Đồ án tốt nghiệp Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty sứ Thanh Trì - VIGLACERA

Chia sẻ: Pham Tien Dung | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:61

Thêm vào BST

Báo xấu

200
lượt xem 42
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đồ án tốt nghiệp tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ thanh trì - viglacera', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đồ án tốt nghiệp Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty sứ Thanh Trì - VIGLACERA

Đồ án tốt nghiệp Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty sứ Thanh Trì - VIGLACERA 1
MỤC LỤC Lời mở đầu ............................................................................................................ 1 Chương I : Những vấn đề lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ......................................................................................... 3 I . Chi phí sản xuất và giá thành phẩm ............................................................... 3 1 . Chi phí sản xuất và phân loại các chi phí sản xuất ........................................ 3 1.1 . Khái niệm chi phí sản xuất ............................................................................. 3 1.2 . Phân loại chi phí sản xuất ............................................................................... 3 2. Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm 5 2.1 . Khái niệm giá thành sản phẩm ....................................................................... 5 2.2 . Phân loại giá thành sản phẩm . ....................................................................... 5 3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm . ............................ 6 II . Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp ....................................................................................... 7 1. Vị trí , vai trò của kế toán CPSX và tính GTSP ............................................. 7 2. Nhiệm vụ của hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ..................................................................................................................... 8 III . Nội dung tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá sản phẩm ............................................................................................................... 8 1. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất .................................................................... 8 1.1 . Đối tượng tâp hợp chi phí sản xuất ................................................................ 8 1.2 . Các phương pháp tập hợp chi phí sản xuất ..................................................... 9 1.3 . Kế toán chi phí sản xuất ................................................................................. 10 1.3.1 . Theo phương pháp kê khai thường xuyên .................................................... 10 a. Kế toán chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp ...................................................... 10 b. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp ............................................................... 12 c. Kế toán chi phí sản xuất chung ....................................................................... 13 d. Kế toán tổn hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ .................................................................................................................. 16 1.3.2 . Kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ ....................... 18 2. Các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang ............................................... 20 2.1 . Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp .................. 20 2.2 . Đánh giá sản phẩm dở dang theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương ................................................................................................ 21 2.3 . Đánh giá sản phẩm sở dang theo chi phí sản xuất định mức ........................... 21 3. Các phương pháp tính giá thành sản phẩm .................................................... 22 2
3.1 . Đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành ................................................ 22 3.2 . Các phương pháp tính giá thành sản phẩm .................................................... 22 3.2.1 . Phương pháp tính giá thành giản đơn ( Phương pháp trực tiếp ) ................... 22 3.2.2 . Phương pháp tính giá thành phân bước ........................................................ 25 4. Sổ kế toán .................................................................................................... 25 4.1 . Hình thức Nhật ký chung ............................................................................... 25 4.2 . Hình thức Nhật ký - Sổ Cái ............................................................................ 26 4.3 . Hình thức Chứng từ ghi sổ ............................................................................. 26 4.4 . Hình thức Nhật ký - Chứng từ ........................................................................ 26 Chương II : Thực trạng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ Thanh Trì - VGLACERA ......................................... 28 I . Khái quát tình hình , đặc điểm của công ty sứ Thanh Trì 28 1 . Quá trình hình thành và phát triển của công ty............................................... 28 1.1 . Giai đoạn từ 1961 – 1985 ............................................................................... 28 1.2 . Giai đoạn từ 1986 – 1991 .............................................................................. 28 1.3 . Giai đoạn 1992 – nay ..................................................................................... 29 2 . Đặc điểm về công nghệ và tổ chức sản xuất ...................................................... 31 2.1 . Quy trình sản xuất ......................................................................................... 31 2.2 . Cơ cấu tổ chức ............................................................................................... 33 2.3 . Sản phẩm ....................................................................................................... 34 3. Đặc diểm tổ chức bộ máy quản lý ................................................................. 34 3.1 . Giám đốc công ty ........................................................................................... 34 3.2 . Phó Giám đốc phụ trách kinh doanh ............................................................... 36 3.3 . Phó Giám đốc phụ trách sản xuất ................................................................... 36 3.4 . Nhà máy Sứ Thanh Trì ................................................................................... 37 3.5 . Xí nghiệp sản xuất khuôn ............................................................................... 37 4. Tổ chức công tác kế toán ở công ty sứ Thanh Trì .......................................... 37 4.1 . Hình thức tổ chức sổ kế toán .......................................................................... 39 4.2 . Tổ chức chứng từ và tài khoản kế toán ........................................................... 40 II . Thực tế công tác kế toán tập hợp chi phí ở công ty sứ Thanh Trì ...................... 41 1. Đối tượng kế toán tập hợp CPSX ở công ty Sứ Thanh Trì ............................. 41 2 . Kế toán CPSX ở công ty sứ Thanh trì ........................................................... 41 2.1 . Kế toán tập hợp CPNVLTT ........................................................................... 41 2.2 . Kế toán tập hợp CPNCTT tại công ty Sứ Thanh Trì ....................................... 44 2.3 . Kế toán tập hợp CPSX chung tại công ty Sứ Thanh Trì .................................. 48 3. Kế toán Tổng hợp chi phí sản xuất tại công ty Sứ Thanh Trì ......................... 53 III . Thực tế Công tác đánh giá sản phẩm dở dang ở công ty sứ 3
Thanh Trì .............................................................................................................. 55 IV . Thực tế công tác tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ Thanh Trì.................. 57 1. Đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành ................................................ 57 2. Phương pháp tính giá thành thực tế sản phẩm tại công ty............................... 57 Chương III : Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành ở công ty sứ thanh trì - viglacera ......................... 60 I. Nhận xét chung về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành ở công ty sứ Thanh Trì........................................................................................... 60 II . Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ Thanh Trì ................................................ 60 1. Xác định đối tượng tập hợp chi phí ............................................................... 60 2. Việc sử dụng tài khoản .................................................................................. 62 3. Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành tại công ty sứ Thanh Trì.............................................................................................. 63 a. Hoàn thiện công tác tập hợp chi phí .............................................................. 63 b. Hoàn thiện công tác tính giá thành ở công ty sứ Thanh Trì ............................ 64 c. Hoàn thiện , nâng cao hiệu quẩ sử dụng máy vi tính trong công tác kế toán ................................................................................................................... 64 4
LỜI NÓI ĐẦU Sự tồn tại và phát tiển của nền sản xuất xã hội gắn liền với sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người . Từ thời kỳ bắt đầu của nền văn minh loài người , con người đã luôn tìm tòi , sáng tạo ra những cách thức lao động sao cho bỏ ra ít công sức nhất nhưng lại thu được nhiều kết quả nhất. Trong xã hội hiện đại , cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, con người tiến hành sản xuất với mong muốn tột cùng là đạt lợi nhuận tối đa với chi phí tối thiểu . Để đạt được điều đó con người phải tìm ra cách thức quản lý hiệu quả và phù hợp nhất . Kế toán là một trong những công cụ quản lý sản xuất kinh doanh rất có hiệu quả . Thông tin kế toán có thể cho nhà quản lý thấy được bức tranh toàn cảnh về tình hình tài chính của công ty cũng như tình hình cụ thể từng mặt tài chính trong doanh nghiệp . Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm đưa ra những chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp . Tính đúng , tính đúng chi phí sản xuất và gía thành là tiền đề để hạch toán kinh doanh và xác định kết quả kinh doanh chính xác . Mặt khác , nhờ sử dụng phương pháp tính giá kế toán đã theo dõi , phản ánh được một cách tổng hợp và kiểm tra được các đối tượng hạch toán kế toán bằng thước đo tiền tệ . Cũng nhờ có phương pháp tính giá , kế toán tính giá và xác định được toàn bộ chi bỏ ra có liên quan tới việc thu mua , sản xuất , chế độ tạo và tiêu thụ từng loại vật tư , sản phẩm , từ đó so với kết quả mua , sản xuất , chế tại và tiêu thụ từng loại vật tư, sản phẩm , từ đó so với kết quả thu được để đánh giá hiệu quả kinh doanh nói chung cũng như kết quả kinh doanh từng mặt hàng , từng loại sản phẩm , dịch vụ và từng hoạt động kinh doanh nói riêng . Có thể nói không có phương pháp tính giá thì các doanh nghiệp không thể thực hiện tốt chế độ hạch toán kinh doanh được . Không những vậy, tài liệu về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm còn là căn cứ quan trọng để phân tích và đánh giá tình hình thức hiện các định mức chi phí và dự toán chi phí , tình hình sử dụng tài sản , vật tư , lao động tiền vốn , tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp , từ đó có các quyết định quản lý phù hợp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nội bộ , đưa ra cách quản lý sao cho tiết kiệm chi phí sản xuất ở mức thấp nhất , hạ giá thành sản phẩm , tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường . Xuất phát từ vai trò , tác dụng của công tác tập hợp chi phí và tính thành sản phẩm cùng với sự giúp đó tận tình của các thầy cô giáo , đặc biệt là sự hướng dẫn chỉ bảo của cô giáo TS Đặng Thị Hoà và các anh chị trong phòng kế toán Công ty sứ Thanh Trì , em đã đi sâu nghiên cứu để tài: “Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty sứ Thanh Trì - VIGLACERA" . Hà nội , ngày 10 tháng 3 năm 2003 5
SV thực hiện Tống Hoàng Quang CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM I . Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm . 1 . Chi phí sản xuất và phân loại các chi phí sản xuất . 1.1 . Khái niệm chi phí sản xuất . Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, năm, quý). 6
Để tiến hành sản xuất một sản phẩm, lao vụ, dịch vụ bất kỳ, người sản xuất phải bỏ ra các khoản chi phí về thù lao lao động, về tư liệu lao động và đối tượng lao động. Vì thế, có thể nói quá trình sản xuất là quá 5trình kết hợp và tiêu hao của các yếu tố sản xuất , cụ thể là của 3 yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động để sản xuất ra sản phẩm, lao vụ, dịch vụ. Như vậy, thực chất chi phí là sự dịch chuyển vốn - chuyển dịch giá trị của các yếu tố sản xuất vào các đối tượng tính giá (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ). Chi phí sản xuất có rất nhiều loại khác nhau nên, để tạo thuận lợi cho công tác quản lý và hạch toán chi phí, cần phải phân loại chi phí. 1.2 .Phân loại chi phí sản xuất : là việc sắp xếp các loại chi phí khác nhau vào từng loại, từng nhóm khác nhau theo những đặc trưng nhất định. Trên thực tế, chi phí sản xuất có thể được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau. Tuy nhiên, về mặt hạch toán, chi phí sản xuất thường được phân loại theo các tiêu thức sau: * Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung , tính chất kinh tế của chi phí : tức là việc phân loại dựa vào việc các chi phí giống nhau xếp vào một yếu tố không phân biệt chi phí đó phát sinh trong lĩnh vực hoạt động nào, và ở đâu . Toàn bộ chi phí sản xuất được chia ra thành 5 yếu tố sau: Chi phí nguyên liệu , vật liệu : Bao gồm tất cả nguyên vật liệu chính và nguyên vật liệu phụ …doanh nghiệp sử dụng cho hoạt động sản xuất . Chi phí nhân công : Bao gồm tất cả tiền lương , phụ cấp , các khoản trích BHXH , BHYT , KPCĐ theo tỷ lệ quy định của chế độ kế toán hiện hành và các khoản khác phải trả cho công nhân sản xuất. Chi phí khấu hao tài sản cố định : là toàn bộ số phải trích trong kỳ đối với tất cả các loại tài sản cố định trong doanh nghiệp. Chi phí dịch vụ mua ngoài : là số tiền trả về các loại dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Chi khác bằng tiền : Gồm tất cả các khoản chi phí bằng tiền cho hoạt động sản xuất trong kỳ trừ các khoản chi phí kể trên . Phân loại chi phí theo nội dung, tích chất kinh tế của chi phí có tác dụng cho biết kết cấu, tỷ trọng từng loại chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra trong hoạt động sản xuất kinh doanh để làm cơ sở lập bảng thuyết minh báo cáo tài chính phục vụ cho yêu cầu thông tin và quản trị doanh nghiệp; đồng thời còn là căn cứ để lập dự toán chi phí sản xuất, phân tích tình hình lập dự toán chi phí sản xuất kinh doanh cho kỳ sau. * Phân loại chi phí sản xuất theo khoản mục ( phân loại theo mục đích công dụng của của chi phí ). 7
Theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất được xếp thành một số khoản mục nhất định có công dụng kinh tế khác nhau để phục vụ cho yêu cầu tính giá thành và phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành.Theo quy định hiện nay thì chi phí sản xuất sản phẩm bao gồm 3 khoản mục: Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp : Phản ánh toàn bộ chi phí về nguyên, vật liệu chính, phụ, nhiên liệu ... tham gia trực tiếp vào việc sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ. Chi phí nhân công trực tiếp : Gồm các chi phí phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm như tiền lương, phụ cấp lương và các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ với tiền lương phát sinh . Chi phí sản xuất chung : Là những chi phí phát sinh trong phạm vi phân xưởng sản xuất (trừ chi phí vật liệu và nhân công trực tiếp). Phân loại chi phí sản xuất theo khoản mục có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong việc phục vụ cho công tác tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành ; có tác dụng xác định số chi phí đã chi ra trong từng lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp làm cơ sở số liệu để tính giá thành sản phẩm trong kỳ, phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức ; là tài liệu để lập kế hoạch giá thành để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành . Mặt khác, phân loại chi phí theo cách này còn cung cấp tài liệu cho doanh nghiệp tham khảo để lập định mức chi phí sản xuất và phục vụ cho yêu cầu quản lý giá thành. 2 . Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm . 2.1 . Khái niệm giá thành sản phẩm . Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí về lao động sống và lao động vật hoá có liên quan đến khối lượng công tác, sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành. Giá thành sản phẩm là một cơ sở quan trọng để các doanh nghiệp xác định giá bán sản phẩm của mình. Chỉ tiêu giá thành sản phẩm phản ánh kết quả sử dụng tài sản, vật tư, lao động, tiền vốn trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp cũng như tính đúng đắn của các giải pháp tổ chức kinh tế, kỹ thuật và công nghệ mà doanh nghiệp đã sử dụng. 2.2 . Phân loại giá thành sản phẩm . Để đáp ứng các yêu cầu của quản lý, hạch toán và kế hoạch hoá giá thành cũng như yêu cầu xây dựng giá cả hàng hoá, giá thành được xem xét dưới nhiều góc độ, nhiều phạm vi tính toán khác nhau. Tuy nhiên, trên thực tế, người ta thường xem xét giá thành theo 2 góc độ sau: 8
* Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính giá : Theo cách này, giá thành được chia thành giá thành kế hoạch, giá thành định mức và giá thành thực tế: - Giá thành kế hoạch : Giá thành kế hoạch được xác định trước khi bước vào kinh doanh trên cơ sở giá thành thực tế kỳ trước và các định mức, các dự toán chi phí của kỳ kế hoạch. Giá thành kế hoạch thể hiện mục tiêu phấn đấu về giá thành của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp. - Giá thành định mức: Là giá thành được xác định trước khi bắt đầu sản xuất sản phẩm trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành tại từng thời điểm nhất định trong kỳ kế hoạch (thường là ngày đầu tháng). Do vậy, giá thành định mức luôn thay đổi phù hợp với sự thay đổi của các định mức chi phí đạt được trong quá trình sản xuất sản phẩm. Giá thành định mức là thước đo xác định kết quả sản xuất, là công cụ quản lý định mức, giúp doanh nghiệp đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế để nâng cao hiệu quả kinh doanh. - Giá thành thực tế : là chỉ tiêu được xác định sau khi kết thúc quá trình sản xuất sản phẩm trên cơ sở các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong tổ chức, sử dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Cách phân loại này có tác dụng trong việc quản lý và giám sát chi phí, xác định được các nguyên nhân vượt (hụt) định mức chi phí trong kỳ hạch toán. Từ đó, điều chỉnh kế hoạch hoặc định mức chi phí cho phù hợp. * Căn cứ vào phạm vi các chi phí và giá thành : theo cách này giá thành được chia thành giá thành sản xuất và giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ: - Giá thành sản xuất : là chỉ tiêu phản ánh tất cả những chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm trong phạm vi phân xưởng sản xuất (chi phí vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung). Do vậy, giá thành sản xuất còn có tên gọi là giá thành công xưởng. Giá thành sản xuất được sử dụng để hạch toán thành phẩm nhập kho và giá vốn hàng bán (khi bán hàng trực tiếp), là căn cứ để xác định giá vốn hàng bán và mức lãi gộp trong kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. - Giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ : là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm (chi phí sản xuất, quản lý và bán hàng ). Do vậy, giá thành tiêu thụ còn gọi là giá thành toàn bộ hay giá thành đầy đủ. Giá thành tiêu thụ là căn cứ để xác định lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp. 3 . Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm . 9
Về thực chất, chi phí sản xuất và giá thành là 2 mặt khác nhau của quá trình sản xuất (chi phí sản xuất phản ánh mặt hao phí sản xuất, còn giá thành phản ánh mặt kết quả sản xuất). Tất cả những khoản chi phí phát sinh (phát sinh trong kỳ, kỳ trước chuyển sang) và các chi phí trích trước có liên quan đến khối lượng sản phẩm, lạo vụ, dịch vụ đã hoàn thành trong kỳ sẽ tạo nên chỉ tiêu giá thành sản phẩm. Ngược lại, giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản chi phí có liên quan đến khối lượng công việc, sản phẩm đã hoàn thành trong kỳ mà doanh nghiệp bỏ ra bất kể ở kỳ nào. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm : Tổng giá thành Chi phí sản Chi phí sản Chi phí sản sản phẩm, dịch vụ = xuất dở + xuất phát sinh - xuất dở lao vụ hoàn thành dang đầu kỳ trong kỳ dang cuối kỳ Giá thành sản phẩm là một phạm trù của sản xuất hàng hoá, phản ánh lượng giá trị của những hao phí lao động sống và lao động vật hoá đã thực sự chi ra cho sản xuất sản phẩm. Trong giá thành sản phẩm chỉ bao gồm các chi phí sản xuất tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất cần phải được bồi hoàn để tái sản xuất ở doanh nghiệp mà không bao gồm toàn bộ những chi phí phát sinh trong kỳ kinh doanh của doanh nghiệp. Bản chất của giá thành sản phẩm chính là sự chuyển dịch giá trị của các yếu tố chi phí vào những sản phẩm, công việc, lao vụ nhất định đã hoàn thành . II . Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp 1 . Vị trí , vai trò của kế toán CPSX và tính GTSP . Hạch toán kế toán - một trong những công cụ quản lý kinh tế rất có hiệu quả với chức năng phản ánh và giám đốc một cách liên tục, toàn diện và có hệ thống các mặt hoạt động kinh tế tài chính ở doanh nghiệp - nói chung, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói riêng, với các phương pháp của mình đã đáp ứng được nhu cầu hạch toán chặt chẽ quá trình sản xuất trong doanh nghiệp. Cụ thể, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm (bằng việc kết hợp giữa các phương pháp tính giá, chứng từ, đối ứng tài khoản , tổng hợp - cân đối kế toán) đã ghi nhận và phản ánh sự vận động và biến đổi không ngừng cả về hình thái hiện vật và giá trị của vật tư, sản phẩm, lao vụ, dịch vụ,... trong quá trình sản xuất vào chứng từ, tài khoản kế toán và tổng hợp các thông tin khác nhau qua các báo cáo. Do đó, thực hiện tốt chức năng phản ánh và giám đốc một cách liên tục, toàn diện và có hệ thống quá trình sản xuất, hay nói cách khác, là hạch toán một cách chặt chẽ quá trình sản xuất. Nhờ vậy, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm không những đáp ứng được yêu cầu 10
trong quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, mà còn cung cấp các thông tin về kinh tế tài chính quan trọng về quá trình sản xuất cho những người ra quyết định, góp phần đề ra các giải pháp pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 2 . Nhiệm vụ của hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm . Để thực hiện được chức năng của mình, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phải thực hiện đầy đủ những nhiệm vụ chủ yếu sau: - Tập hợp, kết chuyển và phân bổ chính xác, kịp thời các loại chi phí sản xuất theo các đối tượng hạch toán chi phí và đối tượng tính giá thành. Trên cơ sở đó, kiểm tra tình hình thực hiện các định mức và dự toán chi phí sản xuất. - Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang một cách khoa học, hợp lý. Tính toán chính xác giá thành sản xuất (giá thành công xưởng) của sản phẩm, dịch vụ hoàn thành. Đồng thời, phản ánh lượng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành, nhập kho hay tiêu thụ (chi tiết từng hoạt động, từng mặt hàng). - Tổ chức vận dụng chứng từ, tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cho phù hợp. - Lập báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố, định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp . III . Nội dung tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá sản phẩm . 1 . Kế toán tập hợp chi phí sản xuất . 1.1 . Đối tượng tâp hợp chi phí sản xuất . Đối tưọng hạch toán chi phí sản xuất là giới hạn tập hợp chi phí trong hạch toán chi phí sản xuất. Do vậy, xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất chính là việc xác định giới hạn tập hợp chi phí mà thực chất là xác định nơi phát sinh chi phí và nơi chịu chi phí. Các căn cứ xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất:  Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất (sản xuất giản đơn hay phức tạp).  Loại hình sản xuất (đơn chiếc, sản xuất hàng loạt nhỏ hay sản xuất hàng loạt với khối lượng lớn).  Yêu cầu và trình độ quản lý, tổ chức sản xuất kinh doanh.  Các phương tiện tính toán. 1.2 . Các phương pháp tập hợp chi phí sản xuất . Phương pháp trực tiếp : áp dụng với các chi phí có liên quan đến đối tượng tập hợp chi phí đã xác định và công tác hạnh toán , ghi chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp các chi phí này vào từng đối tượng kế toán tập hợp chi phí có liên quan . 11
Phương pháp phân bổ gián tiếp : Được áp dụng khi một laọi chi phí có liên quan tới nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất , không thể tập hợp trực tiếp cho từng đối . Trường hợp này phải trọn tiêu chuẩn hợp lý để tiến hành phân bổ chi phí cho các đối tượng có liên quan theo công thức sau : Ci = H x Ti C : Tổng CPSX đã tập hợp cần phân bổ H : Hệ số phân bổ C T : Tổng tiêu chuẩn cần phân bổ Trong đó : H = -------- Ci : CPSX đã tập hợp cần phân bổ thứ i T Ti : Tiêu chuẩn phân bổ 1.3 . Kế toán chi phí sản xuất . 1.3.1 . Theo phương pháp kê khai thường xuyên . a . Kế toán chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp: * Khái niệm : Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp bao gồm giá trị nguyên, vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu... được xuất dùng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm. * Cách thức tập hợp và phân bổ: Đối với những vật liệu khi xuất dùng có liên quan trực tiếp đến từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt (phân xưởng, bộ phận sản xuất hoặc sản phẩm, loại sản phẩm, lao vụ, v.v...) thì hạch toán trực tiếp cho đối tượng đó. Trường hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí, không thể tổ chức hạch toán riêng được thì phải áp dụng phương pháp phân bổ gián tiếp để phân bổ chi phí cho các đối tượng có liên quan. Tiêu thức phân bổ thường được sử dụng là phân bổ theo định mức tiêu hao, theo hệ số, theo trọng lượng, số lượng sản phẩm... Công thức phân bổ như sau: Chi phí vật liệu phân bổ cho Tổng tiêu thức phân bổ của Tỷ lệ = x từng đối tượng (hoặc sản từng đối tượng (hoặc sản phân phẩm) phẩm) bổ Trong đó : Tỷ lệ (hay hệ = Tổng chi phí vật liệu cần phân bổ số) phân bổ Tổng tiêu thức phân bổ của tất cả các đối tượng 12
* Tài khoản sử dụng: TK621 - Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp. Tài khoản này được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí (phân xưởng, bộ phận sản xuất...) Bên Nợ: - Giá trị nguyên, vật liệu xuất dùng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ , dịch vụ . Bên Có: - Giá trị vật liệu xuất dùng không hết - Kết chuyển chi phí vật liệu trực tiếp. TK 621 cuối kỳ không có số dư. *Phương pháp hạch toán - Xuất kho nguyên, vật liệu sử dụng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ: Nợ TK 621 (Chi tiết theo từng đối tượng) Có TK 152: Giá thực tế xuất dùng theo từng loại - Trường hợp nhận vật liệu về không nhập kho mà xuất dùng trực tiếp cho sản xuất sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ, căn cứ giá thực tế xuất dùng: Nợ TK 621 (Chi tiết theo từng đối tượng) Nợ TK 133 (1331) - Thuế GTGT được khấu trừ (với vật liệu mua ngoài và doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ). Có TK 331, 111, 112: Vật liệu mua ngoài. Có TK 411: Nhận cấp phát, nhận liên doanh. Có TK 154: Vật liệu tự SX hay thuê ngoài gia công Có các TK khác (311,336,338...): Vật liệu vay, mượn... - Giá trị vật liệu xuất dùng không hết: Nợ TK 152 (Chi tiết vật liệu) Có TK 621 (Chi tiết theo từng đối tượng) - Cuối kỳ, kết chuyển chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp theo từng đối tượng để tính giá thành: Nợ TK 154 (Chi tiết theo đối tượng) Có TK 621 (Chi tiết theo đối tượng) TK 151, 152, 331, 111, 112, 411,... TK 621 TK 154 Kết chuyển chi phí nguyên, vật liệu trực Vật liệu dùng trực tiếp tiếp 13 chế tạo sản phẩm, tiến TK 152 hành lao vụ, dịch vụ
b . Kế toán chi phí nhân công trực tiếp * Khái niệm : Chi phí nhân công trực tiếp là những khoản thù lao phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm, trực tiếp thực hiện các lao vụ, dịch vụ như tiền lương chính, lương phụ và các khoản phụ cấp có tính chất lương (Phụ cấp khu vực, đắt đỏ, độc hại, phụ cấp làm đêm, thêm giờ...). Ngoài ra, chi phí nhân công trực tiếp còn bao gồm các khoản đóng góp cho các quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Kinh phí công đoàn do chủ sử dụng lao động chịu và được tính vào chi phí kinh doanh theo một tỷ lệ nhất định với số tiền lương phát sinh của công nhân trực tiếp sản xuất. * Tài khoản sử dụng : TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp.. Nội dung và kết cấu của tài khoản này như sau: Bên Nợ: - Chi phí nhân công trực tiếp sản xuất sản phẩm , thực hiện lao vụ , dịch vụ Bên Có: - Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào tài khoản tính giá thành. TK 622 cuối kỳ không có số dư. TK 622 được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí như TK 621. *Phương pháp hạch toán: - Tính ra tổng số tiền công, tiền lương và phụ cấp phải trả trực tiếp cho công nhân sản xuất sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ trong kỳ. Nợ TK 622 (Chi tiết theo đối tượng) Có TK 334: Tổng số tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp. - Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định Nợ TK 622 (Chi tiết theo đối tượng) Có TK 338 - Phải trả, phải nộp khác (3382,3383, 3384) 14
- Cuối kỳ, kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào tài khoản tính giá thành theo từng đối tượng: Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang Có TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp TK 334 TK 621 TK 154 Tiền lương và phụ cấp lương phải trả cho công nhân trực tiếp Kết chuyển chi phí TK 338 nhân công trực tiếp Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo quy định tính vào Sơ đồ : Hạch toán tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp c . Kế toán chi phí sản xuất chung: *Khái niệm: Chi phí sản xuất chung là những chi phí cần thiết còn lại để sản xuất sản phẩm ngoài chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp và chi phí nhân công trực tiếp. Đây là những chi phí phát sinh trong phạm vi phân xưởng, bộ phận sản xuất của doanh nghiệp. * Tài khoản sử dụng: TK 627 - Chi phí sản xuất chung, mở chi tiết theo từng phân xưởng, bộ phận sản xuất, dịch vụ. Nội dung và kết cấu của tài khoản này như sau: Bên Nợ: - Chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh trong kỳ. Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung. - Kết chuyển (hay phân bổ) chi phí sản xuất chung vào chi phí sản phẩm hay lao vụ, dich vụ. TK 627 cuối kỳ không có số dư. TK 627 được mở chi tiết thành 6 tiểu khoản: TK 6271 - Chi phí nhân viên phân xưởng TK 6272 - Chi phí vật liệu TK 6273 - Chi phí dụng cụ sản xuất TK 6274 - Chi phí khấu hao TSCĐ TK 6277 - Chi phí dịch vụ mua ngoài 15
TK 6278 - Chi phí bằng tiền khác Ngoài ra, tuỳ yêu cầu quản lý của từng doanh nghiệp, từng ngành, tài khoản 627 có thể được mở thêm một số tiểu khoản khác để phản ánh một số nội dung hoặc yếu tố chi phí. * Phương pháp hạch toán - Tính ra tiền lương phải trả cho nhân viên phân xưởng: Nợ TK 627 - 6271 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 334 - Phải trả công nhân viên - Trích BHXH, BHYT,KPCĐ theo tỷ lệ quy định Nợ TK 627 - 6271 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 338 : Phải trả, phải nộp khác(3382, 3383, 3384) - Chi phí vật liệu xuất kho dùng chung cho từng phân xưởng Nợ TK 627 - 6272 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 152, 611 (Chi tiết tiểu khoản) - Các chi phí công cụ, dụng cụ sản xuất dùng cho các bộ phận Nợ TK 627 - 6273 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 153, 611 - Công cụ, dụng cụ (phân bổ một lần) - Trích khấu hao TSCĐ của phân xưởng, bộ phận: Nợ TK 627 - 6274 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 214 (Chi tiết tiểu khoản) - Chi phí dịch vụ mua ngoài: Nợ TK 627 - 6277 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Nợ TK 133 (1331) - Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có) Có TK 111, 112, 331,...: Giá trị mua ngoài - Các chi phí phải trả khác tính vào chi phí sản xuất chung trong kỳ (chi phí sửa chữa TSCĐ, chi phí ngừng sản xuất theo kế hoạch...): Nợ TK 627 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 335 (Chi tiết chi phí phải trả) - Phân bổ các chi phí trả trước: Nợ TK 627 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK 142 (Chi tiết chi phí trả trước) - Các chi phí bằng tiền khác (tiếp tân, hội nghị,...) Nợ TK 627 - 6278 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) Có TK liên quan (111, 112) - Các khoản chi phí ghi giảm chi phí sản xuất chung: Nợ TK liên quan (111, 112, 152, 138,...) 16
Có TK 627 (Chi tiết phân xưởng, bộ phận) - Cuối kỳ, tiến hành phân bổ chi phí sản xuất chung theo tiêu thức phù hợp cho các đối tượng chịu phí (sản phẩm, nhóm sản phẩm, lao vụ, dịch vụ): Nợ TK 154 (Chi tiết theo từng đối tượng) Có TK 627 (Chi tiết theo từng tiểu khoản). TK 334, 338 TK 627 TK 111, 112, 152, 611... Chi phí nhân viên Các khoản ghi giảm chi phí TK 152, 153 sản xuất chung (phế liệu thu hồi, vật tư dùng không hết) Chi phí vật liệu, công cụ, dụng cụ TK 154 (631) TK 1421, 335 Chi phí theo dự toán Phân bổ (hoặc kết chuyển) chi phí sản xuất chung TK 152, 153 Chi phí vật liệu, công cụ, dụng cụ Sơ đồ: Hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất chung * Phương pháp phân bổ chi phí sản xuất chung: Do chi phí sản xuất chung có liên quan đến nhiều loại sản phẩm, lao vụ, dịch vụ trong phân xưởng nên cần phải phân bổ khoản chi phí này cho từng đối tượng (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ) theo tiêu thức phù hợp. Cụ thể, theo công thức sau: Mức chi phí Tổng tiêu SXC phân bổ Tổng chi phí sản xuấtchung cần phân bổ thức phân bổ cho từng đối = x của từng đối tượng tượng Tổng tiêu thức phân bổ của tất cả các đối tượng 17
Trong thực tế, các tiêu thức thường được sử dụng để phân bổ chi phí sản xuất chung là định mức chi phí, giờ làm việc thực tế của công nhân sản xuất, tiền lương công nhân sản xuất... d . Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên . Chi phí sản xuất sau khi tập hợp riêng từng khoản mục sẽ được tập hợp trên toàn doanh nghiệp và chi tiết cho từng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Theo phương pháp này, để tổng hợp chi phí sản xuất, kế toán sử dụng : TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. Nội dung phản ánh của TK 154 như sau: Bên Nợ: - Tập hợp các chi phí sản xuất trong kỳ (chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp; chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung). Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí sản phẩm. - Tổng giá thành sản xuất thực tế hay chi phí thực tế của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành. Dư Nợ: - Chi phí thực tế của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ dở dang, chưa hoàn thành. TK 154 được mở chi tiết theo từng loại sản phẩm, từng loại lao vụ, dịch vụ... của các bộ phận sản xuất - kinh doanh chính, phụ (kể cả thuê ngoài gia công chế biến). *Phương pháp hạch toán: - Cuối kỳ, kết chuyển chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp (chi tiết theo từng đối tượng, từng phân xưởng, sản xuất, lao vụ, dịch vụ...) Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Có TK 621 - Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp - Cuối kỳ, kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp (chi tiết theo đối tượng): Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Có TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp - Phân bổ (hoặc kết chuyển) chi phí sản xuất chung cho từng sản phẩm, lao vụ, dịch vụ (chi tiết theo từng đối tượng): Nợ TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Có TK 627 - Chi phí sản xuất chung - Giá trị ghi giảm chi phí: + Phế liệu thu hồi trong sản xuất: Nợ TK 152 (Chi tiết phế liệu) Có TK 154 (Chi tiết sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...) + Sản phẩm hỏng ngoài định mức không sửa chữa được: Nợ TK 1381 (Chi tiết sản phẩm hỏng ngoài định mức) Có TK 154 (Chi tiết sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...) + Giá trị sản phẩm, vật tư thiếu hụt bất thường trong sản xuất: Nợ TK liên quan (138, 334, 821,...) Có TK 154 (Chi tiết sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...) + Vật liệu xuất dùng không hết nhập kho (nếu chưa phản ánh ở TK 621): Nợ TK 152 (Chi tiết vật liệu) Có TK 154 (Chi tiết sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...) 18
- Giá thành thực tế sản phẩm, lao vụ hoàn thành: Nợ TK 155: Nhập kho thành phẩm Nợ TK 157: Gửi bán Nợ TK 632: Tiêu thụ thẳng (không qua kho) Có TK 154 (Chi tiết sản phẩm, lao vụ, dịch vụ...) - Trường hợp giá trị sản phẩm, lao vụ, dịch vụ của sản xuất kinh doanh phục vụ cho các đối tượng, kế toán ghi: Nợ TK 627: Phục vụ cho sản xuất sản phẩm và nhu cầu khác ở PX. Nợ TK 641, 642: Phục vụ cho bán hàng, cho quản lý doanh nghiệp. Nợ TK 152, 153, 155: Nhập kho vật tư, thành phẩm. Nợ TK 632: Tiêu thụ trực tiếp ra ngoài. Có TK 154 (Chi tiết từng loại hoạt động sản xuất kinh doanh phụ) TK 621 TK 154 TK 152, 111,... DĐK:xxx Các khoản ghi giảm Chi phí nguyên, chi phí sản phẩm vật liệu trực tiếp TK 152, 155 TK 622 Nhập kho vật Chi phí nhân công trực tiếp tư sản phẩm TK 157 Tổng giá thành Gửi bán thực tế sản TK 627 phẩm, lao vụ , dịch vụ Chi phí sản xuất chung hoàn thành TK 632 Tiêu thụ thẳng DCK:xxx Sơ đồ : Hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất 19
1.3.2 . Kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ . Giống như phương pháp kê khai thường xuyên , các tài khoản 621 , 622 , 627 được dùng để tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp , chi phí nhân công trực tiếp , chi phí sản xuất chung . Tuy nhiên TK 154 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang ; chỉ phản ánh chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ và cuối kỳ . Việc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm được thưc hiện trên TK 631- Giá thành sản xuất . Kết cấu TK631 : Bên nợ : - Giá trị sản phẩm dở dang đàu kỳ . - Chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ . Bên có : - Giá trị của sản phẩm dở dang cuói kỳ kết chuyển vào TK154 - Giá thành sản phẩm nhập kho kết chuyển vào TK 632 – Giá vốn hàng bán . TK 631 không có số dư cuối kỳ . *Phương pháp hạch toán : - Đầu kỳ : kế toán kết chuyển chi phí thực tế của sản xuất kinh doanh dở dang ; Nợ TK 631 : Giá thành sản xuất Có TK 154 : Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang . - Cuối kỳ : Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp , chi phí nhân công trực tiếp , chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ : Nợ TK 631 : Giá thành sản phẩm Có TK 621 : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp . Có TK 622 : Chi phí nhân công trực tiếp . Có Tk 627 : Chi phí sản xuất chung . - Căn cứ kết quả kiểm kê thực tế kết toán xác định chi phí sản xuất kinh doanh dở dang : Nợ TK 154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang . Có TK631 : Giá thành sản xuất . - Tính giá thành thực tế của sản phẩm hoàn thành : Nợ TK 632 : Giá vốn hàng bán . Có TK 631 : Giá thành sản xuất . 20