Giải pháp cấp nước nông thôn tỉnh Quảng Ngãi trong điều kiện biến đổi khí hậu

BÀI BÁO KHOA H C<br /> <br /> GI I PHÁP C P NƯ C NÔNG THÔN T NH QU NG NGÃI<br /> TRONG I U KI N BI N<br /> I KHÍ H U<br /> Lương Văn Anh1<br /> Tóm t t:<br /> duy trì m c tiêu phát tri n và t ư c tính b n v ng, c p nư c s ch nông thôn t nh<br /> Qu ng Ngãi c n ph i kh c ph c ư c nh ng v n<br /> nh hư ng c a Bi n i khí h u (B KH). Trên<br /> cơ s ánh giá tr lư ng nư c ngu n nư c m t, nư c dư i t, kh năng khai thác các ngu n<br /> nư c, bài báo này trình bày m t s<br /> xu t v gi i pháp c p nư c nông thôn t nh Qu ng Ngãi trong<br /> i u ki n B KH. Các gi i pháp c p nư c s ch nông thôn trong i u ki n B KH và phù h p v i<br /> giai o n xây d ng nông thôn m i là cơ s quan tr ng trong qu n lý, u tư v c p nư c sinh ho t<br /> nông thôn.<br /> T khóa: Bi n i khí h u, hi n tr ng c p nư c, c p nư c nông thôn, Phân vùng c p nư c.<br /> 1<br /> 1.<br /> TV N<br /> K t qu sau khi th c hi n chương trình nư c<br /> s ch và V sinh môi trư ng nông thôn, n h t<br /> năm 2016, t nh Qu ng Ngãi có t l ngư i dân<br /> s nông thôn trên toàn t nh ư c s d ng nư c<br /> HVS t 87,2%, tăng 2,05% so v i năm 2015.<br /> T l ngư i nghèo s d ng nư c HVS 73,9%,<br /> tăng 2,84% so v i năm 2015. Bên c nh ó, t l<br /> trư ng h c (bao g m các i m trư ng chính và<br /> các phân hi u) có nư c và nhà tiêu HVS là<br /> 61,1%, tăng 4,4% so v i năm 2015. T l tr m y<br /> t xã có nư c và nhà tiêu HVS là 90,9%, gi m<br /> 0,5% so v i năm 2015.<br /> Tuy nhiên, trong nh ng năm g n ây, lũ l t,<br /> h n hán x y ra trên a bàn t nh Qu ng Ngãi v i<br /> t n su t và cư ng<br /> ngày càng cao. Thông<br /> thư ng khi có nh hư ng k t h p c a bão, áp<br /> th p nhi t i, hay d i h i t nhi t i v i gió<br /> mùa ông B c, thư ng có mưa l n kéo dài gây<br /> ra lũ, l t. S t l núi cũng x y ra h u h t các<br /> huy n mi n núi, toàn t nh có 75 i m có nguy<br /> cơ s t l núi, trong ó có 21 i m có nguy cơ<br /> cao, phân b<br /> các huy n: Ba Tơ, Trà B ng,<br /> Tây Trà, Minh Long, Sơn Hà, Sơn Tây. Mưa to,<br /> lũ l n phá h y k t c u các Công trình c p nư c<br /> t p trung (công trình CNTT), c bi t là các<br /> 1<br /> <br /> Trung tâm Qu c gia nư c s ch và V sinh môi trư ng<br /> nông thôn.<br /> <br /> 56<br /> <br /> công trình c p nư c t ch y t i các khu v c<br /> mi n núi. Nư c lũ còn cu n theo và hòa tan<br /> nhi u lo i ch t b n tích t trong su t nh ng<br /> tháng mùa khô như ch t b n t các bãi rác, nư c<br /> t n ng trong nhà v sinh, h th ng c ng rãnh,<br /> t các kho ch a ch t khác... làm suy gi m ch t<br /> lư ng ngu n nư c và gây khó khăn, t n kém<br /> cho quá trình x lý nư c c p. B KH còn gây<br /> nên tình tr ng khô h n trên di n r ng t nh<br /> Qu ng Ngãi, tác ng c a B KH ã y cu c<br /> s ng c a nhi u ngư i dân ven bi n Qu ng<br /> Ngãi rơi vào tình tr ng thi u nư c sinh ho t<br /> tr m tr ng. Không còn cách nào khác, ngư i<br /> dân ph i d a vào ngu n nư c dư i t<br /> sinh<br /> ho t và s n xu t nhưng do khoan gi ng không<br /> theo quy ho ch nên nư c dư i t c n ki t,<br /> nhi u gi ng b trơ áy, b hoang. Vi c khoan,<br /> ào gi ng b a bãi cũng ã khi n ngu n nư c<br /> ven bi n t nh Qu ng Ngãi có nguy cơ nư c m n<br /> xâm nh p và “phá v ” túi nư c ng t.<br /> Do v y mà bên c nh các k t qu<br /> t ư c,<br /> công tác c p nư c s ch t nh Qu ng Ngãi còn<br /> nhi u t n t i, h n ch như: chưa<br /> c p n<br /> B KH khi tính toán h th ng c p nư c s ch<br /> nông thông nên thi u tính b n v ng ho c chưa<br /> áp ng ư c v ngu n nư c, công ngh x lý.<br /> Quy mô công trình manh mún, su t u tư xây<br /> d ng cao, kh năng ng d ng công ngh kém.<br /> <br /> KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR<br /> <br /> NG - S 58 (9/2017)<br /> <br /> Qu n lý v n hành h th ng c p nư c s ch nông<br /> thôn thi u tính chuyên nghi p, thu không<br /> bù<br /> chi, công trình không ư c s a ch a nh kỳ.<br /> Công tác thông tin, truy n thông và tham v n<br /> c ng ng chưa th c s hi u qu m t s vùng,<br /> c bi t là mi n núi. Công tác b o v tài nguyên<br /> nư c còn h n ch , c bi t vi c ngu n nư c u<br /> ngu n thay i, không theo qui lu t, kh năng<br /> tr nư c trong t ng t kém i.<br /> Hi n nay ã có nhi u nghiên c u v nh<br /> hư ng c a B KH n c p nư c khu v c nông<br /> thôn như quy ho ch c p nư c s ch trên a bàn<br /> t nh Qu ng Ngãi trong i u ki n B KH n năm<br /> 2030, quy ho ch c p nư c s ch nh hư ng c a<br /> B KH c a vùng<br /> ng b ng sông H ng, quy<br /> ho ch c p nư c s ch nông thôn do nh hư ng<br /> b i B KH c a vùng ng b ng sông C u Long<br /> và K ho ch c p nư c c a các t nh Qu ng Nam,<br /> Bình nh trong i u ki n B KH. Do ó nghiên<br /> c u,<br /> xu t các gi i pháp c p nư c s ch nông<br /> thôn t nh Qu ng Ngãi nh m m c ích kh c ph c<br /> nh ng t n t i trên và phát tri n b n v ng, thích<br /> ng ư c v i bi n i khí h u và nh ng thách<br /> th c là c n thi t.<br /> 2.<br /> XU T M T S GI I PHÁP C P<br /> NƯ C NÔNG THÔN T NH QU NG NGÃI<br /> TRONG I U KI N BI N<br /> I KHÍ H U<br /> 2.1. Kh năng khai thác ngu n nư c<br /> Ngu n nư c m t<br /> Theo Quy ho ch Th y l i t nh Qu ng Ngãi,<br /> t ng lư ng nư c n theo t ngu n nư c m t<br /> như sau:<br /> a. Khu v c mi n núi<br /> Vùng này i núi a hình chia c t, không<br /> b ng ph ng, ngu n nư c m t tương i d i dào<br /> do thu c a ph n các vùng thư ng sông Trà<br /> B ng, thư ng sông Trà Khúc, thư ng sông V<br /> và lưu v c sông Trà Câu. Do ó khu v c này<br /> tương i thu n l i v ngu n nư c thì Vùng<br /> thư ng Trà B ng có t ng lư ng nư c n 564,6<br /> tri u m3; Vùng thư ng Trà Khúc, t ng lư ng<br /> nư c n là 3.519 tri u m3, Vùng thư ng sông<br /> V , t ng lư ng nư c n 1.135,5 tri u m3, Vùng<br /> lưu v c sông Trà Câu, t ng tr lư ng nư c là<br /> 356,356 tri u m3.<br /> KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR<br /> <br /> Hi n trong vùng cũng ã xây d ng ư c các<br /> công trình là các h ch a nư c nhưng v n<br /> không<br /> cung c p nư c cho ngư i dân t i m t<br /> s tháng do a hình d c. Do ó v n c n xây<br /> d ng thêm nh ng công trình khác vì vào mùa<br /> khô hàng năm h n hán thi u nư c v n di n ra<br /> nghiêm tr ng.<br /> b. Khu v c ng b ng và trung du<br /> Là a bàn thu c vùng h sông Trà B ng, Trà<br /> Khúc, sông V ; sông Trà C u và lưu v c sông<br /> V . ây là vùng có các con sông có<br /> r ng<br /> h p, ng n và d c. Vùng h sông Trà B ng, Trà<br /> Khúc, sông V t ng lư ng nư c n kho ng<br /> 5.528,66 tri u m3, là vùng ng b ng, thu n l i<br /> cho vi c c p nư c. Vùng sông Trà Câu, T ng<br /> lư ng nư c n là 489,17 tri u m3.<br /> Theo i u tra cho th y v n còn m t s tháng<br /> thi u nư c như tháng II, tháng III. Như v y n u<br /> dùng m i bi n pháp th y l i<br /> gom toàn b<br /> lư ng nư c n vùng thì dòng ch y cơ b n theo<br /> t ng tháng không áp ng ư c yêu c u dùng<br /> nư c. Ngu n nư c c a vùng này cũng ư c h<br /> tr m t ph n áng k t h th ng p Th ch<br /> Nham thì m i áp ng ư c yêu c u dùng nư c<br /> t i thi u. Vì v y, trong tương lai, khi yêu c u<br /> dùng nư c tăng thêm c n có nh ng bi n pháp<br /> như xây d ng thêm các h ch a nư c ho c các<br /> nhà máy nư c (NMN) liên xã, liên vùng.<br /> c. Khu v c ven bi n và h i o<br /> Vùng huy n o Lý Sơn có t ng lư ng nư c<br /> n là 11,51 tri u m3, các tháng thi u nư c ch<br /> y u vào tháng II, tháng III. Huy n Lý Sơn cũng<br /> ã u tư xây d ng h ch a nư c Th i L i, dung<br /> tích thi t k 270.085 m3, tuy nhiên không<br /> ph c v c p NSH cho ngư i dân. Các khu v c<br /> khác, ngư i dân t khoan gi ng ho c s d ng t<br /> các công trình c p nư c khai thác ngu n nư c<br /> m t t vùng nư c m t h sông Trà B ng, h sông<br /> Trà Khúc, h sông V và sông Trà.<br /> Ngu n nư c dư i t<br /> a. Khu v c mi n núi<br /> Ngu n nư c dư i t t i các huy n này u<br /> nghèo v tr lư ng, ch áp ng nhu c u cung<br /> c p nư c nh l , phân tán và các công trình qui<br /> mô nh .<br /> <br /> NG - S 58 (9/2017)<br /> <br /> 57<br /> <br /> B ng 1. Tr lư ng nư c dư i<br /> <br /> TT<br /> <br /> Vùng tính<br /> Tr<br /> Tr lư ng<br /> tr lư ng/<br /> lư ng<br /> ng<br /> tĩnh<br /> T ng ch a<br /> (m3/ng)<br /> (m3/ng)<br /> nư c<br /> <br /> t khu v c mi n núi<br /> <br /> Modun<br /> Tr lư ng<br /> Tr lư ng<br /> ti m năng ti m năng<br /> d báo<br /> 3<br /> 3<br /> (m /ng) (m /ng/ha)<br /> (m3/ng)<br /> <br /> Modun d L p nư c<br /> báo<br /> ngày<br /> 3<br /> (MM)<br /> (m /ng/ha)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Qh<br /> <br /> 116.142,47<br /> <br /> 7.820<br /> <br /> 130.662,4<br /> <br /> 31,85<br /> <br /> 76.477,07<br /> <br /> 18,63<br /> <br /> 1,863<br /> <br /> 2<br /> <br /> Qp<br /> <br /> 227.575,35 13.206<br /> <br /> 240.781,3<br /> <br /> 29,52<br /> <br /> 140.903,1<br /> <br /> 17,3<br /> <br /> 1,73<br /> <br /> 3<br /> <br /> Pr<br /> <br /> 405.549,31 116.837,7 562.386,91<br /> <br /> 28,99<br /> <br /> 329.686,0<br /> <br /> 16,14<br /> <br /> 1,614<br /> <br /> 4<br /> <br /> edQ<br /> <br /> 8,31<br /> <br /> 182.856,8<br /> <br /> 4,88<br /> <br /> 0,488<br /> <br /> 25,78<br /> <br /> 729.923,2<br /> <br /> 14,79<br /> <br /> 1,404<br /> <br /> C ng<br /> <br /> 297.093,43 13.941,9<br /> 1.046.361<br /> <br /> 311.035,33<br /> <br /> 151.805,6 1.244.863<br /> <br /> Ngu n: Quy ho ch c p nư c s ch trên<br /> <br /> a bàn t nh Qu ng Ngãi<br /> <br /> chi u sâu 30-50m.<br /> Vùng Dung Qu t-V n Tư ng ngoài các t ng<br /> ch a nư c<br /> t cũng có th khai thác nư c t<br /> i n t n trong các kh i Bazan b ng gi ng<br /> khoan sâu 70-100m.<br /> T i huy n M<br /> c có th khai thác nư c<br /> gi ng khoan dùng tr c ti p v i tr lư ng 1.000<br /> m3/ngày êm, v i<br /> sâu khai thác t 8-10m.<br /> <br /> b. Khu v c ng b ng và trung du<br /> Vùng TP. Qu ng Ngãi vi c cung c p nư c có<br /> th d a vào ngu n nư c dư i t trong gi i b i<br /> tích sông Trà B ng b ng hành lang thu nư c th m<br /> l c b trí d c th m sông.<br /> Vùng huy n Tư Nghĩa và m t ph n huy n<br /> c Ph có th khai thác nư c dư i t b ng<br /> các gi ng ơn hay gi ng tia ( dài n cát) n<br /> B ng 2. Tr lư ng nư c dư i<br /> Vùng tính<br /> Tr lư ng<br /> tr lư ng/<br /> TT<br /> ng<br /> 3<br /> T ng ch a<br /> (m /ng)<br /> nư c<br /> <br /> n năm 2030.<br /> <br /> t khu v c<br /> <br /> ng b ng và trung du<br /> <br /> Tr<br /> lư ng<br /> tĩnh<br /> (m3/ng)<br /> <br /> Modun<br /> Tr lư ng<br /> Modun<br /> Tr lư ng<br /> d báo L p nư c<br /> ti m năng ti m năng<br /> d báo<br /> (m3/ng/h ngày(MM)<br /> (m3/ng) (m3/ng/ha) (m3/ng)<br /> a)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Qh<br /> <br /> 73.279,46<br /> <br /> 3.658,5<br /> <br /> 66.937,96<br /> <br /> 37,68<br /> <br /> 39.174,98<br /> <br /> 22,05<br /> <br /> 2,205<br /> <br /> 2<br /> <br /> Qp<br /> <br /> 141.842,46<br /> <br /> 28.470<br /> <br /> 170.312,45<br /> <br /> 35,71<br /> <br /> 94.500,59<br /> <br /> 20,65<br /> <br /> 2,065<br /> <br /> 3<br /> <br /> Pr<br /> <br /> 46.356,16<br /> <br /> 7.425<br /> <br /> 53.781,16<br /> <br /> 9,79<br /> <br /> 30.263,95<br /> <br /> 5,51<br /> <br /> 0,551<br /> <br /> 4<br /> <br /> edQ<br /> <br /> 257.918,36<br /> <br /> 14.567,7<br /> <br /> 272.486<br /> <br /> 6,96<br /> <br /> 159.558,35<br /> <br /> 4,07<br /> <br /> 0,41<br /> <br /> 5<br /> <br /> B<br /> <br /> 4.635,62<br /> <br /> 1.840<br /> <br /> 5.475,6<br /> <br /> 6,16<br /> <br /> 3.888,57<br /> <br /> 3,33<br /> <br /> 0,333<br /> <br /> C ng<br /> <br /> 524.032,06<br /> <br /> 55.961,2<br /> <br /> 568.993,17<br /> <br /> 96,30<br /> <br /> 327.386,44<br /> <br /> 55,61<br /> <br /> 5,56<br /> <br /> Ngu n: Quy ho ch c p nư c s ch trên<br /> <br /> a bàn t nh Qu ng Ngãi<br /> <br /> Khu v c ng b ng và trung du là vùng có<br /> tr lư ng nư c dư i t ít, có m t<br /> dân s<br /> cao. Trong tương lai d ki n công su t khai thác<br /> như hi n nay và h n ch m r ng. Ch m r ng<br /> i v i m t s vùng nh l , không có ngu n<br /> nư c m t m b o.<br /> c. Khu v c ven bi n và h i o<br /> Tr lư ng nư c dư i t trên a bàn o Lý<br /> Sơn tương i l n, tr lư ng nư c dư i t<br /> ti m năng c a huy n o Lý Sơn kho ng 26.349<br /> 58<br /> <br /> n năm 2030.<br /> <br /> 3<br /> <br /> m , nhưng s lư ng khai thác nhi u (g m 132 l<br /> khoan, gi ng ào và 1 tr m c p nư c t p trung),<br /> do ó nguy cơ v túi nư c ng t và nhi m m n<br /> ngu n nư c dư i t r t cao n u không có gi i<br /> pháp s d ng thêm ngu n nư c m t và h n ch<br /> khai thác ngu n nư c dư i t. Ngoài ra vùng<br /> còn bao g m m t s xã thu c các huy n<br /> c<br /> Ph , M<br /> c, Sơn T nh, Bình Sơn và TP.<br /> Qu ng Ngãi, vùng này thư ng b nhi m m n,<br /> nên h n ch khai thác nư c dư i t.<br /> <br /> KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR<br /> <br /> NG - S 58 (9/2017)<br /> <br /> 2.2. Phân vùng c p nư c sinh ho t nông thôn<br /> Vi c phân vùng c p nư c t nh Qu ng Ngãi<br /> d a theo nh ng nguyên t c: S phân b tài<br /> nguyên nư c trong khu v c, tài li u a ch t<br /> th y văn trong t nh, a hình, i u ki n t nhiên,<br /> kinh t - xã h i, m t<br /> dân cư t p trung c a<br /> t ng vùng, các lo i hình, gi i pháp k thu t,<br /> công ngh v c p nư c và nh ng nh hư ng c a<br /> B KH. Do ó có th phân làm 3 vùng c p nư c<br /> ch y u trong a bàn t nh Qu ng Ngãi như sau:<br /> * Vùng I (Mi n núi): ây là vùng có ngu n<br /> nư c tương i thu n l i,<br /> Là vùng có a hình nhi u i núi, khó khăn<br /> cho vi c khai thác ngu n nư c dư i t (gi ng<br /> ào, gi ng khoan). T i vùng này l i có nhi u<br /> sông, su i nên thu n l i cho vi c khai thác tài<br /> nguyên nư c m t. Vùng này bao g m các xã<br /> như: 7 xã c a huy n Trà B ng; m t ph n xã Trà<br /> Thanh (có th khai thác nư c thư ng sông Trà<br /> B ng); xã Trà Tân, Trà Bùi c a huy n Tây Trà;<br /> 8 xã và m t ph n xã Trà Thanh (có th khai thác<br /> nư c thư ng sông Trà Khúc) c a huyên Tân<br /> Trà; 13 xã và th tr n c a huy n Sơn Hà; 06 xã<br /> c a huy n Sơn Tây; 5 xã c a huy n Minh Long<br /> (có th khai thác nư c thư ng sông Trà Khúc)<br /> và 3 xã (có th khai thác nư c thư ng sông Trà<br /> Khúc) và 14 xã (có th khai thác nư c m t sông<br /> Trà Câu) c a huy n Ba Tơ.<br /> M t s xã thu c huy n ng b ng và trung<br /> du như 4 xã c a huy n Bình Sơn (có th khai<br /> thác nư c thư ng sông Trà B ng); 2 xã c a<br /> huy n Sơn T nh; 3 xã (khai thác thư ng sông<br /> Trà Khúc) thu c huy n Tư Nghĩa; 3 xã (khai<br /> thác nư c thư ng sông V ) thu c huy n Nghĩa<br /> Hành; xã Ph Phong, Ph Nhơn (khai thác nư c<br /> sông Trà Câu) thu c huy n<br /> c Ph .<br /> * Vùng II (vùng ng b ng và trung du):<br /> Vùng có ngu n nư c tương i khó khăn,<br /> T i vùng này, ngu n nư c dư i t có tr<br /> lư ng th p, có nguy cơ mi m s t, ô nhi m vi<br /> sinh, nhi m b n h p ch t nitơ do ho t ng c a<br /> con ngư i, khuy n cáo nên h n ch khai thác.<br /> Bên c nh ó, ngu n nư c m t t i các h lưu<br /> sông thương b thi u nư c vào các tháng mùa<br /> khô. Do ó, c n xây d ng các h ch a nư c và<br /> các công trình c p nư c t p trung (công trình<br /> KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR<br /> <br /> CNTT) quy mô liên xã, liên vùng. Vùng này<br /> g m các xã như sau:<br /> + Huy n Bình Sơn: 7 xã, m t ph n xã Bình<br /> Hoà (có th khai thác nư c m t h sông Trà<br /> B ng), m t ph n xã Bình Hoà, Bình Tân (có th<br /> khai thác nư c m t h sông Trà Khúc). Huy n<br /> Sơn T nh: 04 xã (có th khai thác nư c h sông<br /> Trà Khúc), T nh B c, T nh Minh, T nh Sơn (có<br /> th khai thác nư c thư ng sông Trà Khúc); T nh<br /> Th (có th khai thác nư c h sông Trà B ng);<br /> T nh Trà (có th khai thác nư c m t sông Trà<br /> B ng).<br /> + Huy n Tư Nghĩa 4 xã và m t ph n xã<br /> Nghĩa Thương (có th khai thác nư c m t h<br /> sông Trà Khúc); xã Nghĩa Hoà, Nghĩa Hi p,<br /> Nghĩa Phương, Nghĩa M , m t ph n xã Nghĩa<br /> Thương (có th khai thác nư c m t h sông V );<br /> xã Nghĩa Thu n, Nghĩa Th ng (có th khai thác<br /> nư c m t thư ng sông Trà Khúc).<br /> + Huy n Nghĩa Hành: m t ph n xã Hành<br /> Dũng, m t ph n xã Hành Nhân, Hành Thu n,<br /> Hành Minh (có th khai thác nư c m t h sông<br /> Trà Khúc); m t ph n xã Hành Dũng, m t ph n<br /> xã Hành Nhân (có th khai thác nư c m t<br /> thư ng sông Trà Khúc); Hành Trung, Hành<br /> Phư c, Hành<br /> c, m t ph n xã Hành Th nh (có<br /> th khai thác nư c m t h sông V ); m t ph n<br /> xã Hành Th nh (có th khai thác nư c m t<br /> thư ng sông V ).<br /> + Huy n M<br /> c 4 xã và m t ph n xã<br /> c<br /> Tân, m t ph n xã<br /> c Hoà,<br /> c Th ng (có th<br /> khai thác nư c m t h sông V ); m t ph n xã<br /> c Tân, m t ph n xã<br /> c Lân,<br /> c Phú, m t<br /> ph n xã<br /> c Hoà (có th khai thác nư c m t<br /> thư ng sông V ); m t ph n xã<br /> c Lân (có th<br /> khai thác nư c m t sông Trà Câu). TP Qu ng<br /> Ngãi 05 xã ch âì T nh và Nghĩa ông, Nghĩa<br /> Dũng (có th khai thác nư c m t h sông Trà<br /> Khúc). Huy n<br /> c Ph 5 xã ch<br /> u Ph (có<br /> th khai thác nư c m t sông Trà Câu).<br /> * Vùng III (vùng ven bi n và h i o): ây<br /> là vùng có ngu n nư c khó khăn,<br /> Là vùng có ngu n nư c m t và nư c dư i t<br /> thư ng b nhi m m n nên không<br /> nư c mà<br /> ph i khai thác t vùng khác, gây khó khăn và<br /> t n kém. Thích h p xây d ng các h ch a nư c<br /> <br /> NG - S 58 (9/2017)<br /> <br /> 59<br /> <br /> ng t và các lu b ch a nư c mưa h gia ình.<br /> Vùng này g m các xã như: 6 xã (khai thác nư c<br /> h sông Trà B ng); Bình Phú, Bình Châu (khai<br /> thác nư c h sông Trà Khúc) c a huy n Bình<br /> Sơn; 3 xã c a TP. Qu ng Ngãi; xã Nghĩa Phú,<br /> Nghĩa An (có th khai thác t h sông Trà<br /> Khúc) c a huy n Tư Nghĩa; xã<br /> c L i,<br /> c<br /> Minh (có th khai thác nư c m t h sông V )<br /> c a huy n M<br /> c; 6 xã (có th khai thác nư c<br /> m t sông Trà Câu) thu c huy n<br /> c Ph ; xã Lý<br /> H i, Lý Vĩnh (có th khai thác nư c t i h Th i<br /> L i) thu c huy n Lý Sơn.<br /> 2.3. Gi i pháp khai thác ngu n nư c<br /> Khoanh vùng b o v ngu n nư c ng t trên<br /> sông Trà B ng, Trà Khúc, sông V và sông Trà<br /> Câu. Khoanh vùng các lưu v c d c theo sông c n<br /> b o v<br /> tránh ô nhi m ngu n nư c ng t và<br /> nư c ng m. Qu n lý khoan khai thác nư c dư i<br /> t tư nhân không<br /> các yêu c u v chuyên<br /> môn, k thu t… khi khai thác nư c dư i t cho<br /> m c tiêu c p nư c cho sinh ho t.<br /> Tuyên truy n, nâng cao ý th c, trách nhi m<br /> c a t ch c, c ng ng dân cư trong khai thác,<br /> s d ng và ti t ki m ngu n nư c nh t là trong<br /> các tháng mùa ki t ( nh i m tháng 9 - tháng<br /> 10). Ngoài ra, vi c tuyên truy n, giáo d c trong<br /> nhân dân l i ích c a vi c dùng nư c s ch và<br /> nh ng ki n th c cơ b n trong vi c t o ngu n<br /> nư c s ch, gi gìn và b o v ngu n nư c s ch.<br /> Xây d ng và k t h p các tr m ki m soát t<br /> ng ch t lư ng nư c sông t i các tr m thu<br /> nư c thô c p nư c sinh ho t; hoàn ch nh h<br /> th ng quan tr c ch t lư ng nư c m t sông, tăng<br /> t n su t quan tr c<br /> ki m soát ch t lư ng<br /> ngu n nư c.<br /> Tăng cư ng ki m soát các ngu n th i gây ô<br /> nhi m ngu n nư c, ki m soát ch t ch ho t<br /> ng khai thác và s d ng nư c b o m ti t<br /> ki m, hi u qu và b n v ng; ánh giá ư c hi n<br /> tr ng khai thác s d ng và nhu c u s d ng<br /> nư c c a cơ s khai thác, s d ng ngu n nư c;<br /> s d ng ngu n nư c ph i có Gi y phép khai<br /> thác, s d ng theo quy nh. Tri n khai các gi i<br /> pháp tr ng cây hay vùng m ven sông i v i<br /> các khu v c ngu n nư c m t ã b ô nhi m ho c<br /> có nguy cơ b ô nhi m cao.<br /> 60<br /> <br /> 2.4. Gi i pháp công trình c p nư c<br /> - Ch<br /> u tư c n có quy nh rõ v ch c năng<br /> nhi m v c a t giám sát, qu n lý ch t lư ng<br /> nư c c p t i các công trình, tránh ch ng chéo<br /> ch c năng, ng th i ban hành nh m c d toán<br /> công tác s n xu t nư c s ch và qu n lý, v n hành<br /> m ng c p nư c s ch cho vùng nông thôn.<br /> hoàn thi n cơ c u t ch c qu n lý, nh m<br /> t i ưu hóa hi u qu ph c v c a các công trình<br /> CNTT trư c h t c n có s ph i h p, liên k t<br /> ch t ch gi a chính quy n a phương, ơn v<br /> qu n lý và ngư i hư ng l i trong quá trình th c<br /> hi n công tác qu n lý v n hành m i em l i s<br /> phát huy hi u qu c a công trình. Mô hình qu n<br /> lý phù h p s<br /> m b o h th ng ho t ng liên<br /> t c, ti t ki m th i gian cho các h gia ình trong<br /> vi c khai thác ngu n nư c ph c v sinh ho t.<br /> - Công trình sau khi ư c bàn giao ưa vào s<br /> d ng ph i m b o có ơn v qu n lý, có công<br /> ngh thích h p. ơn v qu n lý v n hành công<br /> trình CNTT nông thôn c n có phương án s n<br /> xu t kinh doanh phù h p và c n có k ho ch th c<br /> hi n theo l trình<br /> m b o công trình t yêu<br /> c u v ch t lư ng d ch v , m b o công tác s n<br /> xu t kinh doanh có lãi, th c hi n y<br /> các<br /> nghĩa v thu<br /> i v i nhà nư c theo quy nh.<br /> nh kỳ nâng cao tay ngh , chuyên môn nghi p<br /> v cho cán b công nhân viên qu n lý v n hành,<br /> nh kỳ giám sát, ki m tra ch t lư ng ngu n<br /> nư c u vào và ngu n nư c c p<br /> có phương<br /> án phù h p, k p th i. Các ơn v qu n lý c n có<br /> k ho ch<br /> th c hi n ti p c n khách hàng ( ưa<br /> ra nh ng ưu ãi khuy n khích), v n ng tăng s<br /> lư ng u n i s d ng nư c s ch như gi m chi<br /> phí u n i cho nh ng h tham gia th c hi n u<br /> n i theo t, gi m chi phí ph ki n l p t, công<br /> l p t ng h nư c.<br /> ng th i c n th c hi n<br /> công tác ch ng th t thoát, th t thu nư c; th c<br /> hi n qu n lý tài chính hi u qu .<br /> 2.5. Gi i pháp v tăng cư ng công tác<br /> qu n lý công trình c p nư c sau u tư<br /> t i ưu hóa hi u qu ph c v c a các công<br /> trình c p nư c sau u tư c n có s ph i h p,<br /> liên k t ch t ch gi a Chính quy n a phương,<br /> ơn v qu n lý và ngư i hư ng l i trong quá<br /> trình th c hi n công tác qu n lý v n hành.<br /> <br /> KHOA H C K THU T TH Y L I VÀ MÔI TR<br /> <br /> NG - S 58 (9/2017)<br /> <br />