Đưa bộ môn giới vào chương trình giảng dạy đại học

Nghien ciiu<br /> Gia d i n h va Gi6i<br /> So 5 - 2 0 1 1<br /> <br /> Dira bo mon gioi vao<br /> cliirong trinli giang day flai lioc<br /> Thai Thj Ngoc Dir<br /> Trung tSm Nghien cCfu Gidi vd Xa hoi - Oai hoc Hoa Sen<br /> <br /> Torn tat: Gan hai mUdi nam qua, mon gi6i tG cho khong ton tai<br /> trong cac trUdng dai hoc cl Viet Nam, cho de'n nay da ddn dan<br /> tham nhap vao cac chUdng trinh dao tao va co mot cho dGng tuy<br /> con khiem ton. Mon hoc gidi da co mat d nhieu nganh hoc nhU:<br /> xa hoi hoc, dia ly dan so', tam ly hoc, luat hoc, moi trUdng,..<br /> Mon hoc nay khong chi cung cap kie'n thGc cd ban ve phu nQ hoc<br /> va ve gidi cho sinh vien, ma gop phdn xay dUng gia tri song cho<br /> tGng ca nhan, nang cao nhan thGc binh dang gidi. TG do giup<br /> cho sinh vien co kha nang giai quye't cac va'n de lien quan con<br /> ngUdi va xa hoi, trong do co mdi quan he gidi. Bai viet nay tap<br /> trung phan tich tinh hinh giang day gidi 6 bac dai hoc, cac ye'u<br /> to' thuc day, nhGng kho khan, each thGc va dieu kien can thie't<br /> de hd trd cho viec dUa mon gidi vao bac dai hoc cl Viet Nam hien<br /> nay.<br /> Tijf khda: Gidi; Bo mon gidi: Gidi va chUdng trinh giang day<br /> dai hoc.<br /> <br /> Ne'u nhimg nghien ciiu khoa hge vd phu nG d Viet Nam da duge bat<br /> ddu hong thap nien 80 vdi su thanh lap cua cac Trung tam nghien ciiu<br /> khoa hge vd phu nG, thi phai dgi dd'n nam 1992 mdt chuong trmh dao tao<br /> ve phu nQ hge d bac cG nhan mdi dugc dua vao Dai hge Md ban cdng<br /> <br /> 60<br /> <br /> Nghien cGu Gia dinh va Gidi. QuyS'n 21, so 5, tr. 59-70<br /> <br /> thanh phd (TP) Hd Chf Minh, la trudng dai hoc ddu tidn giang day mdn<br /> phu nG hge. Cd thd ndi su ra ddi eua chuong trinh ndy da thd hidn dugc<br /> tinh thdn dd'n thdn vi binh ddng nam-nO eua cac giang vidn ed ft nhidu am<br /> hidu vd phu nG hge tuy khdng dugc dao tao chfnh quy tG nganh nay. Va<br /> cung la tinh hinh chung cua nhGng thdhd ddu tidn nghidn cihi va giang day<br /> phu nG hge cua tdt ca cac nude trdn thd gidi; cho thdy tdm quan trgng cua<br /> cac cdp lanh dao trong quyd't djnh vide djnh hudng phat tridn cac nganh<br /> hge mdi cua cac trudng dai hge, trong dd ed Dai hge Md ban cdng; Va la<br /> sir cd vu eho binh ddng gidi va md'i quan tam cua nhidu td chGc qudc td,<br /> td chGc phi chfnh phu, cac trudng dai hge trong vung Ddng Nam A, d Bdc<br /> My va chau Au.<br /> Trong nhGng nam ddu Ddi mdi, eac trudng dai hge dugc khuyd'n khfch<br /> md nhGng nganh hge mdi. Vdi mdt mGc dd tu chii nhdt djnh, hidu trudng<br /> trudng Dai hge Md ban cdng da quyd't dinh xay dung nganh phu nG hge.<br /> TG dd de'n nay, phu nG hge rdi sau nay la khoa hge ve gidi trong trudng dai<br /> hge da trai qua bao budc thang trdm, nhung dieu quan trgng la qua trinh<br /> tham nhap eua mdn nay vao chuong trinh dai hge la khdng thd dao ngugc.<br /> TG chd chl cd mat d mdt trudng dai hge, nay mdn gidi da duge giang day<br /> d nhidu chuong trinh dai hge.<br /> 1. Tinh hinh giang day gidi d bac dai hoc<br /> <br /> LL Nhumg trudng dai hoc cd giang day ve gidi<br /> Mdt trong nhumg thanh qua ben virng la chuang trinh khung cua nganh<br /> xa hdi hge cd mdn xa hdi hge vd gidi, do dd nga\ nas tat ca cac chuong<br /> trinh xa hdi hge tai cac dai hge tren toan qudc ddu cd day mdn xa hdi hge<br /> vd gidi nhu Khoa Xa hdi hge, Dai hge Khoa hge Xa hdi va Nhan van<br /> (DHKHXHNV), Dai hge Qudc gia; Khoa Xa hdi hge, Hge vien Bao chf<br /> -Tuydn truydn,... Mdn tam ly hge \'e gidi dugc giang day trong mdt vai<br /> ehucmg trinh tam ly hge. Mdn gidi cung da duge dua vao chucmg trinh dja<br /> ly ddn sd va xa hdi cua Khoa Dja ly - DHKHXHNV TP Hd Chf Minh.<br /> TG nhieu nam qua, Hge vidn Chfnh trj - Hanh chfnh Qud'c gia Hd Chf<br /> Minh da cd bd mdn gidi. Tuy sd tidt giang day chua nhidu nhung su co<br /> mat cua mdn nay trong chuang hinh dao tao eua Hge vidn da ndi len nhan<br /> thGc dung ddn eua lanh dao mdt co sd dao tao nhung cdng chGc tuong lai<br /> cho bd may cdng quydn.<br /> xay dung ludt phap bao dam binh ddng gidi cung nhu dao tao ddi ngu<br /> <br /> Thai Thi Ngoc Du<br /> <br /> 61<br /> <br /> thuc thi phap luat ed kid'n thGc va nhan thGc vd binh ddng gidi la mdt didu<br /> kien vd eung edn thiet cho vide nang cao binh ddng gidi, ddy lui nhung<br /> hanh vi phan biet dd'i xG vdi phu nG. Du an ldng ghep gidi vao chuong<br /> trinh dao tao luat hge da dugc thuc hidn d Dai hge Luat Ha Ndi va Dai hoc<br /> Luat TP Hd Chi Minh.<br /> Md'i lien he giGa gidi va mdi trudng, an ninh luong thue, bid'n ddi khf<br /> hau la mdt ndi dung nghidn cGu ngay cang duge cac nha khoa hge quan<br /> tam phat tridn. Mud'n giai quyd't eac vdn dd m6i trudng, cdn kd't hgp cac<br /> giai phap khoa hge ky thuat, co sd phap ly va cac giai phap lidn quan ddn<br /> xa hdi, con ngudi, trong dd ed md'i quan he gidi. Trong chidu hudng suy<br /> nghi dd, mdn gidi, mdi trudng va phat tridn da dugc dua vao chuong trinh<br /> cao hge dja ly- DHKHXHNV TP Hd Chf Minh va Bd mdn Sinh thai - Mdi<br /> trudng cua Dai hge Khoa hge tu nhidn TP Hd Chf Minh.<br /> TG nam 2010, da cd thdm mdt don vj mdi tham gia vao vide quang bd<br /> kid'n thGc gidi cho sinh vidn, dd la trudng Dai hge Hoa Sen vdi mdn gidi<br /> va phat trien duge giang day trong chuong trinh Giao due tdng quat. Ke<br /> hoach nay se dugc trinh bay chi tiet hon hong phan sau.<br /> Nhin chung, tG gdn hai muoi nam qua, mdn gidi tG chd khdng tdn tai d<br /> bac dai hge da ddn dan tham nhap vao cdc chuang trinh dao tao, va da cd<br /> mdt chd diing tuy edn khidm tdn nhung didu quan trgng la ndi dung khoa<br /> hge cua mdn gidi da dugc eac Gudng dai hge cdng nhan.<br /> 1.2. Cac tac nhan thuc day<br /> Su thanh cdng eua cac chuomg trinh dao tao gidi ndu trdn se giup ich<br /> cho vide van dung eac lgi thd' vao cac ke hoach dua mdn gidi vao cac<br /> chuong trinh dao tao d dai hge, trong dd cd thd thdy nhumg tde nhan thuc<br /> day cho su thanh cdng nay. Dd la:<br /> - Vai trd quye't djnh eua cdc hdi ddng nganh: trong trudng hgp nay la<br /> nganh xa hdi hge. Sang kid'n tG co sd cdn dugc cdp cd tham quydn thGa<br /> nhan va cd quyd't djnh dp dung trong mdt pham vi rdng ldn hem thi mdn<br /> hge mdi ed didu kien phdt tridn nhanh chdng va vumg chdc hom. Lue ddu<br /> chi la sang kid'n cua mdt trudng dai hge nhung sau dd su thGa nhan ehinh<br /> thGc mdn xa hdi hge vd gidi nhu la mdt mdn bdt budc trong chuong trinh<br /> dao tao cua eae cdp cd tham quydn da tao didu kidn cho sinh vidn nganh<br /> xa hdi hge trong ca nude dugc tid'p can vdi khoa hge ve gidi.<br /> - Vai trd quyd't djnh eua lanh dao trudng dai hge, trong chid'n luge phat<br /> <br /> 62 Nghien ciTu Gia dinh va Gidi. Quyen 21, so 5, tr. 59-70<br /> tridn cua trudng: trudng hgp mdn gidi va phdt tridn trong Chuong trinh<br /> giao due tdng quat cua Dai hge Hoa Sen.<br /> - Su hd trg cua eac chucmg trinh tai trg: Td chGc hgp tac phat tridn qud'c<br /> tdcua Thuy Didn (SIDA) hd trg du an ldng ghep gidi vao chuang trmh luat<br /> hge d cdc trudng Dai hge Luat da giup cho mdn gidi thdm nhdp vao mdt<br /> ITnh vuc dao tao trgng yd'u.<br /> Kidn thGc va su nhay cam gidi eua cac giao su phu trach eac chuang<br /> trinh cao hge (trudng hgp chuong trinh eao hge Dja ly va Sinh thai mdi<br /> trudng). Kinh nghidm nay cho thdy vai trd quan trgng cua cac nha khoa<br /> hge trong nhimg quyd't djnh xdy dung ndi dung chucmg trinh dao tao. Cho<br /> du nhumg qui djnh chung cd phdn cGng nhde, cac giang vidn vdn cd mdt<br /> pham vi tu do quye't djnh trong vide ddi mdi chuong trinh.<br /> L3. Nhumg khd khan trd ngai cua viec dira mdn gidi vao cac<br /> chirong trinh dao tao a dai hoc<br /> Su cd lap cua gidng dgy gi&i trong tru&ng dgi hpc<br /> Lay vf du trudng Dai hoc Md ban edng TP Hd Chf Minh, la trudng co<br /> ca mdt khoa la Khoa Phu nG hge, va sau nay thu hep lai thanh chuang trinh<br /> chuyen nganh gidi trong Khoa Xa hdi hge. Le ra khi chuydn qua he thd'ng<br /> tfn chl, sir lidn thdng giGa eac khoa se dugc tang cudng. Tuy nhidn, ngoai<br /> trG mdt so mdn trong chuong trinh giao due dai cuong dugc cac khoa dam<br /> trdch dd giang day chung eho sinh vidn cac khoa khac, nhiing mdn thuge<br /> vd ITnh vue kid'n thGc tdng quat trong dd cd mdn gidi khdng dugc nha<br /> trudng hoac cac khoa dd nghj lam mdn tu chgn cho sinh vien.<br /> Do khdng danh gia dung mGc su edn thidt va ich lgi cua mdn gidi nen<br /> cdc khoa ngoai Khoa Xa hdi hge da khdng quan tfim tim hidu xem sinh<br /> vidn cua khoa cd thd hge mdn nay hay khdng. Nhu vay la nang luc sdn cd<br /> trong lue lucmg giang vidn cua trudng chua dugc tan dung va phat huy.<br /> Gdn day, Quy Ford cd tai trg cho trudng Dai hge Md ban cdng mdt du<br /> an ndng cao nhdn thGc gidi trong giang vidn va nhan vidn. Bd mdn Gidi<br /> cua Khoa Xa hdi hge da thuc hidn cac budi thao luan vdi giang vidn va<br /> nhan vidn. Tuy nhidn kd't qua cd phdn han chd', vi cd it lanh dao cac khoa<br /> va giang vidn tham du, va sau ldp tdp hudn, khdng cd sang kie'n nao dd dua<br /> mdn gidi vao giang day b cac khoa ngoai Khoa Xa hdi hge.<br /> Tmh trang cd ldp nay khdng chi cd d Vidt Nam ma cd ca d nhumg nudc<br /> <br /> Thai Thi Ngoc D\i<br /> <br /> 63<br /> <br /> da dat mGc dd binh dang gidi cao va da dua mdn gidi vao chuomg trinh<br /> giang day dai hge tG nhidu nam nay. Theo giao su Louise Langevin, Dai<br /> hge Laval, Quebec, Canada, noi ma mdn gidi da dugc dua vao giang day<br /> d dai hge tG nhGng nam 70 cua thdky 20: "Nd'u vide giang day eac mdn<br /> gidi dugc thuc hidn nhu nhumg mdn hge ridng, thi mdn hge nay cd nguy<br /> CO bj ed lap va bj giam gid trj" (Louise Langevin, 2005), trong khi nhiing<br /> mdn hge khac dugc giang day ridng thi lai khdng bj cd lap ma cdn duge<br /> xem nhu la mdt mdn chuydn nganh.<br /> Lanh dgo vi chuyen mdn ciia cdc trudng dgi hpc, ke cd trong cdc<br /> ngdnh khoa hpc xdhdi, nhdn vdn, kinh te khdng man md vdi viec dua mdn<br /> gidi vdo chuang trinh gidng dgy. Nhumg ly do cd thd la: Theo quan didm<br /> cua lanh dao va cua giang vidn cac khoa, cac nganh, thdi gian dao tao<br /> khdng du cho vide giang day khd'i lugng kid'n thGc chuydn nganh, ndn<br /> khdng the phung phi cho nhirng mdn hge khdng dem lai led fch thid't thuc.<br /> Vdi each thid't kd'eae mdn hge cua chuong trinh gido due dai cuong cd tfnh<br /> chdt bat budc hien nay, giang vidn chuydn nganh thudng than phidn la<br /> chuong trinh nay chie'm thdi lugng qua ldn, khien cho vide dao tao chuydn<br /> nganh bj thie'u thdi gian. Hg cung khdng mdy quan tam dd'n md'i lien he<br /> giGa gido due dai cuong va chuydn nganh, do dd hg khdng tan dung dugc<br /> khd'i lugng thdi gian danh cho phdn nay dd thid't kd' nhiing mdn hge can<br /> thid't cho kid'n thGc tdng qudt va ky nang cua sinh vidn. Cd the ndi la cd su<br /> tdch bidt giGa hai bd phan dai cucmg va chuydn nganh.<br /> Nd'u lanh dao nha trudng ed ehu y dd'n chuong hinh giao due tdng quat<br /> thi cung khdng dd dang tim dugc giang vidn dam trach mdn hge. Mdn gidi<br /> cung red vao tinh trang khan hidm giang vien cd nang luc va thdi gian dd<br /> giang day d bac dai hge. O day cd mdt nghjch ly: sd ngudi dugc dao tao d<br /> bac thac sT va tie'n sT ve gidi trdn ea nudc da gia tang dang ke trong hai muoi<br /> nam qua, nhung do mdn gidi chi duge day d chuomg trinh xa hdi hge ndn<br /> nhiing ngudi nay ft ed didu kien tham gia giang day. Mat khac, mdn gidi<br /> lai dugc giang day rdt nhidu d dang tap hudn cho cac td chGc, doan thd, ndn<br /> .ngudn nhan luc nay lai dugc thu hut vd cae td chGc phi ehfnh phu. Hg qua<br /> 'ban rdn nen khdng thd tham gia giang day mdn gidi d dai hge vdi tu each<br /> la giang vidn thinh giang. Vide soan bai giang cho sinh vidn dai hge lai ddi<br /> hdi ddu tu cdng sGc, vi khdng hoan toan gid'ng edc tai lieu tdp hudn.<br /> Tinh lien ngdnh cda mdn gidi ddi khi ciing trd thdnh mot trd ngai. Da<br /> ed chu truong long ghep gidi vao cae mdn hge cd lidn quan dd'n gidi nhu<br /> <br />