intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Cơ sở khai thác Mỏ hầm lò: Phần 2

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST
Báo xấu
301
lượt xem 105
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 của giáo trình Cơ sở Khai thác Mỏ hầm lò trình bày những nội dung sau: Công nghệ khai thác than trong lò chợ, khai thác quặng hầm lò, vận tải mỏ, thông gió mỏ - chế độ khí và bụi. Giáo trình này được dùng để giảng dạy cho sinh viên thuộc các chuyên ngành Máy và thiết bị mỏ, Điện khí hóa mỏ, Tự động hóa mỏ, Xây dựng công trình ngầm và mỏ, Tuyển khoáng, Trắc địa mỏ,...nhưng cũng có thể là tài liệu tham khảo bổ ích cho sinh viên của các chuyên ngành khác có quan tâm. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Cơ sở khai thác Mỏ hầm lò: Phần 2

  1. 65 Ch­¬ng 6 C«ng nghÖ khai th¸c than trong lß chî TËp hîp c¸c c«ng t¸c cÇn tiÕn hµnh ®Ó khai th¸c than trong lß chî ®­îc gäi lµ quy tr×nh c«ng nghÖ lß chî. C¸c c«ng t¸c cña quy tr×nh c«ng nghÖ lß chî ®­îc ph©n biÖt thµnh c¸c c«ng t¸c chÝnh vµ c¸c c«ng t¸c phô. Trong ®ã, c¸c c«ng t¸c chÝnh lµ: t¸ch than khái vØa nguyªn, ph¸ vì than ®Õn ®é côc phï hîp, xóc bèc than lªn thiÕt bÞ vËn t¶i, vËn chuyÓn than, chèng gi÷ lß chî vµ ®iÒu khiÓn ¸p lùc má; cßn c¸c c«ng t¸c phô th× bao gåm: vËn chuyÓn vËt liÖu chèng lß vµo lß chî, di chuyÓn thiÕt bÞ vËn t¶i cña lß chî theo tiÕn ®é cña nã, b¶o d­ìng vµ söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ trong lß chî, cung cÊp n¨ng l­îng (®iÖn, khÝ nÐn), th«ng giã, chiÕu s¸ng cho lß chî vµ v.v… Mét chu kú s¶n xuÊt cña lß chî lµ tËp hîp c¸c c«ng t¸c chÝnh vµ mét sè c«ng t¸c phô, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®Ó ®¶m b¶o dÞch chuyÓn lß chî qua mét kho¶ng dµi nµo ®ã vµ trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. 6.1. Chèng gi÷ lß chî Trong qu¸ tr×nh khÊu than ë lß chî, ®¸ v¸ch dÇn dÇn bÞ bãc lé, mÊt gèi tùa, tr¹ng th¸i c©n b»ng lùc bÞ ph¸ vì vµ d­íi t¸c dông cña träng l­îng b¶n th©n vµ cña c¸c líp ®¸ n»m trªn, chóng bÞ uèn vâng vµ r¹n nøt; diÖn bãc lé cµng lín th× ®¸ v¸ch cµng bÞ uèn m¹nh. NÕu kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng gi÷ ®¸ v¸ch kÞp thêi, th× ë kho¶ng c¸ch nµo ®ã kÓ tõ g­¬ng lß chî sÏ xÈy ra hiÖn t­îng sËp ®æ cña v¸ch xuèng kho¶ng trèng ®· khai th¸c. V¸ch trùc tiÕp sÏ sËp ®æ tr­íc vµ sau ®ã ®Õn l­ît v¸ch c¬ b¶n. V¸ch trùc tiÕp (h×nh 71, b) lµ c¸c líp ®¸ n»m trùc tiÕp trªn vØa than, chóng dÔ r¹n nøt vµ sËp ®æ ë mçi kho¶ng bãc lé t­¬ng ®èi ng¾n vµ khi cã chiÒu dµy kh¸ lín, chóng cã kh¶ n¨ng lÊp ®Çy kh«ng gian phÝa sau lß chî, tõ trô cña vØa tíi v¸ch c¬ b¶n. V¸ch c¬ b¶n lµ c¸c líp ®¸ n»m trªn v¸ch trùc tiÕp. Nã th­êng sËp ®æ chØ khi cã diÖn bãc lé kh¸ lín. §Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c khÊu than ®­îc an toµn vµ liªn tôc, cÇn ph¶i chèng gi÷ ®¸ v¸ch trong kho¶ng trèng gÇn g­¬ng ®óng lóc vµ ch¾c ch¾n. §Ó chèng lß, cã thÓ dïng nhiÒu lo¹i v× chèng, chóng cã thÓ ®­îc chia thµnh hai lo¹i chÝnh: v× chèng ®¬n vµ v× chèng tù hµnh c¬ khÝ ho¸. Theo c«ng dông, v× chèng ®¬n ®­îc chia thµnh v× chèng gÇn g­¬ng vµ v× chèng ph¸ ho¶. C¸c lo¹i v× chèng c¬ khÝ ho¸ võa cã vai trß cña v× gÇn g­¬ng vµ võa lµ v× chèng ph¸ ho¶.
  2. 66 6.1.1. V× chèng ®¬n gÇn g­¬ng V× chèng ®¬n gÇn g­¬ng gåm cã c¸c cét ®­îc bè trÝ thµnh c¸c hµng th¼ng vµ ®Òu ®Æn däc g­¬ng lß chî. C¸c cét ®­îc ®Æt d­íi xµ, mçi xµ cã tõ hai ®Õn bèn cét ®éi vµo th× t¹o thµnh mét khung chèng (h×nh 71, a). Xµ cã thÓ ®­îc ®Æt song song hay vu«ng gãc víi g­¬ng lß chî. Khi v¸ch trùc tiÕp cã h­íng c¸c thí nøt th¼ng gãc víi g­¬ng lß chî, th× ph¶i ®Æt xµ song song víi g­¬ng lß, nh­ vËy míi ®¶m b¶o gi÷ c¸c t¶ng ®¸ cã thÓ t¸ch rêi khái khèi vµ sËp ®æ xuèng kho¶ng trèng gÇn g­¬ng. Khung chèng kiÓu nµy ®­îc gäi lµ khung chèng däc. NÕu v¸ch trùc tiÕp cã h­íng c¸c thí nøt song song víi g­¬ng lß, th× ph¶i ®Æt xµ th¼ng gãc víi nã, tøc lµ ph¶i dïng khung chèng ngang (h×nh 71, a). a A- A B B A A B B-B H×nh 71. V× chèng ®¬n a- v× chèng gç; b- v× chèng thÐp; h1- v¸ch trùc tiÕp; b h2- v¸ch c¬ b¶n; I- kh«ng gian lß chî; h2 II- kho¶ng trèng ®· khai th¸c h1 I II Khi dïng khung chèng däc, chç s¸t g­¬ng cã c«ng nh©n lµm viÖc sÏ kh«ng ®­îc chèng gi÷. Ngoµi ra, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng khung chèng cã thÓ kh«ng ®ñ réng ®Ó bè trÝ thiÕt bÞ vµ m¸y mãc lµm viÖc ë g­¬ng lß khi xÐt ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña v¸ch. Cho nªn, ë c¸c vØa dèc tho¶i th­êng dïng khung chèng ngang. KiÓu khung chèng nµy cã kh¶ n¨ng chèng gi÷ phÇn v¸ch s¸t g­¬ng b»ng c¸c ®Çu xµ c«ng s¬n, kh«ng cÇn cét ®Ó khái c¶n trë ho¹t ®éng cña m¸y khÊu than.
  3. 67 Trong c¸c lß chî dèc 2 1 nghiªng vµ dèc ®øng th­êng sö dông c¸c khung chèng däc, bëi v× c¸c khung chèng nµy cã c¸c ®Çu xµ t× s¸t vµo nhau, hîp H×nh 72 thµnh mét tuyÕn liªn tôc däc C¸c khung chèng g­¬ng lß chî, chóng sÏ khã bÞ 2 däc trong lß chî ®æ hoÆc tr«i, tr­ît (h×nh 72). 1- cét; 2- xµ Tuú theo lo¹i vËt liÖu 1 ®­îc dïng, v× gÇn g­¬ng cã thÓ ®­îc lµm b»ng gç hay b»ng thÐp. V× chèng thÐp ngµy cµng ®­îc dïng nhiÒu h¬n, v× nã cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n h¼n v× chèng gç: dÔ th¸o l¾p, bÒn h¬n vµ cã ®Æc tÝnh c«ng t¸c tèt h¬n. Dïng v× thÐp sÏ gi¶m ®­îc mËt ®é v× chèng vµ n©ng cao møc ®é an toµn trong lß chî. Tuy vËy, chóng chØ phï hîp víi c¸c lß chî dèc tho¶i vµ dèc nghiªng. V× chèng ®¬n gÇn g­¬ng b»ng thÐp gåm cã c¸c cét vµ c¸c xµ cã khíp nèi b¶n lÒ. Còng cã thÓ dïng v× chèng hçn hîp, gåm c¸c cét thÐp vµ xµ gç. C¸c cét chèng ®¬n b»ng thÐp ®­îc ph©n biÖt thµnh: c¸c cét ma s¸t (h×nh 73, a, b vµ d) vµ c¸c cét thuû lùc (h×nh 73, c). a b c d 2 H×nh 73. C¸c cét chèng thÐp a, b vµ d- c¸c cét ma s¸t; 4 3 c- cét thuû lùc 1 Cét chèng ma s¸t gåm cã: vá cét (1), lâi cét (2) vµ æ kho¸ ma s¸t. Kho¸ ma s¸t gåm cã vá kho¸ (3) vµ nªm ma s¸t (4). Cét thuû lùc lµ mét lo¹i kÝch thñy lùc cã thÓ co duçi ®­îc, cã g¾n s½n b¬m tay ®Ó duçi cét. Xµ thÐp (h×nh 74) ®­îc chÕ t¹o theo tõng ®o¹n riªng biÖt víi nhiÒu cì kh¸c nhau. C¸c ®o¹n xµ cã thÓ l¾p ghÐp víi nhau b»ng c¸c khíp b¶n lÒ.
  4. 68 H×nh 74. C¸c kiÓu xµ thÐp 6.1.2. V× chèng ®¬n ph¸ ho¶ NÕu v× chèng gÇn g­¬ng gi÷ cho v¸ch trùc tiÕp khái sôt lë, th× v× chèng ph¸ ho¶ ®­îc bè trÝ ë biªn giíi gi÷a kh«ng gian lß chî vµ kho¶ng trèng ®· khai th¸c (xem h×nh 71, b), ®Ó cïng víi khèi than nguyªn cña g­¬ng lß chî lµm gèi tùa cho c¸c líp ®¸ v¸ch, ®¶m b¶o sù g¾n kÕt liªn tôc cña chóng. Do v× ph¸ ho¶ chÞu t¶i träng lín h¬n nhiÒu so víi v× gÇn g­¬ng, nªn nã ph¶i bÒn h¬n, cã t¶i träng ban ®Çu vµ t¶i träng c«ng t¸c lín h¬n. Theo tiÕn ®é cña g­¬ng lß chî, v× ph¸ ho¶ ®­îc dÞch chuyÓn tíi tuyÕn l¾p ®Æt míi gÇn g­¬ng lß. Kho¶ng c¸ch ë mçi lÇn dÞch chuyÓn v× ph¸ ho¶ ®­îc gäi lµ b­íc ph¸ ho¶. V× ph¸ ho¶ cã thÓ b»ng gç hay b»ng thÐp. Cã ba lo¹i v× ph¸ ho¶ b»ng gç phæ biÕn: hµng cét, côm cét vµ c¸c chång còi (h×nh 75). a b c d f e H×nh 75. C¸c lo¹i v× ph¸ ho¶ b»ng gç Hµng cét ph¸ ho¶ lµ c¸c cét gç ®­îc dùng theo tuyÕn ph¸ ho¶, däc lß chî. Hµng cét cã thÓ cã mét, hai hay ba d·y cét (h×nh 75, a, b vµ c). §Ó cã thÓ ®i l¹i ®­îc qua hµng cét ph¸ ho¶, cø c¸ch mçi kho¶ng dµi 3 ®Õn 5 m, cÇn chõa l¹i mét kho¶ng trèng tõ 0,7 ®Õn 1,0 m. Côm cét lµ nhãm cét cã tõ 4 ®Õn 16 cét, ®­îc ®Æt theo thø tù côm nµy tiÕp côm kia däc theo tuyÕn ph¸ ho¶ (h×nh 75, f), kho¶ng c¸ch gi÷a hai côm cét kÒ nhau th­êng tõ 2 ®Õn 3 m.
  5. 69 Chång còi ®­îc xÕp b»ng c¸c ®o¹n gç trßn hay gç sóc, lÇn l­ît tõng ®«i mét chång chÐo lªn nhau, tõ trô lªn tíi v¸ch cña vØa. §Ó dÔ thao t¸c khi xÕp còi, nhÊt lµ ë c¸c lß chî cã ®é dèc lín, ng­êi ta xÕp chóng dùa vµo c¸c cét cña v× chèng gÇn g­¬ng (h×nh 75, d), hoÆc dùa vµo c¸c cét phô ®­îc dùng thªm ë vÞ trÝ xÕp còi (h×nh 75, e). C¸c chång còi còng ®­îc dùng lÇn l­ît, nèi tiÕp nhau thµnh hµng, däc theo tuyÕn ph¸ ho¶ cña lß chî. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c còi th­êng lµ 2 ®Õn 3 m. V× ph¸ ho¶ b»ng thÐp còng cã d¹ng hµng cét, côm cét vµ chång còi. Chóng còng ®­îc l¾p dùng trong lß chî gièng nh­ c¸c v× chèng ph¸ ho¶ b»ng gç. ë c¸c vØa dèc tho¶i cã thÓ sö dông 4 c¸c lo¹i cét ph¸ ho¶ chuyªn dïng, ho¹t ®éng theo nguyªn lý ma s¸t (h×nh 76). CÊu 3 t¹o cña cét ph¸ háa ma s¸t nh­ sau: vá cét (1), phÇn trªn cña vá cét cã æ kho¸ ma s¸t (5), trôc vÝt chÝnh (2), trôc vÝt phô (3) vµ 2 H×nh 76 mò cét (4). Cét ph¸ ho¶ ChiÒu cao cña cét ®­îc ®iÒu chØnh ma s¸t b»ng c¸ch xoay vÝt chÝnh (2) t­¬ng ®èi víi vá cét (1) vµ ®Þnh vÞ nã b»ng c¸ch ®ãng 6 nªm (6) cña æ kho¸ ma s¸t (5). §Ó chÊt t¶i 5 cho cét, ng­êi ta chØ cÇn xoay vÝt phô (3) ng­îc chiÒu ren tíi møc ®é cÇn thiÕt. ViÖc th¸o cét cßn ®¬n g¶n h¬n: chØ cÇn ®ãng ng­îc nªm (6), vÝt chÝnh cïng vÝt phô vµ 1 mò cét sÏ tôt vµo trong vá cét. Trong lß chî, c¸c cét ph¸ ho¶ kÓ trªn ®­îc bè trÝ c¸ch ®Òu nhau däc theo tuyÕn ph¸ ho¶. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c cét ph¸ ho¶ th­êng lµ 1 ®Õn 3 m. Bªn c¹nh c¸c cét ph¸ ho¶ ma s¸t, ng­êi ta còng chÕ t¹o c¸c cét ph¸ ho¶ thuû lùc. 6.1.3. V× chèng tù hµnh c¬ khÝ ho¸. Dïng v× chèng tù hµnh c¬ khÝ ho¸ cã thÓ lo¹i trõ hoµn toµn lao ®éng thñ c«ng nÆng nhäc trong c«ng t¸c chèng gi÷ lß chî vµ ®iÒu khiÓn ¸p lùc má. V× chèng c¬ khÝ ho¸ ®­îc l¾p ghÐp tõ nhiÒu ®o¹n v× chèng riªng biÖt. C¸c ®o¹n v× cã liªn hÖ trùc tiÕp víi nhau, hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua thiÕt bÞ vËn t¶i trong lß chî, khi ®ã chóng cßn cã nhiÖm vô di chuyÓn thiÕt bÞ vËn t¶i cña lß chî theo tiÕn ®é khÊu g­¬ng.
  6. 70 a H×nh 77. V× chèng tù hµnh c¬ khÝ ho¸ a- kiÓu ®ì; b- kiÓu ch¾n; c- kiÓu ch¾n-®ì; d- kiÓu ®ì-ch¾n b Theo ph­¬ng ph¸p t¸c dông t­¬ng hç víi ®¸ v¸ch vµ c¸ch b¶o vÖ kh«ng gian lß chî, c¸c v× chèng c¬ khÝ ho¸ ®­îc chia thµnh bèn lo¹i: kiÓu ®ì, kiÓu ch¾n, kiÓu c ch¾n-®ì vµ kiÓu ®ì-ch¾n. V× chèng kiÓu ch¾n chØ cã t¸c dông ng¨n c¸ch kh«ng gian lß chî víi khèi ®¸ v¸ch ®· ph¸ ho¶. Hai kiÓu cuèi cïng ®Òu lµ v× chèng hçn hîp, chóng cã c¶ c¬ cÊu ®ì vµ c¬ cÊu d ch¾n. Theo ®iÒu kiÖn ¸p dông, c¸c v× chèng c¬ khÝ ho¸ ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i ®Ó phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn gãc dèc vµ chiÒu dµy kh¸c nhau cña c¸c vØa than. 6.2. §iÒu khiÓn ¸p lùc má trong lß chî TËp hîp c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu chØnh sù xuÊt hiÖn ¸p lùc má trong lß chî, nh»m môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn lµm viÖc an toµn, ®­îc gäi lµ ®iÒu khiÓn ¸p lùc má hay lµ ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ¸p lùc má, ®ã lµ: ph¸ ho¶ toµn phÇn, chÌn lß tõng phÇn, chÌn lß toµn phÇn, gi÷ ®¸ v¸ch trªn c¸c trô than, cho ®¸ v¸ch h¹ tõ tõ… 6.2.1. Ph¸ ho¶ toµn phÇn B¶n chÊt cña A-A ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch ph¸ ho¶ toµn phÇn lµ: theo tiÕn A A ®é cña g­¬ng lß chî, dïng c¸c v× chèng ph¸ ho¶ ®Æt däc theo biªn H×nh 78. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn giíi gi÷a kh«ng gian ¸p lùc má ph¸ ho¶ toµn phÇn
  7. 71 lß chî vµ kho¶ng trèng ®· khai th¸c, ®Ó lµm gèi tùa cho ®¸ v¸ch trùc tiÕp vµ “c¾t” nã sËp ®æ vÒ phÝa sau lß chî (h×nh 78). §iÒu kiÖn ¸p dông chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®¸ v¸ch trùc tiÕp ph¶i cã ®ñ chiÒu dµy, ®Ó sau khi sËp ®æ cã kh¶ n¨ng lÊp kÝn kho¶ng trèng ®· khai th¸c, tõ trô cña vØa lªn tíi v¸ch c¬ b¶n. Nh­ vËy míi gi¶m ®­îc ¸p lùc t¸c dông lªn v× chèng gÇn g­¬ng xuèng møc thÊp nhÊt. Cã hai c¸ch tiÕn hµnh ph¸ ho¶ ®¸ v¸ch. C¸ch thø nhÊt lµ tr­íc khi ph¸ ho¶ cÇn dùng hµng v× chèng ph¸ ho¶ míi, n»m vÒ phÝa gÇn g­¬ng vµ c¸ch hµng v× chèng ph¸ ho¶ cò mét kho¶ng ®óng b»ng b­íc ph¸ ho¶. Sau ®ã, th¸o dì hµng v× chèng cò vµ khi ®ã ®¸ v¸ch bÞ mÊt gèi tùa, sÏ tù sËp ®æ xuèng kho¶ng trèng ®· khai th¸c. C¸ch thø hai ®¬n gi¶n h¬n: di chuyÓn lÇn l­ît tõng v× chèng ph¸ ho¶, tõ vÞ trÝ cò sang vÞ trÝ míi vµ ®¸ v¸ch sÏ tù sËp ®æ. Khi lß chî cã ®é dèc kh«ng qu¸ 150, cã thÓ tiÕn hµnh ph¸ ho¶ theo chiÒu tõ d­íi lªn trªn, hoÆc tõ trªn xuèng d­íi. Nh­ng khi lß chî dèc h¬n (>150), th× chØ ®­îc ph¸ ho¶ theo h­íng tõ d­íi lªn trªn, v× nÕu ph¸ ho¶ theo h­íng ng­îc l¹i, ®¸ v¸ch sau khi bÞ sËp ®æ, tr«i theo chiÒu dèc, sÏ lät vµo kh«ng gian lß chî. 6.2.2. ChÌn lß tõng phÇn Ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ¸p lùc má chÌn lß tõng phÇn ®­îc ¸p dông khi v¸ch cña vØa lµ c¸c líp ®¸ khã ph¸ háa. §Ó tiÕn hµnh chÌn tõng phÇn, cã thÓ ®µo c¸c lß lÊy ®¸ ®i theo ph­¬ng cña vØa trong kho¶ng trèng ®· khai th¸c (h×nh 79). §¸ lÊy ®­îc khi ®µo c¸c lß nµy sÏ ®­îc xÕp thµnh c¸c d¶i ®¸ chÌn, n»m xen kÏ gi÷a c¸c lß lÊy ®¸. Khi viÖc ®µo c¸c lß lÊy ®¸ kh«ng cung cÊp ®ñ ®¸ ®Ó chÌn, th× buéc ph¶i lÊy ®¸ tõ c¸c g­¬ng lß chuÈn bÞ hoÆc lÊy tõ mÆt ®Êt xuèng. A A-A lß lÊy ®¸ B B d¶i ®¸ chÌn B-B A H×nh 79. S¬ ®å ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch b»ng chÌn lß tõng phÇn
  8. 72 Trong ph­¬ng ph¸p nµy, c¸c d¶i ®¸ chÌn th­êng lÊp kÝn 60-80% kho¶ng trèng ®· khai th¸c, chóng tiÕp nhËn phÇn lín ¸p lùc má truyÒn tõ v¸ch xuèng, do ®ã gi¶m ®­îc ¸p lùc t¸c dông lªn v× chèng lß chî. ViÖc xÕp c¸c d¶i ®¸ chÌn ®­îc tiÕn hµnh liÒn sau tiÕn ®é khÊu g­¬ng lß chî. 6.2.3. ChÌn lß toµn phÇn Ngoµi ý nghÜa chÝnh lµ ®iÒu khiÓn ¸p lùc má, ph­¬ng ph¸p chÌn lß toµn phÇn cßn cã môc ®Ých lµm gi¶m tæn thÊt kho¸ng s¶n, b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh tù nhiªn vµ nh©n t¹o trªn mÆt ®Êt, ng¨n ngõa ch¸y má vµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ th«ng giã ë khu khai th¸c. Cã thÓ nãi chÌn lß toµn phÇn lµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ¸p lùc má cã hiÖu qu¶ nhÊt, nh­ng l¹i tèn kÐm nhÊt. Khi chÌn lß toµn phÇn, vËt liÖu chÌn ®­îc ®­a vµo khu vùc chÌn phÝa sau lß chî theo lß däc vØa th«ng giã. ë c¸c lß chî cã gãc dèc lín h¬n 400, cã thÓ chÌn lß b»ng ph­¬ng ph¸p tù ch¶y. Cßn ë c¸c tr­êng hîp kh¸c ph¶i dïng mét trong ba ph­¬ng ph¸p: chÌn lß b»ng thiÕt bÞ c¬ khÝ, chÌn lß b»ng søc n­íc vµ chÌn lß b»ng khÝ nÐn. Trong hai ph­¬ng ph¸p cuèi, vËt liÖu chÌn ®­îc vËn chuyÓn theo ®­êng èng. 6.2.4. Gi÷ ®¸ v¸ch trªn c¸c trô than Trong ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ¸p lùc má nµy, theo tiÕn ®é khai th¸c than ng­êi ta chõa l¹i c¸c trô than nguyªn khèi qua mçi kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh trong kho¶ng trèng ®· khai th¸c. KÝch th­íc cña c¸c trô than vµ kho¶ng c¸ch gi÷a chóng ®­îc tÝnh chän dùa vµo chiÒu s©u khai th¸c, chiÒu dµy vµ ®é kiªn cè cña vØa than, tÝnh chÊt cña ®¸ v¸ch vµ ®¸ trô. Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c hÖ thèng khai th¸c buång vµ buång-cét. Trong ®ã, v¸ch cña buång khÊu ®­îc chèng b»ng v× neo hoÆc kh«ng cÇn chèng gi÷, trô than gi÷a c¸c buång khÊu cã chiÒu réng gÇn b»ng chiÒu dµy cña vØa. C¸c trô than sÏ tiÕp nhËn ¸p lùc do c¸c líp ®¸ v¸ch g©y ra vµ cã thÓ tån t¹i trong thêi gian kh¸ dµi. KhuyÕt ®iÓm lín cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ tæn thÊt than rÊt lín vµ kh«ng ¸p dông ®­îc cho c¸c vØa than cã tÝnh tù ch¸y. 6.2.5. H¹ ®¸ v¸ch tõ tõ NÕu v¸ch cña vØa lµ lo¹i ®¸ liªn kÕt tèt, cã kh¶ n¨ng kh«ng r¹n nøt khi bÞ uèn vâng, th× cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ¸p lùc má h¹ ®¸ v¸ch tõ tõ (h×nh 80). B¶n chÊt cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ: theo tiÕn ®é cña g­¬ng lß chî ng­êi ta dÞch chuyÓn c¸c chång còi, d­íi t¸c ®éng cña tù träng vµ träng l­îng cña c¸c
  9. 73 líp ®¸ n»m trªn, v¸ch trùc tiÕp sÏ bÞ uèn vâng dÇn dÇn, råi gèi xuèng trô cña vØa. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã hiÖu qu¶ cao khi ®¸ trô cã kh¶ n¨ng tr­¬ng bïng. H×nh 80. §iÒu khiÓn ¸p lùc má b»ng ph­¬ng ph¸p h¹ ®¸ v¸ch tõ tõ Ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch kÓ trªn, ë c¸c vØa dèc ®øng cßn cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p ®Ó l¹i c¸c chång còi gç trong kho¶ng trèng ®· khai th¸c. Khi ®ã, A A v¸ch sÏ tùa lªn c¸c chång còi ®­îc ®Ó l¹i, tÊt nhiªn nã sÏ dÇn dÇn nÐn Ðp vµ ph¸ hñy c¸c chång còi, råi sËp ®æ ë kho¶ng c¸ch kh¸ xa g­¬ng lß chî, mµ kh«ng g©y ¶nh h­ëng tíi c¸c c«ng t¸c lß chî. KhuyÕt ®iÓm chñ yÕu A-A cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ l­îng tiªu hao gç chèng lß rÊt cao, cho nªn hiÖn nay rÊt Ýt ®­îc sö dông. 6.3. C«ng nghÖ khai th¸c than ë lß chî b»ng ph­¬ng ph¸p khoan næ m×n ë c¸c vØa dèc tho¶i vµ nghiªng a a-a a a b-b b b b c-c c c c H×nh 81. C¸c s¬ ®å bè trÝ lç m×n trªn g­¬ng lß chî a- víi mét hµng lç m×n; b- víi hai hµng lç m×n; c- víi ba hµng lç m×n
  10. 74 C«ng nghÖ khai th¸c than b»ng ph­¬ng ph¸p khoan næ m×n hiÖn ®ang ®­îc ¸p dông réng r·i ë n­íc ta. D¹ng c«ng nghÖ nµy cã c¸c c«ng t¸c chÝnh sau ®©y: khoan lç m×n, n¹p vµ næ m×n ®Ó t¸ch ph¸ than, xóc bèc vµ vËn t¶i than däc lß chî, chèng gi÷ lß chî vµ ®iÒu khiÓn ¸p lùc má. Cßn c¸c c«ng t¸c phô ë ®©y th× bao gåm: vËn chuyÓn gç chèng lß vµo lß chî, di chuyÓn thiÕt bÞ vËn t¶i cña lß chî sau mçi lÇn khÊu than, th«ng giã cho lß chî sau khi næ m×n vµ v.v... §Ó t¸ch ph¸ than trong lß chî b»ng søc næ, ng­êi ta sö dông c¸c lç m×n nhá. Chóng ®­îc bè trÝ t­¬ng ®èi c¸ch ®Òu nhau trªn g­¬ng lß chî thµnh tõng hµng. Sè hµng lç m×n ë g­¬ng lß phô thuéc vµo chiÒu dµy cña vØa hay chiÒu cao cña lß chî, cã thÓ lµ mét, hai hoÆc ba hµng (h×nh 81). Khi g­¬ng lß chî cã hai hoÆc ba hµng lç m×n, chóng th­êng ®­îc bè trÝ so le nhau ®Ó ph¸ vôn than ®ång ®Òu h¬n. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lç m×n trong g­¬ng than kh«ng ®­îc nhá h¬n 0,6 m ®Ó khái kÝch næ lÉn nhau. ChiÒu réng cña d¶i than ë mçi lÇn næ m×n th­êng lµ 1,0-1,2 m vµ ph¶i ®­îc chän phï hîp víi b­íc l¾p dùng c¸c khung chèng còng nh­ víi b­íc ph¸ háa ®¸ v¸ch. A-A A A H×nh 82 S¬ ®å lß chî khi khÊu than B-B b»ng ph­¬ng ph¸p khoan næ m×n B Khi næ m×n ph¸ than, ng­êi ta chia g­¬ng lß chî thµnh nhiÒu ®o¹n vµ sÏ tiÕn hµnh næ m×n lÇn l­ît ë tõng ®o¹n ®ã. ChiÒu dµi cña mçi ®o¹n lß chî th­êng
  11. 75 lµ 10-50 m. ViÖc ph©n ®o¹n lß chî nh­ vËy b¶o ®¶m kh«ng lµm mÊt tÝnh æn ®Þnh cña c¸c v× chèng, cña ®¸ v¸ch vµ ®¸ trô, ®ång thêi thiÕt bÞ vËn t¶i trong lß chî kh«ng bÞ chÊt t¶i qu¸ møc trong khi næ m×n. Sau khi næ m×n ë mçi ®o¹n lß chî, ng­êi ta tiÕn hµnh xóc bèc vµ vËn chuyÓn than ph¸ ®­îc, råi dùng v× chèng gÇn g­¬ng ë ®o¹n lß chî ®ã. ViÖc næ m×n ë ®o¹n tiÕp sau chØ ®­îc b¾t ®Çu khi ®o¹n tr­íc ®· ®­îc chèng gi÷ hoµn chØnh (h×nh 82). ë c¸c g­¬ng lß chî cã ®é dèc v­ît qu¸ 38-400, kh«ng cÇn ph¶i xóc bèc vµ vËn chuyÓn than sau khi næ m×n, v× khi ®ã than cã kh¶ n¨ng tù ch¶y trªn nÒn lß chî, xuèng phÝa lß däc vØa vËn t¶i. Khi lß chî cã gãc dèc nhá h¬n 38-400, than mÊt kh¶ n¨ng tù tr­ît do kh«ng th¾ng næi lùc c¶n ma s¸t víi nÒn lß. Khi ®ã ng­êi ta lµm gi¶m lùc ma s¸t b»ng c¸ch cho than ch¶y theo m¸ng tr­ît. Tuy vËy, víi ®é dèc cña lß chî nhá h¬n 250, th× m¸ng tr­ît còng hÕt t¸c dông vµ ph¶i thay nã b»ng m¸ng cµo. a- BiÓu ®å tæ chøc c«ng t¸c lß chî ChiÒu Ca I Ca II Ca III Ký hiÖu dµi lß chî (m) 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 100 N¹p, næ m×n, th«ng giã Xóc bèc, söa g­¬ng, 75 dän nÒn, chèng lß Khoan lç m×n 50 ChuyÓn gç ChuyÓn m¸ng tr­ît 25 XÕp còi Ph¸ ho¶ ®¸ v¸ch 0 b- BiÓu ®å bè trÝ nh©n lùc lß chî Sè c«ng nh©n tæng Ca I Ca II Ca III TT C«ng viÖc sè ca I ca II caIII c.nh 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 1 N¹p, næ m×n, th«ng giã (3) (3) - (6) 2 Xóc bèc, s.g, d.n, chèng lß 14 14 - 28 3 Khoan lç m×n 3 3 - 6 4 ChuyÓn gç 5 5 (22) 10 5 ChuyÓn m¸ng tr­ît - - 4 4 6 XÕp còi - - 18 18 7 Ph¸ háa ®¸ v¸ch - - (22) (22) Céng 22 22 22 66 H×nh 83. ThÝ dô vÒ tæ chøc c«ng t¸c lß chî theo c«ng nghÖ khoan næ m×n
  12. 76 Trong khi næ m×n, søc næ sÏ hÊt mét phÇn than, chÊt lªn thiÕt bÞ vËn t¶i ë lß chî. Cßn phÇn lín than næ ®­îc sÏ ®­îc xóc bèc b»ng ph­¬ng ph¸p thñ c«ng. Thø tù khai th¸c c¸c ®o¹n lß chî th­êng lµ tõ d­íi lªn trªn. Sau khi ®· khÊu vµ chèng ë tÊt c¶ c¸c ®o¹n lß chî, chiÒu réng cña lß chî sÏ v­ît qu¸ møc cÇn thiÕt. Do ®ã, tr­íc khi khÊu luång míi, cÇn ph¶i di chuyÓn thiÕt bÞ vËn t¶i cña lß chî vµ di chuyÓn hµng v× chèng ph¸ háa. Lóc nµy, cã thÓ th¸o dì c¸c v× chèng gÇn g­¬ng ®· lät vµo tuyÕn sau, ®Ó sö dông l¹i ë luång míi. ViÖc vËn chuyÓn gç chèng lß vµo lß chî cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi cïng víi c¸c c«ng viÖc kh¸c. H×nh thøc c«ng nghÖ nªu trªn th­êng ®­îc tæ chøc theo mét chu kú s¶n xuÊt cña lß chî, hay theo thêi gian mét ngµy-®ªm. ViÖc tæ chøc c¸c c«ng t¸c lß chî ®­îc thÓ hiÖn trªn biÓu ®å tæ chøc c«ng t¸c. §ã lµ mét tµi liÖu kü thuËt, chØ râ thø tù thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c trong lß chî vÒ c¶ thêi gian vµ kh«ng gian. BiÓu ®å tæ chøc c«ng t¸c lß chî bao giê còng ®i liÒn víi biÓu ®å bè trÝ nh©n lùc, cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c. Hai biÓu ®å nµy cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vÒ mÆt thêi gian. H×nh 83 lµ mét thÝ dô vÒ c¸ch tæ chøc c¸c c«ng t¸c lß chî khi ¸p dông c«ng nghÖ khoan næ m×n. Trong ®ã, mçi ngµy-®ªm thùc hiÖn ®­îc mét chu kú s¶n xuÊt. 6.4. C«ng nghÖ khai th¸c than b»ng m¸y liªn hîp khÊu hÑp C¸c lo¹i m¸y liªn hîp khai th¸c than dïng trong lß chî ®­îc ph©n biÖt thµnh m¸y khÊu réng vµ m¸y khÊu hÑp. NÕu m¸y liªn hîp cã thÓ khÊu mét d¶i than réng h¬n 1 m, th× nã ®­îc gäi lµ m¸y khÊu réng; cßn nÕu nã khÊu ®­îc d¶i than réng kh«ng qu¸ 1 m, th× ®­îc gäi lµ m¸y khÊu hÑp. 3 H×nh 84 1 M¸y liªn hîp khÊu hÑp 2 3 5 4 V× m¸y liªn hîp khÊu hÑp cã chiÒu réng khÊu t­¬ng øng víi mét b­íc ®Æt v× chèng gÇn g­¬ng hoÆc víi mét b­íc di chuyÓn v× chèng c¬ khÝ hãa, cho nªn nã ®­îc sö dông réng r·i vµ dÇn dÇn thay thÕ m¸y liªn hîp khÊu réng. M¸y
  13. 77 liªn hîp khÊu hÑp lµm viÖc kÕt hîp víi v× chèng ®¬n, ®­îc chÕ t¹o víi c¸c chiÒu réng khÊu 0,8-0,9 vµ 1,0 m; cßn nÕu nã ®i ®ång bé v× chèng c¬ khÝ hãa, th× cã chiÒu réng khÊu lµ 0,4-0,5 vµ 0,63 m. 7 A A A-A 1 H×nh 85. S¬ ®å lß chî 4 dïng m¸y liªn hîp cïng 5 m¸ng cµo uèn vµ v× chèng B B B-B 3 ®¬n b»ng thÐp 3 1- M¸y liªn hîp; 2- M¸ng 2 cµo uèn; 3- Xµ c«ng s¬n 6 cã khíp b¶n lÒ; 4- Cét C-C thñy lùc ®¬n; 5- Cét ph¸ C 5 C háa thñy lùc; 6- KÝch thñy lùc ngang; 7- C¸c dÇm gç hoÆc thÐp b¶o vÖ ®Çu D-D m¸ng cµo. D D 7
  14. 78 M¸y liªn hîp ®¶m nhËn ba kh©u c«ng t¸c chÝnh: t¸ch than khái vØa, ph¸ vì than vµ xóc bèc than lªn thiÕt bÞ vËn t¶i cña lß chî. M¸y liªn hîp khÊu hÑp cã thÓ khÊu than theo c¶ hai chiÒu: ng­îc chiÒu dèc vµ xu«i chiÒu dèc cña lß chî. ë c¸c lß chî dèc tíi 350, nã th­êng di chuyÓn dùa trªn khung cña m¸ng cµo hay m¸ng tr­ît ®Ó dÔ dµng ®Þnh h­íng khÊu trong khi lµm viÖc. Cßn ë c¸c lß chî dèc h¬n, nã ®­îc kÐo tr­ît trªn nÒn lß chî hay trô cña vØa. Trªn h×nh 84 thÓ hiÖn mét kiÓu m¸y liªn hîp ®iÓn h×nh. M¸y gåm cã: th©n m¸y (1), tay m¸y (2), c¸c tang khÊu (3). Ngoµi ra, nã cßn cã bèn ch©n ®Õ (4) cã thÓ tr­ît trªn khung cña m¸ng cµo lß chî (5). C¸c tang khÊu ®Òu cã kÕt cÊu r·nh xo¾n vµ c¸c r¨ng c¾t than. Khi ho¹t ®éng, chóng cã t¸c dông t¸ch ph¸ than vµ xóc bèc than lªn m¸ng cµo. C¸c tang khÊu cßn cã thÓ ®­îc n©ng lªn hay h¹ xuèng nhê c¸c tay m¸y, ®Ó khÊu hÕt than khi vØa cã chiÒu dµy thay ®æi. Ho¹t ®éng däc lß chî, m¸y di chuyÓn b»ng c¸ch tr­ît trªn khung cña m¸ng cµo, nhê c¸c bé phËn di chuyÓn m¸y. Khi lß chî ®­îc chèng gi÷ b»ng v× chèng thñy lùc ®¬n, th× m¸y liªn hîp th­êng lµm viÖc cïng víi m¸ng cµo uèn. Lóc ®ã, ®Ó hoµn thµnh mét chu kú s¶n xuÊt trong lß chî cÇn thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c sau ®©y: XuÊt ph¸t tõ mét trong hai buång khÊu ë hai ®Çu lß chî (cßn ®­îc gäi lµ kh¸m, h×nh 85), m¸y liªn hîp b¾t ®Çu khÊu mét d¶i than th­êng cã chiÒu réng lµ 0,8 m. Võa khÊu than, m¸y võa xóc bèc than vµ di chuyÓn vÒ phÝa ®Çu ®èi diÖn cña lß chî, b»ng c¸ch tr­ît trªn khung cña m¸ng cµo. Ngay sau tiÕn ®é khÊu than cña m¸y, phÇn ®¸ v¸ch bÞ nã bãc lé ®­îc chèng gi÷ b»ng c¸c ®o¹n xµ c«ng s¬n. §Ó dÔ dµng l¾p c¸c ®o¹n xµ nµy, ng­êi ta chän c¸c ®o¹n xµ cã thÓ l¾p ghÐp víi nhau b»ng khíp b¶n lÒ vµ cã chiÒu dµi lµ 0,8 m, t­¬ng øng víi chiÒu réng khÊu cña m¸y liªn hîp (mÆt c¾t B-B, h×nh 85). Còng cïng víi tiÕn ®é khÊu cña m¸y liªn hîp, ë kho¶ng c¸ch 15-20 m phÝa sau m¸y, ng­êi ta tiÕn hµnh di chuyÓn m¸ng cµo sang luång míi. ViÖc nµy ®­îc thùc hiÖn nhê c¸c kÝch thñy lùc ngang chuyªn dïng. B­íc di chuyÓn m¸ng cµo còng t­¬ng øng víi chiÒu réng cña d¶i khÊu. M¸ng cµo ®­îc ®Èy sang luång míi ®Õu ®©u, cÇn dùng cét chèng gÇn g­¬ng, ®ì vµo xµ c«ng s¬n ngay ®Õn ®Êy (mÆt c¾t C-C, h×nh 85). TÊt nhiªn, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng cét chèng gÇn g­¬ng sÏ t­¬ng øng víi b­íc di chuyÓn m¸ng cµo vµ b»ng chÝnh chiÒu réng cña d¶i khÊu (0,8 m). Sau khi ®· dùng c¸c cét chèng gÇn g­¬ng ë luång míi, th× cã thÓ di chuyÓn c¸c cét ph¸ háa vµ thu håi c¸c cét gÇn g­¬ng vµ c¸c ®o¹n xµ ®· bÞ lät vµo kho¶ng trèng ®· khai th¸c. C¸c cét ph¸ háa th­êng ®­îc di chuyÓn b»ng têi
  15. 79 c¸p hoÆc kÝch thñy lùc chuyªn dïng. B­íc ph¸ háa còng t­¬ng øng víi chiÒu réng d¶i khÊu. C¸c c«ng t¸c kÓ trªn ®­îc tiÕn hµnh cïng mét thêi gian, liÒn phÝa sau m¸y liªn hîp, ë nh÷ng kho¶ng c¸ch kh¸c nhau phï hîp vµ tiÕp diÔn cho ®Õn khi m¸y khÊu trän vÑn mét d¶i than. Sau khi xem xÐt vµ b¶o d­ìng m¸y liªn hîp, th× cã thÓ b¾t ®Çu mét chu kú khai th¸c míi. Mäi c«ng viÖc sÏ ®­îc lÆp l¹i nh­ ë chu kú tr­íc, chØ kh¸c lµ m¸y liªn hîp sÏ khÊu than theo chiÒu ng­îc l¹i. Trªn h×nh 86 lµ mét thÝ dô vÒ tæ chøc c¸c c«ng t¸c lß chî, khi ¸p dông h×nh thøc c«ng nghÖ võa ®­îc ph©n tÝch ë trªn. Trong ®ã, mét ngµy-®ªm cã hai ca s¶n xuÊt vµ mét ca b¶o d­ìng, söa ch÷a thiÕt bÞ, m¸y mãc trong lß chî. Trong mçi ca s¶n xuÊt thùc hiÖn ®­îc hai chu kú. a L Ca I Ca II Ca III Ký hiÖu (m) 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 200 KhÊu than Söa g­¬ng, dän nÒn, chèng t¹m §Èy m¸ng cµo Dùng cét gÇn g­¬ng 100 Ph¸ háa ®¸ v¸ch KhÊu vµ chèng buång B¶o d­ìng, söa ch÷a thiÕt bÞ 0 b Sè c«ng nh©n Tæng Ca I Ca II Ca III TT C«ng viÖc Ca I Ca II Ca III c.nh©n 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 1 KhÊu than 2 2 - 4 2 S.g, dän nÒn, chèng t¹m 3 3 - 6 3 §Èy m¸ng cµo 3 3 - 6 4 Dùng cét gÇn g­¬ng 5 5 - 10 5 Ph¸ háa ®¸ v¸ch 8 8 - 16 6 KhÊu vµ chèng buång 4 4 - 8 7 B.d., söa ch÷a thiÕt bÞ 1 1 8 10 Céng 26 26 8 60 H×nh 86. Tæ chøc c«ng t¸c lß chî theo c«ng nghÖ dïng m¸y liªn hîp vµ v× chèng thñy lùc ®¬n a- biÓu ®å tæ chøc c«ng t¸c lß chî; b- biÓu ®å bè trÝ nh©n lùc 6.5. C«ng nghÖ khai th¸c than b»ng m¸y bµo Cïng víi viÖc khÊu than b»ng m¸y liªn hîp, khÊu than b»ng m¸y bµo lµ mét trong nh÷ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ khai th¸c than tiªn tiÕn trong lß chî dµi. C«ng nghÖ khÊu than b»ng m¸y bµo cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y: dïng bé phËn c«ng t¸c kiÓu l­ìi bµo hít tõng m¶ng than ë g­¬ng lß chî; khi khÊu
  16. 80 than, bé phËn c«ng t¸c (l­ìi bµo) di chuyÓn däc g­¬ng lß víi tèc ®é lín, cã thÓ tíi 60 m/phót; chiÒu réng khÊu ë mçi luång khÊu ®­îc rót ng¾n, kho¶ng 50-150 mm; thùc hiÖn viÖc chèng lß vµ ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch khi g­¬ng lß chî dÞch chuyÓn liªn tôc qua c¸c kho¶ng ng¾n. Theo tèc ®é di chuyÓn cña l­ìi bµo khi khÊu than, ng­êi ta ph©n biÖt m¸y bµo nhanh vµ m¸y bµo chËm. M¸y bµo nhanh (h×nh 87) cÊu t¹o gåm: th©n bµo vµ c¸c tÇng l¾p dao. Sè tÇng l¾p dao cña l­ìi bµo phô thuéc vµo chiÒu dµy khÊu cña vØa. C¸c mòi dao th­êng cã d¹ng h×nh nªm. H×nh 87 M¸y bµo cña h·ng DBT (Liªn bang §øc) L­ìi bµo cã thÓ khÊu than theo s¬ ®å con thoi (khÊu theo hai chiÒu). Khi khÊu, c¸c mòi dao cña nã r¹ch vµo g­¬ng lß ®Ó t¸ch mét líp than, cßn th©n bµo sÏ g¹t than lªn m¸ng cµo. Khi chuyÓn ®éng däc g­¬ng lß chî, l­ìi bµo tùa vµo c¬ cÊu h­íng ®éng ®­îc g¾n chÆt vµo m¸ng cµo. L­ìi bµo di chuyÓn ®­îc nhê vßng xÝch kÐo cã hai ®Çu ®­îc g¾n vµo th©n bµo. Lùc kÐo xÝch ®­îc truyÒn tõ c¸c bé truyÒn ®éng ®Æt ë hai ®Çu m¸ng cµo lß chî. Mét chu kú s¶n xuÊt cña lß chî dïng m¸y bµo bao gåm c¸c c«ng t¸c sau: Tr­íc mçi d¶i khÊu, cÇn kiÓm tra tr¹ng th¸i cña m¸y bµo. ViÖc bµo than do hai thî m¸y ®iÒu khiÓn, mçi ng­êi lµm viÖc ë mét ®Çu truyÒn ®éng cña m¸y bµo. Hä võa ®iÒu khiÓn m¸y bµo khÊu than theo hai chiÒu, võa di chuyÓn ®Çu truyÒn ®éng cïng l­ìi bµo sau mçi d¶i khÊu ë hai ®Çu lß chî, trong c¸c buång khÊu. ViÖc di chuyÓn nµy ®­îc thùc hiÖn nhê c¸c kÝch thñy lùc ngang, ®­îc g¾n s½n vµo m¸ng cµo lß chî. C¸c thî m¸y cßn ph¶i xem xÐt tr¹ng th¸i c¸c dao c¾t cña l­ìi bµo vµ chó ý theo dâi c¸c tÝn hiÖu cña c«ng nh©n lß chî truyÒn ra, bëi v× b»ng m¾t th­êng, tõ vÞ trÝ c«ng t¸c cña m×nh thî m¸y kh«ng thÓ theo dâi ®­îc ho¹t ®éng cña l­ìi bµo trong lß chî. C¸c c«ng viÖc dùng v× chèng gÇn g­¬ng vµ ®iÒu khiÓn ®¸ v¸ch do c¸c c«ng nh©n lß chî ®¶m nhËn. Khi ®ã, lß chî ®­îc chia lµm nhiÒu ®o¹n, mçi ®o¹n lß chî dµi 15-20 m sÏ cã mét cÆp thî lµm viÖc. Hä cã tr¸ch nhiÖm di chuyÓn m¸ng cµo sau mçi lÇn l­ìi bµo ®i qua ®o¹n lß chî cña m×nh, qua mçi
  17. 81 kho¶ng b»ng chiÒu réng mét lÇn bµo than. Khi g­¬ng lß chî dÞch chuyÓn ®­îc mét b­íc xµ, hä ph¶i l¾p c¸c ®o¹n xµ c«ng s¬n vµ khi m¸ng cµo ®· ®­îc di chuyÓn qua mét b­íc ®Æt cét gÇn g­¬ng, hä ph¶i dùng chóng. Khi lß chî ®· cã chiÒu réng d­ ra b»ng mét b­íc ph¸ háa, hä ph¶i di chuyÓn c¸c v× chèng ph¸ háa vµ thu håi c¸c phÇn v× chèng gÇn g­¬ng ®· bÞ lät vµo kho¶ng trèng ®· khai th¸c, ®Ó ph¸ háa ®¸ v¸ch. C¸c c«ng viÖc kÓ trªn ph¶i ®­îc thùc hiÖn tu©n theo hé chiÕu chèng lß chî. Trªn h×nh 89 tr×nh bµy ba d¹ng hé chiÕu chèng lß chî khi sö dông m¸y bµo. 5 A-A 1 A A H×nh 88. S¬ ®å lß chî 3 2 dïng m¸y bµo: 1- l­ìi bµo; 2- m¸ng cµo lß chî; 3- c¸c kÝch thuû lùc ngang; 4- m¸ng cµo chuyÓn t¶i; 5- c¸c buång khÊu 5 4 Trong lß chî dïng m¸y bµo cÇn cã hai buång khÊu v­ît tr­íc ë hai ®Çu lß chî (h×nh 88), chóng t­¬ng ®­¬ng nhau vµ cã chiÒu dµi theo h­íng dèc th­êng lµ 6-8 m, ®ñ ®Ó bè trÝ c¸c bé truyÒn ®éng cña m¸y bµo vµ m¸ng cµo, cïng víi l­ìi bµo khi di chuyÓn chóng sang luång míi. ChiÒu réng cña c¸c
  18. 82 buång khÊu (theo ph­¬ng) kh«ng ®­îc nhá h¬n 3 m. C«ng nghÖ ph¸ than trong c¸c buång khÊu th­êng lµ khoan næ m×n. a b c H×nh 89. Hé chiÕu chèng lß chî dïng m¸y bµo a- Bè trÝ c¸c cét thµnh hµng, xµ so le; b- Bè trÝ c¶ cét vµ xµ so le; c- Bè trÝ cét vµ xµ theo kiÓu r¨ng c­a a L Ca I Ca II Ca III Ký hiÖu (m) 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 200 Bµo than, söa g­¬ng, dän nÒn, ®Èy m¸ng, chèng lß Ph¸ háa ®¸ v¸ch 100 KhÊu vµ chèng buång B¶o d­ìng, söa ch÷a thiÕt bÞ 0 b Sè c«ng nh©n Tæng Ca I Ca II Ca III TT NghÒ thî Ca I Ca II Ca III c.nh©n 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1 3 5 7 1 Thî m¸y chÝnh 1 1 - 2 2 Thî m¸y phô 1 1 - 2 3 C«ng nh©n lß chî 20 20 - 40 4 C«ng nh©n buång khÊu 4 4 - 8 5 C«ng nh©n c¬ ®iÖn 1 1 10 12 Céng 27 27 10 64 H×nh 90. Tæ chøc c«ng t¸c lß chî theo c«ng nghÖ dïng m¸y bµo a- biÓu ®å tæ chøc c«ng t¸c lß chî; b- biÓu ®å bè trÝ nh©n lùc.
  19. 83 H×nh 90 lµ mét thÝ dô vÒ tæ chøc c¸c c«ng t¸c lß chî dïng m¸y bµo trong mét ngµy-®ªm. ë ®©y, lß chî dµi 200 m lµm viÖc theo ba ca: hai ca s¶n xuÊt vµ mét ca söa ch÷a-chuÈn bÞ; dïng thiÕt bÞ bµo nhanh, khÊu c¸c d¶i than víi chiÒu réng 100 mm; b­íc ph¸ háa lµ 0,8 m; mçi ca thùc hiÖn hai chu kú s¶n xuÊt víi 27 c«ng nh©n lß chî; riªng ca söa ch÷a- chuÈn bÞ cã 10 thî c¬-®iÖn lµm viÖc. 6.6. C«ng nghÖ khai th¸c than c¬ khÝ ho¸ toµn bé Dïng tæ hîp thiÕt bÞ lß chî cã thÓ c¬ khÝ ho¸ ®­îc toµn bé c¸c c«ng t¸c cña quy tr×nh c«ng nghÖ lß chî vµ tõ ®ã n©ng cao c¸c chØ tiªu kinh tÕ-kü thuËt. Cô thÓ lµ n©ng cao ®­îc s¶n l­îng khai th¸c cña lß chî vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n, gi¶m ®­îc gi¸ thµnh khai th¸c than. Bªn c¹nh ®ã, ®iÒu kiÖn an toµn lao ®éng còng ®­îc c¶i thiÖn. Trªn h×nh 91 thÓ hiÖn mét sè tæ hîp thiÕt bÞ lß chî c¬ khÝ hãa toµn bé. a H×nh 91 Tæ hîp thiÕt bÞ lß chî cña b Trung Quèc (a) vµ cña Mü (b) Dùa vµo c¸c yÕu tè d¹ng n»m cña vØa than vµ lo¹i m¸y khai th¸c ®­îc ¸p dông, ng­êi ta chÕ t¹o nhiÒu tæ hîp thiÕt bÞ lß chî c¬ khÝ ho¸ kh¸c nhau, ho¹t ®éng theo nhiÒu h×nh thøc c«ng nghÖ kh¸c nhau. ë ®©y, chóng ta sÏ xem xÐt mét d¹ng c«ng nghÖ ®Æc tr­ng lµ c«ng nghÖ dïng tæ hîp thiÕt bÞ lß chî víi v× chèng c¬ khÝ ho¸ kiÓu ®ì-ch¾n K§§ cña SNG (c¸c h×nh 92 vµ 93).
  20. 84 A A A-A 4 3 H×nh 92. S¬ ®å lß chî 1 B B dïng tæ hîp thiÕt bÞ c¬ khÝ B-B hãa K§§ cña SNG 5 C C 2 1- m¸ng cµo SPTs-273; 2- m¸y liªn hîp RKU-13; 9 6 3- l­ìi trai; C-C 4- tÊm xµ; 8 5- tÊm ch¾n; 6- c¸c tay khíp liªn kÕt; 7 D-D 7- tÊm ®Õ; 8- cét thñy lùc; 9- kÝch di chuyÓn. D D Tæ hîp thiÕt bÞ nµy dïng ®Ó khai th¸c c¸c vØa than dµy tíi 2,6 m vµ ®é dèc tíi 350, gåm cã nh÷ng thµnh phÇn chÝnh lµ: v× chèng thuû lùc c¬ khÝ ho¸, m¸y liªn hîp khÊu hÑp, m¸ng cµo lß chî, m¸ng cµo chuyÓn t¶i ë lß song song vµ mét sè thiÕt bÞ chuyªn dïng kh¸c.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2428 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2