Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành phát triển ứng dụng lý luận nền kinh tế vĩ mô theo quy trình p5', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành phát triển ứng dụng lý luận nền kinh tế vĩ mô theo quy trình p5
- 1. MÆc dï tån t¹i sè lîng ®¸ng kÓ c¸c c¬ quan nghiªn
cøu khoa häc c«ng nghÖ vµ díi nhiÒu d¹ng thùc phong phó,
nhng c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c trêng ®¹i häc thêng m¹ng
nÆng tÝnh hµn l©m vµ Ýt g¾n bã h÷u Ých víi c¸c tæ chøc kinh
tÕ. Ngoµi mèi quan hÖ láng lÎo gi÷a c¬ quan nghiªn cøu vµ
c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cßn mét khÝa c¹nh n÷a lµ b¶n th©n hÖ
thèng c¬ quan nghiªn cøu vÉn thiÕu ph¬ng ph¸p luËn tiÕp
cËn cã hiÖu qu¶ tíi hÖ thèng kinh tÕ. ë ®©y ®ßi hái sù hîp
t¸c, trao ®æi qua l¹i nhiÒu vßng gi÷a c¸c nhµ khoa häc vµ ®¹i
diÖn cña c¸c khu vùc s¶n xuÊt. C¸c h·ng lu«n ®îc coi nh
nh©n vËt trung t©m cña ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ… §¸ng
tiÕc ph¬ng ph¸p nµy cßn xa l¹ ®èi víi VN.
ThiÕu nh÷ng ®Þnh híng râ rµng, cô thÓ ®· lµm cho
c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ trë nªn kÐo
hiÖu qu¶
2. C¬ cÊu cña ®éi ngò ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ
hiÖn mÊt c©n ®èi ®¸ng kÓ so víi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. Trong
c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, viÖc kh¾c phôc kho¶ng
trèng b»ng c¸ch chuyÓn c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc c¬ b¶n
sang còng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®ßi hái tèi thiÓu.
41
- MÆt kh¸c, sù ph©n bè cña lùc lîng khoa häc c«ng
nghÖ kh«ng s¸t víi ®Þa b¶n ho¹t ®éng kinh tÕ. Trªn thùc tÕ,
cã nhiÒu vïng kinh tÕ cßn nh vïng tr¾ng cña ho¹t ®éng
khoa häc c«ng nghÖ
3.Thùc tÕ ®æi míi võa qua ®· xuÊt hiÖn mét nghÞch lý
vµ më cña mang l¹i sù khëi s¾c cho nÒn kinh tÕ th× nã l¹i
lµm cho vÞ thÕ cña c¸c nhµ khoa häc trong níc gi¶m xuèng
t¬ng ®èi. Mét bé phËn kh«ng nhá ®éi ngò c¸c nhµ khoa häc
c«ng nghÖ buéc ph¶i lµm thªm nghÒ kh¸c hoÆc ®æi h¼n
nghÒ.
Sù l·o ho¸ cña ®éi ngò khoa häc còng lý gi¶i mét
phÇn cho hiÖn tîng nµy. Tuæi trung b×nh cña c¸n bé khoa
häc c«ng nghÖ lµm viÖc ë c¸c viÖn nghiªn cøu lµ 45- 46 tuæi,
tuæi trung b×nh cña c¸n bé nghiªn cøu cã tr×nh ®é cao vµo
kho¶ng 55 vµ 60 cã thÓ do nhiÒu lý do, trong ®ã mét lý do
quan träng lµ : coi giai ®o¹n hiÖn nay nh lµ qu¸ ®é chuyÓn
®æi tõ m« h×nh nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ kiÓu cò sang
m« h×nh nghiªn cøu kiÓu míi. §èi víi líp trÎ, h×nh mÉu c¸c
nhµ nghiªn cøu thÕ hÖ tríc kh«ng cßn mÊy hÊp dÉn, hä
®ang t×m kiÕm nh÷ng con ®êng kh¸c, nh÷ng ph¬ng thøc
ho¹t ®éng khoa häc kh¸c
42
- 4. Chóng ta tõng hy väng cã thÓ th«ng qua ho¹t ®éng
®Çu t níc ngoµi vµo VN ®Ó nhËn ®îc nh÷ng c«ng nghÖ
cÇn thiÕt tiÕn hµnh CNH, H§H. Tuy nhiªn thùc tÕ diÔn ra
kh«ng nh mong muèn. Tríc hÕt, luång ®Çu t níc ngoµi
®ang cã xu híng ch÷ng l¹i sÏ h¹n chÕ khu«n khæ chuyÓn
giao c«ng nghÖ. Thø hai, c¬ cÊu ®Çu t víi 18,7% vµo kh¸ch
s¹n dô lÞch… lµ mét nh©n tè gãp phÇn h¹n chÕ quy m«
chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Thø ba, ngay trong b¶n
th©n lÜnh vùc c«ng nghiÖp, c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi dêng
nh ch¼ng hÒ sèt s¾ng du nhËp c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo
VN, thay vµo ®ã, hä chó ý nhiÒu ®Õn c¸c c«ng nghÖ thÕ hÖ
cò cho phÐp thu l¹i lîi nhuËn tøc th× tõ lao ®éng rÎ, m«i
trêng ®Çu t dÔ d·i vµ miÒn ®Êt ®Çu t míi mÎ.
3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng thùc tr¹ng Êy
Do tû lÖ c¸n bé KH- CN trong c¸c doanh nghiÖp cßn
thÊp ; cÊu tróc vµ ph©n bè ®éi ngò cha hîp lý ; sè c¸n bé
®îc ®µo t¹o vÒ c¸c ngµnh KH vµ KT chØ chiÕm 15,4% trong
tæng sè ®éi ngò c¸n bé KH- CN ; sù ph©n bè c¸n bé KH- CN
theo vïng l·nh thæ cßn mÊt c©n ®èi lín. §éi ngò c¸n bé KH
®«ng nhng cha m¹nh
43
- ChÊt lîng ®µo t¹o c¸n bé KH- CN thÊp. VÒ tr×nh ®é,
cha cËp nhËt CN vµ tri thøc hiÖn ®¹i cña thÕ giíi, bÞ hæng
nhiÒu vÒ CN cao, qu¶n tri kinh doanh, tiÕp thÞ, ngo¹i ng÷…
§éi ngò c¸n bé KH- CN níc ta cã tiÒm n¨ng trÝ tuÖ ®¸ng
kÓ, tiÕp thu nhanh tri thøc míi, nhng cßn thiÕu tÝnh liªn kÕt
céng ®ång, khã hîp t¸c gi÷a c¬ quan vµ c¸ nh©n, thiÕu c¸n
bé ®Çu ®µn cã kh¶ n¨ng tæ chøc vµ thùc hiÖn nh÷ng ch¬ng
tr×nh nghiªn cøu mang tÝnh ®ét ph¸ cao. Lùc lîng chuyªn
gia giái ë c¸c ngµnh hiÖn nay rÊt máng, phÇn lín chØ n¾m lý
thuyÕt, thiÕu thùc hµnh. Tríc søc hÊp dÉn cña c¸c doanh
nghiÖp vµ c¸c c¬ së liªn doanh víi níc ngoµi, ®a sè hÖ
thèng c¬ quan nghiªn cøu- triÓn khai kh«ng gi÷ ®îc ®éi
ngò c¸n bé trÎ, cã n¨ng lùc. NhiÒu c¸n bé KH- CN cã kinh
nghiÖm vµ tr×nh ®é, bá chuyªn m«n lµm dÞch vô. ChÝnh s¸ch
®èi víi c¸n bé KH- CN chËm ®æi míi, nªn kh«ng khuyÕn
khÝch ®éi ngò c¸n bé lµm KH ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña
m×nh trong nghiªn cøu. ViÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c c¬ quan
KH- CN triÓn khai chËm.
Cã sù mÊt c©n ®èi lín trong ph©n bè theo vïng l·nh
thæ m¹ng líi c¸c c¬ quan nghiªn cøu- triÓn khai. NhiÒu c¬
quan nghiªn cøu cã chøc n¨ng trïng l¾p, kh«ng ®ång bé.
ViÖc s¾p xÕp vµ ®Çu t cho c¸c c¬ quan nµy kh«ng theo c¸c
44
- híng u tiªn träng ®iÓm. C¬ së vËt chÊt cña c¬ quan nghiªn
cøu- triÓn khai c¸c trêng ®¹i häc, nghÌo nµn, l¹c hËu : phÇn
lín ®îc x©y dùng vµ trang bÞ ®· trªn 30 n¨m tr×nh ®é thiÕu
bÞ thua kÐm ngay c¶ c¸c c¬ së doanh nghiÖp trong níc.
§Çu t tµi chÝnh cho KH- CN tõ ng©n s¸ch, nhµ níc
ë níc ta, hiÖn cßn thÊp. Do vËy, nÒn khoa häc cña ta chØ
gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tríc m¾t, cha t¹o ®îc kÕt qu¶
KH lín, tÇm cì chiÕn lîc. ViÖc sö dông tµi chÝnh cho KH-
CN hiÖn nay víi mét c¬ chÕ thêng thóc Ðp chóng ta r¬i vµo
thÕ ph¶ chi, chia bÞ ®éng,. Sè ch¬ng tr×nh vµ ®Ò tµ cÊp nhµ
níc, cÊp bé cßn nhiÒu vµ dµn tr¶i so víi kh¶ n¨ng kinh phÝ
hiÖn cã. Nguån ngo¹i tÖ viÖn trî kh«ng ®iÒu chØnh ®îc
trong ph¹m vi qu¶n lý nguån vèn KH- CN, nªn hiÖu qu¶ cßn
thÊp. ViÖc huy ®éng c¸c nguån vèn ngoµi ng©n s¸ch Nhµ
níc cho ho¹t ®éng n«ng nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, cha
cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®ång bé ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh
nghiÖp, c¸c tæ chøc t nh©n tù nguyÖn ®Çu t. NhiÒu c¬ quan
nghiªn cøu- triÓn khai, ho¹t ®«ng KH- CN cßn dùa chñ yÕu
vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. Thùc tÕ trªn ®· dÉn ®Õn mét nghÞch
lý: vèn cho KH-CN gÇn nh duy nhÊt tõ nhµ níc l¹i bÞ ph©n
chia dµn tr¶i.Trong khi ®ã, mét sè lÜnh vùc cÇn ®Çu t thÝch
®¸ng :gi¸o dôc y tÕ b¶o vÖ m«i trêng hoÆc nh÷ng híng
45
- nghiªn cøu triÓn kh¸ch quan träng mang ý nghÜa chiÕn lîc
l¹i bÞ h¹n chÕ do thiÕu vèn .ViÖc thùc hiÖn mét phÇn vèn
trong tæng gi¸ trÞ dù ¸n ®Çu t cho c«ng t¸c nghiªn cøu triÓn
khai vÉn cha ®îc thùc hiÖn, do nghiªn cøu khoa häc c«ng
nghÖ cha ®îc coi lµ mét néi dung chØ trong c¬ chÕ qu¶n lý
®Çu t.Vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ cha thÓ hiÖn b»ng
biÖn ph¸p cô thÓ vÒ møc ®Çu t tµi chÝnh,chÕ ®é c¸n bé, cha
t¹o lËp ®îc hÖ thèng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy c¸c
nhµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô ph¶I dùa trªn
KH- CN vµ híng theo nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x·
héi.
Sau khi ®îc chuyÓn thµnh c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
vÒ c¸c ho¹t ®éng KH- CN, Bé KH- CN vµ m«I trêng ®·
tõng bíc ph¸t huy vai trß qu¶n lý nhµ níc trong viÖc gi¸m
s¸t, kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng KH- CN, qu¶n lý nhµ níc vÒ
chuyÓn giao CN, tr×nh ®é CN trong s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ m«i
trêng. Tuy nhiªn, c«ng t¸c qu¶n lý cha thÓ hiÖn ®îc tÝnh
®ång bé, cha g¾n kÕt chÆt chÏ víi qu¶n lý kinh tÕ vµ x· héi,
cha t¹o lËp thÞ trêng réng r·i cho KH- CN. NhiÒu c«ng
tr×nh KH khi ¸p dông vµo s¶n xuÊt, cßn gÆp trë ng¹i. Bëi s¶n
xuÊt cha thùc sù cã nhu cÇu KH. C¹nh ®ã, nhiÒu viÖn
nghiªn cøu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt, l¹i
46
- kh«ng cã ®¬n ®Æt hµng. HiÖn tîng t¸ch rêi g÷a KH vµ s¶n
xuÊt cßn phæ biÕn.
Thµnh tùu KH, c¸c tiÕn bé CN, cha ®îc ¸p dông
réng r·i nªn cha t¹o chuyÓn biÕn râ nÐt vÒ n¨ng suÊt, chÊt
lîng, hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô. Cha
t¹o ®îc nh÷ng ngµnh nghÒ míi xuÊt ph¸t tõ kÕt qu¶ cña
ho¹t ®éng KH- CN. ThÞ trêng cho KH- CN cha ®îc h×nh
thµnh. Tr×nh ®é CN nãi chung cßn ë møc thÊp. Trong c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp, hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn t¹i l¹c
hËu so víi thÕ giíi vµ h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån ch¾p v¸.
MÉu m· hµng ho¸ ®¬n ®iÖu, chÊt lîng s¶n phÈm thÊp, kh¶
n¨ng c¹nh tranh, xuÊt khÈu kÐm. Quy m« dù ¸n cßn nhá,
cha t¬ng xøng víi tÇm nhiÖm vô cÊp nhµ níc, phÇn lín
chØ dõng ë quy m« ngµnh, ®Þa ph¬ng, hoÆc cÊp c¬ së, Ýt cã
t¸c dông thóc ®Èu s¶n xuÊt.
C«ng t¸c qu¶n lý KH- CN tuy ®· ®îc ®æi míi,
nhng cha ®ång bé vµ hoµn chØnh. C¬ chÕ qu¶n lý c¸c
ch¬ng tr×nh träng ®Ióm cÊp nhµ níc cßn nhiÒu thñ tôc
rêm rµc kh«ng chÆt chÏ, cha b¶o ®¶m tËp trung c¸c nguån
lùc vµo nh÷ng môc tiªu chñ yÕu. C¬ chÕ chÝnh s¸ch hiÖn
hµnh kh«ng khuyÕn khÝch vµ b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp tiÕn
47
- hµnh nghiªn cøu triÓn khai hoÆc cã chiÕn lîc l©u dµI vÒ ®æi
míi CN, ®æi míi s¶n phÈm.
iii Mét sè gi¶I ph¸p
Tríc hÕt, chóng ta cÇn ®Æt lªn hµng ®Çu tÝnh hiÖu
qu¶ trong c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn c©n ®èi
c¶ nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông, nhng hiÖn
nay cÇn u tiªn tËp trung h¬n ®Õn nghiªn cøu øng dông. Mäi
ph¬ng ph¸p dï míi, dï cò, nhng nÕu nã híng khoa häc
vµo phôc vô s¶n xuÊt, hiÖn ®¹I hã nÒn kinh tÕ, n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm, ®èi víi chung ta lóc
nµy ®Òu lµ ph¬ng ph¸p tèt ®Ó ph¸t triÓn khoa häc. C¶ hai
lÜnh vùc nµy ®Òu ph¶I nh»m híng vµo gi¶I quuÕt nh÷ng ®ßi
hái cÊp b¸ch cña s¶n xuÊt, kÕt hîp chÆt chÏ víi s¶n xuÊt.
MÆt kh¸c cÇn ®Ò phßng t¸c dông tiªu cùc cña viÖc øng dông
khoa häc vµo s¶n xuÊt ch¹y theo lîi nhuËn qu¸ ®¸ng ®Õn
møc g©y « nhiÔm m«i trêng vµ lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn
thiªn nhiªn Khoa häc cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi trong sù
ph¸t triÓn cña nã, lu«n ®îc tÝch luü, cã tÝnh kÕ thõa, ®îc
truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c, tõ níc nµy qua níc
48
- kh¸c. Nhê thÕ mét níc l¹c hËu ®I sau cã thÓ ®uæi kÞp c¸c
níc ph¸t triÓn nÕu cã nh÷ng chÝnh s¸ch kh«n ngoan, biÕt
tiÕp thu thµnh tùu khoa häc cña níc kh¸c vµ biÕt vËn dông
phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc m×nh. Chóng ta cÇn biÕt tranh
thñ tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa häc, kü thuËt vµ c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i cña c¸c níc ph¸t triÓn b»ng mäi c¸ch cã thÓ
®îc, nÕu viÖc lµm Êy cã hiÖu qu¶ cao h¬n, dì tèn kÐm h¬n
®Çu t nghiªn cøu trong níc.
C¸c ngµnh mòi nhän nh ®Iön tö tin häc vµ c¸c c«ng
nghÖ cao cÊp cÇn ®îc tËp trung u tiªn ph¸t triÓn h¬n c¶. V×
chÝnh nh÷ng ngµnh ®ã sÏ kÐo toµn bé nÒn kinh tÕ tiÕn tíi
tr×nh ®é hiÖn ®¹i, tù ®éng ho¸ mét c¸ch nhanh chãng.
Môc tiªu l©u dµi cña chóng ta lµ tiÕn tíi ®éc lËp, tù
chñ vÒ khoa vÒ häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nhng
trong giai ®o¹n tríc m¾t còng nªn ®i b¾t chíc, m« pháng,
lµm thñ ®Ó råi rót kinh nghiÖm tiÕn tíi c¶i tiÕn vµ ph¸t minh
c«ng nghÖ míi.
§ång thêi chóng ta cÇn ph¶i t¹o vèn cho ho¹t ®éng
KH- CN. Vèn lµ nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn khoa häc c«ng
nghÖ. Kh«ng cã vèn hoÆc cã nhng thÊp h¬n møc cÇn thiÕt
49
- ®Òu kh«ng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¸c môc tiªu KH- CN.
Kinh nghiÖm ë c¸c níc cho thÊy, vèn ®Ó ph¸t triÓn khoa
häc- c«ng nghÖ thêng ®îc huy ®éng tõ hai phÝa nhµ níc
vµ khu vùc doanh nghiÖp, trong ®ã phÇn nhiÒu lµ tõ c¸c
doanh nghiÖp.
T¹I Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng lÇn thø hai
(khãa VIII), khi mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh “ c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc, c«ng
nghÖ “, §¶ng ta ®· ®a ra chÝnh s¸ch ®Çu t khuyÕn khÝch,
hç trî ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, theo ®ã, mét phÇn
vèn ë c¸c doanh nghiÖp ®îc dµnh cho nghiªn cøu, ®æi míi
c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o nh©n lùc. Mét phÇn vèn tõ c¸c ch¬ng
tr×nh kinh tÕ- x· héi vµ dù ¸n ®îc dµnh ®Ó ®µu t cho khoa
häc- c«ng nghÖ nh»m ®Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu- triÓn khai
vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña dù ¸n.
T¹o ®éng lùc, t¹o vèn cho ho¹t ®éng khoa häc- c«ng
nghÖ ph¶i ®i ®«i víi më réng quan hÖ quèc tÕ vÒ khoa häc,
c«ng nghÖ.
Cã thÓ nãi, ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®Ó ph¸t
triÓn khoa häc- c«ng nghÖ. NÕu kh«ng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶
50
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
