zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Giá trị của thang điểm HAP (the harmless acute pancreatitis score) trong phân loại bệnh nhân viêm tụy cấp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

8
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Viêm tụy cấp (VTC) là một quá trình tổn thương cấp tính của tụy, thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng lâm sàng đa dạng, biến chứng suy đa tạng nặng nề và tỉ lệ tử vong cao. Bài viết trình bày đánh giá giá trị của thang điểm HAP trong đánh giá mức độ nặng của viêm tụy cấp theo tiêu chuẩn Atlanta hiệu chỉnh 2012.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giá trị của thang điểm HAP (the harmless acute pancreatitis score) trong phân loại bệnh nhân viêm tụy cấp

Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH VALUE OF HAP SCORE (THE HARMLESS ACUTE PANCREATITIS SCORE) IN CLASSIFYING ACUTE PANCREATITIS PATIENTS Pham Hoang Thien*, Pham Thi Ha Giang, Duong Thi Kim Ngan Thong Nhat Hospital - No. 1 Ly Thuong Kiet, Ward 7, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam Received 10/07/2023 Revised 28/08/2023; Accepted 25/09/2023 ABSTRACT Background: Acute pancreatitis (AP) is an acute inflammation of the pancreas, usually occurs suddenly with a variety of clinical symptoms, complications of multiple organ failure and high mortality rates. Objective: To determine the value of HAP score in predicting the severity of acute pancreatitis of the Atlanta 2012 Classification. Patients and methods: 139 acute pancreatitis patients hospitalized at the Department of Gastroenterology and Hepatology Thong Nhat Hospital from July 2022 to July 2023; The HAP score is assessed within 30 minutes of the examination. The severity of AP was classified by the revised Atlanta criteria 2012. Results: Through analysis of 139 patients, the value of the HAP score in predicting non-severe acute pancreatitis had an area under the ROC curve of 0.773 with a sensitivity value was 70.3%; Specificity value was 84.2%; positive predictive value was 92.2%; The negative predictive value was 51.6%. Conclusion: The HAP score helps classify acute pancreatitis patients quickly and easily in clinical practice. Keywords: HAP, acute pancreatitis, severity prediction. *Corressponding author Email address: drphamhoangthien@gmail.com Phone number: (+84) 937 580 767 https://doi.org/10.52163/yhc.v64i8 232
P.H. Thien et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 GIÁ TRỊ CỦA THANG ĐIỂM HAP (THE HARMLESS ACUTE PANCREATITIS SCORE) TRONG PHÂN LOẠI BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP Phạm Hoàng Thiên*, Phạm Thị Hà Giang, Dương Thị Kim Ngân Bệnh viện Thống Nhất - No. 1 Ly Thuong Kiet, Ward 7, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam Ngày nhận bài: 10 tháng 07 năm 2023 Chỉnh sửa ngày: 28 tháng 08 năm 2023; Ngày duyệt đăng: 25 tháng 09 năm 2023 TÓM TẮT Đặt vấn đề: Viêm tụy cấp (VTC) là một quá trình tổn thương cấp tính của tụy, thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng lâm sàng đa dạng, biến chứng suy đa tạng nặng nề và tỉ lệ tử vong cao. Mục tiêu: Đánh giá giá trị của thang điểm HAP trong đánh giá mức độ nặng của viêm tụy cấp theo tiêu chuẩn Atlanta hiệu chỉnh 2012. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 139 bệnh nhân viêm tụy cấp nhập viện điều trị tại khoa Nội Tiêu Hóa Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2023; thang điểm HAP được đánh giá trong vòng 30 phút khi thăm khám. Phân độ nặng của VTC theo tiêu chuẩn Atlanta hiệu chỉnh năm 2012. Kết quả: Qua phân tích 139 bệnh nhân, giá trị thang điểm HAP trong dự đoán viêm tụy cấp không nặng có diện tích dưới đường cong ROC là 0,773 với độ nhạy là 70,3%; độ đặc hiệu là 84,2%; giá trị tiên đoán dương là 92,2%; giá trị tiên đoán âm là 51,6%. Kết luận: Thang điểm HAP giúp phân loại bệnh nhân viêm tụy cấp nhanh chóng và dễ dàng trong thực hành lâm sàng. Từ khóa: HAP, viêm tụy cấp, dự đoán độ nặng. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ dù được điều trị tích cực[1]. Việc sớm nhận biết được khả năng diễn tiến của viêm tụy cấp nặng có ý nghĩa Viêm tụy cấp (VTC) là một quá trình tổn thương cấp vô cùng quan trọng. Nhu cầu cấp thiết hiện nay cần tính của tụy, thường xảy ra đột ngột với những triệu có một hệ thống phân loại có tính ứng dụng cao, có chứng lâm sàng đa dạng, biến chứng suy đa tạng nặng thể áp dụng rộng rãi và dễ dàng trên lâm sàng. Chúng nề và tỉ lệ tử vong cao [8]. Ở các nước phương Tây tôi tiến hành đề tài;” Ứng dụng thang điểm HAP (The thì khoảng 20% bệnh nhân VTC có tiến triển nặng và harmless acute pancreatitis score) trong phân loại bệnh trong số các ca nặng có 10-30% dẫn đến tử vong mặc nhân viêm tụy cấp”. với mục tiêu: *Tác giả liên hệ Email: drphamhoangthien@gmail.com Điện thoại: (+84) 937 580 767 https://doi.org/10.52163/yhc.v64i8 233
P.H. Thien et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 1. Xác định trị số của thang điểm HAP ở bệnh nhân triglyceride máu, khí máu động mạch, X quang phổi, viêm tụy cấp. siêu âm bụng, CLVT bụng 2. Khảo sát giá trị của thang điểm HAP trong dự đoán - Phân loại mức độ nặng VTC theo Atlanta hiệu chỉnh viêm tụy cấp không nặng. 2012 và đánh giá thang điểm HAP. Thang điểm HAP: được đánh giá trong 30 phút đầu 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU khi thăm khám [6], [7]. Điểm HAP (+) khi có đủ cả 3 tiêu chuẩn sau: Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang. - Không có đề kháng thành bụng và Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu trên 139 bệnh nhân viêm tụy cấp điều trị tại khoa Nội Tiêu Hóa Bệnh viện - Hematocrit < 43% (nam) hoặc < 39,6% (nữ) và Thống Nhất từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2023 - Creatinine máu < 2 mg/dL (hoặc 176,8 µmol/L) lúc Tiêu chuẩn chọn bệnh: nhập viện. Chẩn đoán viêm tuỵ cấp: có ít nhất 2 trong 3 tiêu chuẩn Điểm HAP (-) khi không có đủ 3 tiêu chuẩn trên. sau [10]: Phân loại Atlanta hiệu chỉnh 2012 [5] • Đau bụng điển hình kiểu viêm tụy cấp.  nhẹ: VTC • Amylase hoặc lipase máu tăng trên 3 lần giá trị - Không suy tạng và bình thường. - Không biến chứng tại chỗ và • Hình ảnh học xác định viêm tuỵ cấp: siêu âm bụng, - Không biến chứng toàn thân. cắt lớp vi tính (CLVT) bụng.  trung bình nặng: VTC Tiêu chuẩn loại trừ: - Suy tạng thoáng qua (hồi phục trong vòng 48 giờ), hoặc • Tiền căn bệnh lý nội khoa nặng trước đó. - Biến chứng tại chỗ không có suy tạng kéo dài, hoặc • Đợt cấp của viêm tụy mạn. - Biến chứng toàn thân không có suy tạng kéo dài. Phương pháp nghiên cứu :  nặng: VTC - Tiến hành các xét nghiệm: công thức máu, amylase máu hoặc lipase máu, urê máu, creatinine máu, - Suy tạng kéo dài (> 48 giờ), suy một tạng, suy đa tạng. Bảng 1. Thang điểm Marshall hiệu chỉnh về suy tạng [4] Điểm Cơ quan 0 1 2 3 4 Hô hấp (PaO2/FiO2) > 400 301 - 400 201 - 300 101 - 200 < 101 Thận: Creatinin máu (µmol/l) 439 Creatinin máu (mg/dl) 4,9 Tim mạch (HATT,
P.H. Thien et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 3. KẾT QUẢ Trong khoảng thời gian từ 7/2022 đến 7/2023 có 139 bệnh nhân thoả tiêu chuẩn chọn bệnh nhập viện và điều 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu trị tại khoa Nội Tiêu hoá Bệnh viện Thống Nhất. Bảng 2. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu Đặc điểm Giá trị (n = 139) Tuổi 44,8 14,0 Tuổi > 60 18 (13,0%) Nam 105 (75,5%) Giới tính Nữ 34 (24,5%) Rượu 55 (39,1%) Tăng Triglycerid máu 57 (41,0%) Nguyên nhân Sỏi 8 (5,8%) Khác 19 (14,1%) Nhận xét: Tuổi trung bình của đối tượng nghiên cứu là Triglycerid với tỉ lệ lần lượt là 39,1% và 41,0% 44,8 14,0, chỉ có 13,0% bệnh nhân > 60 tuổi, đa phần 3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của đối là nam giới và nguyên nhân chủ yếu là rượu và tăng tượng nghiên cứu Bảng 3. Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân Triệu chứng Giá trị Đau bụng 135 (97,1%) Buồn nôn, nôn 130 (93,5%%) Chướng bụng 56 (40,3%) Đề kháng thành bụng 26 (18,7%) Bí trung đại tiện 11 (7,9%) Nhận xét: Triệu chứng chủ yếu của đối tượng nghiên và bí trung đại tiện (18,7% và 7,9%). cứu là đau bụng và buồn nôn, nôn (97,1% và 93,5%), 3.3. Đặc điểm mức độ nặng của viêm tuỵ cấp chỉ có một tỉ lệ nhỏ bệnh nhân có phản ứng thành bụng Bảng 4. Thang điểm HAP của đối tượng nghiên cứu Thang điểm HAP Giá trị (n=139) Điểm HAP (+) 77 (55,4%) Điểm HAP (-) 62 (44,6%) Nhận xét: Tỉ lệ đối tượng nghiên cứu có điểm HAP (+) cao hơn nhẹ tỉ lệ đối tượng nghiên cứu có điểm HAP (-). 235
P.H. Thien et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 Bảng 5. Độ nặng của viêm tuỵ cấp theo Atlanta 2012 Độ nặng Giá trị (n=139) Nhẹ 101 (72,7%) Trung bình nặng 29 (20,9%) Nặng 9 (6,4%) Nhận xét: Đa phần đối tượng nghiên cứu được phân loại mức độ nhẹ với tỉ lệ là 72,7%. Mức độ trung bình nặng và nặng chiếm lần lượt 20,9% và 6,4%. Biểu đồ 1. Giá trị của thang điểm HAP trong dự đoán viêm tụy cấp không nặng Bảng 6. Giá trị của thang điểm HAP trong dự đoán viêm tụy cấp không nặng Khoảng tin Giá trị tiên Giá trị tiên Đặc điểm AUC Độ nhạy Độ đặc hiệu p cậy 95% đoán dương đoán âm Giá trị 0,773 0,686 – 0,859 70,3% 84,2% 92,2% 51,6%
P.H. Thien et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 232-237 cao gấp 3 lần so với nữ là 23,7% [9]. Nguyên nhân gây TÀI LIỆU THAM KHẢO viêm tụy cấp chủ yếu là do tăng triglycerid và rượu lần lượt chiếm tỉ lệ là 41,0% và 39,1%; nguyên nhân do sỏi [1] Nguyễn Quốc Anh, Ngô Quý Châu và cộng sự, mật thấp nhất là 5,8%. Ở Việt Nam, nghiên cứu của Vũ Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh nội khoa; Quốc Bảo tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định thì VTC do 2011: 487-491. rượu là nguyên nhân chiếm đa số với 37,8%; tiếp theo là do sỏi mật với 36,59% [3]. [2] Trương Xuân Long, Nghiên cứu hình ảnh siêu âm nội soi và mối liên quan với một số đặc điểm Trong nghiên cứu của chúng tôi, tỉ lệ bệnh nhân có lâm sàng và sinh học ở bệnh nhân viêm tụy cấp, điểm HAP (+) và (-) lần lượt là 55,4% và 44,6%; mức Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Dược độ nặng viêm tụy cấp theo Atlanta hiệu chỉnh 2012 nhẹ/ Huế; 2017. trung bình nặng và nặng lần lượt là 72,7%, 20,9% và 6,4%. Kết quả này khá tương đồng với nghiên cứu của [3] Vũ Quốc Bảo, Giá trị của thang điểm BISAP tác giả Talukdar R và CS tại Ấn độ với bệnh nhân có trong tiên lượng viêm tụy cấp, Luận văn tốt điểm HAPS(+) và (-) lần lượt là 58,8% và 41,2%; mức nghiệp bác sĩ nội trú, Trường Đại học Y Dược độ nặng viêm tụy cấp theo Atlanta hiệu chỉnh 2012 nhẹ/ TP Hồ Chí Minh; 2013. trung bình nặng và nặng lần lượt là 73,8%, 16,2% và 10% [9]. [4] Banks PA, Bollen TL, Dervenis C et al., Classification of acute pancreatitis - 2012: Kết quả ở biểu đồ 1 và bảng 6 cho thấy giá trị của thang revision of the Atlanta classification and điểm HAP trong dự đoán VTC không nặng theo tiêu definitions by international consensus. Gut. chuẩn Atlanta 2012, có giá trị khá tốt vì diện tích dưới 2012;0: E102–111. đường cong ROC trong tiên lượng VTC không nặng là 0,773 (KTC 95%, 0,686 - 0,859) với độ nhạy là 70,3%; [5] Foster RB, Gene B, Jensen KK et al., Revised độ đặc hiệu là 84,2%; giá trị tiên đoán dương là 92,2%; Atlanta Classifcation for Acute Pancreatitis: giá trị tiên đoán âm là 51,6%, có ý nghĩa thống kê (p < A Pictorial Essay. RadioGraphics; 2016; 0,001). Kết quả này tương tự với nghiên cứu của tác giả 36(3):E675-687. Talukdar R và CS tại Ấn độ với diện tích dưới đường [6] Lankisch PG, Weber-Dany B et al., The cong ROC của thang điểm HAP trong tiên lượng VTC không nặng là 0,848 (KTC 95%,76,9 - 92,7) có giá harmless acute pancreatitis score: a clinical trị tiên lượng tốt với độ nhạy là 76,3%; độ đặc hiệu algorithm for rapid initial stratification of 85,7%, giá trị tiên đoán dương 93,8%, giá trị tiên đoán nonsevere disease. Clin Gastroenterol Hepatol; âm 56,6% [9]. 2009; 7(6):E702-705. [7] Oskarsson V, Mehrabi M et al., Validation of the GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI Harmless acute pancreatitis score in predicting non-severe course of acute pancreatitis. Thời gian nghiên cứu ngắn, cỡ mẫu còn nhỏ do đó hạn Pancreatology. 2011; 11(5):E464-468. chế về việc xác định chính xác giá trị của thang điểm [8] Peery AF et al., Burden of gastrointestinal HAP. Việc thăm khám dấu hiệu đề kháng thành bụng disease in the United States: 2012 update. của bệnh nhân phụ thuộc nhiều vào bác sĩ lâm sàng. Gastroenterology; 2012; 143(5):E1179-1187. [9] Talukdar R, Sharma M et al., Utility of the 5. KẾT LUẬN “Harmless Acute Pancreatitis Score” in predicting a non-severe course of acute pancreatitis: A pilot Viêm tụy cấp là một bệnh lý thường gặp, xảy ra đột study in an Indian cohort. Indian J Gastroenterol; ngột với những triệu chứng lâm sàng đa dạng, biến 2014;34(4):E316-321. chứng suy đa tạng nặng nề và tỉ lệ tử vong Việc sớm nhận biết được khả năng diễn tiến của viêm tụy cấp [10] Tenner S, Baillie J, Witt J, “American College nặng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thang điểm HAP of Gastroenterology Guideline: management of giúp phân loại bệnh nhân viêm tụy cấp nhanh chóng và acute pancreatitis”, The American Journal of dễ dàng trong thực hành lâm sàng. Gastroenterology, 2013, pp. 1-14. 237

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.