Dự thảo Luật Trồng trọt: Các nội dung cần sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện

Chia sẻ: ViDoha2711 ViDoha2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dự thảo Luật Trồng trọt do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chủ trì soạn thảo đang được xin ý kiến nhân dân trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ từ ngày 4/11/2017. Dự thảo luật được xây dựng trên cơ sở Pháp lệnh về Giống cây trồng năm 2004. Bài viết phân tích một số nội dung của Dự thảo luật và nêu các kiến nghị góp phần hoàn thiện các quy định của Dự thảo luật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dự thảo Luật Trồng trọt: Các nội dung cần sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện

BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT DỰ THẢO LUẬT TRỒNG TRỌT: CÁC NỘI DUNG CẦN SỬA ĐỔI, BỔ SUNG ĐỂ HOÀN THIỆN Lê Ngọc Thạnh* Lê Thị Hằng ** * Trường Đại học Lao động - Xã hội (Cơ sở II TP. Hồ Chí Minh) ** Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: Dự thảo Luật Trồng trọt, kiến Dự thảo Luật Trồng trọt do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông nghị sửa đổi, bổ sung. thôn chủ trì soạn thảo đang được xin ý kiến nhân dân trên Công Lịch sử bài viết: thông tin điện tử của Chính phủ từ ngày 4/11/2017. Dự thảo Nhận bài: 01/02/2018 luật được xây dựng trên cơ sở Pháp lệnh về Giống cây trồng năm 2004. Bài viết phân tích một số nội dung của Dự thảo luật Biên tập: 20/02/2018 và nêu các kiến nghị góp phần hoàn thiện các quy định của Dự Duyệt bài: 27/02/2018 thảo luật. Article Infomation: Abstract: Keywords: Bill on Cultivation, The Bill on Cultivation is drafted by the Ministry of Agriculture recommendation for amendments. and Rural Development and is being posted for public comments Article History: in the Government's postal from November 4, 2017. The Bill was developed on the basic grounds of the Ordinance on Plant Received: 01 Feb. 2018 Varieties of 2004. This article provides the analysis of a number Edited: 20 Feb. 2018 of the contents of the Bill and provides recommendations to Approved: 27 Feb. 2018 improve the provisions of the Bill. 1. Một số khái niệm trong Dự thảo luật đến trồng trọt là muốn nói đến cả một quá - Tên Dự thảo Luật: trình, từ khâu đầu tiên là nghĩ đến trồng cây Về mặt ngữ nghĩa, trồng trọt là trồng gì, ở đâu (quy hoạch), bằng loại giống gì… cây nông nghiệp nói chung1. Khái niệm này cho đến khâu tiêu thụ sản phẩm. Dự thảo tương đối hạn hẹp, chỉ mang tính liệt kê một Luật Trồng trọt đã tiếp cận theo cách coi công việc cụ thể; trong khi đó, khi đề cập trồng trọt là cả một chu trình sản xuất, kinh 1 Nguyễn Như Ý (1999, Chủ biên), Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hóa Thông tin, H., tr. 1718 36 Số 6(358) T3/2018
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT doanh với sự tham gia của nhiều chủ thể gốc để thu hoạch vào các năm sau; (ii) cây bao gồm cơ quan nhà nước có thẩm quyền trồng dài ngày là loài cây trồng có thời gian và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong sinh trưởng nhiều năm, có thể thu hoạch sản các giai đoạn khác nhau. Đây là sự lựa chọn phẩm một lần hoặc nhiều lần trong chu kỳ khoa học. sản xuất. - Giải thích từ ngữ: Theo như cách giải thích trên, thuật Thứ nhất, tại Điều 3, giải thích từ ngữ ngữ: “cây trồng ngắn ngày” với “cây hàng trong Dự thảo luật có 46 khoản, chủ yếu là sự năm” có thể sử dụng thay thế cho nhau; còn kế thừa, phát triển từ quy định của 25 khoản “cây trồng dài ngày” với “cây lâu năm” theo trong Điều 3 Pháp lệnh về Giống cây trồng cách hiểu thông thường là như nhau. năm 2004 (Pháp lệnh) theo hướng phù hợp Trong Dự thảo luật, chúng tôi thống kê với khoa học di truyền chọn giống và yêu tần suất sử dụng các thuật ngữ này thì thấy, cầu chính xác của việc sử dụng thuật ngữ; thuật ngữ “cây lâu năm” được sử dụng với bổ sung thêm giải thích nội dung: (i) Khảo tần suất 80%, còn “cây hàng năm” được sử nghiệm DUS (Difference, Uniformity and dụng với tần suất là 75%. Trong khi đó, “cây Stabality); (ii) Khảo nghiệm VCU (Value, trồng dài ngày”, “cây trồng lâu năm”, “cây Cultivation and Usage) đã từng được đề cập trồng ngắn ngày”, “cây trồng hàng năm” chỉ trong Điểm a, Điểm b của Khoản 3 Điều 15 được sử dụng với tần suất lần lượt là: 6,67%, Pháp lệnh: Khảo nghiệm giống cây trồng. 13,33%, 8,33%, 16,67%. Hay nói cách khác, Về mặt kỹ thuật, việc đưa nội dung trong Dự thảo luật chủ yếu sử dụng các thuật này vào phần giải thích từ ngữ là phù hợp, ngữ: cây lâu năm và cây hàng năm. đảm bảo tính khoa học để cho người đọc dễ Chúng tôi cho rằng, giải thích các hiểu vấn đề. thuật ngữ pháp lý không được sử dụng Đồng thời, Dự thảo Luật cũng đưa nhiều trong toàn văn bản luật là không hợp thêm các nội dung để giải thích các từ ngữ lý, vì vậy, cần phải thay đổi các thuật ngữ: như: phân bón (từ Khoản 37 đến Khoản 45 cây trồng dài ngày, cây trồng ngắn ngày Điều 3), canh tác (Khoản 46) là phù hợp với sao cho phù hợp với tần suất sử dụng trong phạm vi điều chỉnh. Dự thảo luật. Thứ hai, Dự thảo luật đã làm rõ thuật Thứ tư, Khoản 19 Điều 3 của Dự thảo ngữ “giống cây trồng”, trong đó đã bổ sung luật giải thích “Giống siêu nguyên chủng là nội dung: “thuộc cùng một cấp phân loại giống được nhân ra từ giống tác giả hoặc thực vật thấp nhất” vào sau cụm từ: “quần phục tráng từ giống sản xuất theo quy trình thể cây trồng”, cũng như sử dụng cụm từ phục tráng giống siêu nguyên chủng và đạt “tính trạng” thay cho cụm từ “đặc tính” tiêu chuẩn chất lượng theo quy định”. Thuật trong Pháp lệnh. Điều này là cần thiết, phù ngữ “phục tráng” còn được tiếp tục sử dụng hợp với khoa học sinh học nói chung và ở một số điều trong Dự thảo luật. Chúng tôi khoa học di truyền, chọn giống cây trồng cho rằng, “phục tráng” là thuật ngữ kỹ thuật nói riêng. chuyên ngành di truyền chọn giống, nên cần phải được giải thích làm rõ hơn. Thứ ba, đã bổ sung giải thích các thuật ngữ: cây trồng ngắn ngày, cây trồng dài - Điều 11 và Điều 12 “Quy hoạch trồng ngày với cách giải thích: (i) cây trồng ngắn trọt”, “Quy hoạch phát triển trồng trọt”: ngày là loại cây trồng được gieo trồng và kết Thứ nhất, Điều 11 Dự thảo luật có tên thúc chu kỳ sản xuất trong thời gian không gọi là Quy hoạch trồng trọt, nhưng nội dung quá một năm hoặc cây hàng năm được lưu bên trong lại là nguyên tắc lập quy hoạch Số 6(358) T3/2018 37
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT phát triển trồng trọt, hệ thống quy hoạch Thứ ba, nếu như quy hoạch mang tính phát triển trồng trọt, nội dung quy hoạch định hướng cho mục tiêu dài hạn thì để thực phát triển trồng trọt. Tương tự, Điều 12 Dự hiện được điều ấy, cần thiết phải có kế hoạch thảo luật với tên gọi là Điều chỉnh quy hoạch triển khai, tổ chức, thực hiện trong ngắn hạn, trồng trọt, nhưng nội dung bên trong vẫn là thường là 5 năm. Đối với việc quy hoạch điều chỉnh quy hoạch phát triển trồng trọt. phát triển trồng trọt cũng không ngoài cách Hay nói cách khác, “Quy hoạch trồng trọt” làm thông thường ấy. Khoản 4 Điều 11 Dự và “Quy hoạch phát triển trồng trọt” được thảo luật quy định: “Thời kỳ quy hoạch phát sử dụng với nghĩa tương tự như nhau. Điều triển trồng trọt lập cho thời kỳ 10 năm, có này dẫn đến sự thiếu nhất quán trong việc sử tầm nhìn từ 15 - 20 năm và thể hiện cho từng dụng thuật ngữ pháp lý, cần thiết phải được giai đoạn 5 năm. Quy hoạch phát triển trồng thống nhất lại. trọt được rà soát, điều chỉnh, bổ sung phù Thứ hai, Dự thảo luật chưa đưa ra khái hợp với tình hình kinh tế - xã hội và chiến niệm quy hoạch trồng trọt là gì. Chúng tôi lược, quy hoạch ngành nông nghiệp và phát cho rằng, quy hoạch trồng trọt là việc xác triển nông thôn”, trong đó có nội dung: “thể định phát triển cây trồng sao cho phù hợp hiện cho từng giai đoạn 5 năm” về bản chất giữa đặc điểm sinh lý cây trồng với đất đai, chính là “Kế hoạch phát triển trồng trọt”. khí hậu, và các yếu tố khác tác động đến sự Việc xây dựng quy hoạch phát triển sinh trưởng và phát triển cây trồng nhằm đạt trồng trọt cho dù có khoa học, mang tính dự được mục đích Nhà nước định hướng cũng báo phù hợp cao, đáp ứng với yêu cầu của như tối đa hóa lợi nhuận của người trồng thị trường, nhưng việc triển khai thực hiện trọt, đảm bảo phát triển trồng trọt bền vững. chưa được chú trọng thì quy hoạch đó cũng Việc quy hoạch nhằm bố trí tổ hợp cây không mang ý nghĩa thực tiễn. Do vậy, việc trồng theo không gian cao - thấp để sử dụng bổ sung quy định về “Kế hoạch phát triển hợp lý việc quang hợp cây trồng. Đó là quy trồng trọt” là cần thiết, đảm bảo tính khả thi hoạch theo không gian như mô hình cà phê của việc triển khai quy hoạch. trồng xen với cây tiêu chẳng hạn2. Ngoài ra - “Kế thừa”, “thừa kế” trong các Điều còn phải xem xét đến các yếu tố khác như 40, Điều 46, Điều 55: thổ nhưỡng, nước ngầm… Có hai thuật ngữ pháp lý được sử dụng Đối chiếu nội dung này với quy định của khoản 2 Điều 2 Luật Đất đai năm 2013 đan xen tại các Điều 40, Điều 46, Điều 55 thì nội dung quy hoạch trồng trọt cũng có của Dự thảo luật dễ bị hiểu nhầm về ngữ điểm tương đồng với quy hoạch sử dụng đất. nghĩa, đó là: kế thừa, thừa kế. Chúng ta cần Điều này có thể lý giải, suy cho cùng, quy làm rõ bản chất pháp lý cũng như xem xét hoạch trồng trọt là “quy hoạch chi tiết của việc sử dụng của hai thuật ngữ này trong các quy hoạch sử dụng đất trong lĩnh vực trồng trường hợp sau: trọt”, và cũng thể hiện vai trò quan trọng của Thứ nhất, pháp luật dân sự không đưa Nhà nước trong việc hoạch định chính sách ra khái niệm “thừa kế” là gì, tuy nhiên, nội về trồng trọt. Do vậy, cần thiết phải bổ sung, dung quy định của Điều 609, Điều 611 Bộ giải thích thuật ngữ “Quy hoạch phát triển luật Dân sự năm 2015 cho thấy: (i) Thừa kế trồng trọt” trong Dự thảo luật. là quyền định đoạt của người có tài sản bằng 2 Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (2000), Giáo trình Sinh lý thực vật, Nxb. Nông nghiệp, tr. 122 - 123. 38 Số 6(358) T3/2018
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT cách lập di chúc để lại tài sản cho người thừa trồng; trong đó có nội dung: tổ chức, cá nhân kế theo ý chí của mình hoặc theo quy định được bảo hộ quyền đối với giống cây trồng pháp luật; (ii) Thời điểm người thừa kế được là tổ chức, cá nhân chọn tạo hoặc phát hiện nhận tài sản là lúc người có tài sản để lại và phát triển giống cây trồng; hoặc đầu tư theo di chúc chết; (iii) Người để lại tài sản cho công tác chọn tạo hoặc phát hiện và phát thừa kế phải là cá nhân; (iv) Người thừa kế triển giống cây trồng; hoặc được chuyển có thể là cá nhân hoặc là tổ chức. Nếu là tổ nhượng, chuyển giao, thừa kế quyền đối với chức thì chỉ có quyền hưởng di sản thừa kế giống cây trồng. theo di chúc. Suy cho cùng, chuyển nhượng, Thứ hai, về mặt ngữ nghĩa, kế thừa là chuyển giao, thừa kế quyền đối với giống được thừa hưởng và tiếp tục xây đắp ngày cây trồng cũng chỉ là những trường hợp cụ một hơn3. Như vậy, khi nói đến kế thừa theo thể của hành vi chuyển quyền đối với giống nghĩa thông thường, đó là sự kế tiếp công cây trồng theo quy định pháp luật. Sử dụng việc còn đang dang dở của người đi trước, thuật ngữ “chuyển quyền” sẽ phù hợp hơn vì và trách nhiệm của người được kế thừa phải không phải lúc nào tổ chức cũng là chủ thể hoàn thành công việc còn lại theo chiều của quan hệ pháp luật thừa kế như đã trình hướng phát triển. bày ở trên. Thứ ba, Điều 40 Dự thảo luật quy Thứ năm, Điều 55 Dự thảo luật quy định: (i) Tổ chức, cá nhân thứ ba có quyền định, chủ bằng bảo hộ có quyền “để thừa kế, đăng ký thừa kế quyền chủ sở hữu giống cây kế thừa quyền đối với giống cây trồng và trồng đã bị huỷ bỏ quyết định công nhận chuyển giao quyền đối với giống cây trồng”. giống cây trồng mới…; (ii) Sau chín mươi Như đã nói, quyền để thừa kế tài sản của (90) ngày kể từ ngày hủy bỏ quyết định nếu người có tài sản đã được pháp luật quy định, không có tổ chức cá nhân nào đăng ký kế còn quyền để “kế thừa” của chủ bằng bảo thừa quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu thì hộ đã được Dự thảo luật quy định tại Điều thực hiện việc quản lý như giống địa phương 40. Tuy nhiên, đây là quyền của cơ quan quy định tại Điều 35 Luật này. nhà nước có thẩm quyền chứ không phải Qua nội dung trên, chúng ta có thể là quyền của chủ bằng bảo hộ. Do vậy, cần thấy, thuật ngữ được sử dụng phù hợp trong thiết phải chỉnh lý Dự thảo luật cho phù hợp. trường hợp trên phải là “kế thừa” chứ không 2. Một số vấn đề về kỹ thuật phải là “thừa kế” vì nội dung đã nêu không lập pháp liên quan gì đến việc định đoạt của người có Thứ nhất, khoản 4 Điều 84 Dự thảo tài sản qua việc lập di chúc hay theo pháp luật quy định: “Tổ chức đánh giá sự phù hợp luật. Thẩm quyền của việc xét “kế thừa” có nhu cầu tham gia hoạt động thử nghiệm, “quyền chủ sở hữu giống cây trồng đã bị huỷ giám định, kiểm định, chứng nhận chất lượng bỏ quyết định công nhận giống cây trồng đối với phân bón phải được chứng nhận mới” thuộc về cơ quan nhà nước có thẩm lĩnh vực hoạt động theo quy định của Nghị quyền chứ không phải là tổ chức, cá nhân. định số 107/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 Thứ tư, Khoản 2 Điều 46 Dự thảo luật của Chính phủ quy định về điều kiện kinh quy định về điều kiện đối với tổ chức, cá doanh dịch vụ đánh giá sự phù hợp và được nhân được bảo hộ quyền đối với giống cây Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ 3 Nguyễn Như Ý (1999, Chủ biên), Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hóa Thông tin, H., tr. 878. Số 6(358) T3/2018 39
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT định theo quy định của Luật Chất lượng sản “Điều 2. Phạm vi điều chỉnh phẩm, hàng hóa và văn bản liên quan”. Và Luật này quy định về quy hoạch phát khoản 1, 2 Điều 87 Dự thảo Luật lại quy triển trồng trọt; giống cây trồng; phân bón; định: “Phân bón lưu thông trong nước, phân canh tác; bảo quản, chế biến, thương mại bón nhập khẩu phải ghi nhãn theo đúng quy và quản lý chất lượng sản phẩm trồng trọt”. định của Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày Thứ hai, thay đổi thuật ngữ “cây trồng 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa; hàng năm”, “cây trồng lâu năm” bằng thuật Nhãn phân bón ngoài nội dung bắt buộc theo ngữ “cây hàng năm”, “cây lâu năm” nhằm quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị định số bảo đảm phù hợp với cách sử dụng từ ngữ 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính trong toàn văn Dự thảo luật và tương thích phủ về nhãn hàng hóa thì phải ghi thêm loại với Luật Đất đai năm 2013. phân bón và số quyết định công nhận phân Thứ ba, bổ sung giải thích cụm từ bón, đối với phân bón lá phải ghi rõ cụm từ “phục tráng” với nội dung như sau: “Phục “phân bón lá”. tráng hạt giống siêu nguyên chủng là quá Các quy định nói trên vô hình chung trình chọn lọc cá thể, nhân và tuyển chọn buộc văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý những dòng đặc trưng của giống, bảo đảm cao hơn (luật) phải phù hợp với văn bản có độ thuần di truyền đáp ứng tiêu chuẩn hạt hiệu lực pháp lý thấp hơn (nghị định). Điều giống siêu nguyên chủng”. này trái với nguyên tắc về tính thứ bậc của Thứ tư, thống nhất sử dụng thuật ngữ: hệ thống văn bản pháp luật của Nhà nước ta. “quy hoạch phát triển trồng trọt” thay vì “quy hoạch trồng trọt”; bổ sung nguyên tắc Thứ hai, tiêu đề của một số khoản lập quy hoạch phát triển trồng trọt “phù hợp không rõ ràng. Ví dụ, Điều 33 “Công nhận với quy hoạch sử dụng đất”; bổ sung quy giống cây trồng mới” bao gồm: Khoản 1: định “kế hoạch phát triển trồng trọt là cần Điều kiện, Khoản 2: Hồ sơ; (ii) Điều 34 thiết, đảm bảo tính khả thi của việc triển “Công nhận đặc cách giống cây trồng” bao khai quy hoạch phát triển trồng trọt” (Điều gồm: Trách nhiệm lập hồ sơ, Hồ sơ gồm; (iii) 11 Dự thảo Luật). Điều 36 “Cấp quyết định lưu hành giống cây Thứ năm, bỏ quyền để “kế thừa” của trồng” bao gồm: Điều kiện; Hồ sơ… chủ bằng bảo hộ trong Dự thảo luật để phù Thứ ba, một số nội dung của Dự thảo hợp với các quy định pháp luật có liên quan luật cần được quy định chi tiết như (i) Độ (Điều 55). sâu tầng đất mặt trong từng loại đất; (ii) Thứ sáu, bỏ đoạn: “của Nghị định số Biện pháp sử dụng tầng đất mặt hợp lý; (iii) 107/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính Việc hợp đồng sử dụng để cải tạo các vùng phủ quy định về điều kiện kinh doanh dịch đất nông nghiệp khác (Điều 98). vụ đánh giá sự phù hợp và được Bộ Nông 3. Những kiến nghị cụ thể nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ định theo quy định” trong khoản 4 Điều 84 của Dự thảo Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh của luật; bỏ đoạn: “của Nghị định số 43/2017/ Dự thảo luật: NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ” và (i) Bổ sung “quy hoạch phát triển bổ sung từ “pháp luật” sau từ “quy định” trồng trọt”; (ii) Bỏ từ “sử dụng đất”; (iii) Sử trong khoản 1 Điều 87; bỏ đoạn: “tại khoản dụng cụm từ: “quản lý chất lượng sản phẩm 1 Điều 10 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP trồng trọt” thay vì: “chất lượng sản phẩm ngày 14/4/2017 của Chính phủ” và bổ sung trong lĩnh vực trồng trọt” trong Điều 2. Điều từ “pháp luật” sau từ “quy định” trong khoản 2 của Dự thảo luật nên viết lại như sau: 2 Điều 87 Dự thảo luật 40 Số 6(358) T3/2018