Ebook Lịch sử Ban Tuyên giáo Tînh ủy Cao Bằng (1930 - 2018): Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Lịch sử Ban Tuyên giáo Tînh ủy Cao Bằng (1930 - 2018)" được biên soạn nhằm khơi dậy niềm tự hào của các thế hệ cán bộ làm công tác tuyên giáo, củng cố niềm tin, nâng cao tinh thần trách nhiệm, đóng góp nhiều hơn nữa công sức, trí tuệ, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công tác tuyên giáo của Đảng. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 1 dưới đây!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Lịch sử Ban Tuyên giáo Tînh ủy Cao Bằng (1930 - 2018): Phần 1

1 LỊCH SỬ BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY CAO BẰNG (1930 - 2018)
2 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018)
3 BAN CHẤP HÀNH ĐÂNG BỘ TỈNH CAO BẰNG BAN TUYÊN GIÁO LỊCH SỬ BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY CAO BẰNG (1930 - 2018) NHÀ XUẤT BÂN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT Hà Nội - 2018
4 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) CHỈ ĐẠO NỘI DUNG BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG BAN CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN NGUYỄN THÚY ANH Ûy viön Ban ThđĘng vĐ Tþnh Ďy, TrđĚng Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy, Trþćng Ban LÊ QUANG VỊNH PhĂ TrđĚng Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy, Phò Trþćng Ban TRỊNH PHÞäNG PhĂ TrđĚng Ban ThđĘng trĖc Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy, Thành viên TRỊNH THỊ ÁNH HOA PhĂ TrđĚng Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy, Thành viên BẾ LAN PHÞäNG Chánh Vën phāng Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy, Thành viên TRIỆU THỊ THU TRANG PhĂ TrđĚng phāng phĐ trách Phāng LĞ luên chýnh trĀ và LĀch sĔ Đâng, Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy, Thành viên BIÊN SOẠN LÊ CHÍ THANH Nguyên PhĂ TrđĚng Ban ThđĘng trĖc Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy, ChĎ tĀch Hċi bâo tćn dån ca các dån tċc tþnh (Chû biên) TRỊNH PHÞäNG PhĂ TrđĚng Ban ThđĘng trĖc Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy ĐINH NGỌC VIỆN Nguyön TrđĚng phāng LĞ luên chýnh trĀ và LĀch sĔ Đâng, Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy TRIỆU THỊ THU TRANG PhĂ TrđĚng phāng phĐ trách Phāng LĞ luên chýnh trĀ và LĀch sĔ Đâng, Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy
LåI NHÀ XUÇT BÂN 5 LỜI NHÀ XUẤT BÂN Nìm Ě phýa bíc cĎa Tĉ quĈc, tþnh Cao Bìng cĂ vĀ trý chiøn lđĜc trong cĆng cuċc dĖng nđęc và giĕ nđęc, là quö hđėng cĎa cách mäng, đđĜc ChĎ tĀch Hć Chý Minh chąn làm cën cē đĀa cách mäng đæu tiön cĎa câ nđęc. SuĈt hėn 80 nëm qua, dđęi sĖ lãnh đäo cĎa Ban Chçp hành Đâng bċ, nhån dån các dån tċc tþnh Cao Bìng đã trâi qua các giai đoän lĀch sĔ oai hČng cČng tiøn trünh cách mäng cĎa dån tċc làm nön nhi÷u chiøn cĆng to lęn v÷ mðt chýnh trĀ, quån sĖ, kinh tø - xã hċi, trong đĂ cĂ sĖ đĂng gĂp khĆng nhă cĎa lęp lęp cán bċ làm cĆng tác tuyön giáo cĎa Tþnh Ďy - nhĕng chiøn sÿ trön mðt trên tđ tđĚng. TĒ khi Ban Chçp hành Đâng bċ tþnh Cao Bìng đđĜc thành lêp, cĆng tác tuyön truy÷n, huçn luyûn, giáo dĐc luĆn đđĜc quan tåm. Mðc dČ Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy Cao Bìng chýnh thēc đđĜc thành lêp tĒ tháng 5-1948, nhđng hoät đċng tuyön giáo cĎa tþnh đã cĂ tĒ thĘi kĝ vên đċng, tuyön truy÷n thành lêp Đâng (trđęc nëm 1930). TĒ khi đđĜc thành lêp đøn nay, trâi qua nhi÷u læn tách nhêp vęi các tön gąi khác nhau, song trong bçt cē hoàn cânh nào, Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy luĆn hoàn thành tĈt nhiûm vĐ tham mđu cĎa Tþnh Ďy v÷ cĆng tác chýnh trĀ tđ tđĚng, tuyön truy÷n, giáo dĐc lĞ luên chýnh trĀ, báo chý, xuçt bân, vën hĂa, vën nghû, khoa giáo,... Ban khĆng ngĒng đĉi męi nċi dung, phđėng thēc hoät đċng, gín lĞ luên vęi thĖc tiún, hđęng v÷ cė sĚ; gičp cçp Ďy lãnh đäo, chþ đäo thĖc hiûn đćng bċ, hiûu quâ các lÿnh vĖc cĆng tác tuyên giáo,
6 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) đáp ēng yöu cæu, nhiûm vĐ chýnh trĀ cĎa đĀa phđėng trong tĒng giai đoän cách mäng. Tái dĖng quá trünh xåy dĖng và phát triùn; đćng thĘi ghi nhên nhĕng thành tĖu đã đät đđĜc cĎa Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy Cao Bìng, nhìm khėi dêy ni÷m tĖ hào cĎa các thø hû cán bċ làm cĆng tác tuyön giáo, cĎng cĈ ni÷m tin, nång cao tinh thæn trách nhiûm, đĂng gĂp nhi÷u hėn nĕa cĆng sēc, trý tuû, thĖc hiûn thíng lĜi nhiûm vĐ cĆng tác tuyön giáo cĎa Đâng, Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy Cao Bìng phĈi hĜp vęi Nhà xuçt bân Chýnh trĀ quĈc gia SĖ thêt xuçt bân cuĈn sách Lịch sử Ban Tuyên giáo Tînh ủy Cao Bằng (1930 - 2018). Ngoài phæn mĚ đæu, køt luên và phĐ lĐc, nċi dung cuĈn sách gćm 4 chđėng, nöu quá trünh hünh thành và phát triùn cĎa Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy qua các cuċc kháng chiøn giâi phĂng dån tċc, thĈng nhçt đçt nđęc, khĆi phĐc n÷n kinh tø sau chiøn tranh, đøn giai đoän thĖc hiûn nhiûm vĐ chiøn lđĜc xåy dĖng và bâo vû Tĉ quĈc, đðc biût là giai đoän thĖc hiûn sĖ nghiûp đĉi męi. Mðc dČ các tác giâ và ban biön têp đã cĂ nhi÷u cĈ gíng trong quá trünh sđu tæm tđ liûu, biön soän, biön têp, song do ngućn tđ liûu lĀch sĔ khĆng đđĜc lđu trĕ đæy đĎ, các nhån chēng khĆng cān läi nhi÷u, nön nċi dung cuĈn sách khĂ tránh khăi thiøu sĂt. Chčng tĆi rçt mong nhên đđĜc Ğ kiøn đĂng gĂp cĎa bän đąc đù hoàn thiûn nċi dung cuĈn sách trong læn xuçt bân sau. Xin gięi thiûu cuĈn sách vęi bän đąc. Tháng 6 nëm 2018 NHÀ XUÇT BÂN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA Sã THẬT
LåI GIæI THIỆU 7 LỜI GIỚI THIỆU Dđęi sĖ lãnh đäo cĎa Ban Chçp hành Đâng bċ tþnh Cao Bìng, trâi qua 70 nëm xåy dĖng và trđĚng thành (1948 - 2018), Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy đã đät đđĜc nhi÷u thành tĖu quan trąng, gĂp phæn trĖc tiøp xåy dĖng Đâng v÷ chýnh trĀ, tđ tđĚng, tĉ chēc, cĈng hiøn xēng đáng vào sĖ nghiûp cách mäng cĎa Đâng và dån tċc. Quá trünh hünh thành và phát triùn qua các thĘi kĝ cách mäng, Ban Tuyön huçn, sau này là Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy đã luĆn bám sát chĎ trđėng, đđĘng lĈi cĎa Đâng và yöu cæu cĎa thĖc tiún. Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy đã chĎ đċng tham mđu thĖc hiûn tĈt cĆng tác tuyön truy÷n, đĀnh hđęng tđ tđĚng chýnh trĀ; khĆng ngĒng đĉi męi nċi dung, phđėng thēc hoät đċng, gín lĞ luên vęi thĖc tiún, hđęng v÷ cė sĚ; gičp cçp Ďy lãnh đäo, chþ đäo thĖc hiûn đćng bċ, hiûu quâ các lÿnh vĖc công tác tuyön giáo, đáp ēng yöu cæu, nhiûm vĐ chýnh trĀ cĎa đĀa phđėng trong tĒng giai đoän cách mäng; gĂp phæn quan trąng täo sĖ thĈng nhçt chýnh trĀ, tđ tđĚng trong Đâng, sĖ đćng thuên trong xã hċi, thĖc hiûn thíng lĜi các mĐc tiöu, nhiûm vĐ đã đ÷ ra. Ban đã cČng Đâng bċ và nhån dån các dån tċc trong tþnh lêp nön nhĕng thành tých vó vang qua hai cuċc kháng chiøn trđĘng kĝ chĈng thĖc dån Pháp, chĈng đø quĈc MĠ xåm lđĜc, trong xåy dĖng, bâo vû Tĉ quĈc và trong thĖc hiûn cĆng cuċc đĉi męi, sĖ nghiûp cĆng nghiûp hĂa, hiûn đäi hĂa đçt nđęc, hċi nhêp quĈc tø và xåy dĖng Cao Bìng ngày càng phát triùn, giàu mänh, vën minh.
8 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) Ôn läi lĀch sĔ, truy÷n thĈng vó vang cĎa Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy Cao Bìng nhìm khėi dêy ni÷m tĖ hào cĎa các thø hû cán bċ làm cĆng tác tuyön giáo, cĎng cĈ ni÷m tin, nång cao tinh thæn trách nhiûm, đĂng gĂp nhi÷u hėn nĕa cĆng sēc, trý tuû, thĖc hiûn thíng lĜi nhiûm vĐ cĆng tác tuyön giáo cĎa Đâng. ĐđĜc sĖ chþ đäo cĎa Ban ThđĘng vĐ Tþnh Ďy Cao Bìng, Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy đã chþnh lĞ, bĉ sung và biön soän cuĈn sách Lịch sử Ban Tuyên giáo Tînh ủy Cao Bằng (1930 - 2018). CuĈn sách là tài liûu quĞ cho các cçp Ďy Đâng, nhçt là đċi ngď cán bċ ngành tuyön giáo nghiön cēu, vên dĐng vào thĖc tiún cĆng tác; đćng thĘi, cān là đĀa chþ tin cêy đù thĆng tin, tuyön truy÷n, phĉ biøn các kinh nghiûm hay, bài hąc quý cĎa các thø hû làm cĆng tác tuyön giáo. Kø thĒa cuĈn sách Lðch sā Ban Tuyên giáo Tînh ûy Cao Bìng (1930 - 2003), Ban biön soän đã dành nhi÷u thĘi gian tüm tāi, nghiön cēu tđ liûu đù bĉ sung tiøp giai đoän 2004 - 2018 cho cuĈn sách; nhđng do thĘi gian đã låu, tài liûu lđu trĕ và nhån chēng lĀch sĔ khĆng cān đæy đĎ, nön cuĈn sách khĆng tránh khăi hän chø, thiøu sĂt. Rçt mong tiøp tĐc nhên đđĜc Ğ kiøn gĂp Ğ cĎa các đćng chý và bän đąc. Ban Tuyên giáo Tþnh Ďy Cao Bìng biön soän và xuçt bân cuĈn sách trong bĈi cânh câ nđęc chào mĒng kğ niûm 88 nëm Ngày truy÷n thĈng ngành tuyön giáo cĎa Đâng (01-8-1930 – 01- 8-2018), Cao Bìng kğ niûm 70 nëm thành lêp Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy (1948 - 2018). Nhån dĀp này, chúng tôi xin chân thành câm ėn Ban ThđĘng vĐ Tþnh Ďy, các đćng chý lãnh đäo và cán bċ cĆng tác täi Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy qua các thĘi kĝ, các cė quan lđu trĕ, Nhà xuçt bân Chýnh trĀ quĈc gia SĖ thêt đã nhiût tünh gičp đě, täo mąi đi÷u kiûn thuên lĜi đù Ban Tuyön giáo Tþnh Ďy Cao Bìng hoàn thành và xuçt bân cuĈn sách. NGUYỄN THUÝ ANH Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Cao Bằng
MĚ đæu: KHÁI QUÁT VÙNG ĐÇT VÀ CON NGÞåI CAO BẰNG 9 Mở đầu KHÁI QUÁT VÙNG ĐẤT VÀ CON NGƯỜI CAO BẰNG Cao Bìng là tþnh vČng cao biön gięi, nìm Ě phýa đông - bíc nđęc ta, hai mðt bíc và đông bíc giáp Khu tĖ trĀ dån tċc Choang (Quâng Tåy, Trung QuĈc) vęi đđĘng biön gięi dài hėn 333 km. Phía tåy giáp hai tþnh Tuyön Quang và Hà Giang, phía nam giáp tþnh Bíc Kän và Läng Sėn. Diûn tých tĖ nhiön cĎa Cao Bìng là 6.724,72 km2, trong đĂ rĒng nči chiøm trön 90% diûn tých. Dån sĈ tþnh Cao Bìng cĂ 533.484 ngđĘi cĎa trön 20 dån tċc anh em cČng chung sĈng, trong đĂ 8 dån tċc cĂ sĈ dån đĆng là: Tày, NČng, Dao, MĆng, Kinh, Hoa, Sán Chay (Sán Chþ), LĆ LĆ; dån tċc thiùu sĈ chiøm 94,2% (theo thĈng kö nëm 2017). Cao Bìng cĂ 12 huyûn và 01 thành phĈ vęi 199 xã, phđĘng, thĀ trçn, trong đĂ cĂ 46 xã, thĀ trçn biön gięi. Cao Bìng cĂ đċ cao trung bünh khoâng 200 m, vČng đći nči, đċ cao trong khoâng 600 - 1.300 m so vęi mðt nđęc biùn và thçp dæn theo hđęng tåy - bíc, đĆng - nam vęi ba mi÷n đĀa hünh chĎ yøu, đĂ là: mi÷n đĀa hünh nči đá vĆi đã bĀ phong hĂa låu nëm, hünh thành kiùu đĀa hünh cácxtė đa däng, phēc täp, lĚm chĚm, täo nön nhi÷u hang đċng, dāng chây ngæm, thiön nhiön đõp kĝ thč. Mi÷n đĀa hünh này phån bĈ hæu khíp Ě các huyûn mi÷n ĐĆng cĎa tþnh. Kø đĂ là mi÷n đĀa hünh nči
10 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) cao, têp trung Ě các huyûn Nguyön Bünh, Bâo Läc, Bâo Låm, ThĆng NĆng, Thäch An. Nėi đåy cĂ nhi÷u ngąn nči cao trön 1.400 m, nhđ: Phja Dä, Phia Oíc, Phia Đòn, mČa đĆng cĂ tuyøt phĎ, täo nön cânh đõp đäi ngàn đć sċ, hČng vÿ. Xen kô các mi÷n nči cao là đĀa hünh nči thçp, thung lďng chäy dài theo các hû thĈng sĆng suĈi, täo nön nhĕng cánh đćng phČ sa, træm tých màu mě, thuên lĜi cho canh tác nĆng nghiûp, điùn hünh là cánh đćng Hāa An - vĖa lča tþnh Cao Bìng. Theo phån vČng tĖ nhiön, vČng nči đá vĆi chiøm 32%, vČng nči cao chiøm 18%, vČng đći nči thçp, thung lďng ven sĆng chiøm 50% diûn tých đçt tĖ nhiön và cçu trčc đĀa chçt, đĀa hünh đã täo nön nhĕng vČng sinh thái phong phč, sinh đċng. Đðc điùm khý hêu Cao Bìng là nhiût đęi giĂ mČa mang týnh á nhiût đęi. MČa đĆng chĀu sĖ ânh hđĚng cĎa giĂ mČa đĆng bíc, thĘi tiøt giá länh, cĂ tuyøt rėi Ě nhĕng đþnh nči cao. MČa hñ, thĘi tiøt oi nĂng läi cĂ giĂ mČa đĆng nam thĉi tęi gåy mđa nhi÷u, đċ èm cao. Cao Bìng cĂ nhi÷u hû thĈng sĆng ngāi, gćm hû thĈng sĆng Bìng (sĆng Bìng, sĆng Hiøn, các nhánh sĆng Nguyön Bünh, sĆng Dó Rào); hû thĈng sĆng Gåm (sĆng Gåm và các nhánh sĆng Nho Quø, sĆng Neo); hû thĈng sĆng Bíc Vąng, sĆng Quåy Sėn... ĐĀa hünh, thĎy vën cĎa Cao Bìng đã täo nön cânh quan vęi nhi÷u danh lam thíng cânh nĉi tiøng nhđ: thác Bân GiĈc, đċng NgđĘm Ngao (TrČng Khánh), hć Thang Hen (Trà Lÿnh), nči Phia Oíc, Phia Đòn (Nguyên Bình)... Tài nguyön thiön nhiön cĎa Cao Bìng đa däng vęi nhi÷u loäi khoáng sân cĂ chçt lđĜng cao, nhđ: quðng sít, mangan, bôxýt, thiøc,... và nhĕng vi khoáng quĞ hiøm cČng vęi ngućn thĎy nëng dći dào trön các sĆng, suĈi. Cao Bìng cān cĂ nhi÷u di tých vën hĂa, di tých lĀch sĔ cách mäng nhđ đ÷n Kĝ Sæm, đ÷n Hoàng LĐc, chČa Đà Quên, chČa ĐĈng Lån, các di tých quĈc gia đðc biût Pác BĂ, rĒng
MĚ đæu: KHÁI QUÁT VÙNG ĐÇT VÀ CON NGÞåI CAO BẰNG 11 Træn Hđng Đäo, đĀa điùm Chiøn thíng Biön gięi nëm 1950... đã làm nön diûn mäo cĎa mċt vČng non nđęc dày tæng vën hóa. Ngày 12-4-2018, Hċi đćng chçp hành UNESCO đã ra quyøt đĀnh cĆng nhên CĆng viön đĀa chçt Non nđęc Cao Bìng là CĆng viön đĀa chçt toàn cæu; Chýnh phĎ ra quyøt đĀnh thành lêp VđĘn quĈc gia Phia Oíc - Phia Đòn. TĒ trung tåm thành phĈ Cao Bìng cĂ hû thĈng đđĘng giao thĆng nĈi li÷n các đĀa phđėng trong và ngoài tþnh. Đðc biût cĂ đđĘng sĈ 3 đi Bíc Kän - Thái Nguyên - Hà Nċi, đđĘng sĈ 4 nĈi Cao Bìng - Läng Sėn - Quâng Ninh và cĂ thù v÷ Hà Nċi. Cao Bìng cĂ CĔa khèu quĈc tø Tà LČng, cĔa khèu quĈc gia HČng QuĈc, SĂc Giang và nhi÷u lĈi mĚ, cðp chĜ biön gięi, thuên lĜi cho viûc giao lđu thđėng mäi, vën hĂa, du lĀch giĕa Viût Nam và Trung QuĈc. Trâi qua mçy nghün nëm dĖng nđęc và giĕ nđęc, cČng vęi sĖ thĈng nhçt chung v÷ lĀch sĔ, vën hĂa dån tċc Viût Nam, ngđĘi Cao Bìng đã hünh thành nön đðc điùm riöng v÷ lĀch sĔ, vën hĂa cĎa münh. Theo truy÷n thuyøt dån gian dån tċc Tày, tĒ thø kğ III trđęc CĆng nguyön, vČng Cao Bìng đã hünh thành cĂ tön gąi là Nam Cđėng cĎa cđ dån Tåy Åu. Kinh đĆ nđęc này là Nam Bünh (Cao Bünh, xã Hđng Đäo, huyûn Hoà An). Truy÷n thuyøt ĔCèu chĎa cheng VČaĕ (Chýn chča tranh vua) chþ ngđĘi thĈng nhçt hai thành phæn cđ dån Läc Viût và Tåy Åu đù lêp nön nđęc Åu Läc là ThĐc Phán - An Dđėng Vđėng ngđĘi Cao Bìng. Nëm Cânh ThĈng thē hai 1499, đĘi vua Lö Hiøn TĆng, Cao Bìng đđĜc tách khăi ThĒa tuyön Thái Nguyön thành trçn riöng trĖc thuċc chýnh quy÷n Trung đėng. Nhđ vêy, Cao Bìng đã cĂ gæn 520 nëm thành lêp tþnh. ĐĂ là dçu çn lĀch sĔ quan trąng cĎa nhån dån các dån tċc Cao Bìng.
12 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) CuĈi thø kğ XVI, nhà Mäc lön Cao Bìng, Mäc Kýnh Cung đã thiøt lêp vđėng tri÷u täi Cao Bünh và trâi qua ba đĘi vua, tćn täi 85 nëm. Đåy là thĘi kĝ đđĜc đánh giá cao v÷ sĖ lan toâ cĎa vën hĂa cung đünh, vën hĂa vČng đćng bìng Bíc Bċ vęi vën hĂa bân đĀa Cao Bìng. Trong tiøn trünh lĀch sĔ cách mäng cĎa dån tċc, Đâng Cċng sân Viût Nam ra đĘi ngày 03-02-1930, thü đøn ngày 01- 4-1930, Chi bċ Đâng đæu tiön cĎa Cao Bìng đđĜc thành lêp. Nhđ vêy, Đâng bċ Cao Bìng đđĜc ra đĘi rçt sęm, chþ sau Đâng Cċng sân Viût Nam gæn hai tháng. TĒ đåy, phong trào đçu tranh cách mäng cĎa quæn chčng đã đđĜc mċt chýnh đâng lãnh đäo. ĐĂ là bđęc ngoðt trąng đäi cĎa đçt nđęc và Cao Bìng trong sĖ nghiûp đçu tranh giành đċc lêp, tĖ do tiøn lön xåy dĖng chĎ nghÿa xã hċi. Sau 30 nëm bĆn ba hâi ngoäi tüm đđĘng cēu nđęc, cēu dân, ngày 28-01-1941, Lãnh tĐ Nguyún Ái QuĈc đã v÷ Pác BĂ (xã TrđĘng Hà, huyûn Hà Quâng, tþnh Cao Bìng), nėi cĂ đi÷u kiûn ĔđĀa lĜiĕ, Ĕnhån hāaĕ đù trĖc tiøp lãnh đäo cách mäng Viût Nam. Pác BĂ - Cao Bìng đã trĚ thành cën cē đĀa, là đäi bân doanh cĎa chiøn khu Viût Bíc, là Ĕchiøc nĆiĕ cĎa cách mäng câ nđęc. ThĘi kĝ 1941-1945, täi Cao Bìng đã diún ra nhĕng sĖ kiûn lĀch sĔ høt sēc quan trąng: Lãnh tĐ Nguyún Ái QuĈc triûu têp Hċi nghĀ Trung đėng Đâng læn thē tám, Hċi nghĀ đã hoàn chþnh viûc chuyùn hđęng chþ đäo chiøn lđĜc cách mäng Viût Nam, đðt nhiûm vĐ giâi phĂng dån tċc lön trön høt và quyøt đĀnh thành lêp Mðt trên Viût Nam đċc lêp đćng minh (gąi tít là Mðt trên Viût Minh) vào ngày 19-5- 1941; quyøt đĀnh thành lêp Đċi Viût Nam tuyön truy÷n giâi phóng quân ngày 22-12-1944, täi khu rĒng Træn Hđng Đäo,
MĚ đæu: KHÁI QUÁT VÙNG ĐÇT VÀ CON NGÞåI CAO BẰNG 13 chåu Nguyön Bünh do đćng chý VĄ Nguyön Giáp chþ huy vęi 34 chiøn sÿ - ti÷n thån cĎa Quån đċi Nhån dån Viût Nam anh hČng ngày nay. Đåy là thĘi kĝ cách mäng diún ra nĉi bêt nhçt cĎa Cao Bìng. Toàn bċ Ĕđæu nãoĕ Trung đėng và Lãnh tĐ Nguyún Ái QuĈc hoät đċng täi mi÷n đçt thiöng Pác BĂ và trĖc tiøp rñn luyûn Đâng bċ Cao Bìng lãnh đäo nhån dån các dån tċc đēng lön làm cách mäng. Vën hĂa cách mäng, truy÷n thĈng yöu nđęc, thđėng nāi đđĜc hun đčc såu đêm trön mi÷n đçt cċi ngućn cách mäng này. ĐĂ là ni÷m tĖ hào cĎa mĊi ngđĘi dån Cao Bìng. Trong chýn nëm trđĘng kĝ kháng chiøn chĈng thĖc dån Pháp xåm lđĜc (1946 - 1954), quån và dån Cao Bìng đã khĆng quân hy sinh gian khĉ trĖc tiøp tham gia Chiøn dĀch Biön gięi nëm 1950, làm nön Chiøn thíng ĐĆng Khö, täo đà tiøn tęi Chiøn thíng lĀch sĔ Điûn Biön PhĎ chçn đċng đĀa cæu nëm 1954. Phát huy truy÷n thĈng lĀch sĔ hào hČng, truy÷n thĈng đçu tranh cách mäng, Đâng bċ và nhån dån các dån tċc Cao Bìng đã ra sēc xåy dĖng hêu phđėng vĕng mänh, cČng mi÷n Bíc chi viûn sēc ngđĘi, sēc cĎa cho ti÷n tuyøn lęn mi÷n Nam anh hČng, gĂp phæn quan trąng vào sĖ nghiûp đçu tranh giâi phĂng mi÷n Nam, thĈng nhçt đçt nđęc, câ nđęc cČng đi lön xåy dĖng chĎ nghÿa xã hċi. Vęi vĀ trý đĀa lĞ và các yøu tĈ tĖ nhiön, xã hċi, Cao Bìng trĚ thành phön dêu quan trąng, gĂp phæn bâo vû vĕng chíc biön cđėng phýa bíc cĎa Tĉ quĈc. Nhån dån các dån tċc Cao Bìng cĂ truy÷n thĈng vën hĂa låu đĘi. MĊi dån tċc đ÷u cĂ phong tĐc têp quán, síc thái vën hĂa riöng täo nön kho tàng vën hĂa truy÷n thĈng phong phč, đa däng cĎa dån tċc Viût
14 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) Nam, vën hĂa cách mäng phong phč, đêm đà bân síc dån tċc. Là vČng đçt đĀa linh, nhån kiût, ngđĘi Cao Bìng giàu lāng yöu nđęc, đoàn køt, cæn cČ, chĀu khĂ, tđėng thån, tđėng ái, trung dďng, hào hiûp, thĘi nào cďng xuçt hiûn danh nhån, anh hùng. Dđęi sĖ lãnh đäo cĎa Đâng, nhån dån các dån tċc Cao Bìng đã luĆn luĆn nöu cao tinh thæn đoàn køt, mċt lāng theo Đâng đçu tranh vü đċc lêp dån tċc gín li÷n vęi chĎ nghÿa xã hċi càng làm räng rě thöm truy÷n thĈng quö hđėng cách mäng.
Chđėng I: ... THÀNH LẬP BAN TUYÊN HUÇN... (1930 - 1954) 15 Chương I CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN VẬN ĐỘNG CỦA ĐÂNG VÀ SỰ THÀNH LẬP BAN TUYÊN HUẤN TỈNH ỦY CAO BẰNG TRONG THỜI KỲ KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÅN PHÁP XÅM LƯỢC (1930 - 1954) I. CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN Tß KHI ĐÂNG RA ĐåI VÀ CHI BỘ ĐÂNG ĐÆU TIÊN CÛA CAO BẰNG ĐÞỢC THÀNH LẬP (1930 - 1935) Cao Bìng là mċt trong nhĕng tþnh sęm cĂ phong trào yöu nđęc, Ğ chý quêt cđĘng, tinh thæn đçu tranh bçt khuçt đù giành đċc lêp dån tċc. Song, do nhĕng hän chø bĚi hoàn cânh lĀch sĔ và tæm nhün, nön chđa cĂ đđĜc đđĘng lĈi, giâi pháp đčng đín đù đđa các cuċc đçu tranh tęi thành cĆng. Cho đøn khi Lãnh tĐ Nguyún Ái QuĈc tüm thçy chån lĞ cách mäng: ĔMuĈn cēu nđęc và giâi phĂng dån tċc khĆng cĂ con đđĘng nào khác con đđĘng cách mäng vĆ sânĕ1, nhçt là tĒ khi Đâng 1. Hć Chý Minh: Toàn têp, Nxb. Chýnh trĀ quĈc gia - SĖ thêt, Hà Nċi, 2011, t. 12, tr. 30.
16 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) ta ra đĘi ngày 03-02-1930, cĆng tác giáo dĐc chýnh trĀ, tđ tđĚng giác ngċ quæn chčng tĖ giác tham gia cách mäng càng trĚ nön quan trąng hėn. Phong trào đçu tranh cách mäng cĎa quæn chčng ngày càng phát triùn mänh mô. CČng vęi phong trào chung cĎa câ nđęc, Ě Cao Bìng, viûc tuyön truy÷n quæn chčng nhån dån tham gia các tĉ chēc yöu nđęc (Hċi đánh Tåy, Hċi Thanh niên Phân đø), nhçt là thanh niön yöu nđęc, đã xuçt hiûn tĒ rçt sęm; nĉi bêt là đćng chí Hoàng Đünh Giong1, mċt thanh niön đu tč dån tċc Tày, cĂ lāng yöu nđęc nćng nàn và sęm giác ngċ cách mäng. Cuċc đĘi hoät đċng cách mäng cĎa đćng chý bít đæu tĒ nhĕng nëm 1925-1926, khi đang theo hąc täi trđĘng Bách Nghû - Hà Nċi đã tham gia đçu tranh đāi thâ chý sÿ Phan Bċi Chåu và đçu tranh đāi đù tang cĐ Phan Chu Trinh nön bĀ đuĉi khăi trđĘng Bách Nghû. Đćng chý Hoàng Đünh Giong trĚ läi quö hđėng Cao Bìng, tiøp tĐc tuyön truy÷n cách mäng và lön vČng Yön 1. Đćng chý Hoàng Đünh Giong (1904 - 1947) (tēc Hoàng, Træn Týn, Læu Voāng, Nam Bünh, Vën Tđ, VĄ Vën Đēc, Vď Đēc, Lö Minh, CĐ Vď) ngđĘi dån tċc Tày, quö Ě phđĘng Đ÷ Thám, thành phĈ Cao Bìng, tþnh Cao Bìng, là Bý thđ Chi bċ Hâi ngoäi (Long Châu - Trung QuĈc) nëm 1929, Ûy viön Ban ThđĘng vĐ Trung đėng Đâng khĂa I (nëm 1935), phĐ trách Xē Ďy Bíc Kĝ; Chþ huy trđĚng quån Nam tiøn vào mi÷n Nam đánh thĖc dån Pháp xåm lđĜc (tháng 9-1945), Chýnh Ďy Quån giâi phĂng Nam Bċ, Khu Bċ trđĚng (Tđ lûnh) khu IX, Khu Bċ trđĚng (Tđ lûnh) khu VI thĘi kĝ kháng chiøn chĈng thĖc dån Pháp. Đćng chý đã hy sinh täi khu VI (Ninh Thuên) nëm 1947. Đćng chý đã đđĜc Đâng và Nhà nđęc truy tðng Huån chđėng Hć Chý Minh (nëm 1998) và danh hiûu Anh hùng LĖc lđĜng vď trang nhån dån (nëm 2009).
Chđėng I: ... Sã THÀNH LẬP BAN TUYÊN HUÇN... (1930 - 1954) 17 Luêt1 däy hąc. Täi đåy, đćng chý đã bý mêt làm công tác tuyön truy÷n, giáo dĐc chýnh trĀ, tđ tđĚng trong quæn chčng, vên đċng thành lêp Hċi thanh niön phân đø, đċng viön quæn chčng đçu tranh chĈng khĎng bĈ... Do đĂ, vào đæu nëm 1927 đã xuçt hiûn nhi÷u cė sĚ cĎa Hċi đánh Tåy Ě các tĉng TđĜng Yön, NhđĜng Bän, Hà Đàm (chåu Hāa An); sau đĂ phát triùn lön Hà Quâng, lan sang Quâng Uyön và các chåu khác trong tþnh. Đðc biût, các khu vĖc đæu mĈi giao thĆng quan trąng và nėi đĆng dån cđ đã đđĜc quan tåm tuyön truy÷n thanh niön vào Hċi thanh niön phân đø và Hċi đánh Tåy. Do làm tĈt cĆng tác tuyön truy÷n, chþ trong thĘi gian ngín, phong trào đã lan rċng tęi các chåu trong tþnh, nhi÷u tĉ chēc yöu nđęc đđĜc hünh thành khíp nėi. Trđęc tünh hünh đĂ, bąn đø quĈc và tay sai rçt tēc tĈi, lo sĜ, chčng khĎng bĈ, truy lČng gít gao nhĕng ngđĘi yöu nđęc. Đù tránh tĉn thçt, đćng chý Hoàng Đünh Giong đã bý mêt vđĜt biön gięi ra nđęc ngoài hoät đċng, tüm hđęng đi cho cách mäng; nėi đðt chån cĎa đćng chý là Long Chåu (Quâng Tåy, Trung QuĈc). Vào dĀp đĂ, đćng chý Hoàng Đünh Giong và đćng chý Hoàng Vën ThĐ (LĆi Minh Hä, Vån, LĞ) vĈn là bän hąc mċt thĘi Ě Läng Sėn đã gðp nhau và bít liön läc đđĜc vęi các đćng chý trong Ban lãnh đäo cĎa Hċi Viût Nam Cách mäng Thanh niön Ě nđęc ngoài. Nëm 1928, câ hai đćng chý Hoàng Đünh Giong và Hoàng Vën ThĐ đã đđĜc køt näp vào tĉ chēc Hċi Viût Nam Cách mäng Thanh niön täi cė sĚ Long Chåu, là tĉ chēc cách mäng do đćng chý Nguyún Ái QuĈc sáng lêp và rñn luyûn, đào täo cán bċ cho cách mäng rći đđa v÷ nđęc vên đċng, tuyön truy÷n quæn chčng nhån dån làm cách mäng. TĒ đĂ, hai đćng chý ra 1. Yön Luêt thuċc huyûn Hà Quâng, tþnh Cao Bìng.
18 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) sēc xåy dĖng cė sĚ cách mäng, têp hĜp quæn chčng và mĚ các lęp huçn luyûn, tuyön truy÷n tđ tđĚng yöu nđęc - cách mäng, têp trung vào đĈi tđĜng thanh niön và quæn chčng nhån dån. Nhi÷u thanh niön yöu nđęc các dån tċc tþnh Cao Bìng đđĜc giác ngċ, tüm đđĘng sang Long Chåu hąc têp lĞ luên cách mäng. CuĈi nëm 1928, đćng chý Hoàng Vën Nąn (tēc Hoàng Tč Hđu, Tč Hđu, Hoàng Ngąc Nhđ, Hoàng Nhđ, Vën Tån, Hoàng Lđėng Hĕu, Thiøt, Hoàng Vÿnh Tuy), đćng chý Lö Męi (tēc Nam Cao) đđĜc køt näp vào tĉ chēc Hċi Viût Nam Cách mäng Thanh niön. Sau thĘi gian nghiön cēu hąc têp, thçm nhuæn đđĘng lĈi cách mäng, ním vĕng phđėng pháp hoät đċng, đćng chý Lö Męi đđĜc cĔ v÷ Cao Bìng, tiøp tĐc tuyön truy÷n, vên đċng thành lêp các tĉ chēc yöu nđęc, các Hċi cēu quĈc. CČng vęi sĖ chþ đäo trĖc tiøp cĎa bċ phên Ě nđęc ngoài, phong trào yöu nđęc Ě Cao Bìng phát triùn mänh mô. Tháng 12-1929, các đćng chý Hoàng Đünh Giong, Hoàng Vën ThĐ, Hoàng Vën Nąn đđĜc køt näp vào Đâng và thành lêp chi bċ Đâng hâi ngoäi täi Long Chåu, đćng chý Hoàng Đünh Giong đđĜc cĔ làm Bý thđ. Ngày 03-02-1930, Đâng Cċng sân Viût Nam ra đĘi, đåy là bđęc ngoðt vÿ đäi cĎa cách mäng Viût Nam. TĒ đåy, nđęc ta cĂ chýnh Đâng cċng sân lãnh đäo. Ngay tĒ khi męi thành lêp, Đâng ta đã nhên thēc såu síc v÷ vai trā, vĀ trý hàng đæu cĎa cĆng tác chýnh trĀ tđ tđĚng. Ngày 01-8-1930, Ban Cĉ đċng và Tuyön truy÷n cĎa Đâng xuçt bân và phát hành tài liûu ĔNgày QuĈc tø đăĕ, nhìm tuyön truy÷n, cĉ vď các tæng lęp nhån dån đçu tranh chĈng đø quĈc, Ďng hċ phong trào giâi phĂng dån tċc. Đù khíc ghi sĖ kiûn mang týnh bđęc ngoðt, là dçu çn quan trąng trong cĆng tác tuyön truy÷n cĎa Đâng, nëm 2000, ThđĘng vĐ Bċ Chính trĀ nhçt trí vęi đ÷ nghĀ cĎa Ban Tđ tđĚng - Vën hĂa Trung đėng quyøt đĀnh lçy
Chđėng I: ... Sã THÀNH LẬP BAN TUYÊN HUÇN... (1930 - 1954) 19 ngày 01-8-1930 làm Ngày truy÷n thĈng cĎa ngành tđ tđĚng - vën hĂa. TĒ đĂ ngày 01-8 trĚ thành ngày kğ niûm hìng nëm cĎa ngành tuyên giáo. Thçm nhuæn quan điùm cĎa Đâng v÷ cĆng tác giáo dĐc chýnh trĀ tđ tđĚng, tuy męi đđĜc thành lêp, nhđng Chi bċ Đâng hâi ngoäi täi Long Chåu đã xác đĀnh nhiûm vĐ rĄ ràng là trĖc tiøp tuyön truy÷n, vên đċng và chþ đäo phong trào cách mäng Ě Cao Bìng và Läng Sėn. Đæu nëm 1930, Chi bċ Hâi ngoäi täi Long Chåu đã cĔ đćng chý Hoàng Vën Nąn v÷ Cao Bìng tĉ chēc tuyön truy÷n, vên đċng, chuèn bĀ các đi÷u kiûn cæn thiøt đù tiøn tęi viûc thành lêp Chi bċ Đâng Cċng sân đæu tiön Ě Cao Bìng. Sau thĘi gian tuyön truy÷n, vên đċng, kiùm tra phong trào và thĔ thách, rñn luyûn cán bċ, đćng chí Hoàng Vën Nąn (tēc Hoàng Nhđ) thay mët Chi bċ Long Châu, kêt näp hai đćng chí tiêu biùu là Lö Đoàn Chu và NĆng Vën ĐĆ vào Đâng Cċng sân Viût Nam, tuyên bĈ thành lêp chi bċ Đâng Cċng sân đæu tiên cĎa Cao Bìng vào ngày 01-4-1930, täi Nðm Lìn (xã Hoàng Tung, chåu Hāa An) do đćng chý Hoàng Nhđ làm Bý thđ. Mðc dČ męi đđĜc thành lêp, nhđng chi bċ đã làm nhiûm vĐ nhđ Tþnh Ďy låm thĘi, lãnh đäo nhån dån làm cách mäng. SĖ ra đĘi cĎa chi bċ Đâng Ě Cao Bìng đã đánh dçu bđęc phát triùn męi, là bđęc ngoðt trön con đđĘng đçu tranh giành đċc lêp dån tċc. TĒ đåy, nhån dån các dån tċc tþnh Cao Bìng cĂ Đâng trĖc tiøp lãnh đäo. CĆng tác tđ tđĚng, chýnh trĀ đđĜc chi bċ xác đĀnh là nhiûm vĐ høt sēc quan trąng trong xåy dĖng Đâng. Chi bċ đã quan tåm lãnh đäo, vên đċng quæn chčng tham gia đçu tranh, chĈng läi åm mđu, thĎ đoän cĎa kó thČ; điùn hünh là khu mă thiøc Tÿnh Tčc, chåu Hāa An, chåu Nguyön Bünh, thĀ xã Cao Bìng... NhĘ đĂ, chi bċ Đâng Ě các chåu liön tiøp đđĜc thành lêp. Ngày 06-6-1930, thành lêp
20 LỊCH Sá BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ÛY CAO BẰNG (1930 - 2018) chi bċ xã Phčc Tëng (Hāa An); ngày 21-10-1930, thành lêp chi bċ mă thiøc Tÿnh Tčc; ngày 10-10-1930, thành lêp chi bċ xã Xuân Phách (Hòa An); ngày 20-6-1931, thành lêp chi bċ xã SĂc Hà (Hà Quâng); ngày 08-3-1932, thành lêp chi bċ xã Chý Thâo (Quâng Uyön); ngày 03-02-1933, thành lêp chi bċ xã Vån Trünh (Thäch An); ngày 15-11-1935, thành lêp chi bċ xã Minh Tâm (Nguyön Bünh)... SĖ ra đĘi cĎa các chi bċ cho thçy cĆng tác tuyön truy÷n, vên đċng, giác ngċ quæn chčng, xåy dĖng các hät nhån lãnh đäo cách mäng đã đđĜc thĖc hiûn tĈt. Trön cė sĚ các chi bċ trong tþnh đđĜc thành lêp, thĖc hiûn chþ thĀ cĎa Chi bċ Hâi ngoäi Long Chåu, Ban Tþnh Ďy låm thĘi Cao Bìng đã chąn cĔ nhi÷u thanh niön yöu nđęc ra nđęc ngoài hąc têp, dĖ các lęp huçn luyûn cĎa Đâng täi Long Chåu. Các lęp huçn luyûn täi Long Chåu đđĜc hąc têp, nghiön cēu v÷ lĀch sĔ tiøn hĂa nhån loäi, Cách mäng Tháng MđĘi Nga, chĎ nghÿa Mác - Lönin, Đi÷u lû Đâng Cċng sân ĐĆng Dđėng, cách thēc tuyön truy÷n, vên đċng quæn chčng tham gia cách mäng. TĒ nëm 1930 đøn nëm 1935, Đâng ta đã đào täo đđĜc mċt đċi ngď cán bċ đđa v÷ nđęc tĉ chēc tuyön truy÷n hoät đċng cách mäng. Nhĕng cán bċ đđĜc đào täo täi Long Chåu đ÷u tă ra vĕng vàng và trđĚng thành nhanh chĂng qua các thĘi kĝ vên đċng cách mäng, trĚ thành hät nhån, đĎ sēc và uy týn đù tĉ chēc, tuyön truy÷n, vên đċng, lãnh đäo quæn chčng đçu tranh. Tháng 7-1933, Ban lãnh đäo cĎa Đâng Cċng sân ĐĆng Dđėng cĆng nhên Ban Chçp hành Đâng bċ tþnh Cao Bìng do đćng chý Hoàng Nhđ làm Bý thđ. Đøn nëm 1935, các cė sĚ Đâng đã lan rċng ra hæu khíp các chåu trong tþnh vęi sĈ lđĜng đâng viön trön 70 đćng chý. Các cçp bċ Đâng đđĜc kiûn toàn tĒ cė sĚ cho tęi Ban Chçp hành Đâng bċ tþnh.