i
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ………………………………………………………….1
1. Lí do chọn đề tài. ................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu: ............................................................................................ 2
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ...................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2
5. Giới hạn nghiên cứu .............................................................................................. 2
6. Tính mới của đề tài ................................................................................................ 3
7. Cấu trúc của đề tài………………………………………………………………………3
PHẦN II: NỘI DUNG ............................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHÒNG TRÁNH CHẤT GÂY NGHIỆN CHO
HỌC SINH THPT ..................................................................................................... 4
1.1. Khái niệm chất gây nghiện ................................................................................. 4
1.2.Tác động của chất gây nghiện khi vào cơ thể ..................................................... 4
1.3. Phân loại chất gây nghiện .................................................................................. 5
1.4. Các hình thức sử dụng chất gây nghiện ............................................................. 5
1.5.Tác hại của chất gây nghiện ............................................................................... 6
1.6. Một số loại chất gây nghiện hiện nay đối với học sinh THPT ........................... 7
1.7. Ý thức phòng tránh chất gây nghiện. ................................................................. 9
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÒNG TRÁNH CHẤT GÂY NGHIỆN CỦA
HỌC SINH THPT ................................................................................................... 10
2.1. Thực trạng về hậu quả của người nghiện do chất gây nghiện ...................... 10
2.2. Thực trạng nhận thức của giáo viên, học sinh, phụ huynh về giáo dục tác hại và
phòng tránh chất gây nghiện đối với HS THPT. ..................................................... 10
2.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới ý thức phòng tránh chất nghiện cho HS THPT ...... 12
2.3.1.Yếu tố khách quan .......................................................................................... 12
2.3.2.Yếu tố chủ quan .............................................................................................. 14
2.4. Địa bàn trường học .......................................................................................... 14
2.5. Đánh giá về các biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng chống chất gây
nghiện cho học sinh THPT. ..................................................................................... 15
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG
TRÁNH CHẤT GÂY NGHIỆN CHO HỌC SINH THPT ......................................... 17
3.1. Nguyên tắc xây dựng các giải pháp ................................................................. 17
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích của giáo dục ý thức, kĩ năng sống cho HS trong việc
phòng tránh chất gây nghiện .................................................................................. 17
3.1.2. Đảm bảo sự phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi HS THPT ....................... 17
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi ..................................................................................... 17
3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng tránh chất gây nghiện cho
học sinh THPT ......................................................................................................... 17
ii
3.2.1. Lồng ghép giáo dục về tác hại của chất gây nghiện vào các môn học trong
chương trình giảng dạy các bộ môn ........................................................................ 17
3.2.2. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục ở lớp trong sinh hoạt 15 phút đầu
giờ, tiết sinh hoạt cuối tuần, tập trung toàn trường. ............................................... 18
3.2.3. Giáo viên trường tích cực tham gia các cuộc thi trực tuyến dành cho công
nhân, viên chức, lao động Tìm hiểu luật phòng, chống ma tuý .............................. 22
3.2.4. Tổ chức cuộc thi tìm hiểu, vẽ tranh, thiết kế poster, làm phim tư liệu, xây dựng
các tiểu phẩm, viết bài về phòng tránh CGN cho HS. ............................................ 24
3.2.5.Tư vấn học đường về phòng tránh chất gây nghiện ...................................... 26
3.2.6. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng ................... 30
3.2.7. Tăng cường tổ chức các câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa bổ ích và lành mạnh
................................................................................................................................. 35
3.2.8. Tăng cường vệ sinh trong và ngoài trường học ............................................ 37
3.2.9. Phát huy vai trò đội an ninh trường học ....................................................... 38
3.2.10. Thi đua khen thưởng ................................................................................... 39
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ...................................................................... 41
3.4. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ...................... 41
CHƯƠNG 4.THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .............................................................. 44
4.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 44
4.2. Thời gian và đối tượng thực nghiệm sư phạm. ................................................ 44
4.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................................... 44
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 48
1. Kết luận ............................................................................................................... 48
2. Kiến nghị ............................................................................................................. 48
2.1. Với học sinh ...................................................................................................... 48
2.2. Với phụ huynh .................................................................................................. 49
2.3. Với giáo viên .................................................................................................... 49
2.4. Với nhà trường ................................................................................................. 49
2.5. Với các các cấp quản lý giáo dục .................................................................... 50
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018 nêu rõ: Giáo dục phổ thông
nhằm phát triển toàn diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ
năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo. Hình thành
nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân.
Xã hội đang bước vào thời kì hội nhập, thời kì của nền kinh tế tri thức, thời kì
công nghệ thông tin, thời kì khoa học kĩ thuật đang phát triển mạnh. Đất nước ta
cũng gặt hái được nhiều thành quả to lớn trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước. Chúng ta đang tiếp tục đổi mới và phát triển để phục vụ nhu cầu của
con người trên cơ sở hoàn thành mục tiêu "Dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng
dân chủ văn minh" Để đạt được điều đó chúng ta là những con người đang sống
trong xã hội cần phải nỗ lực học tập và rèn luyện để đáp ứng được nhu cầu hội nhập.
Song song với sự phát triển của xã hội là sự bùng phát của các tệ nạn xã hội. Nổi
cộm nhất là tệ nạn ma tuý ở học đường.
Trong thời gian qua, tại các trường phổ thông xuất hiện học sinh bị lôi kéo, dụ
dỗ sử dụng trái phép chất gây nghiện như: Ma túy, thuốc lá, thuốc lá điện tử... đã
gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tình hình học tập và rèn luyện của các em, thực trạng
đáng báo động trong cộng đồng. Học sinh bị dụ dỗ bởi loại ma túy "núp bóng" trong
thực phẩm, đồ uống và thuốc lá… gây khó khăn trong công tác kiểm tra, phát hiện
và đấu tranh phòng chống, ngăn chặn, gây hệ lụy nặng nề cho xã hội.
Nghiện ma tuý là một trong những tệ nạn xã hội hết sức tiêu cực, đang đe doạ
cuộc sống hàng ngày của cộng đồng xã hội. Nó phát triển lây lan từ ít đến nhiều, từ
nơi này đến nơi khác trên phạm vi rộng. Theo số liệu từ Bộ Công an công bố giữa
năm 2022, trong số hơn 235.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý của cả nước,
từ 16 đến dưới 30 tuổi chiếm 48%, trong đó khoảng 60% người sử dụng ma túy lần
đầu tiên có độ tuổi từ 15 tuổi đến 25 tuổi. Cá biệt, nhiều em 13-14 tuổi đã sử dụng
ma túy.
Ngoài việc sử dụng chất gây nghiện, không ít các em học sinh còn tham gia
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy tổng hợp ngay trong trường học.
Từ công tác xét xử những đối tượng cầm đầu đường dây mua bán ma túy cho thấy,
học sinh THPT đang là mục tiêu mà các băng nhóm buôn bán ma túy lợi dụng, khai
thác phục vụ mục đích xấu bởi đây là nhóm nguy cơ cao dễ bị dụ dỗ, khống chế.
Học sinh THPT là những đối tượng mới lớn, trong độ tuổi hình thành nhân
cách, dễ bị dụ dỗ, lôi kéo, rủ rê, thích trải nghiệm những cái mới và muốn thể hiện
bản thân. Mặt khác kiến thức của học sinh, phụ huynh hiểu biết về chất gây nghiện
chưa nhiều. Kỹ năng nhận diện, xử lý các tình huống của phụ huynh và học sinh khi
nghi ngờ, biết đối tượng sử dụng chất gây nghiện là chưa cao.
Nhận thức vai trò và tầm quan trọng của việc phòng tránh với các chất gây
2
nghiện ở trường học, trong những năm gần đây Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An
chỉ đạo đa dạng hóa hình thức dạy học, các hoạt động ngoại khóa tích hợp vào các
môn học.
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một đề tài nghiên cứu khoa học nào được
công bố về phòng tránh chất gây nghiện cho học sinh trường THPT Diễn Châu 4,
ngay cả cấp trường.
Từ những lí do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp
góp phần nâng cao hiệu quả phòng tránh chất gây nghiện cho học sinh THPT”
nhằm tạo môi trường học tập trong sạch, lành mạnh, học sinh chuyên tâm học tập,
rèn luyện và phát triển các kĩ năng, đặc biệt kĩ năng phòng tránh chất gây nghiện -
hành trang cần thiết cho các em khi bước vào xã hội và cộng đồng. Đồng thời, chúng
tôi muốn chia sẽ đề tài SKKN cho các đồng nghiệp giảng dạy ở các nhà trường trong
việc giáo dục học sinh hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nghiên cứu về chất gây nghiện:
+ Khái niệm, phân loại, tác động chất gây nghiện khi vào cơ thể; Các hình
thức sử dụng; tác hại của chất gây nghiện.
+ Một số loại chất gây nghiện hiện nay đối với học sinh THPT.
- Đề xuất một số biện pháp giúp các em nhận thức và có kỹ năng ứng phó,
phòng tránh, tố giác với các chất gây nghiện cho học sinh THPT.
- Giúp các em biết bảo vệ mình, biết cách ứng phó phù hợp trong tình huống
có liên quan đến CGN; giúp học sinh THPT tăng thêm ý thức phòng tránh, có ý thức
tuyên truyền cho gia đình và xã hội về CGN.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu về các chất gây nghiện, các chất gây nghiện
hiện nay đối với HSTHPT; Kĩ năng ứng phó, phòng tránh, tố giác các chất gây
nghiện.
3.2. Khách thể nghiên cứu: Giáo viên, học sinh, phụ huynh trường THPT Diễn Châu
4
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích tài liệu; Phương pháp quan sát; Phương pháp điều
tra thực trạng; Phương pháp khảo sát trưng cầu ý kiến; Phương pháp xử lí thông tin.
5. Giới hạn nghiên cứu
- Giới hạn nội dung: Đề tài tập trung vào nghiên cứu thực trạng và đề xuất một số
giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng tránh chất gây nghiện cho học sinh
THPT.
- Thời gian nghiện cứu: Trong 2 năm học: 2022-2023; 2023-2024.
3
6. Tính mới của đề tài
6.1. Về lí luận
- Đề tài làm sáng tỏ lí luận về CGN: Khái niệm, tác động của CGN khi vào cơ
thể tạo cảm giác lệ thuộc, có xu hướng phải tăng liều; Phân loại, các hình thức sử
dụng tác hại của CGN; Một số CGN hiện nay đối với HS THPT và lí luận về ý thức
phòng tránh CGN của HS THPT.
- Đề xuất 10 giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng tránh CGN cho học
sinh THPT.
6.2. Về thực tiễn
- Thực trạng về hậu quả của người nghiện do CGN.
- Khảo sát thực trạng nhận thức của GV, PH, HS về giáo dục tác hại và phòng
tránh CGN; Các yếu tố ảnh hưởng tới phòng tránh CGN bao gồm yếu tố khách quan
và chủ quan HS trường THPT Diễn Châu 4.
- Các giải pháp đề xuất được thực nghiệm tại trường THPT Diễn Châu 4 đem
lại kết quả cao sau thực nghiệm: ý thức, kĩ năng phòng tránh, tố giác CGN, trong
học tập HS đạt kết quả cao hơn.
7. Cấu trúc của đề tài
Phần I: Đặt vấn đề
Phần II: Nội dung
Chương 1: Cơ sở lí luận về phòng tránh chất gây nghiện cho HS THPT
Chương 2: Cơ sỡ thực tiễn về phòng tránh chất gây nghiện của HS THPT
Chương 3: Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng tránh CGN
cho HS THPT
Chương 4: Thực nghiệm sư phạm
Phần III: Kết luận và kiến nghị
Tài liệu tham khảo và phụ lục