Chương 5: Ảnh hưởng sinh học của độc chất - Ảnh hưởng của độc chất đối với sinh vật: Tác động lên các quá trình trao đổi chất của sinh vật; Gây rối loạn chức năng; Oxi hóa lipit và màng tế bào; Gây đột biến, ung thư, di truyền, sinh sản....
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Độc chất học môi trường (TS. Lê Quốc Tuấn) - Chương 5
- Chöông 5
AÛNH HÖÔÛNG SINH
NH NG
HOÏC CUÛA ÑOÄC CHAÁT
TS. Leâ Quoác Tuaán
Khoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân
Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM
- AÛnh höôûng ñoäc chaát ñoái vôùi sinh vaät
nh ng
Taùc ñoäng leân caùc quaù trình trao ñoåi chaát
cuûa sinh vaät
Gaây roái loaïn chöùc naêng
Oxi hoùa lipid vaø maøng teá baøo
Gaây ñoät bieán, ung thö, di truyeàn, sinh
saûn…
- Caùc quaù trình vaän chuyeån vaø chuyeån
hoùa ñoäc chaát trong cô theå sinh vaät
Haáp thu
Phaân taùn
- Caùc con ñöôøng vaän chuyeån ñoäc chaát trong cô theå
Phôi nhieãm
Hít thôû Da Mieäng
Phoåi Heä tieâu hoùa
Maùu vaø heä thoáng lim phoâ
(maøng sinh chaát)
Nang khí
Dòch ngoaïi baøo Thaän
Tích luõy trong môõ,
xöông, caùc moâ
Khí thaûi Baøi tieát Tieåu tieän
Loaïi thaûi
- Söï vaän chuyeån vaø chuyeån hoùa ñoäc chaát trong teá baøo
Ñoäc chaát
Phôi nhieãm
Maøng teá baøo
Haáp thu
Teá baøo chaát
Vaän chuyeån
Caùc baøo quan
Khöû ñoäc
Loaïi thaûi Tích luõy
- Quaù trình haáp thu, vaän chuyeån vaø loaïi
thaûi ñoäc chaát lieân quan ñeán raát nhieàu loaïi
maøng khaùc nhau
- Caùc loaïi maøng khaùc nhau trong teá baøo
Maïng löôùi Loå nhaân
noäi chaát Theå nhaân Nhaân
Ribosome Maøng nhaân
Theå golgi
Trung theå
Lysosome
Maïng löôùi Teá baøo chaát
noäi chaát
Ty theå Maøng teá baøo
- Caáu truùc maøng teá baøo
Nguoàn: Singer and Nicolson, 1972. Science 175:720
- Tính chaát cuûa maøng
ng
Thaønh phaàn lipid maøng cho pheùp söï vaän
chuyeån caùc hôïp chaát qua maøng
Caùc caáu thaønh khaùc cuûa maøng cuõng coù theå di
chuyeån treân maøng
Ñoä loûng vaø ñoä thaám cuûa maøng phuï thuoäc vaøo
caáu thaønh, tính chaát hoùa sinh vaø lyù sinh cuûa
maøng
- Cô cheá vaän chuyeån
Coù 4 caùch maø caùc phaân töû nhoû coù theå
vaän chuyeån qua maøng:
① Thaåm thaáu bò ñoäng: Thaám qua maøng bôûi söï
cheânh leäch noàng ñoä
② Loïc: Thaám qua caùc loå treân maøng
③ Vaän chuyeån ñaëc bieät: Nhôø caùc chaát mang
④ Thöïc baøo: Nuoát caùc chaát baèng söï thay ñoåi
hình daïng cuûa maøng
- Cô cheá vaän chuyeån
Vaän chuyeån thuï ñoäng Vaän chuyeån
chuû ñoäng
(1) (2) (3) (4)
- Caùc ñaëc tính lyù hoùa lieân quan
ñeán söï thaåm thaáu
① Hình daïng vaø kích thöôùc phaân töû
② Ñoä thaám taïi vò trí haáp thuï
③ Ñoä ion hoùa
④ Tính tan trong lipid cuûa caùc chaát mang
ñieän vaø khoâng mang ñieän
- AÛnh höôûng cuûa ñoäc chaát leân heä hoâ haáp
nh ng
- Söï thaåm thaáu ñoäc chaát qua heä tieâu hoùa
- Söï thaåm thaáu ñoäc chaát qua da
Giöõa caùc teá baøo
Xuyeân Qua loå chaân loâng Qua tuyeán
qua TB moà hoâi
- Söï phaân taùn ñoäc chaát
Quaù trình phaân taùn ñoäc chaát ñeán caùc moâ phuï thuoäc
vaøo tính chaát hoùa lyù cuûa ñoäc chaát
Laø moät quaù trình vaän chuyeån thuaän nghòch caùc ñoäc
chaát giöõa maùu vaø caùc moâ, giöõa noäi baøo vaø ngoaïi baøo.
Coù söï thaåm thaáu caùc chaát qua maøng
Söï lieân keát ñoäc chaát vôùi protein
Quaù trình ñaøo thaûi (baøi tieát, chuyeån hoùa sinh hoïc)
cuõng xaûy ra ñoàng thôøi ñeå loaïi thaûi caùc chaát töø maùu
cuõng nhö töø caùc cô quan.
- Lieân keát vôùi protein
Raát nhieàu ñoäc chaát coù khaû naêng lieân keát vôùi
protein
Moät soá chaát coù vöøa coù khaû naêng tan trong
albumin vöøa coù khaû naêng tan trong
lipoprotein
Caùc ñoäc chaát thöôøng khoâng coù khaû naêng ion
hoùa vaø deã hoøa tan trong lipid
- Söï phaân boá caùc chaát dieät coân truøng trong
albumin vaø trong lipoprotein
Phaàn traêm phaân boá
LDL
LDL HDL
- Phôi nhieãm
Thöù töï caùc böôùc chuyeån hoùa ñoäc chaát Haáp phuï taïi caùc loái ñi vaøo
Phaân phoái ñeán cô theå Baøi tieát
Ñoàng hoùa ñeå Ñoàng hoùa ñeå
Ñoàng hoùa ñeå
trôû neân ñoäc keát noái saûn
giaûm ñoäc
hôn phaåm
Phaân phoái
Töông taùc vôùi caùc cao phaân töû
Phuïc hoài vaø
(Protein, DNA, RNA, caùc tieáp nhaän, ...) söûa chöõa
AÛnh höôûng ñoäc
(Di truyeàn, ung thö, sinh saûn, ñoät bieán, ...)
- Taøi lieäu tham khaûo
Chapter 6
Absorption and distribution of toxicants (A Textbook
of Modern Toxicology)
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
