Giáo dục và hiện đại hóa: Phần 2

Chương VI<br /> <br /> HIỆN ĐẠI HÓA GIÁO DỤC VỚI XÂY DựNG<br /> ĐỘI NGŨ GIAO VIỀN<br /> <br /> Hy vọng chấn hưng dân tộc được gửi gắm ở giáo dục,<br /> hy vọng chấn hưng giáo dục lại được gửi gắm lại cho đội<br /> ngũ giáo viên. Trình độ phát triển giáo dục xét trên bình<br /> diện lớn quyết định phần lớn bởi tô' chất chung của đội<br /> ngũ giáo viên. Cần tiếp thu rộng rãi kinh nghiệm có ích<br /> của các quốc gia trên thê giới trong xây dựng đội ngũ giáo<br /> viên cho sự nghiệp giáo dục, căn cứ theo yêu cầư%iện đại<br /> hóa giáo dục để nghiên cứu xác định nhiệm vụ, mục tiêu<br /> của đội ngũ giáo viên, thiết thực áp dụng các biện pháp<br /> nhằm nỗ lực xây dựng một đội ngũ giáo viên thích ứng với<br /> yêu cầu hiện đại hóa giáo dục, có đạo đức sư phạm cao<br /> thượng, nghiệp vụ tinh thông, đầy sức sống.<br /> I- VAI TRÒ CỦA XÂY DựNG ĐỘI NGỦ GIÁO VIÊN<br /> TRONG HIỆN ĐẠI HÓA GIÁO DỤC<br /> Đội ngũ giáo viên chính là nền tảng của giáo dục, là<br /> cái gốc để chấn hưng giáo dục. Không ngừng nâng cao tô'<br /> <br /> 305<br /> <br /> chat của đội ngủ giáo viên, xây dựng một dội ngủ giáo viên<br /> nghiệp vụ tinh thông, cơ cấu hợp lý. tương đõì ổn định là<br /> điều kiện tiền đề và nội dung quan trọng để thực hiện<br /> hiện đại hóa giáo dục. c ầ n nhặn thức đầy đù vể tầm quan<br /> trọng và tính cấp bách trong vấn để tăng cường xảy dựng<br /> đội ngũ giáo viên, áp dụng các biện pháp mạnh hơn nữa<br /> nhàm kiên quyết thực hiện xây dựng đội ngủ giáo viên<br /> nhân dãn. đưa nhiệm vụ xây dựng đội ngũ giảo viên đi lên<br /> một tầm cao mới.<br /> 1. X ây dựng dội ngũ giáo viên là c á i g ố c đ ể hiện<br /> dại hóa giáo dục<br /> Trong thê giới ngày nay, khoa học - kỹ th u ật phát<br /> triển mau chóng, các quốc gia trên thế giói đều coi nâng<br /> cao năng lực sáng tạo là biện pháp chiến lược nhằm tăng<br /> cưòng sức mạnh tông hợp, nâng cao sức cạnỉl tranh hạt<br /> nhân. Môi trường cạnh tranh quốc tế gay gắt đã đặt ra<br /> cho dân tộc Trung Hoa nhiệm vụ xây dựng đất nưốc theo<br /> mô hình sáng tạo. Muốn xây dựng một đất nước theo mô<br /> hình sáng tạo, giáo dục phải là yếu tố hàng đầu, nhân tài<br /> là mấu chốt quan trọng. Để bồi dưỡng nên một đội ngũ<br /> nhân tài sáng tạo trên các mặt, đáp ứng nhu cầu của thời<br /> đại và yêu cầu xây dựng hiện đại hóa chủ nghĩa xã hội,<br /> đội ngũ giáo viên là nhân tô mang tính mấu chốt quyết<br /> định. Giáo viên phải giàu tính sáng tạo mới có thể bồi<br /> dưỡng nên những nhân tài sáng tạo. Tình hình mói<br /> nhiệm vụ mới xây dựng toàn diện xã hội khá già và xá}<br /> dựng quốc gia theo mô hình sáng tạo yêu cẩu rá t bứt<br /> 306<br /> <br /> thiết tăng cường hơn một bưốc nữa xây dựng đội ngũ giáo<br /> viên, làm cho đông đảo đội ngũ giáo viên có thể gánh vác<br /> tốt hơn nữa trọng trách lịch sử bồi dưỡng nên đội ngũ<br /> nhân tài chất lượng cao, cống hiến nhiêu hơn nữa cho<br /> sáng tạo tri thức, sáng tạo khoa học - kỹ thuật và sáng<br /> tạo vể mặt chế độ.<br /> Trong quá trình thúc đẩy hiện đại hóa giáo dục, buộc<br /> phải tập trung làm tốt ba nhiệm vụ công tác trọng tâm là:<br /> phổ cập và củng cố chắc giáo dục bắt buộc, ra sức phát<br /> triển giáo dục dạy nghề, thiết thực nâng cao giáo dục đại<br /> học, cao đẳng. Đội ngũ giáo viên là mấu chốt trong thực<br /> hiện ba nhiệm vụ nêu trên. Vấn đề "trào lưu lựa chọn<br /> trường" - một vấn đề hiện đang được dư luận xã hội hết<br /> sức chú ý, liên quan mật thiết tới lợi ích của quần chúng<br /> nhân dân thực chất chính là việc lựa chọn giáo viên, nói<br /> chính xác hơn nữa là lựa chọn giáo viên tốt. Sau khi bước<br /> vào giai đoạn đại chúng hóa giáo dục cao đẳng, đại học,<br /> quần chúng nhân dân đã quan tâm nhiều hởn tới vấn đề<br /> chất lượng giáo dục cao đẳng, đại học. Thực chất vấn đề<br /> chất lượng giáo dục cao đẳng, đại học cũng chính là vấn để<br /> liên quan tới chất lượng của giáo viên. Muốn ra sức phát<br /> triển giáo dục dạy nghề, trước tiên cần bồi dưỡng cho tốt<br /> một đội ngũ giáo viên giỏi hai mặt: vừa có nền tảng lý<br /> luận vững chắc lại vừa có kỹ năng tương đôi cao. Trong<br /> giải quyết rất nhiều mâu thuẫn nằm sâu bên trong của sự<br /> nghiệp giáo dục, biện pháp căn bản chính là bồi dưỡng nên<br /> một đội ngũ giáo viên chất lượng tốt hơn, đồng thòi phân<br /> bổ một cách hợp lý tài nguyên giáo viên.<br /> 307<br /> <br /> Giáo viên là người thừa hành cụ thể công tác dạy học<br /> trong các nhà trường. Sụ nâng cao tố chất vãn bóa. khoa<br /> học - kỷ thuật của học sinh, việc hình thành phẩm chết<br /> đạo đức. tu tưởng tốt đẹp của các em cho tới sự hình<br /> thành nên một cơ thể cường tráng, tố chất tâm lý lành<br /> mạnh... tất cả đều thực hiện thông qua thục tiễn lấy<br /> chính hành động, lời nói để truyền thụ, dạy dỗ cho học<br /> sinh trong quá trình dạy học của người giáo viên. Tố chất<br /> chính trị, tâm lý, trình độ kiến thức của người giáo viên<br /> ảnh hường quan trọng, trực tiếp tới bồi dưỡng nhán tài.<br /> Đặng Tiểu Bình chi ra: "Một nhà trường có thể bổi dưõng<br /> được các nhân tài đủ tiêu chuẩn cho sự nghiệp xây dựng<br /> chủ nghĩa xả hội hay không, bồi dưỡng nên đội ngũ người<br /> lao động có vãn hóa, có đủ đức, trí, thể phát triển toàn<br /> diện, có giác ngộ chủ nghĩa xă hội. Mấu chốt nằm ờ giáo<br /> viên"1. Tố chất của người giáo viên ảnh hưởng trực tiếp<br /> tới thực hiện mục tiêu giáo dục của trường học. Chì có<br /> không ngừng tảng cường xây dựng đội ngũ giáo viên,<br /> không ngừng nâng cao tố chất của ngưòi giáo viên trên<br /> các mặt tư tưởng chính trị, năng lực nghiệp vụ mới có thể<br /> bảo đảm cho chất lượng dạy học của nhà trường. Giáo<br /> viên là người tô' chức và người thực hiện các hoạt động<br /> dạy học. giáo dục. Cho dù là sự xác lập quan niệm giáo<br /> dục hiện đại, sự cải cách về nội dung, phương pháp, biện<br /> <br /> 1. Đặng Tiéu Binh: "Bài phát biểu trong Hội nghị cõng tác<br /> giáo dục toàn quốc", trích từ "Văn tuyển Đặng Tiểu Binh (19751982/'. Nxb. Nhãn dán. 1983. tr.lOõ.<br /> <br /> 308<br /> <br /> pháp giáo dục hay sự nâng cao chất lượng dạy học, tất cả<br /> đểu được thể hiện thông qua yêu cầu đối với giáo viên,<br /> đểu được thực hiện thông qua đội ngũ giáo viên. Tố chất<br /> và hình tượng chung của giáo viên trực tiếp ảnh hưởng<br /> tối diện mạo chung của sự nghiệp giáo dục, ảnh hưởng tới<br /> chất lượng và quy cách của việc bồi dưỡng nhân tài. Nền<br /> giáo dục hiện đại không thể tách ròi kỹ thuật giáo dục<br /> hiện đại. Giáo viên là những người nắm vững, sử dụng kỹ<br /> thuật giáo dục hiện đại. Việc phát huy tác dụng của kỹ<br /> thuật giáo dục hiện đại quyết định bởi đội ngũ giáo viên,<br /> máy móc và thiết bị cho dù thông minh tới mấy đi chăng<br /> nữa đểu không thể thay thế được tác dụng định hướng,<br /> dẫn dắt của giáo viên.<br /> <br /> 2. Xu thế quốc tế của dào tạo giáo viên<br /> Tăng cường xây dựng đội ngũ giáo viên, đào tạo giáo<br /> viên là mâu chốt quan trọng. Đào tạo giáo viên là cách gọi<br /> chung đối với công tác bồi dưỡng, huấn luyện giáo viên. Sự<br /> nghiệp đào tạ o giáo viên trê n t h ế giới h iện n a y đ an g trả i<br /> <br /> qua một cuộc cách mạng sâu sắc, biểu hiện nổi bật là sự<br /> chuyên nghiệp hóa của nghê giáo viên, học vấn ngày càng<br /> cao hơn, đào tạo suốt đời đôi với giáo viên.<br /> ■ T h ứ n h ấ t, x u t h ế chuyên n gh iệp hóa củ a n gh ề giáo<br /> <br /> viên. Từ trước tới nay, rất nhiều người cho rằng, chỉ cần có<br /> một hàm lượng tri thức nhất định là có thể làm giáo viên,<br /> giáo viên tiểu học, trung học là công việc ai ai cũng có thê<br /> làm. Quan niệm trên là phiến diện, có hại. Cùng với phân<br /> công nghề nghiệp xã hội n g ày một cụ thể hơn, giới giáo<br /> 309<br /> <br />