GIÁO ÁN LỊCH SỬ 10_Bài 5

Chia sẻ: Nguyễn Minh Thắng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

138
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần : 1. Kiến thức - Nắm được sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội. - Thấy được tổ chức bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần - Hán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO ÁN LỊCH SỬ 10_Bài 5

Bài 5 TRUNG QUỐC THỜI TẦN - HÁN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần : 1. Kiến thức - Nắm được sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội. - Thấy được tổ chức bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần - Hán. - Nắm được những đặc điểm về kinh tế Trung Quốc thời phong kiến: Nông nghiệp là chủ yếu thời Tần - Hán. - Biết được những thành tự văn hoá Trung Quốc dưới thời Tần, Hán. 2. Tư tưởng, tình cảm - Giúp HS thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến Trung Quốc. - Quý trọng các di sản văn hoá, hiểu được ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc đối với Việt Nam. 3. Kỹ năng - Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp HS biết phân tích và rút ra kết luận. - Biết sơ đồ hoặc tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng. - Nắm vững các khái niệm cơ bản. II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC - Bản đồ Trung Quốc của các thời kỳ. - Sưu tầm tranh ảnh như: Vạn lý trường thành, cố cung, đồ gồm sứ của Trung Quốc thời phong kiến. Các bài thơ Đường hay, các tiểu thuyết thời Minh - Thanh. - Vẽ các sơ đồ về sự hình thành xã hội phong kiến Trung Quốc, sơ đồ về bộ máy nhà nước thời Minh - Thanh. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi : Tai sao nói “khoa học đã có từ lâu nhưng đến thời Hy Lạp, Rô-ma khoa học mới trở thành khoa học”. 2. Dẫn dắt vào bài mới GV khái quát phần kiểm tra bài cũ và dẫn dắt HS vào bài mới, nêu nhiệm vụ nhận thức bài mới như sau. Trên cơ sở thuộc mô hình các quốc gia cổ đại phương Đông, Trung Quốc vào những thế kỷ cuối công nguyên do sự phát triển của sản xuất, xã hội phân hóa giai cấp nên chế độ phong kiến ở đây đã hình thành sớm. Nhà Tần đã khởi đầu xây dựng chính quyền phong kiến, hoàng đế có quyền tuyệt đối. Trên cơ sở những điều kiện kinh tế, xã hội mới, kế thừa truyền thống của nền văn hoá cổ đại, nhân dân Trung Quốc đã đạt nhiều thành tựu văn hoá rực rỡ. Để hiểu được quá trình hình thành chế độ phong kiến ra sao? Chế độ phong kiến dưới thời Tần - Hán như thế nào? Những thành tựu văn hoá rực rỡ của Trung Quốc thời Tần - Hán là gì? Bài học hôm nay sẽ giúp các em nắm được những vấn đề trên. 3. Tổ chức các hoạt động trên lớp Kiến thức cơ bản HS Các hoạt động của thầy và trò cần nắm vững
Hoạt động 1 : Cả lớp và cá nhân 1. Sự hình thành xã - GV trình bày và phân tích: Thời cổ đại, hội phong kiến người Trung Quốc đã xây dựng Nhà nước của mình trên lưu vực sông Hoàng Hà; cuối thời Xuân thu - Chiến quốc, người ta bắt đầu biết chế tạo công cụ bằng sắt. - GV nêu câu hỏi: Việc sử dụng công cụ sắt - Cuối thời Xuân thu - có tác động như thế nào đến sản xuất? Chiến quốc người Trung - HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. Quốc đã chế tạo và sử - GV nhận xét và chốt ý. dụng công cụ bằng sắt. + Nhờ có công cụ sắt: lưỡi cày, lưỡi cuốc mà - Nhờ công cụ sắt mà diện tích trồng trọt được mở rộng, khai hoang diện tích mở rộng, công miền rừng rú, có các công trình thủy lợi lớn trình thủy lợi lớn ra đời, ra đời. tổng sản lượng + Năng suất và tổng sản lượng nông nghiệp năng suất tăng. tăng. - GV hỏi: Từ biến đổi về kinh tế, có tác dụng đến xã hội ra sao? - HS tự trả lời câu hỏi. - GV nhận xét và kết luận: Sản xuất phát triển, làm cho xã hội có sự biến đổi sâu sắc, hình thành các giai cấp mới. - GV nêu câu hỏi: Những giai cấp mới trong - Xã hội có sự biến đổi, xã hội Trung Quốc là những giai cấp nào? hình thành các giai cấp Địa vị của họ trong xã hội ra sao? mới. - HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. - GV nhận xét và trình bày phân tích. + Giai cấp địa chủ: Là những quan lại và một + Địa chủ: Là quan lại, số nông dân giàu đã tập trung trong tay nhiều nông dân giàu, có nhiều của cải, bằng quyền lực của mình, họ tước ruộng đất, vốn, có thế đoạt thêm nhiều ruộng công, có vốn. lực về chính trị và kinh tế. + Nông dân bị phân hóa, bộ phận giàu có trở + Nông dân: thành giai cấp bóc lột. Một số vẫn còn ruộng Nông dân tự canh: Có ít đất để cày cấy gọi là nông dân tự canh, họ có nhiều ruộng đất, họ có
nghĩa vụ nộp thuế, đi lao dịch cho Nhà nước. nghĩa vụ nộp thuế, đi lao dịch cho Nhà nước. Một bộ phận dân nghèo, không có ruộng, Nông dân lĩnh canh: hoặc quá ít ruộng, phải xin ruộng của địa chủ Không có ruộng phải để cày cấy, và phải nộp hoa lợi cho địa chủ, xin ruộng của địa chủ gọi là tô ruộng đất, tầng lớp này gọi là tá điền để cày cấy và nộp hoa hay nông dân lĩnh canh. lợi (tá điền). - GV nêu câu hỏi: Hiểu thế nào là quan hệ sản xuất phong kiến? - HS dựa vào vốn kiến thức đã học ở trên để tự trả lời câu hỏi. UUUUU
- GV nhận xét và chốt ý: Quan hệ bóc lột địa - Quan hệ phong kiến: tô của địa chủ với nông dân lĩnh canh gọi là Là sự bóc lột địa tô của quan hệ sản xuất phong kiến. địa chủ với nông dân lĩnh canh. - GV nhấn mạnh: Các điều kiện kinh tế xã hội hình thành ở Trung Quốc vào những thế kỷ cuối TCN đã thúc đẩy sự thống nhất lãnh thổ và hình thành chế độ phong kiến. Hoạt động 1: Hoạt động cá nhân 1. Chế độ phong kiến - Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ lại kiến thời Tần - Hán thức đã học ở các bài quốc gia cổ đại phương Đông, về các giai cấp cơ bản trong xã hội, sau đó đặt câu hỏi: - Việc sử dụng công cụ bằng sắt ở Trung Quốc vào thế kỷ V (TCN) có tác dụng gì? Cho HS và cả lớp xem sơ đồ treo trên bảng và gọi một HS trả lời, các HS khác bổ sung cho bạn. Địa chủ Quý tộc ND giàu Nông ND Nông dân dân tự canh lĩnh công ND nghèo xã canh a. Sự hình thành Tần - HS dựa vào những kiến thức đã học ở những bài trước và dựa vào sơ đồ để trả lời. Hán GV củng cố và giải thích thêm cho HS rõ: - Trong xã hội Trung Quốc khi đồ sắt xuất - Năm 221 TCN, nhà hiện xã hội đã có sự phân hóa, hình thành hai Tần đã thống nhất giai cấp mới địa chủ và nông dân lĩnh canh, Trung Quốc, vua Tần từ đây hình thành quan hệ sản xuất phong tự xưng là Tần Thủy kiến, đó là quan hệ bóc lột giữa địa chủ và Hoàng. nông dân lĩnh canh thay thế cho quan hệ bóc - Lưu Ban lập ra nhà
lột quí tộc và nông dân công xã. Hán 206 TCN - 220. GV nêu câu hỏi: Nhà Tần - Hán được hình Đến đây chế độ phong thành như thế nào? Tại sao nhà Tần lại thống kiến Trung Quốc đã nhất được Trung Quốc? được xác lập. Cho HS đọc SGK, gọi một HS trả lời và các em khác bổ sung. GV củng cố và chốt ý: Trên lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang thời cổ đại có nhiều nước nhỏ thường xảy ra chiến tranh xâu xé thôn tính lẫn nhau làm thành cục diện Xuân thu Chiến quốc. Đến thế kỷ IV TCN, nhà Tần b. Tổ chức bộ máy nhà có tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh hơn cả đã nước thời Tần - Hán lần lượt tiêu diệt các đối thủ đến năm 221 TCN, đã thống nhất Trung Quốc, vua Tần tự xưng là Tần Thủy Hoàng, chế độ phong kiến Trung Quốc hình thành. Nhà Tần tồn tại được 15 năm sau đó bị cuộc khởi nghĩa của Trần Thắng và Ngô Quảng làm cho suy sụp. - Lưu Bang lập ra nhà Hán 2006 TCN - 220. - Ở TW: Hoàng đế có Đến đây chế độ phong kiến Trung Quốc đã quyền tuyệt đối, bên được xác lập. dưới có Thừa tướng, Thái úy cùng các quan văn võ. - GV cho HS quan sát sơ đồ Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến và trả lời câu hỏi: Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến thời Tần - Hán ở TW và địa phương như thếu nào? - Ở địa phương: Quan Hoàng đế Thái thú và Huyện lệnh (tuyển dụng quan lại chủ yếu là hình thức Thừa tướng Thái úy tiến cử). Các Các Các Các chức chức quan quan quan quan văn võ khác khác
GV đặt câu hỏi: Hãy kể tên các cuộc khởi - Chính sách xâm lược nghĩa của nhân dân ta chống lại sự xâm lược của nhà Tần - Hán: xâm của nhà Tần, nhà Hán? (gợi ý: VD cuộc khởi lược các vùng xung nghĩa của nhân dân ta chống lại quân Tần quanh, xâm lược Triều TCN, cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng chống Tiên, và đất đai của quân Hán năm 40,...) người Việt cổ. Hoạt động 1: Làm việc theo nhóm 3. Văn hoá Trung GV chia cả lớp làm 2 nhóm chính và giao Quốc thời Tần - Hán. a. Tư tưởng nhiệm vụ cho mỗi nhóm: - Nhóm 1: Những thành tựu trên lĩnh vực tư tưởng của chế độ phong kiến Trung Quốc? - Nhóm 2: Những thành tựu trên các lĩnh vực sử học, văn học? GV cho đại diện các nhóm trình bày, và bổ sung cho nhau, sau đó GV nhận xét và chốt ý: + Nhóm 1: Nho giáo giữ vai trò quan trọng - Nho giáo giữ vai trò trong lĩnh vực tư tưởng. Người khởi xướng quan trọng trong hệ tư Nho học là Khổng Tử. Từ thời Hán Nho giáo tưởng phong kiến là đã trở thành công cụ thống trị về mặt tinh công cụ tinh thần bảo vệ thần với quan niệm về vua-tôi, cha-con, chế độ phong kiến, về chồng-vợ, nhưng về sau Nho giáo càng trở sau nho giáo càng trở lên bảo thủ, lỗi thời và kìm hãm sự phát triển lên bảo thủ, lỗi thời và
của xã hội. kìm hãm sự phát triển của xã hội. - Phật giáo cũng thịnh thành, nhất là thời - Phật giáo cũng thịnh Đường. Thời Đường vua Đường đã cử các hành nhất là thời nhà sư sang Ấn Độ lấy kinh phật như cuộc Đường. hành trình đầy gian nan vất vả của nhà sư Đường Huyền Trang,... + Nhóm 2: Bắt đầu từ thời Tây Hán, sử học b. Sử học : Tư Mã đã trở thành lĩnh vực độc lập, người đặt nền Thiên với bộ Sử ký, Hán móng là Tư Mã Thiên với bộ Sử ký. Đến giai Thư của Ban Cố, Hậu đoạn từ Hán đến Nam - Bắc triều có Hán thư Hán thư của Phạm của Ban Cố, Hậu Hán thư của Phạm Việp... Việp... Văn học: Phú phát triển mạnh, ở thời Hán c. Văn học : Phú là một thể loại văn học đặc biệt, với + Phú phát triển mạnh những nhà sáng tác phú nổi tiếng thời Tây với những nhà sáng tác Hán và Giả Nghị, Tư Mã Tương Như... phú nổi tiếng như Tây Hán là Giả Nghị, Tư Mã Tương Như... 4. Sơ kết bài học Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi: Sự hình thành chế độ phong kiến Trung Quốc? Chế độ phong kiến dưới thời Tần - Hán? Những thành tự văn hoá rực rỡ của Trung Quốc thời Tần - Hán? 5. Bài tập, dặn dò về nhà - Học bài cũ, đọc trước bài mới. - Trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK.