i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi, có sự hỗ trợ từ cô
giáo hướng dẫn và các thầy cô trong Khoa kinh tế, Trường Đại học Thủy lợi, Ban
giám đốc và cán bộ công chứ c, viên chức thuộc cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện Mai
Sơn. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất cứ công trình nào.
Tác giả luận văn
Cầm Văn Đại
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Kinh tế
và quản lý, Phòng đào tạo Đại học và sau Đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường
Đại học Thủy Lợi đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập
và thực hiện đề tài.
Đặc biệt xin trân trọng cảm ơn TS. Tô Minh Hương với cương vị là giáo viên hướng
dẫn khoa học đã hướng dẫn tận tình, trực tiếp chỉ bảo và đóng góp nhiều ý kiến quý
báu, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Nhân dịp này, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và lãnh đạo cơ quan, đồng
nghiệp đã động viên, giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn !
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ......................................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. viii
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1 CƠ S Ở LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM
XÃ HỘI (BHXH) ............................................................................................................ 5
1.1 Cơ sở lý luận chung về Bảo hiểm xã hội ................................................................... 5
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm, vai trò của bảo hiểm xã hội .......................................... 6
1.1.2 Nội dung công tác thu Bảo hiểm xã hội ........................................................ 11
1.1.3 Các phương pháp tăng cường thu Bảo hiểm xã hội....................................... 23
1.1.3.1 Áp dụng kỹ thuật phân tích rủi ro ........................................................... 23
1.1.3.2 Phân tích mức độ tuân thủ về kê khai nộp BHXH .................................. 24
1.1.3.3 Công tác thu BHXH áp dụng phương pháp kiể m tra tại các đơn vị, doanh
nghiệp từ tổng hợp đế n chi tiết ............................................................................ 25
1.1.3.4 Công tác thu BHXH do công chức BHXH sử dụng phương pháp kiểm
tra chứng từ gốc tại các đơn vị, doanh nghiệp. ................................................... 25
1.1.3.5 Công tác thu BHXH sử dụng các phương pháp kiể m tra bổ trợ ............. 26
1.1.4 Tiêu chí đánh giá công tác quản lý thu BHXH .............................................. 26
1.1.4.1 Chỉ tiêu số thu BHXH ............................................................................. 27
1.1.4.2 Chỉ tiêu số lượng lao động ...................................................................... 27
1.4.1.3 Chỉ tiêu số nợ BHXH .............................................................................. 27
1.4.1.4 Chỉ tiêu thời gian nợ BHXH ................................................................... 28
1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác thu BHXH của cơ quan Bảo hiểm xã hội địa
phương ........................................................................................................................... 29
1.2.1 Các nhân tố bên ngoài .................................................................................... 29
1.2.2 Các nhân tố bên trong .................................................................................... 32
1.3 Kinh nghiệm công tác thu BHXH tại một số BHXH cấp huyện ............................. 32
iv
1.3.1 Kinh nghiệm công tác quản lý thu BHXH của BHXH huyện Mộc Châu ..... 32
1.3.2 Kinh nghiệm của BHXH huyện Phù Yên ..................................................... 33
1.3.3 Bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý thu BHXH cho BHXH huyện Mai
Sơn .......................................................................................................................... 34
Kết luận chương 1 ......................................................................................................... 34
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH TẠI BHXH
HUYỆN MAI SƠN ....................................................................................................... 35
2.1 Giới thiệu chung về cơ quan BHXH huyện Mai Sơn ............................................. 35
2.1.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy của BHXH huyện Mai Sơn ..................................... 35
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của BHXH huyện Mai Sơn ...................... 40
2.1.2.1 Chức năng ............................................................................................... 40
2.1.2.2 Nhiệm vụ và quyền hạn .......................................................................... 40
2.2 Thực trạng công tác quản lý thu BHXH của BHXH huyện Mai Sơn ..................... 41
2.2.1 Công tác xây dựng kế hoạch thu BHXH ....................................................... 41
2.2.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu BHXH theo phân cấp tại BHXH huyện ..... 42
2.2.3 Vấn đề nợ đọng, trốn đóng BHXH được công chức quản lý BHXH phát hiện
trong quá trình thực thi công vụ ............................................................................. 48
2.2.4 Công tác giám sát và đảm bảo chất lượng kiểm tra thu BHXH .................... 50
2.2.5 Cơ sở vật chất BHXH phục vụ công tác kiểm tra thu BHXH ....................... 53
2.2.6 Công tác phối hợp thu BHXH ....................................................................... 53
2.3 Đánh giá chung những kết quả đạt được và hạn chế công tác thu BHXH tại BHXH
huyện Mai Sơn .............................................................................................................. 55
2.3.1 Những kết quả đạt được ................................................................................ 55
2.3.2 Một số hạn chế ............................................................................................... 56
2.3.3 Nguyên nhân hạn chế .................................................................................... 57
Kết luận Chương 2 ........................................................................................................ 63
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜ NG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BHXH TẠI
BHXH HUYỆN MAI SƠN ........................................................................................... 64
3.1 Mục tiêu, định hướng công tác thu Bảo hiểm xã hội tại BHXH huyện Mai Sơn đến
năm 2023 ....................................................................................................................... 64
3.1.1 Định hướng .................................................................................................... 64
v
3.1.2 Mục tiêu ......................................................................................................... 64
3.2 Thời cơ và thách thức .............................................................................................. 65
3.2.1 Thời cơ ........................................................................................................... 65
3.2.2 Thách thức ..................................................................................................... 66
3.3 Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu BHXH tại BHXH huyện Mai Sơn ...... 67
3.3.1 Kiện toàn bộ máy và chất lượng nguồn lực phục vụ cho công tác quản lý thu
BHXH ..................................................................................................................... 67
3.3.2 Đổi mới xây dựng kế hoạch quản lý thu BHXH ........................................... 69
3.3.3 Tăng cường phối hợp với các đơn vị liên quan để phát hiện các hành vi gian
lận, trốn, tránh đóng BHXH trong tương lai ........................................................... 71
3.3.4 Cải tiến phương pháp quản lý thu BHXH ..................................................... 73
3.3.5 Tăng cường công tác giám sát quản lý BHXH .............................................. 76
3.3.6 Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất phục vụ công tác thu BHXH ................ 78
3.3.7 Đổi mới công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp BHXH ............................. 80
Kết luận chương 3 ......................................................................................................... 83
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 90