Giáo án Ngữ văn 6 bài 24: Lượm

Chia sẻ: Tran Ve | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

967
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô và các bạn tham khảo Giáo án Ngữ văn 6 bài 24: Lượm để nâng cao kĩ năng và kiến thức soạn giáo án theo chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình dạy học. Giáo án Ngữ văn 6 bài 24: Lượm được soạn với hình thức 3 cột phù hợp quy định bộ GD và nội dung súc tích giúp học sinh dễ dàng hiểu bài học hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Ngữ văn 6 bài 24: Lượm

Ngữ văn lớp 6 Tuần 26 Tiết 99 Lượm -- Tố Hữu -- A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh cảm nhận vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng của Lượm. Ý nghĩa cao đẹp về sự hi sinh của Lượm. - Rèn kĩ năng đọc hiểu, nắm được thể thơ bốn chữ, nghệ thuật tả và kể trong bài thơ có yếu tố tự sự. B. Chuẩn bị:  Giáo viên: - Giáo án - Chân dung nhà thơ Tố Hữu - Tư liệu, hình ảnh về thiếu nhi liên lạc thời chống Pháp.  Học sinh: - Soạn bài - Sưu tầm tư liệu tham khảo (về nhà thơ Tố Hữu…) C. Tiến trình dạy và học: 1. Ổn định tổ chức ( kiểm tra sĩ số) 2. Tiến trình: Hoạt động của giáo viên HĐ của học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1: kiểm tra bài cũ.  Trả lời:  Hình tượng Bác Hồ HS trả lời Hình tượng Bác Hồ hiện ra qua hiện ra qua cái nhìn cái nhìn của anh đội viên và của anh đội viên và được miêu tả từ những phương được miêu tả từ diện: hình dáng, tư thế, vẻ mặt những phương diện (ngồi lặng yên, mặt trầm ngâm – nào? ngồi đinh ninh), cử chỉ, hành động (đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ, dém chăn, nhón chân nhẹ nhàng) và lời nói (bộc lộ nỗi lòng, sự lo lắng của Bác cho bộ đội và nhân dân)  Hình tượng Bác Hồ hiện lên giản dị, gần gũi, 1
Ngữ văn lớp 6 chân thực mà hết sức lớn lao. Hoạt động 2: dẫn vào bài mới. Đất nước chúng ta đã trải qua hai cuộc kháng chiến trường kì chống Pháp và chống Mĩ. Cùng với các thế hệ cha anh cũng có biết bao các anh hùng nhỏ tuổi hi sinh xương máu cho cuộc sống hòa bình ngày hôm nay.Hình ảnh những anh hùng nhỏ tuổi ấy đã được các nhà văn- thơ ngợi ca trong các tác phẩm của mình. Hôm nay, cô trò ta sẽ cùng đi tìm hiểu bài thơ “ Lượm” của nhà thơ Tố Hữu các em nhé! Hoạt động 3: Hướng dẫn đọc - tìm hiểu chung. I. Đọc - Tìm hiểu chung: 1. Đọc GV hướng dẫn cách đọc bài thơ,đọc mẫu 1đoạn và gọi một HS đọc.(chú ý thay đổi giọng và nhịp Một HS đọc bài đọc thích hợp với từng thơ câu, từng đoạn. Giọng vui tươi, sôi nổi, nhí nhảnh ở đoạn đầu và đoạn điệp khúc cuối cùng,giọng hơi chùng xuống ở đoạn”Ra thế….Lượm ơi,còn không?”; giọng đối thoại giữa hai chú cháu – giọng Lượm hồn nhiên, ngây thơ…) 2
Ngữ văn lớp 6 GV: Dựa vào phần chú HS trình bày 2.Chú thích thích, em hãy nêu những a.Tác giả hiểu biết của mình về nhà -Tên khai sinh: Nguyễn Kim thơ Tố Hữu? Thành(1920-2002) - Quê quán: Thừa Thiên- Huế. - Là nhà cách mạng, là người mở đầu cho thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại. GV: Có những tập thơ nào HS kể tên - Các tập thơ tiêu biểu: Từ ấy, của tác giả mà em biết? Việt Bắc, Ra trận, Gió lộng, Máu và hoa… b. Tác phẩm: GV: Em hãy nêu hoàn HS trả lời  Hoàn cảnh sáng tác: cảnh sáng tác của bài thơ - Viết năm 1949- Trong cuộc này? Bài thơ được in kháng chiến chống Pháp, in trong trong tập thơ nào? tập Việt Bắc. GV: Bài thơ này viết về HS trả lời - Bài thơ viết về Lượm- một chú ai? Về sự việc gì? bé liên lạc hồn nhiên, hi sinh anh dũng khi làm nhiệm vụ. GV: Để viết về Lượm, HS nêu nhận xét  Thể loại và phương thức biểu nhà thơ đã chọn và sử đạt: dụng phương thức biểu - Thể thơ 4 tiếng đạt nào? - Phương thức biểu đạt: trữ tình kết hợp miêu tả, tự sự và biểu cảm. GV: Em chia bài này HS phát biểu. c. Bố cục: 3 phần. thành mấy phần? Nội - Phần 1: ( 5 khổ thơ đầu): hình dung của từng phần? ảnh Lượm trong lần gặp gỡ tình cờ với tác giả. - Phần 2: ( 7 khổ tiếp): câu chuyện Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh. - Phần 3: ( 2 khổ cuối): hình ảnh Lượm còn sống mãi. Hoạt động 4: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Hình ảnh Lượm trong lần Gọi HS đọc 5 khổ đầu. gặp gỡ tình cờ với tác giả: 3
Ngữ văn lớp 6 GV dẫn dắt: Tác giả và chú bé Lượm đã có cuộc gặp gỡ tình cờ không hẹn trước nhưng hình ảnh Lượm đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng tác giả. “Chú bé loắt choắt…” - Dáng điệu, cử chỉ: GV: Hình ảnh Lượm HS tìm những từ +Từ ngữ: loắt choắt, thoăn thoắt, trong phần một được miêu ngữ, hình ảnh nghênh nghênh là những từ láy tả về dáng điệu, cử chỉ miêu tả Lượm và gợi hình ảnh một chú bé nhỏ qua những từ ngữ, hình nêu ý kiến. nhắn, nhanh nhẹn. ảnh nào? +Hình ảnh: cười híp mí, má đỏ bồ quân, như con chim chích. - So sánh Lượm như con chim GV: Tại sao tác giả lại so Thảo luận nhóm 2 chích nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp sánh Lượm như con chim phút. hồn nhiên trong sáng, vui tươi, bé chích? bỏng non nớt mà nhanh nhẹn.Chú bé loắt choắt đã vươn mình lớn dậy trên con đường kháng chiến rất gian nan, nguy hiểm. GV: Em hiểu “đường Thảo luận nhóm 2  Con đường có nắng vàng, cát vàng” có nghĩa là gì? phút. vàng. Con đường có lúa vàng, rơm vàng. Con đường tương lai tươi sáng. Chú bé Lượm không chỉ HS trả lời. - Trang phục: được miêu tả qua dáng Ca lô đội lệch điệu, cử chỉ mà còn được Cái xắc xinh xinh miêu tả qua trang phục, lời nói. Em nào cho cô biết trang phục và lời nói của Lượm được tác giả miêu tả ntn? Trang phục của Lượm gợi HS trả lời  thể hiện tính chất công việc cho em suy nghĩ gì về làm liên lạc của chú bé Lượm. Và công việc của chú bé đáng vì Lượm còn nhỏ tuổi nên cái xắc yêu này? đeo bên mình chỉ “xinh xinh” với 4
Ngữ văn lớp 6 chiếc mũ ca lô đội lệch rất hiên ngang, hiếu động. Em có liên tưởng đến hình HS trả lời.  Lượm khiến em liên tưởng đến ảnh của ai không? hình ảnh của các anh vệ quốc quân thông minh, dũng cảm GV: Em hãy đọc lời trò - Lời nói: chuyện của Lượm. Qua đó HS nêu ý kiến. Cháu đi liên lạc em hiểu gì hơn về chú bé Vui lắm chú à Lượm? Ở đồn Mang Cá Thích hơn ở nhà.  Lời nói của Lượm hồn nhiên, ngây thơ, chân thật cho ta hiểu chú bé rất yêu thích công việc kháng chiến, tự nguyện tham gia kháng chiến ( niềm vui chung của cả thế hệ trẻ sau CMT8 GV chốt: Với cách sử dụng một loạt các từ láy gợi hình đặc sắc, hình ảnh so sánh độc đáo và cách gieo vần nhịp nhàng, Lượm hiện lên thật hồn nhiên, ngộ nghĩnh đáng yêu rất trẻ thơ. Lời trò chuyện về công việc càng giúp chúng ta cảm phục Lượm hơn về tinh thần say mê, tự nguyện tham gia kháng chiến với một niềm tự hào to lớn. Em cảm nhận ntn về tình HS trả lời. - Tình cảm của tác giả: Yêu mến, cảm của tác giả thông qua trân trọng. việc khắc họa chân dung Lượm trong 5 khổ thơ đầu? Ở phần 1 chúng ta đã thấy Lượm là một chú bé rất hồn nhiên, trong 5
Ngữ văn lớp 6 sáng, được tác giả vô cùng quý mến. Vì sao tác giả lại có tình cảm trân trọng, yêu mến Lượm như vậy, cô trò ta cùng nhau tìm hiểu phần 2 của bài thơ. 2. Câu chuyện Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh. GV cho HS đọc thầm 7 HS đọc thầm. khổ thơ tiếp. Khi nghe tin Lượm hi HS trả lời. - Khi nghe tin Lượm hi sinh, tác sinh, thái độ của tác giả giả đau đớn thốt lên: ntn? Ra thế Lượm ơi!...  Câu thơ bị ngắt đôi làm 2 dòng, diễn tả sự đau xót đột ngột của nhà thơ. Nhà thơ kể cho chúng ta - Nhà thơ hình dung ra sự hi sinh điều gì về Lượm trong của Lượm: đoạn thơ này? *Lượm đi đưa thư “ Thượng Khổ thơ nào thể hiện rõ khẩn”. hình ảnh của Lượm khi Vụt qua mặt trận làm nhiệm vụ? Trong đó Đạn bay vèo vèo từ ngữ nào thể hiện rõ Thư đề thượng khẩn nhất thái độ và hành động Sợ chi hiểm nghèo? của Lượm với công việc? Nghệ thuật: Sử dụng động từ mạnh “vụt qua” và câu hỏi tu từ “Sợ chi hiểm nghèo”. Hành động: nhanh, dứt khoát, quả cảm. Thái độ: Thách thức hiểm nguy, đặt nhiệm vụ lên trên hết. GV: Em hãy đọc diễn cảm HS đọc. đoạn thơ viết về sự hi sinh của Lượm. * Nhưng rồi: Bỗng lòe chớp đỏ Thôi rồi, Lượm ơi!  Câu thơ như tiếng nấc nghẹn,thảng thốt bị gãy đôi khi 6
Ngữ văn lớp 6 nhà thơ nhận thức về sự thật: Lượm đã hi sinh. Hình ảnh Lượm nằm trên HS trình bày cảm Cháu nằm trên lúa cánh đồng lúa tay nắm nghĩ. Tay nắm chặt bông chặt bông gợi cho em liên Lúa thơm mùi sữa tưởng đến điều gì? Hồn bay giữa đồng… Những cảm nghĩ của em Cái chết cao đẹp, nhẹ nhàng về sự hi sinh của Lượm? của một chú bé đã hi sinh dũng cảm giữa tuổi thiếu niên hồn nhiên, đầy hứa hẹn một cuộc đời đã được chắp cánh cùng cách mạng.  Lượm đã ngã xuống trên chính mảnh đất quê hương, tay chú bé còn nắm chặt bông lúa đã nuôi chú lớn lên từng ngày. Mảnh đất quê hương, sản vật quê hương dang tay đón Lượm vào lòng trong một giấc ngủ dài. GV: Tại sao nhà thơ lại HS trả lời.  Câu cảm “Ra thế viết những câu thơ đặc Lượm ơi!...” biệt : “Ra thế và câu hỏi tu từ Lượm ơi!...” “ Lượm ơi, còn không?...” và : được tách riêng đã diễn tả thành “ Lượm ơi, còn không?...” công cảm xúc của tác giả vô cùng thành những khổ thơ ngạc nhiên, bàng hoàng, đau đớn, riêng, ngang hang với nghẹn ngào và cũng rất trân trọng những khổ thơ 4 câu trước trước cái chết của Lượm  gây và sau đó? ấn tượng và cảm xúc mạnh mẽ cho người đọc. GV chốt: Tác giả hình dung cái chết của Lượm như thiên thần bé bỏng đi vào giấc ngủ nhẹ nhàng của tuổi thơ. Và quê hương giống như người mẹ hiền ôm ấp Lượm vào lòng, Lượm ra đi nhưng tay em còn níu 7
Ngữ văn lớp 6 giữ sự sống, níu giữ quê hương, đó là cái chết gieo mầm cho sự sống. Linh hồn em hóa thân vào non sông, đất nước. 3. Hình ảnh Lượm còn sống mãi: GV gọi HS đọc hai khổ HS đọc 2 khổ thơ thơ cuối. cuối. Có hai ý kiến trái ngược HS trả lời - Điệp khúc lặp lại nguyên vẹn nhau về việc tác giả lặp lại toàn đoạn thơ khẳng định Lượm khổ thơ 2,3 ở cuối bài. vẫn còn sống mãi cùng thời gian Một cho rằng lặp như thế trong lòng tác giả và mọi người không sâu sắc; một lại cho (sự bất tử, vẹn nguyên của chú bé rằng nội dung diễn đạt trở anh dũng) như Tố Hữu đã từng nên sâu sắc hơn. Em đồng viết: “ Có cái chết hóa thành bất ý với ý kiến nào và tại tử”. sao? Em có nhận xét gì về cách HS trả lời. - Cách xưng hô của tác giả: xưng hô của tác giả với + Chú bé là cách gọi của chú bé Lượm trong bài người lớn với người em trai nhỏ, thơ? quan hệ thân mật. + Cháu là cách gọi biểu lộ sự trìu mến, tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt. + Chú đồng chí nhỏ là cách gọi vừa thân thiết, trìu mến, vừa trân trọng, ngang hàng giữa hai người đồng chí. Em hãy kể một số tấm HS trả lời. - Trong cuộc chiến tranh giành gương thiếu nhi Việt Nam độc lập và thống nhất của dân tộc, anh hùng trong lịch sử? lịch sử vẻ vang của Đội và trong Gv liên hệ. mỗi thế hệ thiếu nhi Việt Nam mãi mãi còn ghi danh những đội thiếu niên dũng cảm, mưu trí làm cho quân thù phải kinh sợ như: Đội thiếu niên tình báo thành Huế, đội thiếu nhi Hoàng Văn Thụ, đội thiếu nhi Bát Sát ( Hà Nội), đội thiếu nhi Đồng Tháp 8
Ngữ văn lớp 6 Mười... và nhiều anh hùng liệt sỹ ngã xuống vì nền độc lập của dân tộc khi đang còn trong tuổi thiếu nhi như Kim Đồng, Lê Văm Tám, Dương Văn Nội, Vừ A Dính, Nguyễn Bá Ngọc... đó là những tấm gương của dân tộc Việt Nam anh hùng, là những ngọn đuốc soi sáng mãi mãi cho các thế hệ mai sau. Bác Hồ đã từng nói: Tuổi nhỏ làm việc nhỏ Tùy theo sức của mình Để tham gia kháng chiến Để gìn giữ hòa bình.  Các em sẽ làm gì để HS trả lời. xứng đáng với sự hi sinh của thế hệ cha anh? Hoạt động 5: Hướng dẫn tổng kết. III. Tổng kết: GV: Trải cùng thời gian, 1. Nội dung: bài thơ vẫn luôn quen Bài thơ đã khắc họa và ca ngợi thuộc với tuổi thơ Việt hình ảnh chú bé liên lạc hồn Nam. Vì sao vậy? nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Lượm đã hi sinh anh dũng nhưng hình ảnh em còn sống mãi HS dựa vào nội trong lòng mọi người. dung ghi nhớ để trả lời 2. Nghệ thuật: GV: Em hãy nêu giá trị - Kết hợp miêu tả, tự sự và biểu nghệ thuật của bài thơ? cảm. - Thể thơ 4 chữ giàu âm điệu. - Nhiều từ láy gợi hình - Cách so sánh độc đáo. - Kết cấu đầu cuối tương xứng 9
Ngữ văn lớp 6 HS đọc ghi nhớ. 3. Ghi nhớ :SGK tr 77 Lời kết: Chiến tranh đã lùi xa xong cô tin âm vang của một thời oanh liệt vẫn còn hiện diện đầy trân trọng và đáng tự hào trong tâm hồn chúng ta, bởi chúng ta đã có một nhịp cầu bền vững nối đôi bờ kim- cổ- Nhịp cầu văn chương. Đó là lí do tại sao : “Gần nửa thế kỉ qua, kể từ khi xuất hiện, thơ Tố Hữu đã trở thành một bộ phận không thể tách rời của đời sống tâm hồn người Việt, từ già đến trẻ người Việt Nam hầu như chẳng có ai là không thuộc, không yêu ít nhiều thơ ông”. ( Trần Đình Sử). Như “Lượm”, bài thơ nhỏ, tình bao la, tấmgương tuổi nhỏ xông pha, mãi còn…! Hoạt động 6: Củng cố, - Đọc thuộc lòng và diễn dặn dò. cảm bài thơ. - Viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về chú bé Lượm hồn nhiên, anh dũng, được mọi người yêu mến. - Soạn bài “Cô Tô” 10
Ngữ văn lớp 6 Nội dung ghi bảng I. Đọc - Tìm hiểu chung: 1. Đọc 2.Chú thích a.Tác giả -Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành(1920-2002) - Quê quán: Thừa Thiên- Huế. - Là nhà cách mạng, là người mở đầu cho thơ ca cách mạng Việt Nam hiện đại. - Các tập thơ tiêu biểu: Từ ấy, Việt Bắc, Ra trận, Gió lộng, Máu và hoa… b. Tác phẩm:  Hoàn cảnh sáng tác:  Thể loại và phương thức biểu đạt c. Bố cục:3 phần II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Hình ảnh Lượm trong lần gặp gỡ cuối cùng với tác giả. 2. Câu chuyện Lượm làm nhiệm vụ và hi sinh. 3. Hình ảnh Lượm còn sống mãi. III. Tổng kết: 1.Nội dung 2.Nghệ thuật 3.Ghi nhớ :SGK tr 77 11