Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành phát triển ứng dụng lý luận nền kinh tế vĩ mô theo quy trình p2', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành phát triển ứng dụng lý luận nền kinh tế vĩ mô theo quy trình p2
- nhau : khoa häc lµ tiÒn ®Ò trùc tiÕp cña c«ng nghÖ vµ c«ng
nghÖ l¹i lµ kÕt qu¶ cña khoa häc.
b.VÒ híng t¸c ®éng cña KH- CN
TËp trung nç lùc tiÕn hµnh c¶i t¹o, ®ång bé, ho¸ vµ hiÖn
®¹i ho¸ cã chän läc c¸c c¬ së s¶n xuÊt hiÖn cã
Tuy c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cã cña níc ta cßn nhá
bÐ, tr×nh ®é c«ng nghÖ, kü thuËt vµo lo¹i l¹c hËu, hÖ sè sö
dông thiÕt bÞ vµ c«ng suÊt cßn thÊp. Bëi vËy, nguån dù tr÷
cßn kh¸ lín vµ díi nhiÒu gãc ®é, ®©y thËt sù ®ang lµ nguån
vèn quý cña ®Êt níc vµ ph¶i b¾t ®Çu tõ ®©y ®Ó ®i lªn
Chñ ®éng sö dông cã chän läc mét sè híng c«ng nghÖ
tiªn tiÕn phï hîp víi thÕ m¹nh cña ®Êt níc nh»m chuÈn bÞ
®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ngµnh cã hµm lîng c«ng nghÖ cao
ë níc ta, cïng víi viÖc tËp trung nç lùc KH- CN
khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt- kü thuËt hiÖn cã, còng
cÇn ph¶i ch¨m lo, dµnh mét sè phÇn tiÒm lùc d lín cho viÖc
thö nghiÖm, lùa chän mét så híng c«ng nghÖ cao phï hîp
®Ó mét mÆt, hç trî cho viÖc gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ h¬n, mÆt
11
- kh¸c thóc ®Èy viÖc h×nh thµnh mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng
nghÖ cao víi quy m« phï hîp ®Ó t¹o ta c¸c s¶n phÈm thay
thÕ nhËp vµ t¹o chç ®øng trªn thÞ trêng quèc tÕ.
Trong sè nh÷ng híng c«ng nghÖ cao, cÇn quan t©m
®Çy ®ñ tíi kh©u tin häc ho¸ mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh
tÕ x· héi. CÇn cã quyÕt t©m trong viÖc ®Çu t ph¸t triÓn mét
sè lÜnh vùc s¶n xuÊt g¾n víi c¸c h¬ng u tiªn cña ch¬ng
tr×nh tæng hîp tiÕn bé KH- CN. §ã lµ dÞp tèt ®Ó VN tham gia
vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vÒ mét sè s¶n phÈm cã hµm
lîng khoa häc cao
Thóc ®Èy viÖc n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ
cña c¸c xÝ nghiÖp nhá, cña khu vùc tiÓu thñ c«ng nghÖp c¶ ë
thµnh thÞ vµ n«ng th«n.
Kinh nghiÖm thùc tiÔn chØ ra r»ng ®Ó cã thÓ thùc hiÖn
cã hiÖu qu¶ chiÕm lîc nµy, viÖc nhanh chãng kh¾c phôc sù
l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ, sù yªó kÐm vÒ n¨ng lùc qu¶n lý, sù
thiÕu hôt vÒ lùc lîng lao ®éng cã kü thuËt lµ yªu cÇu bøc
b¸ch ph¶i gi¶i quyÕt .Bëi vËy viÖc giµnh mét phÇn nç lùc ®ñ
m¹nh híng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu khoa häc vµ
12
- c«ng nghÖ phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n cã tÇm
quan träng ®Æc biÖt
Nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn ®· tíi gîi ý quan träng lµ
chiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ kü thuËt kh«ng thÓ kh«ng
quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ
,c¶i tiÕn .. vµ nªn coi ®©y lµ mét híng cã ý nghÜa chiÕn lîc
c¶ tríc m¾t vµ l©u dµi .
KÕt hîp h÷u c¬ viÖc tËp trung nç lùc gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò tríc m¾t vµ tiÕp tôc t¨ng cêng tiÒm lùc khoa häc vµ
kü thuËt nh»m ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu míi cña giai ®o¹n
ph¸t triÓn tiÕp theo
3.Vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ
Trong thêi ®¹i ngµy nay, cã lÏ kh«ng cßn ai kh«ng
nhËn thøc ®îc r»ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cã vai trß rÊt
quan träng vÒ nhiÒu mÆt ®èi víi sù ph¸t triÓn. Khoa häc vµ
c«ng nghÖ lµ c¸i kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ®êi sèng kinh tÕ
– v¨n ho¸ cña mét quèc gia. Vai trß nµy cña khoa häc vµ
c«ng nghÖ cµng trë lªn ®Æc biÖt quan träng ®èi víi níc ta
®ang trªn con ®êng rót ng¾n giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Ó sím trë
13
- thµnh mét x· héi hiÖn ®¹i. Ngay tõ khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh
c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh khoa häc
vµ c«ng nghÖ lµ c¸i gi÷ vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn
lùc lîng s¶n xuÊt vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, b¶n ®¶m
chÊt lîng vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. C«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× môc tiªu d©n giµu níc m¹nh
x· héi c«ng b»ng, v¨n minh, khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i trë
thµnh “quèc s¸nh hµng ®Çu”.
Níc ta ®ang bíc vµo mét thêi kú ph¸t triÓn míi-
thêi kú ®Èy m¹nh CNH- H§H. NghÞ quyÕt Trung ¬ng hai
cña Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· x¸c ®Þnh
râ :”CNH- H§H ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ
c«ng nghÖ” “khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i trë thµnh nÒn t¶ng
vµ ®éng lùc cho CNH- H§H”. ChØ b»ng con ®êng CNH -
H§H, ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ míi cã thÓ ®a níc
ta tõ nghÌo nµn l¹c hËu trë thµnh mét níc giµu m¹nh v¨n
minh. ViÖc ®a khoa häc vµ c«ng nghÖ, tríc hÕt lµ phæ cËp
nh÷ng tri thøc khoa häc vµ c«ng nghª cÇn thiÕt vµo s¶n xuÊt
vµ ®êi sèng x· héi lµ mét nhu cÇu cÊp thiÕt cña x· héi ta
hiÖn nay.
Vai trß cña KH- CN ®èi víi mét sè lÜnh vùcnh sau:
14
- a.Víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n
vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
GÇn 15 n¨m qua s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ
n«ng th«n ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín gãp phÇn quan
träng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®a níc ta bíc
sang giai ®o¹n míi ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc.Tuy nhiªn cho ®Õn nay víi gÇn 80% d©n sè cña c¶
níc sèng ë n«ng th«n, trong ®ã tû lÖ ®ãi nghÌo vÉn cßn trªn
17%, cã n¬i nh ë mét sè huyÖn miÒn nói cßn trªn 35%.
MÆt kh¸c còng do nÒn kinh tÕ níc ta míi bíc ®Çu chuyÓn
tõ nÒn s¶n xuÊt theo c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN nªn n¨ng
suÊt, chÊt lîng vµ søc c¹nh tranh cña n«ng s¶n, hµng ho¸
cßn rÊt thÊp so víi nhiÒu níc trong giíi khu vùc vµ thÕ.
§iÒu ®ã lµm cho thu nhËp vµ tÝch luü cña ®¹i bé phËn d©n c
n«ng th«n cßn bÊp bªnh, søc mua cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vÒ
t liÖu s¶n xuÊt vµ t liÖu tiªu dïng ®Òu rÊt h¹n chÕ, g©y ¶nh
hëng lín ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña toµn bé nÒn kinh
tÕ, ®ång thêi g©y c¶n trë viÖc, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch
vô trªn ®Þa bµn n«ng th«n
15
- So víi c¸c gi¶i ph¸p kh¸c, th× gi¶i ph¸p vÒ khoa häc
vµ c«ng nghÖ yªu cÇu vèn ®Çu t kh«ng qu¸ lín mµ ®em l¹i
hiÖu qu¶ cao. Theo ®¸nh gi¸ chung, trong n«ng nghiÖp íc
tÝnh 1/3 gi¸ trÞ t¨ng cña s¶n xuÊt l¬ng thùc thêi gian võa
qua lµ do ngêi d©n tiÕp thu, øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc
vµ kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt
Tuy nhiªn, tiÒm lùc vÒ KH- CN cña níc ta cha
®îc ph¸t huy ®Çy ®ñ cho sù nghiÖp CNH, H§H n«ng
nghiÖp, n«ng th«n nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc cña s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n ®Æt ra ®èi víi c¸c lùc lîng KH-
CN ®Õn nay cha gi¶i quyÕt ®îc, trong ®ã ®¸ng lu ý h¬n
c¶ lµ :
- ViÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng
th«n lµ néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiªn CNH,
H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n, mµ sù chuyÓn ®æi ®ã phô
thuéc vµo viÖc tæ chøc ¸p dông thµnh tùu KH- CN vµo s¶n
xuÊt vµ c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ChØ trªn
c¬ së cã ®ñ gièng tèt vµ c¸c tiÕn bé kü thuËt kh¸c, kÕt hîp
víi viÖc ph¸t triÓn c¸c quan hÖ thÞ trêng ®óng híng míi cã
thÓ chuyÓn c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tõ thuÇn n«ng, ®éc
canh sang ®a d¹ng ho¸ c©y trång. HiÖn nay viÖc chuyÓn ®æi
16
- kinh tÕ n«ng th«n tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp, dÞch vô
míi chØ xuÊt hiÖn ë mét sè ven vïng cã c¬ së h¹ tÇng kü
thuËt, cã tr×nh ®é d©n trÝ cao, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸c tiÕn
bé kü thuËt
-Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n«ng, l©m, thuû
s¶n hµng n¨m tuy chiÕm gÇn 40% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña c¶ níc, nhng nh×n chung, n¨ng suÊt, chÊt
lîng vµ søc c¹nh tranh cña n«ng s¶n hµng ho¸ cßn thÊp so
víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, khiÕn cho c¸c
s¶n phÈm lµm ra tiªu thô khã kh¨n, ¶nh hëng bÊt lîi ®Õn
thu nhËp cña ngêi s¶n xuÊt. KH-CN cha cã sù t¸c ®éng
cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶ b¶n ®¶m tÝnh æn ®Þnh, bÒn v÷ng cña
n«ng s¶n hµng ho¸ khi gÆp ph¶i rñi ro cña thiªn tai vµ thÞ
trêng
- Ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn lµ nhiÖm vô hµng ®Çu
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn CNH- H§H n«ng nghiÖp, n«ng
th«n, nhng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, chÕ biÕn nh thÕ nµo l¹i
lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®ßi hái nghiªn cøu vµ lµm râ
- GÇn ®©y, Nhµ níc tiÕp tôc t¨ng cêng ®Çu t x©y
dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
17
- HiÖn cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò vÒ kü thuËt ®Ó b¶o ®¶m hiÖu qu¶
vèn ®Çu t cña nhµ níc cha ®îc gi¶i quyÕt tèt. Do ®ã,
n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ang rÊt cÇn cã sù t¸c ®éng cña lùc
lîng KH- CN
T×nh h×nh trªn kh¼ng ®Þnh vai trß cña KH- CN trong
qu¸ tr×nh thùc hiÖn CNH- H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë
níc ta hiÖn nay vµ ®ã còng chÝnh lµ nh÷ng yªu cÇu bøc xóc
®Æt ra ®èi víi c¸c nhµ khoa häc v× sù ph¸t triÓn cña n«ng
nghiÖp, n«ng th«n. Tuy nhiªn, ®Ó huy ®éng ®îc c¸c lùc
lîng KH- CN phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n, chó ý c¸c
vÊn ®Ò vÒ tæ chøc bé m¸y, c¬ chÕ vËn hµnh vµ c¸c chÝnh s¸ch
t¸c ®éng, trong ®ã cèt lâi lµ gi¶i quyÕt hîp lý lîi Ých cho
ngêi lµm nghiªn cøu, triÓn khai c¸c thµnh tùu cña KH-CN
b.Mèi quan hÖ gi÷a KH- CN víi s¶n xuÊt vËt chÊt
Khoa häc cã nguån gèc, b¶n chÊt, chøc n¨ng sø m¹ng
tõ ®êi sèng thùc tiÔn cña x· héi, con ngêi. Nã kh«ng ph¶i lµ
b¶n th©n c«ng cô lao ®éng vµ søc lao ®éng, nhng còng
kh«ng n»m ngoµi thµnh tè quan träng nhÊt lµ lùc lîng s¶n
xuÊt. Nã kh«ng thay thÕ, nhng nã cã thÓ lµm thay ®æi m¹nh
mÏ, nhanh chãng tÝnh n¨ng hiÖu lùc cña c«ng cô lao ®éng,
søc lao ®éng vµ do ®ã, ph¬ng thøc con ngêi t¸c ®éng ®Õn
18
- giíi tù nhiªn theo chiÒu híng ngµy cµng t¨ng cêng søc
m¹nh, vai trß vµ tù do cña con ngêi tríc thiªn nhiªn. Tuy
nhiªn, víi tÝnh c¸ch lµ s¶n phÈm, gi¸ trÞ ®· ®îc s¸ng t¹o ra,
®· cã s½n, th× khoa häc kh«ng cßn lµ kÕt qu¶, mµ l¹i ®ãng vai
trß nh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n, ®éng lùc bªn trong,
trùc tiÕp thóc ®Èy m¹nh nhÊt sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt
Trong ®iÒu kiÖn “ th«ng tin ho¸ “, “toµn cÇu ho¸” cña
®êi sèng x· héi vµ kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay, nhiÒu thµnh tùu
cña cuéc c¸ch m¹ng KH- CN cã thÓ ®îc chuyÓn giao tiÕp
nhËn t¬ng ®èi nhanh chãng, dÔ dµng, t¹o ra c¬ héi kh¸ch
quan thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn ®ét biÕn, nh¶y vät vµ bøt ph¸
vÒ kinh tÕ ë nh÷ng d©n téc, quèc gia, hay khu vùc nhÊt ®Þnh
trong nh÷ng thêi ®iÓm, thêi kú hay giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
Nhng ®Ó tranh thñ t©n dông vµ ph¸t huy ®îc hÕt tiÒm n¨ng
cña c¬ héi bªn ngoµi nµy th× ®iÒu kiÖn tÊt yÕu vµ tèi thiÓu lµ
ë bªn trong ph¶i chuÈn bÞ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt
vµ båi dìng nh©n tè con ngêi lao ®éng ë mét nøc ®é t¬ng
øng, thÝch ®¸ng. Kinh nghiÖm thÕ giíi vÒ viÖc gi¶i quyÕt mèi
quan hÖ “ con ngêi- t kiÖu s¶n xuÊt- khoa häc” mét c¸ch
c©n ®èi, hµi hoµ ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ tæng hîp tèi ®a vµ tèi u
vÒ kü thuËt lµ kh¸ toµn diÖn vµ phong phó
19
- ViÖc x©y dùng râ vÞ trÝ t¬ng quan vai trß vµ ¶nh
hëng cña KH- CN trong hÖ thèng c¸c thµnh tè lùc lîng
s¶n xuÊt nh trªn ®· ®ång thêi lµm s¸ng tá giíi h¹n t¸c ®éng
cña nã vÒ mÆt x· héi. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kh«ng trùc
tiÕp dÉn tíi sù thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt vµ chÕ ®é së h÷u.
Tr¸i l¹i, vai trß “ c¸ch m¹ng ho¸ “ cña khoa häc ®èi víi viÖc
thóc ®Èy sù t¨ng trëng cña lùc lîng s¶n xuÊt l¹i bÞ chÕ íc
bëi mét quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng tÇng x· héi
nhÊt ®Þnh. Nãi c¸ch kh¸c, tiÒm n¨ng thóc ®Èy lùc lîng s¶n
xuÊt ph¸t triÓn cña khoa häc lµ v« tËn, nhng møc ®é, giíi
h¹n hiÖn thùc ho¸ tiÒm n¨ng nµy l¹i phô thuéc “ khu«n khæ “
cña quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ
Tuy nhiªn, sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña c¸ch m¹ng
KH- CN hiÖn ®¹i ®ang diÔn ra tõng ngµy, tõng giê ë kh¾p
mäi n¬i trªn thÕ giíi ®· cã t¸c dông cô thÓ. Søc tiÕn c«ng vò
b·o cña phong trµo gi¶i phong d©n téc, giai cÊp t s¶n ®· chñ
®éng ra søc ®Èy m¹nh cuéc c¸ch m¹ng KH- KT, sö dông c¸c
thµnh qu¶ cña nã ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn
kinh tÕ mét c¸ch thµnh c«ng
Tuy kh«ng l¹c quan ®Õn møc véi v· vµ ngé nhËn mµ
cho r»ng, cuéc c¸ch m¹ng KH- CN hiÖn ®¹i sÏ tù ®éng vµ
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
