). 1.2.1.4. Tính chất  Các monosaccharide là những chất không màu, phần lớn có vị ngọt. Chúng hoà tan tốt trong nước, không tan trong dung môi hữu cơ không phân cực, tan trong dung dịch ethanol 80%.  Momosaccharide có tính khử  Các oligosaccharide bị thủy phân trong môi trường acid, tuy nhiên chúng khá bền với môi trường kiềm… 1.2.2. Flavonoid 1.2.2.1. Khái niệm  Là một sắc tố sinh học, sắc tố thực vật quan trọng tạo ra màu sắc của hoa, giúp sản xuất sắc tố vàng, đỏ, xanh cho cánh hoa  Bộ khung cơ bản gồm 2 vòng benzen A và B nối với nhau qua một mạch 3 carbon 1.2.2.2. Phân loại Dựa theo gốc aryl, flavonoid được chia như sau: 1.2.2.3. Tính chất  Ðộ tan không giống nhau  Flavonoid glycosides, flavonoid sulfat không tan hoặc ít tan trong dung môi hữu cơ, tan được trong nước, cồn  Aglycon flavonoid tan trong dung môi hữu cơ, không tan trong nước 9
  20. Đồ án tốt nghiệp 1.2.2.4. Vai trò  Là chất bảo vệ, chống oxy hoá, bảo tồn acid ascorbic trong tế bào, ngăn cản 1 số tác nhân gây hại cho cây (vi khuẩn, virus, côn trùng…)  Tham gia lọc tia cực tím (UV), cộng sinh cố định đạm và sắc tố hoa 1.2.3. Tannin 1.2.3.1. Khái niệm Là một hợp chất polyphenol có trong thực vật có khả năng tạo liên kết bền vững với các protein và các hợp chất hữu cơ cao phân tử khác (amino axit và alkaloid). 1.2.3.2. Phân loại  Tannin thủy phân được(Tannin pyrogalic) o Thuỷ phân bằng acid (hoặc enzyme tanaza) tạo ra phần đường (glucose) và phần không đường (các acid), nối với nhau theo dây nối este. o Tủa xanh đen với muối sắt III o Dễ tan trong nước o Ví dụ: Ðại hoàng, Ðinh hương, lá cây Bạch đàn…  Tannin không thủy phân được(Tannin pyrocatechic) o Dễ tạo thành chất phlobaphen không tan o Thường là chất trùng hợp từ catechin (hoặc từ leucoanthoxyanidin), (hoặc là những chất đồng trùng hợp của hai loại) o Tủa xanh với muối sắt III o Ví dụ: Vỏ Quế, Canhkina, Ðại hoàng… 1.2.3.3. Tính chất  Có vị chát, tan trong nước, kiềm loãng, cồn, glycerin và acetone  Đa số không tan trong các dung môi hữu cơ  Tủa với alkaloid, muối kim loại nặng (chì, thuỷ ngân, kẽm, sắt) 10
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2