Giám sát chất lượng dữ liệu của cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ quốc tế

Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> GIAÁM SAÁT CHÊËT LÛÚÅNG DÛÄ LIÏÅU CUÃA CÚ SÚÃ DÛÄ LIÏÅU KHOA HOÅC VAÂ<br /> CÖNG NGHÏÅ QUÖËC TÏË<br /> ThS Phan Huy Quïë<br /> Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia<br /> Toám tùæt: Phên tñch caác tiïu chñ àaánh giaá chêët lûúång nöåi dung CSDL KH&CN quöëc tïë. Giúái thiïåu<br /> quy trònh giaám saát chêët lûúång dûä liïåu cuãa CSDL KH&CN quöëc tïë qua caác cöng àoaån vêån haânh dûä<br /> liïåu: thu thêåp, choån loåc dûä liïåu àêìu vaâo; Xûã lyá, cêåp nhêåt, lûu trûä dûä liïåu; Khai thaác, sûã duång dûä liïåu<br /> àêìu ra. Àïì xuêët caác giaãi phaáp höî trúå àaánh giaá chêët lûúång nöåi dung CSDL KH&CN quöëc tïë.<br /> Tûâ khoáa: Chêët lûúång dûä liïåu; chêët lûúång thöng tin; nöåi dung thöng tin; CSDL KH&CN quöëc tïë.<br /> Monitoring data quality of the International S&T Database<br /> Summary: Analyzes criteria for quality content evaluation of the international S&T<br /> database; presents process of monitoring data quality of the International S&T Database<br /> through stages of data operation: processing, updating and storing data, exploiting and<br /> utilizing output data; sets forth some solutions to supporting qualitative evaluation of<br /> international S&T database content.<br /> Keywords: Data quality; information quality; information content; International S&T Database.<br /> 1. Àùåt vêën àïì - Töí chûác KH&CN quöëc tïë;<br /> Möåt trong nhûäng nhiïåm vuå chuã yïëu cuãa Àïì - Chuyïn gia KH&CN quöëc tïë;<br /> aán höåi nhêåp quöëc tïë vïì khoa hoåc vaâ cöng nghïå - Chûúng trònh, dûå aán húåp taác quöëc tïë vaâ sûå<br /> (KH&CN) àïën nùm 2020 laâ tùng cûúâng kiïån KH&CN quöëc tïë;<br /> nguöìn lûåc thöng tin phuåc vuå höåi nhêåp quöëc tïë - Cöng nghïå muäi nhoån (cöng nghïå chuã<br /> vïì KH&CN nhùçm khai thaác kinh nghiïåm vaâ chöët).<br /> nguöìn lûåc tûâ bïn ngoaâi àïí phaát triïín nùng lûåc<br /> Trong quaá trònh xêy dûång, khai thaác vaâ phaát<br /> nöåi sinh vïì KH&CN, taåo tiïìn àïì cho sûå phaát<br /> triïín CSDL KH&CN quöëc tïë, ngoaâi viïåc baão<br /> triïín bïìn vûäng trong thïë kyã XXI, àöìng thúâi, àaãm quaá trònh vêån haânh thöng suöët cuãa caác<br /> tûâng bûúác phaát triïín nùng lûåc höåi nhêåp cuãa khöëi dûä liïåu noái trïn, coân möåt viïåc khöng keám<br /> quöëc gia àöëi vúái nhûäng nöåi dung chuã yïëu cuãa phêìn quan troång laâ baão àaãm chêët lûúång dûä liïåu<br /> hoaåt àöång KH&CN quöëc tïë [1]. Àïí thûåc hiïån thöng qua hoaåt àöång giaám saát chêët lûúång dûä<br /> nhiïåm vuå noái trïn, àïì taâi “Nghiïn cûáu xêy liïåu. Cú súã àïí giaám saát chêët lûúång dûä liïåu laâ<br /> dûång khung vaâ hïå tiïu chñ phaát triïín CSDL caác tiïu chñ àaánh giaá chêët lûúång dûä liïåu CSDL<br /> KH&CN quöëc tïë cho hoaåt àöång höåi nhêåp quöëc KH&CN quöëc tïë, àûúåc xêy dûång dûåa trïn<br /> tïë vïì KH&CN cuãa Viïåt Nam”, maä söë nhûäng nguyïn tùæc cú baãn cuãa hoaåt àöång thöng<br /> KX06.02/11-15, do Cuåc Thöng tin KH&CN tin KH&CN àûúåc quy àõnh taåi Khoaãn 1 vaâ 2<br /> quöëc gia chuã trò thuöåc Chûúng trònh KH&CN Àiïìu 4 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP ngaây 18<br /> trong àiïím cêëp nhaâ nûúác giai àoaån 2011-2015 thaáng 02 nùm 2014 cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt<br /> “Nghiïn cûáu vaâ phaát triïín höåi nhêåp quöëc tïë vïì àöång thöng tin KH&CN, laâ: chñnh xaác, khaách<br /> KH&CN”, àaä xaác àõnh muåc tiïu töíng thïí laâ quan, àêìy àuã, kõp thúâi vaâ àaáp ûáng yïu cêìu cuãa<br /> xêy dûång böå khung vaâ caác tiïu chñ àïí phaát töí chûác, caá nhên vïì chêët lûúång, khöëi lûúång saãn<br /> triïín CSDL KH&CN quöëc tïë phuåc vuå cho phêím, dõch vuå thöng tin KH&CN; hiïåu quaã<br /> hoaåt àöång höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN cuãa trong viïåc khai thaác, sûã duång vaâ quaãn lyá thöng<br /> Viïåt Nam. Àêy laâ möåt hïå thöëng thöng tin tin KH&CN phuåc vuå quaãn lyá nhaâ nûúác, phaát<br /> KH&CN tñch húåp göìm caác khöëi dûä liïåu vïì triïín KT-XH, baão àaãm an ninh, quöëc phoâng vaâ<br /> böën àöëi tûúång chuã yïëu sau àêy: höåi nhêåp quöëc tïë cuãa àêët nûúác [2]. Caác nguyïn<br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 11<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> tùæc trïn àïìu nhùæm túái muåc àñch chuã yïëu laâ baão cuäng nhû vúái àöëi tûúång cuãa caác CSDL thaânh<br /> àaãm chêët lûúång thöng tin, phaát huy cao nhêët phêìn khaác. Vñ duå: tûâ thöng tin vïì möåt chuyïn gia<br /> hiïåu quaã phuåc vuå thöng tin KH&CN cho sûå KH&CN bêët kyâ trong CSDL chuyïn gia, coá thïí<br /> phaát triïín KT-XH cuãa àêët nûúác. truy cêåp àïën trûúâng dûä liïåu núi chuyïn gia laâm<br /> 2. Tiïu chñ àaánh giaá chêët lûúång dûä liïåu viïåc (CSDL töí chûác), chûúng trònh, dûå aán quöëc tïë<br /> CSDL KH&CN quöëc tïë chuyïn gia hiïån tham gia (CSDL chûúng trònh,<br /> Àöëi vúái CSDL KH&CN quöëc tïë, chêët dûå aán), cöng nghïå maâ chuyïn gia laâ taác giaã saáng<br /> lûúång dûä liïåu àûúåc phaãn aánh thöng qua caác chïë (CSDL cöng nghïå chuã chöët) vaâ ngûúåc laåi.<br /> tiïu chñ chuã yïëu sau àêy: Tiïu chñ hïå thöëng giuáp coá caái nhòn toaân diïån vaâ<br /> sêu sùæc hún vïì àöëi tûúång cuãa CSDL. Àïí coá àûúåc<br /> a) Tiïu chñ chñnh xaác, göìm caác nöåi dung sau: möåt caách hïå thöëng nhûäng thöng tin vïì àöëi tûúång,<br /> - Tñnh àuáng àùæn, chñnh xaác cuãa thöng tin ngûúâi quaãn trõ CSDL phaãi coá àêìy àuã thöng tin vïì<br /> miïu taã àöëi tûúång so vúái nguöìn dûä liïåu göëc; àöëi tûúång, thöng tin phaãi àûúåc xûã lyá chñnh xaác vaâ<br /> - Tñnh toaân veån vaâ khaách quan cuãa thöng phaãi àûúåc thûúâng xuyïn cêåp nhêåt. Tiïu chñ hïå<br /> tin miïu taã àöëi tûúång, nghôa laâ khöng coá bêët thöëng phaãn aánh chêët lûúång cuãa dûä liïåu qua viïåc<br /> kyâ sûå “aáp àùåt” hoùåc “boáp meáo thöng tin” naâo tñch húåp vaâ cung cêëp “bûác tranh dûä liïåu toaân<br /> tûâ phña töí chûác, caá nhên quaãn trõ CSDL. Trong caãnh” vïì àöëi tûúång cuãa CSDL. Nhû vêåy, coá thïí<br /> trûúâng húåp naây, tiïu chñ chñnh xaác baão àaãm noái, tiïu chñ hïå thöëng laâ hïå quaã cuãa caác tiïu chñ<br /> tñnh khaách quan cuãa thöng tin trong CSDL. àêìy àuã, tiïu chñ chñnh xaác vaâ tiïu chñ cêåp nhêåt.<br /> Ngoaâi caác nöåi dung trïn, tiïu chñ chñnh xaác e) Tiïu chñ tiïån duång, göìm caác nöåi dung sau:<br /> coân laâ viïåc thïí hiïån àuáng àùæn vaâ trung thûåc nguöìn - Hònh thûác vaâ nöåi dung thöng tin àûúåc thïí<br /> thöng tin àûúåc trñch dêîn, khöng chó taåo sûå tin cêåy hiïån àún giaãn, húåp lyá, baão àaãm thuêån lúåi cho<br /> maâ coân taåo àiïìu kiïån cho ngûúâi sûã duång truy cêåp, quaá trònh khai thaác, sûã duång cuãa ngûúâi duâng<br /> khai thaác nguöìn dûä liïåu göëc khi coá nhu cêìu. cuäng nhû quaá trònh chia seã, trao àöíi dûä liïåu vúái<br /> b) Tiïu chñ àêìy àuã, göìm caác nöåi dung sau: caác hïå thöëng khaác;<br /> - Àöå àêìy àuã cuãa caác trûúâng dûä liïåu àaä xaác - Caác saãn phêím dõch vuå thöng tin cuãa<br /> àõnh àöëi vúái möîi àöëi tûúång cuãa caác CSDL CSDL àûúåc bao goái, trònh baây phuâ húåp vúái súã<br /> thaânh phêìn thuöåc CSDL KH&CN quöëc tïë; thñch cuãa tûâng nhoám ngûúâi duâng tin vaâ àûúåc<br /> - Àöå àêìy àuã cuãa caác thöng tin àaä xaác àõnh cung cêëp theo phûúng thûác phuâ húåp vúái yïu<br /> àöëi vúái möîi trûúâng dûä liïåu. Ngoaâi ra, àöå àêìy cêìu cuãa ngûúâi duâng tin.<br /> àuã cuãa dûä liïåu coân àûúåc àaánh giaá qua khaã Ngoaâi ra, tiïu chñ tiïån duång coân coá nhûäng<br /> nùng bao quaát vïì thúâi gian vaâ khöng gian cuãa nöåi dung nhû: thuêån tiïån, nhanh choáng trong<br /> thöng tin trong caác trûúâng dûä liïåu. truy cêåp dûä liïåu; àún giaãn, tin cêåy trong lûu<br /> c) Tiïu chñ cêåp nhêåt, göìm caác nöåi dung: trûä dûä liïåu; an toaân dûä liïåu...<br /> - Hoaåt àöång cêåp nhêåt àõnh kyâ hoùåc thûúâng 3. Quy trònh giaám saát chêët lûúång dûä liïåu<br /> xuyïn thöng tin vïì caác àöëi tûúång múái. Noái caách CSDL KH&CN quöëc tïë<br /> khaác laâ tùng cûúâng söë lûúång biïíu ghi cuãa CSDL; Cùn cûá àïí giaám saát chêët lûúång dûä liïåu<br /> - Cêåp nhêåt thay àöíi cuãa thöng tin (nïëu coá) CSDL laâ caác tiïu chñ àaánh giaá chêët lûúång dûä<br /> trong caác trûúâng dûä liïåu vïì àöëi tûúång cuãa CSDL. liïåu, àûúåc aáp duång àöëi vúái ba cöng àoaån chñnh<br /> Tiïu chñ cêåp nhêåt thïí hiïån tñnh múái vaâ tñnh cuãa chu trònh vêån haânh dûä liïåu laâ:<br /> chêët phaát triïín cuãa CSDL. - Thu thêåp, choån loåc dûä liïåu àêìu vaâo;<br /> d) Tiïu chñ hïå thöëng, göìm caác nöåi dung: - Xûã lyá, cêåp nhêåt, lûu trûä dûä liïåu;<br /> - Tñnh bao quaát vïì thúâi gian vaâ khöng gian - Khai thaác, sûã duång dûä liïåu àêìu ra.<br /> cuãa dûä liïåu vïì àöëi tûúång cuãa CSDL; Quy trònh giaám saát chêët lûúång dûä liïåu CSDL<br /> - Möëi liïn kïët chùåt cheä, lö-gñc vïì thöng tin giûäa KH&CN quöëc tïë àûúåc trònh baây trong baãng<br /> trûúâng dûä liïåu vïì àöëi tûúång trong cuâng CSDL dûúái àêy.<br /> <br /> 12 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014<br />  Baãng 1. Quy trònh giaám saát chêët lûúång dûä liïåu CSDL KH&CN quöëc tïë<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014<br /> Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 13<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 14 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 15<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 16 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> 4. Kïët luêån nguöìn dûä liïåu trong nûúác vaâ nguöìn dûä liïåu tûâ<br /> Giaám saát chêët lûúång dûä liïåu laâ möåt trong nûúác ngoaâi. Trong àiïìu kiïån hiïån nay, nguöìn<br /> nhûäng hoaåt àöång quan troång vaâ cêìn thiïët àïí dûä liïåu tûâ nûúác ngoaâi giûä vai troâ chuã àaåo trong<br /> nêng cao chêët lûúång CSDL KH&CN quöëc tïë. cú cêëu dûä liïåu àêìu vaâo cuãa CSDL. Cêìn têåp<br /> Tuy nhiïn, cêìn coá nhûäng giaãi phaáp höî trúå àïí trung àêìu tû cho viïåc khai thaác, choån loåc, baão<br /> triïín khai thûåc hiïån. Cuå thïí nhû sau: àaãm chêët lûúång nguöìn dûä liïåu àêìu vaâo quan<br /> - Choån lûåa cú quan nhaâ nûúác àuã tiïu chuêín troång naây;<br /> àïí giao traách nhiïåm xêy dûång vaâ quaãn trõ - Chuá troång hoaåt àöång xêy dûång vaâ aáp duång<br /> CSDL KH&CN quöëc tïë. Tiïu chuêín cú baãn tiïu chuêín, quy chuêín kyä thuêåt, ûu tiïn aáp<br /> àöëi vúái cú quan naây laâ: Kinh nghiïåm vaâ nùng duång caác tiïu chuêín hiïån àaåi, tiïn tiïën trong<br /> lûåc xêy dûång CSDL KH&CN; Kinh nghiïåm xêy dûång, duy trò vaâ phaát triïín CSDL<br /> vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN (do nöåi dung KH&CN quöëc tïë;<br /> chuã yïëu cuãa hoaåt àöång xêy dûång vaâ phaát triïín - Tùng cûúâng möëi quan hïå vúái ngûúâi duâng<br /> CSDL KH&CN quöëc tïë laâ thu thêåp, xûã lyá, lûu tin cuãa CSDL àïí thûúâng xuyïn tiïëp thu yá kiïën<br /> trûä vaâ phuåc vuå thöng tin KH&CN); Haå têìng phaãn höìi vïì chêët lûúång SPDVTT cuãa CSDL<br /> maång thöng tin hiïån àaåi, tiïn tiïën; Àöåi nguä nhùçm caãi tiïën vaâ nêng cao chêët lûúång phuåc vuå<br /> nhên lûåc àuã sûác xêy dûång vaâ quaãn trõ CSDL thöng tin cuãa CSDL;<br /> KH&CN quöëc tïë, àùåc biïåt laâ àöåi nguä nhên lûåc - Töí chûác thûåc hiïån hoaåt àöång giaám saát<br /> chêët lûúång cao vïì nghiïåp vuå thöng tin chêët lûúång dûä liïåu KH&CN quöëc tïë vúái caác<br /> KH&CN; phûúng tiïån höî trúå cêìn thiïët vaâ àöåi nguä nhên<br /> - Xêy dûång cú chïë vïì taåo nguöìn dûä liïåu àêìu lûåc àaáp ûáng yïu cêìu thûåc hiïån hoaåt àöång giaám<br /> vaâo cuãa CSDL KH&CN quöëc tïë, bao göìm saát.<br /> <br /> Taâi liïåu tham khaão<br /> 1. Quyïët àõnh söë 735/QÀ-TTg ngaây 18/5/2011 cuãa Thuã 6. Nghiïn cûáu cú súã khoa hoåc vaâ thûåc tiïîn phaát triïín<br /> tûúáng Chñnh phuã phï duyïåt Àïì aán höåi nhêåp quöëc tïë vïì maång thöng tin tû liïåu vïì khoa hoåc vaâ cöng nghïå úã Viïåt<br /> KH&CN àïën nùm 2020. Nam. Àïì taâi cêëp böå.- Chuã nhiïåm àïì taâi: Taå Baá Hûng;Cú .-<br /> 2. Nghõ àõnh söë 11/2014-NÀ-CP ngaây 18/02/2014 cuãa quan chuã trò: Trung têm Thöng tin Tû liïåu KHCN Quöëc gia;<br /> Chñnh phuã vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN. Nùm hoaân thaânh BC: .-2001.<br /> 7. Nghiïn cûáu aáp duång caác chuêín lûu trûä vaâ trao àöíi<br /> 3. Nguyïîn Hûäu Huâng (2005). Thöng tin: tûâ lyá luêån túái<br /> thöng tin trong hïå thöëng thöng tin khoa hoåc vaâ cöng nghïå<br /> thûåc tiïîn.- H.: Vùn hoaá Thöng tin, 835 tr.<br /> quöëc gia.-Àïì taâi cêëp böå.-Chuã nhiïåm àïì taâi: Phan Huy Quïë.-<br /> 4. Thöng tin hoåc-Caách tiïëp cêån dûúái goác àöå àiïìu khiïín Cú quan chuã trò: Trung têm Thöng tin KHCNQG.-Nùm hoaân<br /> hoåc/Lï Troång Hiïín. - TC Thöng tin vaâ Tû liïåu, 2010, söë 1.- thaânh BC: 2003.<br /> tr.11-16.<br /> 8. Baãn thuyïët minh àïì taâi nghiïn cûáu Khoa hoåc xaä höåi<br /> 5. Nghiïn cûáu cú súã lyá luêån vaâ thûåc tiïîn cuãa viïåc hiïån vaâ Nhên vùn cêëp nhaâ nûúác: “Nghiïn cûáu xêy dûång khung vaâ<br /> àaåi hoáa Hïå thöëng thöng tin KH&CN quöëc gia Viïåt Nam trong hïå tiïu chñ phaát triïín cú súã dûä liïåu khoa hoåc vaâ cöng nghïå<br /> böëi caãnh höåi nhêåp quöëc tïë.-Àïì taâi cêëp böå.-Chuã nhiïåm àïì taâi: quöëc tïë cho hoaåt àöång höåi nhêåp quöëc tïë vïì khoa hoåc vaâ<br /> Nguyïîn Hûäu Huâng.- Cú quan chuã trò: Trung têm Thöng tin cöng nghïå”/CNÀT: Lï Xuên Àõnh.-Cú quan chuã trò: Cuåc<br /> Tû liïåu KHCN Quöëc gia.- Nùm hoaân thaânh BC: 2005. Thöng tin KH&CN quöëc gia.<br /> (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 04-7-2014; Ngaây phaãn biïån<br /> àaánh giaá: 15-9-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 15-10-2014).<br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 17<br />