Giải pháp xây dựng nông thôn mới của huyện Phú Lương - tỉnh Thái Nguyên

Hà Thị Thanh Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 121(07): 111 - 114<br /> <br /> GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI<br /> CỦA HUYỆN PHÚ LƯƠNG - TỈNH THÁI NGUYÊN<br /> Hà Thị Thanh Hoa*, Dương Thị Thuý Hương<br /> Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nông nghiệp, nông thôn có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của mỗi<br /> quốc gia, nhất là với một đất nước có 70% dân số sống ở nông thôn như Việt Nam. Phát triển nông<br /> nghiệp, nông thôn là một yêu cầu cấp bách được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Bài viết đề<br /> cập đến hiện trạng phát triển nông nghiệp, nông thôn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên và từ đó<br /> đề xuất những giải pháp giúp huyện nhanh chóng hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới,<br /> làm bài học kinh nghiệm thực tế hữu ích cho các huyện khác áp dụng.<br /> Từ khóa: nông thôn mới, nông nghiệp, Phú Lương<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Nông nghiệp, nông thôn có vai trò rất quan<br /> trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của mỗi<br /> quốc gia, nhất là với Việt Nam, là nước nông<br /> nghiệp, dân số sống ở khu vực nông thôn<br /> chiếm 70% dân số cả nước. Vì vậy, phát triển<br /> nông nghiệp, nông thôn là một yêu cầu cũng<br /> như thách thức trong quá trình phát triển.<br /> Nhận thức được vấn đề đó, Đảng và Nhà<br /> nước đã rất quan tâm đến vấn đề này. Ngày<br /> 05/08/2008 Ban chấp hành Trung ương Đảng<br /> Cộng sản Việt Nam đã ban hành Nghị quyết<br /> số 26 – NQ/TW về nông nghiệp, nông dân<br /> nông thôn. Mục tiêu của Nghị quyết, đến năm<br /> 2020: “… Giải quyết cơ bản việc làm, nâng<br /> cao thu nhập của dân cư nông thôn gấp trên<br /> 2,5 lần so với hiện nay. Lao động nông<br /> nghiệp còn khoảng 30% lao động xã hội, tỉ lệ<br /> lao động nông thôn thông qua đào tạo đạt<br /> trên 50%; số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới<br /> khoảng 50%; phát triển đồng bộ kết cấu hạ<br /> tầng kinh tế - xã hội nông thôn…”<br /> THỰC TRẠNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN<br /> MỚI Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG - TỈNH<br /> THÁI NGUYÊN<br /> Giới thiệu về huyện Phú Lương<br /> * Vị trí địa lý<br /> Phú Lương là huyện miền núi, nằm ở vùng<br /> phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên. Phía Bắc giáp<br /> *<br /> <br /> Tel: 0949 330585<br /> <br /> với huyện Chợ Mới (tỉnh Bắc Kạn); phía Nam<br /> và Đông Nam giáp T.P Thái Nguyên; phía<br /> Tây giáp huyện Định Hóa; phía Tây Nam<br /> giáp huyện Đại Từ; phía Đông giáp huyện<br /> Đồng Hỷ. Huyện lỵ đặt tại thị trấn Đu, cách<br /> trung tâm T.P Thái Nguyên 22km về phía<br /> Bắc. Huyện Phú Lương có 16 đơn vị hành<br /> chính cấp xã/phường gồm 2 thị trấn và 14 xã.<br /> Với vị trí địa lý thuận lợi, huyện Phú Lương<br /> có điều kiện để thúc đẩy giao thương hàng<br /> hóa, tạo điều kiện thuận lợi để sớm thực hiện<br /> thành công mục tiêu nông thôn mới do Chính<br /> phủ đề ra, qua đó đây sẽ là bài học kinh<br /> nghiệm thực tế hữu ích cho các địa phương<br /> khác trong tỉnh áp dụng.<br /> * Đặc điểm kinh tế - xã hội<br /> Nông nghiệp trồng lúa nước chiếm vị trí quan<br /> trọng trong nền kinh tế huyện Phú Lương.<br /> Ngoài ra, nhân dân huyện còn trồng các loại<br /> cây hoa màu khác như chè, lạc, đỗ tương ...<br /> và các cây công nghiệp như chè, các cây lấy<br /> gỗ, trong đó, cây chè chiếm vị trí chủ đạo<br /> trong nền kinh tế.<br /> Ngoài trồng trọt, nhân dân Phú Lương còn<br /> đẩy mạnh chăn nuôi gia súc, gia cầm như:<br /> trâu, bò, lợn, gà... để cung cấp nguồn thực<br /> phẩm, sức kéo và phân bón cho đồng ruộng.<br /> Cùng với phát triển sản xuất nông nghiệp và<br /> chăn nuôi, huyện Phú Lương còn đẩy mạnh<br /> trồng cây lâu năm nhằm cung cấp cho<br /> ngành công nghiệp trong và ngoài tỉnh như<br /> gỗ, tre, nứa, ...<br /> 111<br /> <br /> Hà Thị Thanh Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Phú Lương là huyện có nhiều nghề thủ công,<br /> giỏi nghề đan lát, làm trống, sản xuất gạch ngói.<br /> Thực trạng xây dựng nông thôn của huyện<br /> Phú Lương<br /> * Kết quả phát triển kinh tế nông thôn của<br /> huyện giai đoạn 2010 – 2012<br /> Kết quả phát triển kinh tế trong nông thôn của<br /> huyện năm 2013 là 284.605 triệu đồng trong<br /> đó ngành nông nghiệp là 254.072 triệu đồng,<br /> chiếm 89,27%, thu công nghiệp và tiểu thủ công<br /> nghiệp là 21.781 triệu đồng chiếm 7,75%, thu<br /> dịch vụ là 8.752 triệu đồng chiếm 3,07%.<br /> Qua bảng trên ta thấy rằng ở khu vực nông<br /> thôn tổng thu nhập về nông nghiệp là rất lớn<br /> tốc độ phát triển bình quân là 113,3%, còn thu<br /> nhập của công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp<br /> cũng phất triển rất nhanh và cao là 149,1%,<br /> <br /> 121(07): 111 - 114<br /> <br /> thu dịch vụ là 126,9% thể hiện ở nông thôn<br /> huyện Phú Lương, thu nhập của người dân<br /> tăng đều qua các năm.<br /> * Kết quả hoạt động sản xuất nông nghiệp<br /> của địa phương<br /> Biểu đồ trên cho biết kết quả hoạt động sản<br /> xuất nông nghiệp của địa phuơng được thể<br /> hiện qua các số liệu. Chúng ta thấy rằng thu<br /> về trồng trọt và lâm nghiệp tốc độ phát triển<br /> mạnh hơn so với các ngành khác ngành trồng<br /> trọt năm 2010 tổng thu là 120.545 triệu đồng<br /> năm 2012 là 186.012 triệu đồng, ngành lâm<br /> nghiệp năm 2010 là 19.700 triệu đồng năm<br /> 2012 là 27.361 triệu đồng còn các ngành khác<br /> như chăn nuôi, thủy sản, dịch vụ nông nghiệp<br /> thu nhập còn rất thấp.<br /> <br /> Bảng 01. Kết quả phát triển kinh tế nông thôn của huyện qua 3 năm<br /> Chỉ tiêu<br /> <br /> STT<br /> I<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> II<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> ĐVT<br /> <br /> Tổng thu nhập<br /> Thu Nông nghiệp<br /> Thu CN – TTCN<br /> Thu dịch vụ<br /> Cơ cấu<br /> Tổng số<br /> Thu nông nghiệp<br /> Thu CN – TTCN<br /> Thu dịch vụ<br /> <br /> Tr.đ<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 213.018<br /> 197.793<br /> 9.792<br /> 5.433<br /> <br /> 231.623<br /> 208.112<br /> 16.636<br /> 6.875<br /> <br /> 284.605<br /> 254.072<br /> 21.781<br /> 8.752<br /> <br /> 100,00<br /> 48%<br /> 32%<br /> 20%<br /> <br /> 100,00<br /> 46%<br /> 37%<br /> 17%<br /> <br /> 100,00<br /> 42,7%<br /> 40,3%<br /> 17%<br /> <br /> TD<br /> PTBQ<br /> 115.6%<br /> 113,3%<br /> 149,1%<br /> 126,9%<br /> <br /> %<br /> <br /> Nguồn: Chi cục thống kê huyện Phú Lương (năm 2012)<br /> 140.0%<br /> <br /> 118.4%<br /> <br /> 124.2%<br /> <br /> 117.9%<br /> 107.9% 101.8%<br /> <br /> 120.0%<br /> <br /> 106.6%<br /> <br /> 100.0%<br /> 80.0%<br /> 60.0%<br /> <br /> Series1<br /> <br /> 40.0%<br /> 20.0%<br /> 0.0%<br /> Tổng thu<br /> nhập<br /> <br /> Trồng trọt<br /> <br /> Chăn nuôi<br /> <br /> Thủy sản Lâm nghiệp Thu dịch vụ<br /> nông<br /> nghiệp<br /> <br /> Hình 1. Kết quả hoạt động sản xuất nông nghiệp của nông thôn huyện<br /> <br /> 112<br /> <br /> Hà Thị Thanh Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 121(07): 111 - 114<br /> <br /> * Tình hình phát triển xã hội nông thôn của địa phương<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Chỉ tiêu<br /> Thu nhập bq/ng<br /> Thu nhập bq/ld<br /> Số hộ nghèo<br /> Tỷ lệ hộ nghèo<br /> <br /> ĐVT<br /> Tr.đ<br /> Hộ<br /> %<br /> <br /> 2010<br /> 2011<br /> 2012<br /> TĐPTBQ<br /> 5.25<br /> 6.55<br /> 8.50<br /> 127.2%<br /> 5.50<br /> 7.00<br /> 9.15<br /> 129.0%<br /> 2.300<br /> 2.184<br /> 2.811<br /> 110.6%<br /> 0.06<br /> 0.06<br /> 0,07<br /> 108.0%<br /> Nguồn: Chi cục thống kê huyện Phú Lương (năm 2012)<br /> <br /> 127.2%<br /> <br /> 129.0%<br /> <br /> 130.0%<br /> 125.0%<br /> 120.0%<br /> <br /> 108.0%<br /> <br /> 115.0%<br /> 110.0%<br /> 105.0%<br /> 100.0%<br /> 95.0%<br /> Tổng thu nhập<br /> bq/người<br /> <br /> Tổng thu nhập bq/lđ<br /> <br /> Tỷ lệ hộ nghèo<br /> <br /> Hình 2. Tình hình phát triển kinh tế nông thôn của địa phương<br /> <br /> Qua bảng trên ta thấy, thu nhập bình quân đầu<br /> người tại nông thôn còn rất thấp tốc độ phát<br /> triển không cao trong 3 năm tốc độ phát triển<br /> là 127,2%, tổng thu nhập bình quân lao động<br /> tại khu vực này đạt 129,0%, tỉ lệ hộ nghèo<br /> khu vực nông thôn huyện năm 2010 đến năm<br /> 2011 có giảm đi một ít là năm 2010 có 2.300<br /> hộ năm 2011 giảm xuống còn 2.184 tỉ lệ giảm<br /> không đáng kể nhưng đến năm 2012 thì tăng<br /> đột biến lên 2.811 hộ. Điều này có thể giải<br /> thích do sự dịch chuyển của chuẩn nghèo, lạm<br /> phát, khủng hoảng kinh tế khiến hàng hóa<br /> tăng giá cao, trong khi thu nhập của người<br /> dân không được cải thiện, dẫn đến tình trạng<br /> khá nhiều hộ nông dân tái nghèo.<br /> GIẢI PHÁP<br /> Tuyên truyền, vận động, giáo dục để tất cả<br /> các cấp các ngành và người dân tham gia<br /> xây dựng nông thôn mới<br /> Là huyện miền núi, trình độ dân trí thấp, lao<br /> động việc làm khó khăn, vì vậy trước hết phải<br /> được sự đồng lòng đoàn kết của toàn dân. Để<br /> dân hiểu, dân làm, huyện Phú Lương phải tổ<br /> chức tuyên truyền, vận động và giáo dục<br /> <br /> người dân biết tầm nhìn quan trọng và ý nghĩa<br /> của xây dựng nông thôn mới. Các cấp các<br /> ngành được nâng cao nhận thức cùng tham<br /> gia, thực hiện xây dựng nông thôn mới.<br /> Huyện ủy lãnh đạo chính quyền và các tổ<br /> chức chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội<br /> triển khai nâng cao nhận thức và thực hiện<br /> xây dựng nông thôn mới. Các cơ quan tuyên<br /> truyền thực hiện nhiều phương pháp và nâng<br /> cao tần suất tuyên truyền, vận động các<br /> phương tiện thông tin đại chúng.<br /> Nâng cao trình độ cán bộ và dân trí của<br /> người dân địa phương<br /> Thực trạng điều tra cho thấy trình độ cán bộ<br /> xã, thôn còn rất thấp so với yêu cầu về xây<br /> dựng nông thôn mới. Từ kinh nghiệm của một<br /> số nước trên thế giới và tiêu chí cần phải đạt<br /> về xây dựng nông thôn mới thì huyện phải có<br /> chủ trương thu hút nhân tài, quy hoạch và đào<br /> tạo cán bộ xã, cán bộ thôn nâng cao trình độ<br /> để tiếp thu, triển khai các chiến lược, chính<br /> sách của Đảng và Nhà nước đồng thời có khả<br /> năng vận động người dân áp dụng tiến bộ<br /> khoa học công nghệ vào sản xuất kinh doanh.<br /> 113<br /> <br /> Hà Thị Thanh Hoa và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Thực trạng lao động của huyện, trình độ dân<br /> trí còn thấp và chủ yếu là người dân tộc thiểu<br /> số trình độ canh tác, sản xuất lạc hậu vì vậy<br /> cần triển khai nâng cao trình độ dân trí của<br /> nông dân thông qua các lớp đào tạo, bồi<br /> dưỡng tập huấn, các chương trình khuyến<br /> nông, khuyến lâm.<br /> Triển khai công tác quy hoạch nông thôn<br /> Hiện nay ở huyện Phú Lương chưa có quy<br /> hoạch nông thôn, trong khi đó xây dựng nông<br /> thôn mới yêu cầu đặt ra trước tiên phải có quy<br /> hoạch nông thôn theo hướng tiên tiến hiện<br /> đại. Vì vậy việc cấp bách là phải triển khai<br /> ngay công tác quy hoạch nông thôn theo tiêu<br /> trí quy hoạch trong bộ tiêu chí.<br /> Căn cứ vào tiêu chí và tình hình thực tế của<br /> xã để xây dựng quy hoạch tổng thể và quy<br /> họach chi tiết cho xã, thôn bản gồm:<br /> Quy hoạch sản xuất nông nghiệp, công<br /> nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ.<br /> Quy hoạch hệ thống hạ tầng kinh tế xã hội<br /> cần thiết theo tiêu chuẩn quy định bao gồm:<br /> Điện, giao thông, trường học, nhà văn hóa,<br /> khu thể thao xã...<br /> <br /> 121(07): 111 - 114<br /> <br /> Quy hoạch chi tiết phát triển các khu dân cư;<br /> quy hoạch môi trường (cây xanh, hồ ao, nghĩa<br /> địa, khu xử lý rác thải, hệ thống thoát nước<br /> thải và khu xử lý nước thải.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. BCH trung ương Đảng Việt Nam (2008), “Nghị<br /> quyết số 26-NQ/T.Ư Về nông nghiệp, nông dân,<br /> nông thôn”<br /> 2. Bộ NN & PTNT, “Chương trình phát triển<br /> nông thôn làng xã mới giai đoạn 2006-2010”, Nà<br /> Nội 9/2005<br /> 3. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn<br /> (2009), thông tư số: 54/2009/TT-BNNPTNT<br /> “Về hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia<br /> về nông thôn mới”<br /> 4. TS. Mai Thanh Cúc – TS. Quyền Đình Hà –<br /> THS. Nguyễn Thị Tuyết Lan – THS. Nguyễn<br /> Trọng Đắc (2005). Giáo trình phát triển nông thôn.<br /> Nxb Nông nghiệp Hà Nội.<br /> 5. Cục thống kê tỉnh Thái Nguyên (2010), Niên<br /> giám thống kê tỉnh Thái Nguyên năm 2010<br /> 6. Cục thống kê tỉnh Thái Nguyên (2011), Niên<br /> giám thống kê tỉnh Thái Nguyên năm 2011<br /> 7. Cục thống kê tỉnh Thái Nguyên (2012), Niên<br /> giám thống kê tỉnh Thái Nguyên năm 2012<br /> <br /> SUMMARY<br /> SOLUTIONS FOR NEW RURAL RECONSTRUCTION<br /> AT PHU LUONG DISTRICT, THAI NGUYEN PROVINCE<br /> Ha Thi Thanh Hoa*, Duong Thi Thuy Huong<br /> College of Economics and Business Administration - TNU<br /> <br /> Agriculture and rural area play a very important role in social and economic development of each<br /> country, especially for a country with 70% of people live in rural area as Vietnam. Agricultural<br /> and rural development is urgent requirement that attracts much attention of Communist Party and<br /> Vietnamese Government. This paper studies the real state of agriculture and rural development at<br /> Phu Luong District, Thai Nguyen Province and since then some solutions are proposed to help this<br /> district to accomplish its goals of new rural reconstruction quickly. The results from applying these<br /> solutions may be considered as an useful experience lesson for other districts when implementing<br /> new rural reconstruction.<br /> Keywords: new rural, agriculture, Phu Luong<br /> <br /> Ngày nhận bài:17/3/2014; Ngày phản biện:30/3/2014; Ngày duyệt đăng: 25/6/2014<br /> Phản biện khoa học: TS. Phạm Công Toàn – Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh - ĐHTN<br /> *<br /> <br /> Tel: 0949 330585<br /> <br /> 114<br /> <br />