Giáo dục đa văn hóa trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0151<br /> Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8, pp. 112-117<br /> This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GIÁO DỤC ĐA VĂN HÓA<br /> TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP VÀ TOÀN CẦU HÓA<br /> <br /> Phan Thanh Long<br /> Phòng Tổ chức Cán bộ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> <br /> Tóm tắt. Đa văn hóa là một hiện tượng tất yếu và phổ biến trong quá trình hội nhập và toàn<br /> cầu hóa. Để tránh các hiện tượng tiêu cực của toàn cầu hóa và hội nhập đối với văn hóa<br /> như: xung đột văn hóa, cưỡng bức văn hóa, xâm lăng văn hóa, đồng hóa văn hóa. . . thì cần<br /> phải tiến hành giáo dục đa văn hóa. Giáo dục đa văn hóa là quá trình làm cho mọi người,<br /> mọi dân tộc biết bảo vệ nền văn hóa của mình và tôn trọng văn hóa của các dân tộc khác,<br /> tạo ra sự thống nhất trong đa dạng, bảo đảm cho xã hội ổn định và phát triển.<br /> Từ khóa: Đa văn hóa, giáo dục đa văn hóa.<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Đa văn hóa là một hiện tượng tất yếu của đời sống xã hội. Khi có các nền văn hóa tiếp xúc<br /> và tiếp biến với nhau thì sẽ xảy ra hiện tượng đa văn hóa. Có thể nói, trong xã hội hiện nay, hiện<br /> tượng đa văn hóa diễn ra trong từng con người, từng gia đình, từng hoạt động. Chính vì vậy, cần<br /> phải tiến hành giáo dục đa văn hóa cho mọi người. Đó là quá trình làm cho từng cá nhân, cộng<br /> đồng và dân tộc biết tôn trọng sự khác biệt và chấp nhận nền văn hóa của nhau. Giúp cho các nền<br /> văn hóa khác nhau biết tự trọng mà không mặc cảm để hòa nhập với nhau một cách bình đẳng trên<br /> cơ sở hiểu biết lẫn nhau. Trên cơ sở đó tránh được sự xung đột văn hóa dẫn đến làm mất ổn định<br /> xã hội.<br /> Trên thế giới, việc nghiên cứu hiện tượng đa văn hóa nói chung và giáo dục đa văn hóa<br /> nói riêng đã được tiến hành nghiêm túc, trên nhiều góc độ từ lâu. Đặc biệt, trong giai đoạn<br /> cuối thể kỉ 20 đầu thế kỉ 21 có thể kể đến một số tác giả và công trình sau: Banks, James A.<br /> (1994), An introduction to multicultural education [2]; Banks, James A.; Banks, Cherry A. McGee<br /> (1995), Multicultural education: Issues and Perspectives [3]; Burnett, Gary (1998), Varieties<br /> of multicultural education: An Introduction [4]; Kitano, M. (1998), Multicultural curriculum<br /> transformation in higher education [10]; Paul C. Gorski (2001), Multicultural Education and the<br /> Internet: Intersections and Intergrations [12]; Banks, J. (2001), Multicultural education: Historical<br /> development, dimension and Practice [1]; Gloria M. Ameny-Dixon (2004), “Why Multicultural<br /> education is more important in Higher Education now than ever: a global perspective” [8]. . .<br /> Ở Việt Nam, việc nghiên cứu về hiện tượng đa văn hóa, đặc biệt là giáo dục đa văn hóa<br /> chưa nhiều và chưa hệ thống. Có thể kể đến một số công trình đáng chú ý sau: Chương trình giáo<br /> dục đa văn hóa ở trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia thành phố Hồ<br /> Chí Minh của tác giả Nguyễn Duy Mộng Hà [9]; Xung quanh vấn đề toàn cầu hóa văn hóa của tác<br /> Ngày nhận bài: 15/7/2015. Ngày nhận đăng: 10/10/2015.<br /> Liên hệ: Phan Thanh Long, e-mail: phanthanhlongqb@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> 112<br />  Giáo dục đa văn hóa trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa<br /> <br /> <br /> giả Nguyễn Thị Tuyến [13]; Phạm Xuân Nam, Cam kết với tính đa dạng văn hóa trong bối cảnh<br /> toàn cầu [11]. Trần Lê Bảo, Đối thoại giữa các nền văn hóa trong xu thế toàn cầu hóa [5]...<br /> Việt Nam có 54 tộc người anh em, mỗi tộc người đều có những nét văn hóa đặc trưng. Vì<br /> thế, vấn đề giáo dục đa văn hóa là vấn đề có tính bức thiết. Kinh nghiệm của những nước đa văn<br /> hóa như Mỹ, Úc, Canađa. . . cho thấy việc giáo dục đa văn hóa cho thanh thiếu niên là hết sức quan<br /> trọng để bảo đảm sự ổn định và phát triển của xã hội có nhiều tộc người sinh sống. Để giáo dục đa<br /> văn hóa có hiệu quả, nhất là trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa thì cần phải có những nghiên<br /> cứu sâu sắc về chúng.<br /> <br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Hiện tượng đa văn hóa<br /> “Đa dạng văn hoá hết sức cần thiết đối với nhân loại, tương tự như sự cần thiết của đa dạng<br /> sinh học đối với thiên nhiên”. “Bảo vệ đa dạng văn hoá là điều thiết yếu về mặt đạo đức và không<br /> thể tách rời sự tôn trọng phẩm giá con người”. “Các quyền về văn hoá được coi là bộ phận không<br /> tách rời của các quyền con người và là sự đảm bảo cho đa dạng văn hoá”. “Mọi người đều được<br /> quyền tiếp cận với đa dạng văn hoá”. “Di sản dưới mọi hình thức phải được bảo vệ, phát huy và<br /> chuyển giao cho các thế hệ tương lai như là một hồ sơ lưu giữ kinh nghiệm và khát vọng của con<br /> người, nhằm khuyến khích tính sáng tạo ở mọi hình thức đa dạng của nó và thúc đẩy sự đối thoại<br /> thực sự giữa các nền văn hoá”. Đó là những nội dung cơ bản trong Tuyên bố toàn cầu về Đa dạng<br /> văn hoá ngày 3/11/2002 của Đại hội đồng UNESCO với 188 nước tham dự. Ngày 9 tháng 12 năm<br /> 2005 Ủy ban UNESCO Liên hiệp quốc lại họp Đại hội lần thứ 33 kí Công ước bảo hộ và xúc tiến<br /> các hình thức biểu hiện văn hóa đa dạng, gọi tắt là Công ước về đa dạng văn hóa (Convention on<br /> the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions). Các văn kiện ấy đều nói<br /> lên tầm quan trọng của đa dạng văn hóa xét từ nhiều góc độ.<br /> Đa văn hóa là một hiện tượng xã hội đã có từ rất lâu. Khi có các nền văn hóa tiếp xúc, hội<br /> nhập với nhau thì sẽ xảy ra hiện tượng đa văn hóa. Nhưng đa văn hóa trở thành một lí thuyết, thậm<br /> chí một cương lĩnh cho hành động thì phải đến xã hội hiện nay của chúng ta. Trước hết nó bắt<br /> nguồn từ xã hội đa văn hóa của Bắc Mỹ (Hoa Kỳ và Canada) giữa những năm 60 thế kỉ XX. Vào<br /> thời đó, nhằm đem lại một giải pháp cho các xung đột ngôn ngữ Pháp - Anh, các giới cầm quyền<br /> liên bang ở Ottawa công khai nói lên ý định thừa nhận bản chất đa văn hóa của xã hội Canada.<br /> Cùng lúc đó, ở Hoa Kỳ, cuộc đấu tranh của người da đen vì các quyền công dân của họ.<br /> Với ý tưởng cho rằng các thiểu số ngôn ngữ, tộc người, tôn giáo là nạn nhân của một sự bất công,<br /> chừng nào văn hóa của họ chưa đạt tới trình độ được thừa nhận ngang với văn hóa của người đa số<br /> (người da trắng, nói tiếng Anh và theo đạo Tin lành). Đấu tranh giành cho được sự thừa nhận ấy,<br /> điều chỉnh những bất công và định ra những phương tiện để cho những văn hóa khác nhau ấy cùng<br /> tồn tại, đó là những lí tưởng chính thức thúc đẩy lí thuyết đa văn hóa ra đời, hiểu theo nghĩa một<br /> học thuyết. Và những quan điểm này đã vượt khỏi trường hợp riêng của Bắc Mỹ để đến với những<br /> nơi khác trên thế giới.<br /> Trong thực tế cuộc sống của nhân loại, các xã hội đa văn hóa bao giờ cũng có nhiều hơn.<br /> Các xã hội được coi là thuần nhất về mặt văn hóa chiếm dưới 10% số nước trên thế giới. Ngay<br /> trong mỗi cá nhân, mỗi gia đình cũng tồn tại đa văn hóa. Bởi vậy, tư tưởng đa văn hóa luôn trở<br /> thành một sự quan tâm thích đáng, thậm chí trở thành một đường lối chính sách lớn của các quốc<br /> gia đa dân tộc. Vì thế, ngay từ thế kỉ XIX, những nhà nước đa dân tộc đã nỗ lực hướng vào việc<br /> giảm bớt những khác biệt văn hóa giữa các dân tộc, các cộng đồng người trong đất nước, tránh sự<br /> xung đột, nhằm tạo điều kiện cho sự ổn định và phát triển của xã hội.<br /> Vào những năm 70 của thế kỉ XX, các vấn đề xung đột văn hóa chủng tộc, nảy sinh các yêu<br /> <br /> 113<br />  Phan Thanh Long<br /> <br /> <br /> sách trong các chế độ dân chủ phương Tây cũng như trong khối Liên bang Xô viết, đã tạo ra những<br /> biến đổi mạnh mẽ. Khắp nơi trên thế giới, các dân cư bản địa, các thiểu số tôn giáo, các nhóm<br /> nhập cư, đã biểu hiện một cách nhiều hay ít những mong muốn thấy văn hóa của mình được thừa<br /> nhận. Mặt khác, sự tồn tại của các thiểu số đặt ra một vấn đề về công bằng xã hội: trong một nước<br /> dân chủ, sự thực hành một tôn giáo hay một ngôn ngữ về nguyên tắc là tự do.<br /> Thuyết đa văn hóa chỉ tập hợp các học thuyết chính trị và triết học chủ trương rằng, trong<br /> một tinh thần công bằng xã hội và khoan dung, các văn hóa riêng của một nhóm xã hội phải được<br /> thừa nhận công khai. Đây là những vấn đề cần được giáo dục rộng rãi cho mọi người, đặc biệt là<br /> thế hệ trẻ.<br /> Lí thuyết đa văn hóa, do đó, tự coi mình như một sự thay thế cho ý tưởng nói rằng, sự cố kết<br /> dân tộc chỉ có thể có được bằng sự tham gia của tất cả mọi người vào một văn hóa thống trị hay<br /> chính thức. Trào lưu suy nghĩ và thực hành chính trị này khẳng định rằng tính đa dạng văn hóa là<br /> một điều rất tốt, tất cả các văn hóa đều ngang nhau về phẩm giá, một thiểu số không bắt buộc phải<br /> từ bỏ ngôn ngữ, phong tục, văn hóa của mình, và cuối cùng, việc bảo tồn văn hóa của mình là một<br /> quyền con người, ngang với sự tự do ngôn luận của cá nhân đó.<br /> Theo M.Walzer, đa văn hóa thật ra là một sự thực hiện những lí tưởng dân chủ nhằm để sửa<br /> chữa sự đối xử bất bình đẳng dành cho các thiểu số. Phải dành chỗ cho họ và chấp nhận rằng các<br /> nhóm này đóng một vai trò trong cộng đồng dân tộc. Ở châu Âu, lí thuyết đa văn hóa thường bị<br /> buộc tội thực hiện sự tan rã của các nhà nước dân tộc. Đúng là sự khẳng định một sự khác biệt văn<br /> hóa có những nguy cơ chính trị: nó có thể là cơ sở cho một yêu sách về quyền tự chủ của một cộng<br /> đồng. Nó cũng có thể bị khai thác vì những mục đích tội phạm như những cuộc tàn sát xảy ra giữa<br /> các cộng đồng ở Ruanda (châu Phi).<br /> Vì vậy, lí thuyết đa văn hóa không phải được đồng thuận ngay khi nó ra đời. Từ những góc<br /> nhìn khác nhau người ta có những quan điểm khác nhau. Từ đó mà dấy lên các cuộc tranh luận.<br /> Vào đầu những năm 80 thế kỉ XX, việc tìm kiếm một giải pháp đa văn hóa trở thành đối tượng của<br /> rất nhiều suy nghĩ và tranh luận trong các nhà triết học, xã hội học và chính trị học. Vấn đề đa văn<br /> hóa được đón nhận rất rộng rãi. Những vấn đề trung tâm là về một xã hội đa văn hóa với những lí<br /> tưởng tự do cá nhân, bình đẳng và khoan dung, nền tảng của xã hội dân chủ.<br /> Dù còn có những ý kiến khác nhau, nhưng lí thuyết đa văn hóa đã có một tác động rất lớn<br /> đến văn hóa thế kỉ XX ở khắp các châu lục. Ở châu Âu lí thuyết đa văn hóa đã được đón nhận từ<br /> những năm 80 thế kỉ XX, gắn liền với cách cư trú của lục địa này cũng như với những xu hướng<br /> cộng đồng xã hội của nó. Trên thực tế, những chính sách phân biệt đối xử tích cực đối với các<br /> thiểu số, nhất là sự thừa nhận văn hóa, cũng mới mẻ so với các ý tưởng trước đây. Ảnh hưởng<br /> của thuyết đa văn hóa đối với thế giới ý tưởng chính trị hiện nay là không thể phủ nhận được. Nó<br /> được thể hiện ở nhiều nước có hiến pháp đa văn hóa như: Canada, Australia, Nam Phi, Colombia,<br /> Paraguay... Nó cũng trở nên nhạy cảm ở cấp quốc tế, nhất là qua ý tưởng cho rằng văn hóa có thể<br /> tạo thành một tài sản được luật pháp bảo vệ. Hiến chương về các quyền của trẻ em quy định rằng,<br /> mọi trẻ em có quyền được giáo dục theo văn hóa của mình.<br /> 2.2. Giáo dục đa văn hóa<br /> Vào những năm 70 của thế kỉ trước, UNESCO đã tổ chức xúc tiến giáo dục hiểu biết quốc<br /> tế. Cụ thể, vào năm 1974 đã đưa ra “Khuyến cáo về giáo dục hiểu biết, hợp tác quốc tế, giáo dục<br /> vì hòa bình và giáo dục nhân quyền, tự do cơ bản”. Trong bản khuyến cáo này, với tư cách là một<br /> “nguyên tắc chỉ đạo” vì hiểu biết quốc tế, UNESCO đã đưa ra “sự lí giải và tôn trọng đối với văn<br /> hóa, văn minh, giá trị cùng mô hình đời sống của tất cả các dân tộc bao gồm cả văn hóa của dân<br /> tộc trong nước và văn hóa của nước khác”. Bằng sự chỉ ra này, người ta thay vì nhấn mạnh giáo<br /> dục hiểu biết quốc tế với tư cách là giáo dục “hiểu biết về nước khác” mà UNESCO đã xúc tiến,<br /> <br /> 114<br />  Giáo dục đa văn hóa trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa<br /> <br /> <br /> đã nhấn mạnh đến tính cần thiết của giáo dục hiểu biết quốc tế với tư cách là giáo dục “hiểu biết<br /> đa văn hóa”.<br /> Ngày nay, để mọi người với văn hóa khác nhau cùng chung sống và hợp tác thì cần phải<br /> nhận thức về những điểm chung và khác biệt giữa các nền văn hóa ở ý nghĩa như trên, tiếp nhận<br /> dung hòa và tôn trọng các giá trị quan và mô hình đời sống. Điều này được gọi chung là “hiểu biết<br /> đa văn hóa” và việc giáo dục các phẩm chất hướng tới điều đó được gọi là “giáo dục hiểu biết đa<br /> văn hóa”.<br /> Giáo dục đa văn hóa là một giải pháp chủ đạo cho sự bất ổn xã hội. Đây là vấn đề có tính<br /> tất yếu trong quá trình hội nhập quốc tế của mỗi dân tộc.<br /> Giáo dục đa văn hóa là sự tác động có mục đích, nội dung, chương trình, kế hoạch...của chủ<br /> thể giáo dục đến đối tượng giáo dục nhằm làm cho đối tượng giáo dục chấp nhận hiện tượng đa<br /> văn hóa trong mọi hoạt động của đời sống xã hội và có hành vi ứng xử phù hợp.<br /> Giáo dục đa văn hóa nhằm làm cho cá nhân, cộng đồng và xã hội đi đến khoan dung văn<br /> hóa, chấp nhận và tôn trọng văn hóa của nhau, tránh các hiện tượng xung đột, cưỡng bức văn hóa. . .<br /> dẫn đến làm mất ổn định xã hội.<br /> Dù ở thời đại nào, nguồn nhân lực cũng được xem là yếu tố quan trọng nhất quyết định sức<br /> mạnh của một quốc gia. Bởi vì mọi giá trị vật chất, tinh thần đều được làm ra từ bàn tay và trí óc<br /> con người. Quá trình toàn cầu hóa thúc đẩy sự xuất hiện khái niệm “công dân toàn cầu” và vấn đề<br /> giáo dục đa văn hóa đang được đề cao. Đây là vấn đề còn khá mới mẻ không chỉ ở Việt Nam mà<br /> cả trên thế giới, cần được nghiên cứu tiếp tục sâu sắc phục vụ sự phát triển xã hội toàn cầu và giữ<br /> gìn sự hòa bình, ổn định thân thiện giữa các dân tộc.<br /> Ở Việt Nam những nghiên cứu về giáo dục đa văn hóa chưa được thực hiện nhiều và có hệ<br /> thống. Mặc dù, nước ta đang ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới. Điều này đã ảnh hưởng<br /> không nhỏ đến chất lượng nguồn nhân lực. Quá trình xây dựng nền văn hóa Việt Nam cũng chính<br /> là quá trình thực hiện chiến lược con người, xây dựng và phát huy nguồn lực con người. Từ Nghị<br /> quyết Hội nghị BCHTƯ Đảng lần thứ 2, khóa VIII đã có những cảnh báo về sự lệch lạc trong định<br /> hướng giá trị của thanh thiếu niên làm ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.<br /> Vấn đề văn hóa đòi hỏi phải được xem xét một cách toàn diện, thấu đáo, nhằm củng cố lại hệ thống<br /> giá trị cho học sinh, sinh viên, giúp thế hệ trẻ có thể bước vào cuộc sống toàn cầu. Vì lẽ đó, định<br /> hướng “xây dựng văn hóa”, “xây dựng con người văn hóa”, “xây dựng nhân cách văn hóa” từ lâu<br /> đã được thể hiện trong các văn kiện của Đảng, Nhà Nước, Bộ/Ngành. Yếu tố văn hóa bao giờ cũng<br /> được xem là một tiêu chí quan trọng để các tổ chức trong xã hội hướng đến trong quá trình thực<br /> hiện chức năng của mình. Đối với lĩnh vực giáo dục - đào tạo, Nghị quyết của Ban cán sự Đảng bộ<br /> Giáo dục và Đào tạo về việc phát triển Ngành Sư phạm và các trường sư phạm từ năm 2007 đến<br /> 2015 cũng đề ra trong lộ trình thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm là “. . . đưa yếu tố văn hóa dân tộc,<br /> toàn cầu hóa vào giáo dục đào tạo. . . ”.<br /> Việt Nam, một quốc gia với 54 tộc người - đôi khi khá khác nhau về nhân chủng - có nhiều<br /> vấn đề riêng về chính sách văn hoá, song trên hết sẽ là những chính sách hoà hợp văn hoá dân tộc,<br /> tôn trọng sự khác biệt và khuyến khích các cộng đồng người chung sống trong sự đa dạng về văn<br /> hoá. Đó là vấn đề đặt ra cho công tác giáo dục thế hệ trẻ hiện nay.<br /> Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, chưa bao giờ văn hóa Việt Nam có cơ hội tiếp thu những<br /> giá trị từ nhiều nền văn hóa, song cũng chứa đựng nhiều nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc của<br /> văn hóa như hiện nay. Để phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, ngoài<br /> việc củng cố những gì đã có, xây dựng, phát triển những cái mới cho phù hợp với thời đại thì việc<br /> giáo dục cũng hết sức quan trọng. Phải làm cho các thế hệ Việt Nam có ý thức bảo vệ nền văn hóa<br /> của mình và tôn trọng các nền văn hóa khác.<br /> <br /> <br /> 115<br />  Phan Thanh Long<br /> <br /> <br /> Bản lĩnh của một nền văn hóa dựa trên sức đề kháng với những tác động từ bên ngoài trong<br /> quá trình phát triển và trong quan hệ giao lưu, hội nhập. Trong lịch sử, văn hóa Việt Nam luôn có<br /> sức đề kháng to lớn. Nhờ đó, văn hóa Việt Nam đã tạo dựng được bản lĩnh vững vàng trong việc<br /> giữ gìn bản sắc dân tộc. Trước sức mạnh xâm nhập của các giá trị văn hóa bên ngoài, văn hóa Việt<br /> Nam đã không bị đồng hóa, không đánh mất bản sắc của mình. Sức đề kháng đó của văn hóa Việt<br /> Nam còn có cội nguồn từ tầng sâu của tâm hồn, trí tuệ, lòng tự tôn dân tộc, không chịu khuất phục<br /> trong mỗi con người Việt Nam. Cội nguồn sức đề kháng của văn hóa Việt Nam là như vậy, nên<br /> chính sách đồng hóa về văn hóa trong suốt thời gian đô hộ cả ngàn năm của phong kiến phương<br /> Bắc, thậm chí cả của chủ nghĩa thực dân cũ và mới hơn một trăm năm vẫn không làm phai nhạt<br /> bản sắc văn hóa dân tộc. Có được như vậy, công tác giáo dục đóng vai trò cực kì quan trọng. Bởi<br /> vì, giáo dục thực hiện được các chức năng bảo tồn và phát triển văn hóa.<br /> Hiện nay, sức đề kháng trong bản lĩnh văn hóa Việt Nam lại một lần nữa đứng trước thử<br /> thách của sự xâm nhập với quy mô lớn của các giá trị văn hóa bên ngoài. Sự xâm nhập đó không<br /> chỉ giới hạn ở quy luật giao lưu, hội nhập văn hóa, mà còn ở chính sách xâm lược về chính trị, quân<br /> sự của các thế lực thù địch. Do vậy, giờ đây, hơn lúc nào hết, chúng ta phải có chiến lược nâng cao<br /> sức đề kháng của văn hóa Việt Nam, làm cho cơ thể văn hóa Việt Nam được miễn dịch với mọi<br /> tác động của các phản giá trị đang làm băng hoại văn hóa. Sức đề kháng đó chỉ có thể có được khi<br /> các yếu tố bên trong cấu thành nền văn hóa Việt Nam cùng phát triển và tác động đồng thuận theo<br /> định hướng của Đảng ta.<br /> <br /> 3. Kết luận<br /> Đa văn hóa là một hiện tượng tất yếu của xã hội khi có các nền văn hóa tiếp xúc với nhau.<br /> Trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập, hiện tượng đa văn hóa lại càng phổ biến. Chính vì vậy,<br /> giáo dục đa văn hóa cho mọi người đặc biệt là thế hệ trẻ là một yêu cầu bức thiết. Mục tiêu của<br /> giáo dục đa văn hóa là làm cho mọi người biết bảo vệ nền văn hóa của dân tộc mình và tôn trọng<br /> văn hóa của các dân tộc khác, thông qua đó tránh được sự xung đột văn hóa, bảo đảm sự ổn định<br /> xã hội. Giáo dục đa văn hóa giúp cho mỗi người, mỗi dân tộc biết cùng tồn tại, cùng phát triển<br /> trong sự đa dạng.<br /> Lời cảm ơn. Nghiên cứu này được tài trợ bởi Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc<br /> gia (NAFOSTED) trong đề tài: Giáo dục đa văn hóa cho sinh viên các trường đại học phục vụ quá<br /> trình hội nhập và toàn cầu hóa; Mã số VI2.3-2013.07; PGS.TS. Phan Thanh Long làm chủ nhiệm.<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> <br /> [1] Banks, J., 2001. Multicultural education: Historical development, dimension and Practice.<br /> Handbook of research on multicultural education (pp.) San Francisco, CA Jossy Bass.<br /> [2] Banks, James A., 1994. An introduction to multicultural education. Boston: Allyn and Bacon.<br /> [3] Banks, James A.; Banks, Cherry A. McGee, 1995. Multicultural education: Issues and<br /> Perspectives. John Wiley & Sons Inc.<br /> [4] Burnett, Gary, 1998. Varieties of multicultural education: An Introduction. ERIC<br /> Clearinghouse on Urban Education New York NY.<br /> [5] Trần Lê Bảo, 2010. Đối thoại giữa các nền văn hóa trong xu thế toàn cầu hóa.<br /> vns.hnue.edu.vn.<br /> [6] Nguyễn Trọng Chuẩn, Nguyễn Văn Huyên đồng chủ biên, 2002. Giá trị truyền thống trước<br /> những thách thức. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.<br /> [7] Dominique Wolton, 2006. Toàn cầu hóa văn hóa. Nxb Thế giới, Hà Nội, 2006.<br /> <br /> 116<br />  Giáo dục đa văn hóa trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa<br /> <br /> <br /> [8] Gloria M. Ameny-Dixon, 2004. McNeese State University “Why Multicultural education is<br /> more important in Higher Education now than ever: a global perspective”. Conference on<br /> Multicultural Affairs in Higher Education (nguồn internet).<br /> [9] Nguyễn Duy Mộng Hà, 2013. Chương trình giáo dục đa văn hóa ở trường Đại học Khoa học<br /> Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Đại học Thủ Dầu<br /> Một, Số 6/2013, tr. 30-37.<br /> [10] Kitano, M., 1998. Multicultural curriculum transformation in higher education. New York:<br /> Allen and Bacon.<br /> [11] Phạm Xuân Nam, 2007. Cam kết với tính đa dạng văn hóa trong bối cảnh toàn cầu. Tạp chí<br /> Thông tin Khoa học Xã hội, Số 8, tr.1-10.<br /> [12] Paul C. Gorski, 2001. Multicultural Education and the Internet: Intersections and<br /> Intergrations. McGraw Hill.<br /> [13] Nguyễn Thị Tuyến, 2014. Xung quanh vấn đề toàn cầu hóa văn hóa. Tạp chí Văn hóa Nhệ<br /> thuật, Số 360, tr. 3 - 8.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> <br /> Multi-cultural education in the context of integration and globalization<br /> <br /> Multiculturalism is an inevitable phenomenon that has become popular in the integration<br /> and globalization process. To avoid negative phenomena that inevitably result from globalization<br /> and cultural integration, we should offer multi-cultural education. Multicultural education can<br /> help protect individual cultures while respecting other culture. This encourages social stability<br /> and development.<br /> Keywords: Multi-culture, multi-cultural education.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 117<br />