intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ KIM LOẠI - PHẦN III CÔNG NGHỆ HÀN - CHƯƠNG 2

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST
Báo xấu
84
lượt xem 24
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chöông 2 HAØN HOÀ QUANG TAY 2.1 Khaùi nieäm. 2.1.1 Thöïc chaát. Haøn hoà quang tay thöïc chaát laø phöông phaùp haøn noùng chaûy maø nguoàn nhieät khi haøn laø hoà quang ñieän chaùy giöõa hai ñieän cöïc. Söï chaùy vaø duy trì oån ñònh cuûa hoà quang trong quaù trình haøn ñöôïc thöïc hieän baèng tay (hình 3-4a). 2.1.2 Ñaëc ñieåm. - Coù theå haøn ñöôïc moái haøn ôû caùc vò trí khoâng gian. - Thöïc hieän haøn ñöôïc treân caùc chi tieát to, nhoû, ñôn giaûn, phöùc taïp khaùc nhau. - Coù theå thöïc hieä n haøn trong caùc moâi tröôøng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ KIM LOẠI - PHẦN III CÔNG NGHỆ HÀN - CHƯƠNG 2

  1. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Chöông 2 HAØN HOÀ QUANG TAY 2.1 Khaùi nieäm. 2.1.1 Thöïc chaát. Haøn hoà quang tay thöïc chaát laø phöông phaùp haøn noùng chaûy maø nguoàn nhieät khi haøn laø hoà quang ñieän chaùy giöõa hai ñieän cöïc. Söï chaùy vaø duy trì oån ñònh cuûa hoà quang trong quaù trình haøn ñöôïc thöïc hieän baèng tay (hình 3-4a). 2.1.2 Ñaëc ñieåm. - Coù theå haøn ñöôïc moái haøn ôû caùc vò trí khoâng gian. - Thöïc hieän haøn ñöôïc treân caùc chi tieát to, nhoû, ñôn giaûn, phöùc taïp khaùc nhau. - Coù theå thöïc hieä n haøn trong caùc moâi tröôøng khaùc nhau (Khí baûo veä, haøn döôùi nöôùc, h Min haøn trong chaân khoâng...) Chi - Thieát bò haøn vaø trang bò gaù laép haøn ñôn giaûn, deã thao taù.cHo P. at T ucao, phuï thuoäc vaøo trình ñoä coân g - Naêng suaát haøn thaáp, chaát löôïng moái haøn khoâth Ky ng pham H Su nhaân. ng D o - Ñöôïc söû duïng roähtg© raõiu n Tr ig opyr trong caùc ngaønhCcoâng nghieäp nhö cheá taïo maùy, giao thoâng vaän taûi, xaây döïng... 2.2 Hoà quang haøn. 2.2.1 Khaùi nieäm veà hoà a) quang haøn. Hoà quang haøn laø söï phoùng ñieän oån ñònh qua moâi tröôøng khí ñaõ ñöôïc ion hoùa. Doøng ñieän truyeàn qua khí naèm giöõa hai cöïc: cöïc aâm goïi laø katod, cöïc döông goïi laø Anod. Hoà quang phaùt ra moät nguoàn saùng vaø nhieät cao. Nguoàn b) nhieät coù nhieät ñoä taäp trung raát cao, duøng laøm noùng chaûy kim Hình 3-4 Haøn hoà quang tay. loaïi. AÙnh saùng cuûa hoà quang a) Maïch ñieän haøn. b) Hoà quang haøn. chia ra hai loaïi: moät loaïi nhìn 202 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  2. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn thaáy ñöôïc vaø moät loaïi khoân g nhìn thaáy ñöôïc, thöôøng gaây ra vieâm maét vaø hoûng da. Bôûi vaäy ñeå baûo veä maét vaø da, khi haøn ngöôøi thôï phaûi ñeo maët naïvaø quaàn aùo baûo veä. 2.2.2 Caùch gaây hoà quang vaø söï chaùy cuûa hoà quang. a. Phöông phaùp gaây hoà quang khi haø n. Cho que haøn chaïm nhanh vaøo vaät haøn theo phöông thaúng goùc (hình 3-5a) hoaëc cho que haøn b) vaïch leân vaät haøn nhö caùch ñaùnh a) dieâm (hình 3-5b) khoaûng 1/10s, Hình 3-5 Caùch gaây hoà quang khi haøn. a) Phöông phaùp moå thaúng. b) Phöông phaùp ma saùt. luùc naøy maïch ñieän haøn ngaén maïch, cöôøng ñoä doøng ñieän taêng leân, maët ñaàu que haøn vaø beà maët vaät haønh ng nhaün, do khoâ n i Mi h Ho C ñoù que haøn vaø vaät haøn chæ tieáp xuùc taïi nhöõng ñieåm TP. nhaáp nhoâ, daãn ñeán maät ñoä doøng ñieän ôû ñaây raát cao. thuat Ky pham ra Döôùi taùc duïng cuûa doøng ñieän coù maät ñoä Sun sinh lôù DH ngtaïo neân nhöõng uo moät nhieät naêng lôùn , choã tieáp rxuùc ©T ight r vuøng noùng chaûy rieâopybieät, chuùng phaùt trieån vaø lieân C ng keát laïi vôùi nhau taïo neân moät lôùp kim loaïi noù ng chaûy moûng giöõa ñaàu que haøn vaø vaät haøn (hình 3-6a, b). Khi nhaác que haøn leân khoaûng 25mm khoûi vaät haøn (hình 3-6c,d) thì coät kim loaïi loûng bò keùo daøi ra, Hình 3-6 Quaù trình hình phaàn kim loaïi noùng chaûy ñaàu que haøn bò thaét laïi vaø thaønh hoà quang haøn. tieát dieän ngang giaûm daàn, maät ñoä doøng ñieän taïi ñaây taêng leân vaø nhieät ñoä cuõng taêng nhanh laøm kim loaïi loûng taùch khoûi que haøn vaø rôi vaøo vuõng haøn. Trong khoaûng caùch giöõa 2 ñieän cöïc “l” töông öùng vôùi ñieän theá xaùc ñònh U. Caùc electron vaø ion aâm seõ chuyeån ñoäng töø aâm cöïc sang döông cöïc, coøn caùc ion döông chuyeån töø döông cöïc sang aâm cöïc. Vôùi toác ñoä raát lôùn, chuùng va chaïm maïnh vôùi caùc phaàn töû khí, laøm ion hoùa moâi tröôøng khí phaùt nhieät vaø aùnh saùng. Nhö vaäy hoà quang ñöôïc hình thaønh giöõa hai cöïc (töùc giöõa que haøn vaø vaät haøn). Hieän nay cuõn g coù theå gaây hoà quang haøn baèng nguoà n xoay chieà u cao taàn. Trong tröôøng hôïp naøy khoâng caàn phaûi laøm ngaén maïch ñieän cöïc. Nhôø söï phoùng ñieän cuûa doøng ñieän cao taàn vôùi ñieän aùp cao giöõa hai ñieän cöïc maø trong thôøi gian raát ngaén hình thaønh hoà quang haøn. Phöông phaùp naøy söû duïng ñeå gaây hoà quang khi haøn baèng ñieän cöïc khoâng noùng chaûy. 203 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  3. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b. Ñöôøng ñaëc tính tónh cuû a hoà quang haøn. Tính chaát ñieän cuûa hoà quang ñöôïc ñaëc tröng baèng söï phuï thuoäc giöõa ñieän aùp vaø doøng ñieän trong hoà quang goïi laø ñaëc tính tónh Volt-Amper cuûa hoà quang (hình 3-7). h Min Chi Hình 3-7 Ñaëc tính tónh cuûa hoà quang haøn. P. Ho uat T y th a) Caáu taïo ñöôøng ñaëc tính. b) Caùc loaïi ñöôøng ñaëc tính. am K u ph DH S g r on - Ñaëc tính naøy coù theå chiaulaøm 3 khu vöïc: khu vöïc I laø ñaëc tính giaûm, khu vöïc II laø t©T ñaëc tính cöùng, khu vöïc righ ñaëc tính taêng. y III laø Cop - Ñoái vôùi hoà quang ñieän ñeå haøn, thoâng thöôøng laø ñaëc tính cöùng, töùc laø ñieän aùp thöïc teá khoâng phuï thuoäc vaøo doøng ñieä n haøn (trong khoaûng doøng ñieän 80 800A hoà quang chaùy oån ñònh nhaát, vaø chæ coù chieàu daøi hoà quang thay ñoåi thì ñieän theá môùi thay ñoåi). Ñaëc tính naøy thöôøng duøng cho haøn hoà quang tay, haøn töï ñoä ng döôùi lôùp thuoác haøn vôùi doøn g haøn nhoû, haøn trong moâi tröôø ng khí baûo veä vôùi ñieän cöïc khoâng noùng chaûy. - Hoà quang vôùi ñaëc tính taêng söû duïng cho haøn trong moâi tröôøng baûo veä vôùi ñieän cöïc noùng chaûy vaø haøn töï ñoäng döôùi lôùp thuoác vôùi maät ñoä doøng ñieän haøn lôùn. Hoà quang vôùi ñaëc tính giaûm ít oån ñònh neân ít söû duïng trong thöïc teá. - Khi hoà quang chaùy ñieän theá ôû hai ñaàu ñieän cöïc giaûm xuoáng. Theo G.Airôtoân ñieä n theá cuûa coät hoà quang ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: c dl hq (V) U h  a blhq  Ih Uh: Ñieän theá cuûa hoà quang (V). lhq: Chieàu daøi coät hoà quang (cm). Ih: Doøng ñieän haøn (A). a: Ñieän theá rôi treân 2 cöïc a = Uk + Ua, noù phuï thuoäc vaøo ñieä n cöïc, khi laø que haøn a= 15 20V, khi laø ñieän cöïc khoâng noùng chaûy a = 30 35V. 204 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  4. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b: Ñieän theá rôi treân moät ñôn vò chieàu daøi hoà quang (V/cm) khi haøn theù p cacbon b = 15 v/cm. c,d: Laø caùc heä soá. Khi que haøn theùp c=9,4W, d=2,5W/cm. Vì Ih khaù lôùn neâ n ñieän theá hoà quang coù theå tính gaàn ñuùng nhö sau: Uh = a + blhq (V). Vaäy ñeå giöõ cho hoà quang chaùy oå n ñònh khi haøn thì phaûi giöõ söï oå n ñònh chieàu daøi hoà quang. Coù nghóa laø ngöôøi coâng nhaân haøn phaûi ñaûm baûo söï dòch chuyeån que haøn ñeàu ñaën, hoaëc noái maïch ñieän haøn vôùi boä oån aùp . 2.2.3 Hieän töôïng thoåi leäch hoà quang. Coät hoà quang coù theå xem gaàn nhö daây daãn meàm, do vaäy khi haøn, löïc ñieän tröôø ng taùc duïng leân hoà quang goàm coù löïc ñieän tröôøng tónh cuûa maïch haøn vaø löïc ñieän tröôøng sinh ra bôûi Fe töø laøm hoà quang bò leäch ñi raát nhieàu, do ñoù coù aûnh höôûng xaáu ñeán quaù trình haøn. a. AÛnh höôûng cuûa ñieä n tröôøng tónh. h Min Khi haøn vôùi doøng moät chieàu, xung quanh hoà quang phaùt Ho Chi n tröôøng tónh, trong sinh ñieä TP. ñoù thaønh phaàn naèm höôùn g phaùp tuyeán: tuøy thuoäc y thuat u ñieän maø aûnh höôû ng naøy coù vò trí ñaá K ham Su p khaùc nhau (hình 3-8). g DH - Hình 3-8b ñieän tröôøng ruon T ht © yrig hoà ñoái xöùng xung Cop quanh quang. Taùc duïng ñoái xöùng cuûa ñieän tröôøng leân coät hoà quang neân hoà quang khoâng bò thoåi leäch. - Hình 3-8a,c Hoà quang bò leäch do taùc duïng cuûa ñieän Hình 3-8 Taùc duïng cuûa ñieän tröôøng leân hoà quang. tröôøng khoân g ñoái xöùng. Töø phía doøng ñieän ñi vaøo maät ñoä ñöôøng söùc daøy hôn, theá ñieän tröôø ng maïnh hôn, do ñoù hoà quang bò thoåi leäch veà phía ñieän tröôøng yeáu. Khi hoà quang ngaén thì söï thoåi leäch naøy yeáu hôn so vôùi hoà quang daøi. b. AÛnh höôûng cuûa saét töø. Vaät lieäu saét töø ñaët gaàn hoà quang seõ laøm taêng ñoä töø thaám cuûa noù, do vaäy seõ laøm hoà quang bò huùt veà phía vaät saét töø ñoù. Ñieàu naøy thaáy roõ khi haøn hoà quang vôùi moái haøn meùp vaät haøn hoaëc khi haøn giaùp moái ôû thôøi ñieåm Hình 3-9. AÛnh höôû ng cuûa saét töø ñeán hoà baét ñaàu vaø keát thuùc moái haøn, hoà quang ñeàu bò quang. leäch veà phía vaät haøn coù khoái löôïng lôùn . a) Khi haøn moái haøn goùc. b) Khi haøn moái haøn giaùp moái. 205 c) Khi haøn ñeán cuoái moái haøn. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  5. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn c. Aûnh höôûng cuû a goùc nghieâng ñieän cöïc haøn. Goùc nghieân g cuûa ñieän cöïc haøn cuõng aûnh höôûn g ñeán söï phaân boá ñöôøng söùc töø xung quanh hoà quang. Bôûi vaäy choïn goùc nghieâng ñieän cöïc haøn (que haøn ) thích hôïp coù theå thay ñoåi ñöôïc tính chaát phaân boá ñöôøng söùc töø vaø coù theå taïo ra ñieän tröôøng ñoàng ñeàu, khaéc phuïc hieän töôïng thoåi leäch hoà quang khi haøn. Hình 3-10. Aûnh höôûn g goùc nghieâng Hieän töôïng thoåi leäch hoà quang cuõng coù ñieän cöïc haøn ñeán söï leäch cuûa hoà quang. theå do moät soá nguyeân nhaân khaùc gaây neân: taùc duïng tröïc tieáp cuûa caùc luoàng khí, gioù maïnh hoaëc do loõi que haøn vaø thuoác boïc khoâng ñoàng taâm, nhöng chuû yeáu laø do ñieän tröôøng phaân boá khoâ ng ñoàng ñeàu xung quanh coät hoà quang. Khi coù hieä n töôïng thoåi leäch hoà quang thì ngöôøi thôï haøn khoù ñieàu khieån hoà quang vaøo ñuùng h Min vò trí caàn haøn ñeå taäp trung nhieät naêng lôùn nhaát cho quaù trình haønChi o veä vuõng haøn cuõng P. Ho , baû uat T y th nhö chaát löôïng moái haøn noùi chung. am K u ph DH S d. Caùc bieän phaùp khaéc phuï c: g - Thay ñoåi vò trí noái daây Truon t haøn ñeå taïo ra ñieän tröôøng ñoái xöùng (hình 3-8b). vôùi vaä t© igh - Nghieâng que pyrn veà phía hoà quang bò thoåi leäch. Neáu nghieâng que haøn khoân g ñuùng Co haø seõ laøm hoà quang leäch caøng nhieàu. - Giaûm chieàu daøi hoà quang tôùi möùc coù theå (haøn baèng hoà quang ngaén). - Thay nguoà n haøn moät chieàu baèng nguoàn haøn xoay chieàu. - Ñaët theâm vaät lieäu saét töø (pherit) gaàn hoà quang ñeå keùo hoà quang leäch veà phía ñoù, taïo neân töø tröôøng ñoái xöùng. - Coù bieän phaùp che chaén gioù hoaëc caùc doøng khí taùc ñoäng leân hoà quang khi haøn ngoaøi trôøi. 2.3 Phaân loaïi haøn hoà quang. 2.3.1 Phaân loaïi theo ñieän cöïc haøn. Coù hai loaïi. a. Haøn hoà quang baèng ñieä n cöïc khoâng noùng chaûy. Ñieän cöïc ôû ñaây laø caùc thanh graphit, than vaø vonfram. Ñieän cöïc coù taùc duïng gaây vaø duy trì söï chaùy hoà quang ñeå nung noùng. Söï hình thaønh moái haøn laø do kim loaïi vaät haøn noùng chaûy (hình 3-11b,c) hoaëc do caû kim loaïi que haøn phuï (hình 3-11d) boå sung. Hình 3-11: Caùc hình thöùc haøn hoà quang ñieän cöïc khoâng 206 noùng chaûy. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  6. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b. Haøn hoà quang baèng ñieän cöïc noùng chaûy. Tieáng Anh goïi laø Shielded Metal Arc Welding vieát taét laø SMAW. Ñieän cöïc ôû ñaây laø que haøn baèng kim loaïi. Que haøn vöøa coù taùc duïng gaây vaø duy trì hoà quang, nung noùng chaûy meùp haøn ñoàng thôøi boå sung kim loaïi ñeå hình thaønh moái haøn (hình 3-11a). 2.3.2 Phaân loaïi theo doøng ñieän: chia laøm 2 loaïi. a. Haøn hoà quang baèng doøng ñieä n xoay chieàu AC(Alternating Current). Duøng doøng ñieän coâng nghieäp , taàn soá 50HZ hoà quang chaùy khoâng oån ñònh, neân chaát löôïng moái haøn khoâng cao. Tuy nhieân haøn hoà quang doøng xoay chieàu vaãn ñöôïc söû duïng nhieàu vì thieát bò ñôn giaûn, deã thao taùc, giaù thaønh reû. b. Haøn hoà quang baèng doøng ñieän moät chieàu DC (Direct Current). Hoà quang chaùy oån ñònh, chaát löôïng moái haøn cao, deã haøn. Tuy nhieâ n thieát bò haøn phöùc taïp, ñaét tieàn. Khi haøn baèng doøng moät chieàu, coù hai phöông phaùp noái daây: h Min Chi P. Ho * Noái thuaän ( hình 3-12a): uat T noái vôùi vaät haøn. Noái cöïc aâm cuûa nguoàn ñieän vôùi que haøn, coønKcöïthdöông yc am u ph Tröôøng hôïp naøy nhieät ñoä hoà quangSphaàn vaät haøn cao hôn ôû que haøn. Vì vaäy thöôøng DH ng duøng ñeå haøn vaät coù chieàu daø© Truo Khi haøn ñieän cöïc than thì noái thuaän seõ laøm taêng tuoåi thoï t y lôùn. righ traù y cuûa noù, ñoàng thôøi Copnh söï xaâm nhaäp caùc bon vaøo moái haøn. Ñoái vôùi haøn ñieän cöïc Volfram trong moâi tröôøn g baûo veä, thì noái thuaän seõ baûo veä ñieän cöïc khoûi bò oâxyhoùa. Hình 3-12 Phöông phaùp noái thuaän (a) vaø noái nghòch (b). 1. Nguoàn ñieän haøn. 2. Caùp haøn. 3. Vaät haøn. * Noái nghòch: Laø noái cöïc döông cuûa nguoàn vôùi que haøn, coøn cöïc aâm noái vôùi vaät haøn (hình 3-12b). Thích hôïp haøn caùc taám moûng, caùc kim loaïi coù nhieät ñoä chaûy thaáp (ñoàng, nhoâm). 2.3.3 Phaân loaïi theo phöông phaùp noái daây. a. Noái tröïc tieáp. Que haøn (ñieän cöïc) noái vôùi moät cöïc cuûa nguoàn, coøn vaät haøn ñöôïc noái vôùi cöïc khaùc cuûa nguoàn. Hoà quang chaùy giöõa que haøn vaø vaät haøn (hình 3-11a). Thöôøng duøng khi haøn baèng ñieän cöïc noù ng chaûy (que haøn). 207 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  7. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b. Noái giaùn tieáp. Hai cöïc cuûa nguoàn ñieän noái vaøo hai ñieän cöïc, hoà quang chaùy giöõa hai ñieän cöïc (hình 3-11b). Khi haøn ngöôøi ta coù theå ñieàu chænh nguoà n nhieät cuûa hoà quang vaøo vuõng haøn baèng caùch ñieàu chænh khoaûng caùch töø hoà quang ñeán beà maët moái haøn. Phöông phaùp noái giaùn tieáp thöôøng duø ng khi haøn baèng ñieän cöïc khoâng noùng chaûy vaø haøn caùc taám moûng. c. Noái daây hoãn hôïp. Khi haøn treân maùy haøn ba pha (coø n goïi laø haøn hoà quang ba pha) ngöôøi ta noái 2 pha vôùi hai ñieän cöïc, coøn pha thöù 3 noái vôùi vaät haøn. Nhö vaäy trong cuøng moät luùc coù 3 hoà quang chaùy ñoàng thôøi (hình 3-11c). Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø naêng suaát cao, tieát kieäm naêng löôïng ñieän (khoaûng 20 25%). Nhöôïc ñieåm laø phaûi h Min cheá taïo que haøn ñaëc bieät: que haøn 2 loõi Hình 3-13 Chi haøn ba pha. P. Ho Que (hình 3-13). uat T th Ky ham Su p 2.4 Thieát bò haøn hoà quang. DH uong rñieä n haøn vaø maùy haøn. 2.4.1 Yeâu caàu cuû a ght © T nguoàn i opyr Nguoàn ñieänC cung caáp cho hoà quang goàm coù nguoàn xoay chieàu vaø nguoà n moät ñeå chieàu. - Nguoàn xoay chieàu khoù gaây hoà quang vaø tính oån ñònh cuûa hoà quang keùm, song thieát bò ñôn giaûn, deã cheá taïo neân giaù thaønh haï. - Nguoàn moät chieàu deã gaây hoà quang, hoà quang chaùy oån ñònh neân chaát löôïng moái haøn toát hôn, nhöng thieát bò haøn keát caáu phöùc taïp, khoù cheá taïo, tieâu hao nhieàu naêng löôïng neân giaù thaønh cao. - Ngöôøi ta khoâng theå söû duïng tröïc tieáp nguoàn ñieän löôùi ñeå haøn maø phaûi ñöa qua maùy haøn nhaèm baûo ñaûm caùc yeâu caàu sau: + Muoán gaây ñöôïc hoàà quang nguoàn ñieän phaûi coù ñieä n theá ñuû lôù n ñeå gaây ñöôïc hoà quang vaø duy trì hoà quang chaùy oån ñònh maø khoâng gaây nguy hieåm ñeán ngöôøi söû duïng. Ñoái vôùi nguoàn xoay chieàu. Ñieän theá khoâng taûi Uo = 55 80V, ñieän theá khi haøn Uh = 25 45V. Ñoái vôùi nguoàn moät chieàu Uo = 30 55V, Uh = 16  35V. + Quan heä ñieän aùp treân hai ñaàu ra cuûa nguoàn ñieän haøn vaø cöôøng ñoä doøng ñieän haøn ñöôïc goïi laø ñaëc tính ngoaøi cuûa maùy (hay laø ñöôøn g ñaëc tính ñoäng). Moät soá ñöôøn g ñaëc tính ngoaøi cuûa nguoàn haøn vaø ñaëc tính tónh cuûa hoà quang treân hình 3-14. Tuøy theo phöông phaùp haøn cuï theå ñeå choïn loaïi nguoàn haøn coù ñaëc tính phuø hôïp . Khi haøn hoà quang tay neân söû duïng loaïi maùy haøn coù ñöôøng ñaëc tính doác (ñöôøng 1 hình 3-14) thöôøng ñöôïc goïi maùy haøn kieåu doøng ñieän khoâng ñoåi (CC) vôùi yù nghóa laø neáu coù bieán thieân ñieän aùp nhoû xaûy ra do söï thay 208 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  8. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn ñoåi chieàu daøi hoà quang trong khi haøn thì doøng ñieän haøn thay ñoåi khoâng ñaùng keå. Ñöôøng ñaëc tính ñoäng caøng doác thì caøng thoûa maõn vôùi yeâu caàu treân. + Khi haøn hoà quang tay, hieän töôïng ngaén maïch xaûy ra thöôøng xuyeân, luùc naøy cöôøng ñoä doøng haøn raát lôùn coù theå laøm hoûng maùy. Do ñoù maùy haøn phaûi coù doøng ñieän ngaén maïch Iñ khoâng quaù lôùn, thöôøng Iñ  (1,3 1,4)Ih . + Maùy haøn hoà quang tay phaûi Hình 3-14 Caùc ñöôøng ñaëc tính ngoaøi h Min vaø hi cuûanguoàn (1,2,3,4) o Cñaëc tính tónh cuûa hoà ñieàu chænh ñöôïc vôùi nhieàu loaïi cheá .H quang vôùhuatcTP u daøi hoà quang khaùc i caù chieà yt ñoä haøn khaùc nhau. nhauK lhq2> lhq> lhq1). am ( ph + Ñoái vôùi maùy haøn duøng doøng Su DH ñieän xoay chieàu, ñeå cho quaù trình ng n oå n ñònh thì giöõa ñieä n aùp vaø doøng ñieän haøn phaûi coù ruo haø ©T ght yrichuùng khoâng coù cuøng trò soá 0 taïi cuøng moät thôøi ñieåm. töù p söï leäch pha nhau, Coc laø + Maùy haøn phaûi coù khoái löôïng, kích thöôùc nhoû, heä soá höõu ích cao, deã daøng thao taùc, söûa chöõa vaø giaù thaønh haï. 2.4.2 Maùy haøn xoay chieàu. Maùy haøn xoay chieàu ñeå haøn hoà quang tay thöïc chaát laø moät bieán aùp haøn duøng doøng ñieän moät pha hoaëc ba pha, goàm coù caùc boä phaän chuû yeáu sau ñaây: - Boä bieán aùp chính. - Khung. - Cô caáu ñieàu khieån doøng. - Heä thoáng laøm maùt (töï nhieân, cöôõng böùc…) Caáu taïo vaø phöông phaùp ñieàu khieån doøng ñieän ôû moät soá loaïi maùy haøn hoà quang xoay chieàu thoâng duï ng (hình 3-15): 1. Bieán aùp coù boä töï caûm rieâng (hình 3-15a): Boä töï caûm laép noái tieáp ôû maïch thöù caáp muïc ñích ñeå taïo ra söï leäch pha cuûa doøng ñieän vaø ñieän aùp. Taïo ra ñöôøng ñaëc tính doác lieân tuïc vaø thay ñoåi cöôøng ñoä doøng ñieän haøn. Loaïi maùy naøy thöôøng coàng keành vì coù 2 boä phaän rieâng reõ. 2. Bieán aùp coù caùc cuoän daây di ñoäng (hình 3-15b): Döïa treân nguyeân lyù thay ñoåi vò trí töông ñoái cuûa caùc cuoän daây vôùi nhau seõõ laøm thay ñoåi khoaûng hôû töø thoâng giöõa chuùng, töùc laø seõ laøm thay ñoåi trôû khaùng giöõa caùc cuoän daây vaø laøm thay ñoåi doøng ñieän haøn theo yù 209 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  9. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn muoán. Söï thay ñoåi vò trí giöõa caùc cuoän daây ñöôïc thöïc hieän baèng cô caáu vít daãn cho pheùp ñieàu chænh voâ caáp doøn g haøn. h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C Hình 3-15 Caùc loaïi bieán aùp haøn vaø phöông phaùp ñieà u khieån doøng ñieä n haøn. a) Bieán aùp coù boä töï caûm rieâng. b) Bieán aùp coù caùc cuoän daây di ñoäng. c) Bieán aùp coù loõi töø di ñoäng. d) Bieá n aùp coù loõi töø di ñoäng trong cuoän caûm. e) Bieán aùp coù boä töï caûm baõo hoøa. 3. Bieán aùp coù loõi töø di ñoäng (hình 3-15c): Giöõa khoaûng 2 cuoän daây sô caáp vaø thöù caáp ñaët moät loõi töø di ñoäng ñeå taïo ra söï phaân nhaùnh töø thoâng sinh ra trong loõi cuûa maùy. Neáu ñieàu chænh loõi A ñi saâu vaøo khung loõi bieá n aùp thì trò soá töø thoâng reõ qua A caøng lôùn, phaàn töø thoâng ñi qua loõi cuoä n thöù caáp caøng nhoû vaø doøng ñieän sinh ra trong maïch haøn caøng nhoû. Ngöôïc laïi, neáu ñieà u chænh loõi A chaïy ra vaø taïo neân khoaûng troáng khoân g khí lôùn thì töø thoâng reõ qua maïch A caøng beù vaø doøng ñieän trong maïch haøn seõ lôùn. Vì vaäy loaïi bieán aùp naøy coù theå ñieàu chænh voâ caáp doøng ñieän haøn vaø coù khaû naêng dñieàu chænh raát chính xaùc. 4. Bieán aùp coù loõi töø di ñoäng trong cuoän caûm (hình 3-15d): Laø söï keát hôïp cuûa hai phöông phaùp ñieàu khieån doøng haøn ôû treân. Loõi töø di ñoäng trong cuoän caûm laøm thay ñoåi khe hôû khoâ ng khí vaø trôû khaùng cuûa maïch haøn . Khe hôû khoâng khí caøng lôùn, caûm khaùng caøng nhoû thì doøng ñieän haøn caøng cao. 210 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  10. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 5. Bieán aùp coù boä töï caûm baõo hoø a (hình 3-15e): Söû duïng caàu chænh löu vaø bieán trôû ñeå ñieàu khieån doøng ñieän moät chieàu trong phaàn ñieà u khieån. Khi khoâng coù doøng ñieän moät chieàu ñi qua cuoän daây ñieà u khieån , caûm khaùng laø cöïc ñaïi vaø doøng ñieä n haøn caøng beù. Ngöôïc laïi, khi coù doøng ñieän moät chieàu cöïc ñaïi ñi qua doøng ñieän haøn seõ ñaït giaù trò cöïc ñaïi. Maùy laøm vieäc eâm vì khoâng coù caùc cô caáu chuyeån ñoäng vaø coù theå deã daøng ñieà u khieån töø xa. 2.4.3 Maùy haøn hoà quang moät chieàu: Goàm 2 loaïi chuû yeáu laø maùy phaùt ñieän haøn vaø maùy chænh löu haøn. 1. Maùy phaùt ñieän haø n: Maùy ñöôïc truyeà n ñoän g baèng moät ñoäng cô ñieän hay ñoäng cô ñoát trong (xaên g hay diesel). Nguyeâ n lyù maùy phaùt ñieän moät chieàu kieåu caùc cöïc töø laép rôøi. Hình 3-16 h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C 2. Maùy chænh löu haøn. Goàm moät maùy bieán aùp haøn (coù cô caáu ñieàu chænh) vaø moät maïch chænh löu doøng xoay chieàu thaønh doøng moät chieàu (hình 3-17). Hình 3-17. Sô ñoà nguyeân lyù maùy haøn chænh löu moät pha vaø ba pha. 211 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  11. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 2.5 Vaät lieäu haøn hoà quang tay. Ñeå haøn hoà quang tay ngöôøi ta duøng ñieän cöïc noùng chaûy (que haøn) vaø ñieän cöïc khoâng noùng chaûy. Hình 3-18 Caáu taïo que haøn ñieän.1. Loõi que. 2. Voû thuoác. 2.5.1 Que haøn. Trong quaù trình haøn hoà quang tay, que haøn laøm nhieäm vuï: Gaây hoành Mi quang, ñoàng thôøi Chi P. Ho boå sung kim loaïi cho moái haøn. uat T y th am K a. Caáu taïo ( hình 3-18): ph - Que haøn goàm coù loõi kim DH iSu nhöõng ñoaïn daây kim loaïi coù chieàu daøi töø loaï laø g ruon 250 450mm vaø ñöôøng kính © T1,6  6mm. t töø h yrig Cop laø lôùp thuoác haøn. Ñoù laø hoãn hôïp caùc hoùa chaát, khoaùng chaát, feroâ hôïp - Boïc ngoaøi loõi kim vaø chaát dính keát. Thuoác boïc que haøn caàn thoûa maõn caùc yeâu caàu sau: . Taïo ra moâi tröôøng ion hoùa toát ñeå ñaûm baûo deã gaây hoà quang vaø hoà quang chaùy oå n ñònh. Thöôø ng duø ng caùc nguyeân toá cuûa nhoùm kim loaïi kieàm. . Taïo ra moâi tröôøng khí baûo veä toát vuøng haøn, khoâng cho noù tieáp xuùc vôùi oâxy vaø nitô cuûa moâi tröôøng xung quanh. Thöôøng duøng caùc chaát höõu cô (tinh boät, xenluloâ…), caùc chaát khoaùng (manheâdit, ñaù caåm thaïch…). . Taïo lôùp xæ loûng phuû ñeàu leân beà maët kim loaïi moái haøn, baûo veä khoâng cho khoâng khí xaâm nhaäp tröïc tieáp vaøo vuõng haøn vaø taïo ñieàu kieän cho moái haøn nguoäi chaäm. Lôùp xæ naøy phaûi deã bong sau khi moái haøn nguoäi. Thöôøng duøng caùc loaïi nhö TiO2 , CaF2 , MnO2, SiO2… . Coù khaû naêng khöû oxy, hôïp kim hoùa moái haøn,…nhaèm naâng cao hoaëc caûi thieän thaønh phaàn hoùa hoïc vaø cô tính cuûa kim loaïi moái haøn. Trong voû thuoác, caùc feroâ hôïp kim thöôøng ñöôïc ñöa vaøo ñeå thöïc hieä n chöùc naêng naøy. . Baûo ñaûm ñoä baùm chaéc cuûa voû thuoác leân loõi que, baûo veä loõi que khoâng bò oâxy hoùa vaø söï dính keát toát giöõa caùc chaát khoaùng nhöng khoâng gaây ra khí ñoäc khi haøn. Thöôøng duøng nöôùc thuûy tinh, dextrin… 212 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  12. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn . Nhieät ñoä noù ng chaûy cuûa hoãn hôïp voû thuoác phaûi lôùn hôn nhieät ñoä noùng chaûy cuûa loõi que ñeå khi haøn voû thuoác taïo ra hình pheãu höôùng kim loaïi que haøn noùng chaûy ñi vaøo vuõng haøn thuaän lôïi. Voû thuoác phaûi chaùy ñeàu vaø khoâng rôi thaønh cuïc. - Vì vaäy que haøn caàn ñaûm baûo: . Baûo ñaûm yeâu caàu veà thaønh phaàn hoùa hoïc, cô tính cuûa kim loaïi moái haøn. . Coù tính coân g ngheä toát nghóa laø deã gaây hoà quang vaø duy trì söï chaùy oån ñònh hoà quang. Noùng chaûy ñeà u, coù khaû naêng haøn ñöôïc moái haøn ôû nhieàu vò trí trong khoân g gian. . Kim loaïi moái haøn ít bò khuyeát taät: nöùt, roã, xæ… . Xæ haøn deã noåi, phuû ñeàu, deã taùch khoûi moái haøn khi nguoäi. . Naêng suaát cao vaø giaù thaønh reû. . Khoâng gaây ñoäc haïi cho coâng nhaân khi haøn. b. Phaân loaïi: h - Theo coâng duïng nhö que haøn theùp C vaø theùp hôïp kim keát caáu, que haøn gang, que Min Chi Ho TP. haøn ñoàng… uatthuoác moûng (D/d 1,2); Loaïi voû - Theo chieàu daøy lôùp voû boïc (hình 3-18): Loaïth Ky i voû pham daøy ( 1,45 1,8); yrig Cop - Theo tính chaát chuû yeáu cuûa voû thuoác: Loaïi voû thuoác heä axít (kí hieäu laø A) ñöôïc cheá taïo töø caùc loaïi oâxít (Fe, Mn, Si), feroâmangan…Que haøn voû thuoác loaïi naøy coù toác ñoä chaûy lôùn, cho pheù p haøn baèng caû hai loaïi doøng ñieän xoay chieàu vaø moät chieàu , haøn haàu heát caùc vò trí khaùc nhau trong khoâng gian cuûa moái haøn. Nhöôïc ñieåm laø moái haøn deã coù khuynh höôùng nöùt noùng, neân raát ít duøng ñeå haøn caùc loaïi theùp coù haøm löôïng S vaøC cao. Loaïi voû thuoác heä bazô (B) coù canxi cacbonat, manheâ cacbonat, huyønh thaïch, feroâmangan, Si,Ti…Khi haøn taïo ra khí baûo veä CO vaø CO2. Que haøn thuoäc heä bazô thöôøng chæ söû duïng vôùi doøng ñieän haøn moät chieàu noái nghòch. Moái haøn ít bò nöùt keát tinh, nhöng raát deã bò roã khí. Ñeå haøn theùp coù ñoä beàn cao, caùc keát caáu haøn quan troïng. Loaïi voû thuoác heä höõu cô (O hay C): chöùa nhieàu tinh boät, xenluloâ … ñeå taïo ra moâi tröôøng khí baûo veä cho quaù trình haøn. Muoán taïo xæ toát thöôøng cho theâm vaøo hoãn hôïp thuoác moät soá tinh quaëng Ti, Mn, Si vaø moät soá feroâ hôïp kim. Ñaëc ñieåm cuûa loaïi que haøn naøy laø toác ñoä ñoâng ñaëc cuûa vuõng haøn nhanh neân söû duïng haøn ñöùng töø treân xuoáng, duøng doøng moät chieàu hoaëc xoay chieàu. Loaïi voû thuoác heä rutin (R) chöùa TiO 2 , graphít, mica, tröôøng thaïch, Ca, MgCO3, feroâ hôïp kim…Söû duïng ñöôïc vôùi caû doøng ñieän moät chieàu vaø xoay chieàu , hoà quang chaùy oå ñònh, moái haøn hình thaønh toát, ít baén toùe, nhöng deã bò roã khí vaø nöùt keát tinh trong moái haøn. c. Kí hieäu: que haøn theo tieâu chuaån Vieät nam. Ví duï: N50-6B laø que haøn theùp caùcbon vaø hôïp kim thaáp, voû thuoác bazô thích hôïp vôùi haøn doøng moät chieàu noái nghòch. 213 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  13. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Kim loaïi moái haøn coù giôùi haïn beàn keùo toái thieåu laø 50 kG/mm2 (hay 490MPa), ñoä dai va ñaäp khoâng beù hôn 1,3MJ/m2, ñoä daõn daøi töông ñoái  k 20%, goùc uoá n  150o. 2 chöõ 1 chöõ 1 chöõ caù i N - soá soá in hoa Que haøn Chæ heä voû boïc cuûa que noái haøn A (Axit), B (Bazô), R (Rutin)… Chæ giôùi haïn beàn keùo toái Chæ loaïi doøng ñieän vaø cöïc tính cuûa thieåu (kG/mm2) vaø caùc doøng moät chieàu. “6”- que haøn chæ chæ tieâu khaùc veà cô tính haøn baèng doøng moät chieàu noái nghòch cuûa kim loaïi moái haøn. (DC+) d. Choïn que haø n: phaûi taïo ñöôïc kim loaïi moái haøn coù ñaëc tính beàn vaø thaønh phaàn h Min Chi hoùa hoïc töông öùng vôùi kim loaïi cô baûn, thích hôïp vôùi vò trí moái haøn trong khoâ ng gian, thích P. Ho uat T hôïp vôùi nguoàn ñieän vaø maùy haøn… y th am K 2.5.2 Ñieän cöïc khoâng noù ng chaûy. u ph DH S Trong haøn hoà quang tay ruongcöïc khoâng noùng chaûy thöôøng duøng laø ñieän cöïc than, ñieän t©T graphit vaø ñieän cöïc opyrigh volfram. C - Ñieän cöïc than, graphit coù daïng hình truï coù chieàu daøi töø 200  700mm vaø ñöôøn g kính 5 25 mm, khi haøn moät ñaàu ñöôïc vaùt coân 60o 70o . - Ñieän cöïc Volfram: Laø loaïi ñieän cöïc chaát löôïng cao nhaát trong caùc ñieän cöïc khoân g noùng chaûy. Noù coù nhieät ñoä chaûy cao 3377oC, coù tính daãn ñieän, coù tính coâ ng ngheä vaø cô hoïc cao. Söï tieâu hao ñieän cöïc khi haøn thaáp (moät vaøi gam sau moät giôø haøn). Ñieän cöïc Volfram coù ñöôøng kính töø 0,2 10mm, daøi töø 250 350mm. Ñeå duy trì söï oån ñònh cuûa hoà quang vaø naâng cao tuoåi thoï cuûa ñieän cöïc, ngöôøi ta cho theâm moät soá loaïi oâxít coù hoaït tính cao nhö ThO2, La2O3 … Ñieän cöïc Volfram ñöôïc duøng trong haøn töï ñoäng vaø baùn töï ñoäng trong moâi tröôøn g khí baûo veä, haøn hoà quang tay yeâu caàu chaát löôïng cao. 2.5.3 Coâng ngheä cheá taïo que haøn. Goàm caùc nguyeân coâng sau: - Naén daây, laøm saïch vaø caét daây thaønh loõi coù chieàu daøi yeâu caàu. - Xaùc ñònh meû lieäu (ñôn thuoác) cuûa thuoác boïc que. - Cheá taïo hoãn hôïp thuoác öôùt (eùp baùnh). - Boïc que haøn (eùp thuoác leân beà maët que). - Saáy que haøn. Kieåm tra chaát löôïng que haøn vaø bao goùi. 214 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  14. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 2.6 Coâng ngheä haøn hoà quang tay. 2.6.1 Vò trí moái haøn trong khoâng gian. Chia thaønh 4 loaïi (hình 3-19): - Moái haøn saáp ( coøn goïi laø haøn baèng, haøn phaúng): laø moái haøn naèm trong caùc maët phaúng phaân boá töø goùc 0o 120o , deã thöïc hieä n vaø cho naêng suaát cao nhaát. Vì theá khi haøn, neáu coù theå xoay laät keát caáu ñöôïc, neân coá gaéng ñöa h moái haøn veà vò trí haøn saáp laø Min Chi Ho TP. toát nhaát. uaithaøn trong khoâ ng gian. yh Hình 3-19 Vò trítmoá - Moái haøn ñöùng: laø moái am K u ph DH S haøn naèm trong caùc maët phaúng uong phaân boá töø goùc 60 120o. Trongrphaïm vi goùc naøy neáu phöông cuûa moái haøn song song vôùi t©T h yrig Cop maët phaúng naèm ngang thì moái haøn ñoù ñöôïc goïi laø moái haøn ngang. Moái haøn traàn (haøn ngöûa): laø moái haøn naèm trong caùc maët phaúng phaân boá trong goùc töø 120 180o. o 2.6.2 Caùc loaïi moái haø n. 1. Moái haøn giaùp moái (hình 3-20a) Coù theå khoâng caàn vaùt meùp khi chieàu daøy vaät haøn S4mm vaø vaùt meùp khi chieàu daøy S> 4mm. Ñaëc ñieåm cuûa loaïi naøy laø raát ñôn giaûn, tieát kieäm, deã cheá taïo vaø laø loaïi duøng phoå bieán nhaát. 2. Moái haøn gaáp meùp ( hình 3-20b) duøng khi chieàu daøy S2mm, loaïi moái haøn naøy coù theå duøng ñieä n cöïc haøn khoâng noùn g chaûy, hoaëc haøn khí khoâng caàn que haøn phuï . 3. Moái haøn choà ng (hình 3-20c, d): Loaïi naøy thöôøng ít duøng so vôùi loaïi moái haøn giaùp moái vì taêng löôïng toån thaát kim loaïi. 4. Moái haøn coù taám ñeäm (hình 3-20e, g), loaïi naøy toån thaát kim loaïi nhieàu, ñoä beàn thaáp, duøng ñeå söûa chöõa. 5. Moái haøn goù c (hình 3-20i, h), coù theå vaùt meù p hoaëc khoâng vaùt meùp khi haøn. Moái haøn naøy ñöôïc duøn g nhieàu trong caùc keát caáu haøn. 6. Moái haøn chöõ T (hình 3-20k) duøng khaù phoå bieán trong caùc keát caáu, noù coù ñoä beàn cao. Khi haøn coù theå haøn moät beân hay hai beân tuøy theo tình traïng chòu löïc cuûa noù. 215 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  15. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 7. Moái haøn maët ñaàu (hình 3-20l) chæ ñöôïc duøng khi laép gheùp hai taám coù beà maët tieáp xuùc nhau. 8. Moái haøn vieàn meùp ( hình 3-20m) duøng trong tröôøn g hôïp chi tieát haøn khoâng cho pheùp taêng kích thöôùc. Ñeå taêng chieàu daøi haøn (töùc taêng khaû naêng chòu löïc) thöôøng caét moät phaàn theo chu vi kín hoaëc hôû. 9. Moái haøn kieåu choát (n), duøng ít vì ñoä beàn khoân g cao, tính coâng ngheä keùm. Loã choát haøn coù theå khoan treân moät hoaëc caû hai taám haøn. Hình 3-20 Caùc daïng moái haøn. a) Moái haøn giaùp a b c moái. b) Moái haøn gaáp meùp. h Min c,d) Moái haøn Chi d h P. Ho i choàng. uat T k y th i,h) Moái haøn am K u ph goùc. DH S g ruon k) Moái haøn chöõ t©T h yrig T. e Cop g e,g) Moái haøn coù l taám ñeäm. l) Moái haøn maët ñaàu. n m) Moái haøn vieàn m meùp. n) Moái haøn choát. 2.6.3 Chuaån bò meùp haøn. - Coân g vieäc chuaån bò meùp haøn phuï thuoäc vaøo chieàu daøy chi tieát haøn, phöông phaùp vaø khaû naêng coâng ngheä haøn. - Nhöõng yeáu toá cô baûn khi vaùt meùp laø: goùc vaùt, phaàn coø n laïi khoâ ng vaùt hoaëc laø chieàu gaáp meùp b. Goùc vaùt laøm cho kim loaïi ngaáu khaép tieát dieän moái haøn, phaàn khoâng vaùt b coù taùc duïng khoâng cho kim loaïi chaûy quaù xuoáng phía döôùi chöa haøn. - Coâng vieäc vaùt meùp coù theå tieán haønh treân maùy baøo, caét baèng moû caét khí, caét Plasma…. - Sau khi vaùt meùp vaät haøn , tieán haønh laøm saïch veà moãi phía cuûa raõnh haøn 20  30mm, laøm saïch sôn, gæ, daàu môõ baèng baøn chaûi saét, giaáy nhaùm, phun caùt, hoaëc baèng phöông phaùp hoùa hoïc… 216 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  16. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - Moät soá daïng vaùt meùp khi haøn laø: h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C 2.6.4 Cheá ñoä haø n hoà quang tay. a. Ñöôøng kính que haøn d q: S - Khi haøn giaùp moái: d q   1mm 2 K - Khi haøn goùc, chöõ T: d q   2mm 2 217 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  17. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Trong ñoù: S laø chieàu daøy vaät haøn. K laø caïnh moái haøn. Trong thöïc teá, chæ duøng loaïi que haøn coù ñöôøng kính töø 2,0 5mm. Vì vaäy coù theå tra ñöôøng kính que haøn theo baûng döôùi ñaây: Chieàu daøy vaät 1,5 2 3 45 68 912 1315 1620 > 20 haøn S (mm) Ñöôøng kính 1,6 2 3 34 4 45 5 56 6 que haøn dq (mm) b. Cöôøng ñoä doøng haø n Ih: Cöôøng ñoä doø ng ñieä n haøn caàn tính sao cho nhieät phaùt ra ñuû ñeå nung chaûy que haøn vaø meùp vaät haøn. Nhö vaäy cöôø ng ñoä doøng ñieän phuï thuoäc vaøo chieàu daøy vaät haøn vaø ñöôøng kính que haøn, vò trí moái haøn trong khoâng gian… Haøn theùp, vò trí haøn saáp, Ih ñöôïc tính baèng coâng thöùc gaàn ñuùng nhö sau: h Min Chi Ih = ( + dq).dq [A] P. Ho uat T Trong ñoù dq: Ñöôøng kính que haøn (mm). th  vaø : Caùc heä soá thöïc nghieäm, khi haøn am Ky theù p cacbon  = 20,  = 6. baèng que h Su p Trong saûn xuaát coù theå tính theo.DH g ruon t©T righ Ih = (35y50)dq. Cop Chuù yù: - Neá u vaät coù chieàu daøy S>3dq ñeå baûo ñaûm haøn ngaáu ta taêng doøng ñieän haøn theo tính toaùn leân 15%, neáu vaät haøn moûng S 1,1dq Chuù yù: - Neáu chieàu daøi hoà quang caøng lôùn thì quaõng ñöôøng dòch chuyeån cuûa caùc gioït kim loaïi loûng töø que haøn vaøo vuõng haøn caøng daøi, do ñoù chuùng deã bò taùc ñoäng xaáu cuûa moâi tröôøng khoâng khí. Maët khaùc, haøn vôùi hoà quang daøi, ñieän aùp hoà quang seõ taêng, chieàu saâu ngaáu giaûm, söï maát maùt kim loaïi do baén toùe, bay hôi trong quaù trình haøn taêng leân, beà maët môùi haøn goà gheà, vaø deã bò khuyeát taät leïm chaân. 218 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  18. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - Neáu chieàu daøi hoà quang quaù beù thì söïc chaùy cuûa noù khoâng oån ñònh, doøng ñieän coù hieän töôïng chaäp maïch thöôøng xuyeâ n, ñieän aùp hoà quang giaûm, chieàu roäng moái haøn giaûm, beà maët moái haøn khoâng mòn. Khi haøn baèng doø ng DC hoà quang ít bò thoåi leäch hôn. d. Toác ñoä haøn Vh: Laø toác ñoä dòch chuyeå n que haøn doïc theo truïc moái haøn. Neáu Vh quaùlôùn moái haøn seõ heïp, chieà u saâu ngaáu moái haøn giaûm, khoâng phaúng vaø coùù theå bò giaùn ñoaïn. Ngöôïc laïi, neáu V h quaù beù seõ deã xuaát hieän hieän töôïng chaùy chaân, kim loaïi cô baûn bò nung noùng quaù möùc, vuøng aûn h höôûng nhieät lôùn, chieà u roä ng vaø chieàu saâu ngaáu cuûa moái haøn taêng… Toác ñoä haøn hoà quang tay phuï thuoäc vaøo loaïi que haøn (heä soá ñaép), Ih vaø tieát dieän ngang cuûa moái haøn. Vh caøng lôùn thì naêng suaát caøng cao. 2.6.5 Kyõ thuaät haøn hoà quang tay. h Min a. Caùc chuyeån ñoäng cô baûn khi haøn hoà Chi P. Ho uat T quang tay: y th Ñeå baûo ñaûm duy trì chieà u daøi hoà quang K pham H ,Su nD vaø kích thöôùc chieàu roäng cuûa moáig haøn ngöôøi Truo Hình 3-21 Sô ñoà caùc chuyeån tt© luùc thöïc hieän ba coâng nhaân phaûi cuøngrighmoä ñoäng cuûa que haøn khi haøn. y Cop chuyeån ñoä ng cô baûn (hình 3-21): 1. Chuyeån ñoäng theo truïc que haøn (1): ñeå ñieàu chænh chieàu daøi que haøn . Chuyeån ñoäng naøy phaûi coù toác ñoä baèng toác ñoä chaûy cuûa que haøn thì môùi coù theå duy trì ñöôïc hoà quang chaùy oån ñònh. - Muoán ñaûm baûo chaát löôïng moái haøn, que haøn caàn phaûi ñaët nghieâng theo höôùng haøn moät goùc 75-85o. 2. Chuyeån ñoäng doïc theo truïc moái haøn (2) ñeå haøn heát chieàu daøi moái haøn. Chuyeån ñoäng naøy coù aûnh höôûng khaù lôùn ñeán chaát löôïng moái haøn vaø naêng suaát lao ñoäng. - Vôùi moái haøn moät löôït ta thöïc hieän chuyeån ñoäng doïc phaân ñoaïn hay phaân ñoaïn nghòch theo hình 3-22. - Khi haøn caùc moái haøn giaùp moái nhieàu lôùp , thöù töï thöïc hieän caùc lôùp haøn neân tieán haønh nhö hình 3-23. - Khi haøn caùc vaät lieäu coù tính haøn xaáu, moái haøn daøi vaø phaûi haøn nhieàu lôùp ta coù theå thöïc hieän chuyeån Hình 3-22 Haøn caùc moái haøn ñoäng doïc theo phöông phaøp haøn phaân ñoaïn kieåu baäc coù chieàu daøi khaùc nhau. 219 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  19. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn thang hoaëc haï doác (hình 3-24) 3. Chuyeån ñoäng dao ñoäng ngang ( 3): Ñeå baûo ñaûm chieàu roä ng moái haøn, baûo ñaûm haøn ngaáu hai meùp haøn vaø nung ñeà u laøm cho moái haøn nguoäi chaäm.Neáu khi haøn khoâng coù chuyeå n ñoäng dao ñoäng ngang (phöông phaùp keùo thaúng) thì chieàu roäng moái haøn chæ ñaït ñöôïc côõ (0,8 1,5)dq. Chieàu roäng naøy chæ phuø hôïp ñoái vôùi haøn caùc chi tieát moûng khoâng vaùt meùp hay haøn lôùp thöù nhaát cuûa moái haøn nhieàu lôùp. Ña soá caùc tröôøng hôïp khaùc, chieàu roäng moái haøn yeâu caàu baèng (3 5)dq. Do ñoù, trong quaù trình haøn , que haøn caàn phaûi coù chuyeån ñoä ng dao ñoäng ngang. h Min Chi P. Ho uat T y th am K h Su p Hình 3-23 Tongtöï H c hieän moái haøn nhieàu lôù p. höù D thöï u © Tr ight yr Cop Hình 3-24 Phöông phaùp haøn phaân ñoaïn baäc thang (a) vaø phaân ñoaïn haï doác (b). Phoái hôïp 3 chuyeå n ñoäng treân laïi ta coù caùc kieåu chuyeån ñoäng cô baûn cuûa que haøn nhö hình 3-25. Kieåu 1,2,3 vaø 4 duøng phoå bieán nhaát, kieå u 5 duøng khi caàn nung noùng nhieàu phaàn giöõa moái haøn, kieåu 6 vaø 7 duøng khi caàn nung noùng nhieàu phaàn meùp haøn. 220 Hình 3-25 Moät soá kieåu chuyeån ñoäng cuûa que haøn. Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  20. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b. Kyõ thuaät khi haøn caùc vò trí trong khoâng gian. 1. Haøn moái haøn saáp:Trong coâng ngheä haøn hoà quang tay, khi haøn ôû vò trí haøn saáp laø thuaän lôïi nhaát cho vieäc taïo hình moái haøn vaø deã ñaït ñöôïc chaát löôïng cao, bôûi vì ñieàu kieän thoaùt khí vaø vaø xæ noåi leân deã nhaát. Vì vaäy, khi thieát keá caùc keát caáu ta caàn coá gaéng boá trí ñeå coù theå thöïc hieän caùc moái haøn ôû vò trí haøn saáp. - Khi haøn moái haøn giaùp moái, vò trí cuûa que haøn ñöôïc ñaët nhö hình 3-26 vaø tuøy theo chi tieát coù hay khoâng vaùt meùp maø que haøn coù hoaëc khoâng coù chuyeå n ñoäng dao ñoäng ngang. h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph DH S ng Truo Hình 3-26 Goùc ñoä cuûta©que haøn vaø kieå u dao ñoäng thoâng duïng khi haøn lieân keát h y ig giaùp moái. a) Maëtrcaét ngang. b) Maët caét doïc. c) Kieåu chuyeån ñoäng (1. lôùp loùt Cop 2. lôùp tieáp theo). - Khi haøn moái haøn goùc coù theå thöïc hieän baèng hai phöông phaùp: neáu coù theå ñöôïc thì toát nhaát neân ñöa lieân keát haøn veà vò trí haøn saáp ñeå haøn nhö khi haøn moái haøn giaùp moái coù vaùt meùp vôùi goùc vaùt  = 90o (hình 3-27a), coøn neáu khoâ ng theå ñöôïc thì khi haøn vò trí cuûa que haøn vaø quyõ ñaïo chuyeån ñoäng cuûa noù seõ tieán haønh nhö hình 3-27b, c. Caàn chuù yù laø khi haøn bao giôø cuõng gaây hoà quang ôû taám döôùi chöù khoâng gaây ôû taám treân. Ñieåm gaây hoà quang caùch ñænh moái haøn khoaûng 3  4mm. Hình 3-27 Haøn moái haøn goùc. 2. Haøn moái haø n ñöùng: Khoù khaên chuû yeáu khi haøn ñöùng laø kim loaïi loûng ôû vuõng haøn vaø ôû ñaàu que haøn chaûy xuoán g phía döôùi. Haøn ñöùng toát nhaát laø haøn töø döôùi leân (coøn goïi laø haøn leo hình 3-28a 221 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2