Giáo trình Kỹ thuật truyền thanh (Nghề: Điện tử công nghiệp - CĐ/TC) - Trường Cao đẳng Nghề Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:48

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Kỹ thuật truyền thanh cung cấp cho người học những kiến thức như: Khái niệm về hệ thống âm thanh; Khái niệm chung về amply; Các mạch điện trong hệ thống âm thanh; Mạch khuếch đại công suất; Kỹ thuật lắp ráp amply. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Kỹ thuật truyền thanh (Nghề: Điện tử công nghiệp - CĐ/TC) - Trường Cao đẳng Nghề Đồng Tháp

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG THÁP TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: KỸ THUẬT TRUYỀN THANH NGHỀ: ĐIỆN TỬ CÔNG NGHIỆP TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG, TRUNG CẤP (Ban hành kèm theo Quyết định Số:257/QĐ-TCĐNĐT ngày 13 tháng 7 năm 2017 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Đồng Tháp) Đồng Tháp, năm 2017 Trang 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU Để thực hiện biên soạn bài giảng đào tạo nghề Điện tử công nghiệp, công nghệ kỹ thuật điện tử ở trình độ Cao Đẳng Nghề và Trung Cấp Nghề, bài giảng “kỹ thuật truyền Thanh” là một trong những mô đun đào tạo chuyên ngành được biên soạn theo nội dung chương trình khung được Trường Cao Đẳng Nghề Đồng Tháp phê duyệt năm 2017. Khi biên soạn, tác giả đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có liên quan đến nội dung chương trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu đào tạo. Nội dung lý thuyết và thực hành được biên soạn gắn liền nguyên lý cơ sở với nhu cầu thực tế trong sản xuất đồng thời có tính thực tiển cao. Nội dung bài giảng được biên soạn với thời gian đào tạo ba tín chỉ gồm: tám bài. Bài 1: Khái niệm về hệ thống âm thanh Bài 2: Khái niệm chung về amply Bài 3: Các mạch điện trong hệ thống âm thanh Bài 4: Mạch khuếch đại công suất Bài 5: Kỹ thuật lắp ráp amply Chân thành cảm ơn! Tất cả thành viên trong hội đồng thẩm định phản biện, đã đóng góp và điều chỉnh nội dung GIÁO TRÌNH được hoàn chỉnh. Mặc dù đã cố gắng biên soạn để đáp ứng được mục tiêu đào tạo nhưng không tránh được những khiếm khuyết. Rất mong nhận được đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo, bạn đọc để bài gia hoàn thiện hơn. Các ý kiến đóng góp xin gửi về Trường Cao đẳng cộng đồng Đồng Tháp, cơ sở 1, số 2, Trần Phú, P.3, TP Sa Đéc, Đồng Tháp. Sa đéc, ngày 10 tháng 10 năm 2017 Biên soạn BÀI 1: KHÁI NIỆM VỀ HỆ THỐNG ÂM THANH I- Khái niệm về âm thanh : Trang 3
a/ Baûn chaát vaø nguoàn goác aâm thanh : - Aâm thanh coù baûn chaát laø soùng cô hoïc lan truyeàn trong caùc moâi tröôøng, soùng aâm laø soùng doïc, coù phöông dao doäng cuøng vôùi phöông truyeàn . - Aâm thanh ñöôïc phaùt ra töø vaät theå rung ñoäng ñöôïc goïi laø nguoàn aâm Thí duï : Daây ñaøn maët troáng, maøng loa… Khi soùng aâm truyeàn trong moâi tröôøng (khoâng khí , nöôùc …) ñeán tai ta laøm rung maøng nhó theo ñuùng nhòp ñieäu dao ñoäng cuûa nguoàn aâm nhôù ñoù ta nghe ñöôïc aâm thanh. - Aâm thanh truyeàn ñöôïc trong caùc moâi tröôøng : chaát khí, raén, loõng… khoâng truyeàn ñöôïc trong chaân khoâng . -Caùc moâi tröôøng truyeàn aâm keùm nhö :chaát xoáp (boâng goøn , len , coû khoâ…) caùc chaát taïo thaønh caùc moâi tröôøng naày goïi laø chaát huùt aâm, ñöôïc duøng ñeå laøm giaûm tieáng vang. - Vaän toác truyeàn aâm coøn phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng truyeàn . Thí duï : trong khoâng khí 340m/s, nöôùc 180m/s, trong khoâng khí vaän toác truyeàn coøn phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä vaø ñöôïc tính theo coâng thöùc . V= 33 T 0 273 m/s T0 : nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa khoâng khí T0 = 273 + t0c Vaäy : ôû nhieät ñoä caøng cao thì aâm thanh truyeàn caøng ngaén, ngöôøi ta thöôøng choïn V= 340 m/s, toác ñoä töông öùng vôùi nhieät ñoä T 0= 2900K ( töùc laø t= 170c ) - Trong quaù trình lang truyeàn khi gaëp vaät caûn, soùng aâm seõ bò phaûn xaï, phaàn nhoû tieáp tuïc lang truyeàn veà phía tröôùc, moät phaàn seõ bò tieâu hao thaønh nhieät naêng . b/ Caùc ñaëc tính cuûa aâm thanh : - Taàn soá : taàn soá cuûa moät ñôn aâm laø soá laàn dao ñoäng cuûa caùc phaàn töû trong moâi tröôøng truyeàn daãn aâm . 1 f= ( Hz) T T : chu kyø truyeàn aâm , ñôn vò laø giaây (s) Trong ñoù :  = C.T C : vaän toác aùnh saùng , C= 3.108m/s  : böôùc soùng cuûa aâm thanh , ñôn vò (m) Trong daõy aâm taàn ngöôøi ta thöôøng chia : - Aâm traàm : coù taàn soá töø 16Hz  300Hz - Aâm trung : coù taàn soá töø 300Hz  3Khz - Aâm boãng : coù taàn soá töø 3Khz  20Khz Tieáng noùi cuûa chuùng ta coù taàn soá töø 800Hz  1,2Khz Caùc noát nhaïc ôû baùt ñoä thöù 3 coù taàn soá laø : Do 262 Hz Re 294 Hz Mi 300 Hz Trang 4
Fa 349 Hz Sol 392 Hz La 440 Hz Si 494 Hz Do 524 Hz c/ Coâng suaát aâm thanh : laø naêng löôïng ñi qua 1 ñôn vò dieän tích S trong 1s P = p.s.v p : thanh aùp v : vaän toác ( toác ñoä dao ñoäng cuûa moät phaàn töû khí taïi ñoù ) s : dieän tích ta ñang xeùt Thí duï : khi ta noùi chuyeän bình thöôøng coù coâng suaát khoaûng 0.3 mw II- Bieán ñoåi aâm thanh thaønh tín hieäu ñieän : Ñeå xöû lyù aâm thanh ( khuyeách ñaïi vaø löu tröõ ) ta phaûi bieán ñoåi aâm thanh thaønh tín hieäu ñieän, goïi laø tín hieäu aâm taàn, tín hieäu aâm taàn laø moät ñieän theá ( hay laø moät doøng ñieän ) coù bieân ñoä vaø taàn soá bieán ñoåi theo cöôøng ñoä vaø taàn soá cuûa aâm thanh töông öùng . Moät thieát bò duøng ñeå bieán ñoåi aâm thanh thaønh tín hieäu aâm taàn ñöôïc söû duïng phoå bieán laø Micro . Caùc ñaëc tính cuûa Micro : a/ Ñoä nhaïy : ñöôïc ñònh nghóa laø möùc ñieän aùp ra ño ôû taàn soá 1000Hz, khi Micro ñöôïc ñaáu ñuùng taûi vaø aùp suaát aâm ôû tröôùc Micro laø 1  bar Ñôn vò tính ñoä nhaïy laø : mv/  bar , coâng suaát cuûa Micro ñöôïc tính baèng mw b/ Ñaùp tuyeán taàn soá : laø ñöôøng cong bieåu dieãn möùc ñieän aùp ra cuûa Micro theo taàn soá aâm thanh, noù phaûn aûnh ñoä trung thöïc cuûa Micro , ñaùp tuyeán taàn soá caøng roäng vaø caøng ñoàng ñeàu thì chaát löôïng cuûa Micro caøng cao . f 16Hz 1Khz 20Kh z c/ Trôû khaùng danh ñònh cuûa Micro : Micro thöôøng ñöôïc cheá taïo vôùi 2 loaïi trôû khaùng . - Micro trôû khaùng thaáp : khoaûng vaøi traêm ohmn (  ) - Micro trôû khaùng cao : khoaûng vaøi chuïc K  III- Bieán ñoåi tín hieäu aâm taàn thaønh aâm thanh : Trang 5
Loa laø duïng cuï bieán ñoåi naêng löôïng ñieän aâm taàn thaønh naêng löôïng aâm thanh vaø laø boä phaän cuoái cuûa moät heä thoáng aâm thanh . 1/ Nguyeân taéc caáu taïo caùc loaïi loa : a/ Loa ñieän ñoäng : ñaây laø loaïi loa phoå bieán nhaát, coù nguyeân taéc caáu taïo nhö hình veõ 7 8 4 6 3 2 1 5 Hình 1 : Caáu taïo loa ñieän ñoäng 1- Nam chaâm vónh cöõu 2- Cuoän daây quaán treân giaáy cöùng 3- Maïch töø laøm baèng saét non 4- Maøng loa 5- Daây ra (goàm 2 daây ra ñeå ñöa doøng ñieän aâm taàn vaøo cuoän daây ñoäng ) 6- Chuïp ngaên buïi cöùng hôn maøng loa 7-Söôøn loa 8-Khe töø b/ Loa neùn : goàm 2 phaàn ñoäng cô loa vaø vaønh loa , ñoäng cô loa laø 1 loa ñieän ñoäng coù caáu taïo ñaëc bieät vaø nhoû goïn, maøng loa baèng nhöïa cöùng troøn vaø loài , vaønh loa thöôøng coù 3 oáng , oáng trong oáng giöõa vaø oáng ngoaøi , thanh aùp ñöôïc phaùt maïnh ra phía tröôùc laàn löôït qua oáng nhoû, oáng giöõa vaø oáng ngoaøi laøm cho thanh aùp taêng daàn leân, tieáng loa phaùt ra raát maïnh. Trang 6
2 Hình 2 : Caáu taïo loa neùn 1 2 3 4 5 Hình 2 : 1/ Ñoäng cô loa 2/ Nuùt chænh 3/ Oáng nhoû 4/ Oáng ngoaøi 5/ Oáng giöõa 2/ Caùc ñaëc tính cuûa loa : a/ Coâng suaát danh ñònh cuûa loa: laø coâng suaát lôùn nhaát ampli cung caáp cho loa maø loa coù theå hoaït ñoäng ñöôïc . Coâng suaát toái ña P Max vaø coâng suaát toái thieåu PMin ñöôïc nhaø saûn xuaát cho bieát. b/ Trôû khaùng danh ñònh cuûa loa : - Trôû khaùng cuûa loa thay ñoåi theo taàn soá - Trôû khaùng danh ñònh cuûa loa laø trôû khaùng ño ñöôïc khi ñöa vaøo loa moät doøng ñieän aâm taàn hình sin coù taàn soá quy ñònh . - Loa ñieän ñoäng thöôøng coù trôû khaùng thaáp töø 4   16  . c/ Ñaùp tuyeán taàn soá cuûa loa : Ñaùp tuyeán taàn soá bieåu dieãn tính trung thöïc cuûa loa, ñaùp tuyeán taàn soá caøng roäng vaø caøng baèng phaúng thì loa coù chaát löôïng cao . IV – Sô ñoà khoái heä thoáng aâm thanh: 1/ Heä thoáng aâm thanh Mono vaø heä thoáng aâm thanh Stereo : - Heä thoáng aâm thanh Mono laø heä thoáng aâm thanh moät keânh ( Signal Audio Channel ) . Heä thoáng aâm thanh Mono duøng trong thoâng tin hoaëc trong caùc hoäi tröôøng khoâng caàn chaát löôïng cao, daõy taàn taùc ñoäng chæ caàn khoaûng töø 50Hz  10Khz . Heä thoáng mono duøng cho aâm nhaïc vaø cho saân khaáu thì ñoøi hoûi caùc chæ tieâu cao hôn, baêng taàn phaûi roäng, ñaùp tuyeán taàn soá phaûi baèng phaúng vaø coù theå ñieàu chænh ñöôïc aâm thanh phaùt ra vôùi ñoä trung thöïc cao . - Heä thoáng aâm thanh Stereo laø heä thoáng aâm thanh goàm hai keânh ( Multichanel sound system , vôùi hai keânh phoái hôïp thì aâm thanh phaùt ra trung thöïc hôn laøm cho ngöôøi nghe coù caûm giaùc hoøa aâm . Caùc thieát bò aâm thanh hieän ñaïi thöôøng laø heä thoáng Stereo vôùi ñoä trung thöïc cao goïi laø heä thoáng Hifi ( High – fidelity ). Heä thoáng aâm thanh Hifi ñöôïc Trang 7
söû duïng ngaøy caøng phoå bieán hôn Mono, ngay caû trong lónh vöïc thu phaùt thanh . 2/ Sô ñoà khoái heä thoáng aâm thanh Mono vaø Stereo : MICRO NHẠC CỤ ĐIỆN TỬ BỘ PHẬN XỬ LÝ TÍN HỆ THỐNG LOA HIỆU ÂM TẦN RADIO FM/AM CÁC NGUỒN TÍN HIỆU HÌNH 3 : SÔ ÑOÀ KHOÁI HEÄ THOÁNG AÂM THANH MONO BỘ PHẬN XỬ LÝ TÍN HIỆU ÂM TẦN KÊNH HỆ THỐNG TÍN HIỆU R LOA KÊNH KÊNH R R CHỈNH CÂN BẰNG HAI KÊNH BALANCE TÍN HIỆU BỘ PHẬN XỬ LÝ TÍN HIỆU ÂM TẦN KÊNH HỆ THỐNG KÊNH L L LOA KÊNH L HÌNH 4 : SÔ ÑOÀ KHOÁI HEÄ THOÁNG AÂM THANH STEREO Trang 8
BÀI 2 : KHÁI NIỆM CHUNG VEÀ AMPLI I.TỔNG QUÁT 1.Ampli là gì ? Ampli là một thiết bị điện tử dùng để khuếch đại tín hiệu âm thanh hay nói cách khác Ampli là một thiết bị tăng âm, tín hiệu aâm thanh đi vào có biên độ nhỏ, tín hiệu đi ra khỏi thiết bị tăng âm có biên độ rất lớn gấp hàng trăm, hàng ngàn lần của tín hiệu vào . 2.Vai trò của ampli : Trong đời sống hàng ngaøy của chúng ta cần phải có thông tin liên lạc với nhau.Vídụ trong các cuộc họp, các buổi trình diển văn nghệ trong các trường hợp này không thể thiếu ampli. Hiện nay trong lĩnh vực nghe nhạc không những đòi hỏi phải có thiết bị tăng âm mà còn đòi hỏi khá cao về chất lựơng để truyền đạt đến tai người nghe một cách trung thực vì thế ampli đóng vai trò hết sức quan trọng trong cuộc sống . 3.Phân lọai a/ Phân lọai theo mục đích sử dụng Loại thường có công suất ≤ 1000W lọai này dùng trong các cơ quan trường học hay gia đình . Loại chuyên dùng có công suất ≥ 1000W lọai này dùng trong các đài truyền thanh hay trong các sân khấu ca nhạc . b/ Phân lọai theo cấu tạo Ampli dùng IC hay linh kiện rời II.CÁC TÍNH NĂNG KỸ THUẬT CỦA AMPLI 1/ Toång trôû nhaäp: ( ZIN ) Toång trôû nhaäp hay coøn goïi laø toång trôû vaøo cuûa ampli, laø toång trôû vaøo cuûa taàng ñaàu tieân cuûa ampli. Thoâng thöôøng toång trôû vaøo coù giaù trò töø 5K ñeán 100K caùc ampli baùn treân thò tröôøng thöôøng coù toång trôû nhaäp khoaûng 10 K . 2/ Toång trôû ra ( ZOUT ): Toång trôû ra hay coøn goïi laø toång trôû xuaát laø toång trôû ra cuûa taàng cuoái cuøng ( taàng xuaát ) cuûa ampli thöôøng coù giaù trò töø 4 ñeán 16. 3/ Coâng suaát vaøo ( PIN ) PIN = VIN . IIN = ZIN .(IIN)2 = V2IN/RIN 4/ Coâng suaát ra ( POUT ) Goïi VCC laø ñieän theá nguoàn cung caáp Phd laø coâng suaát hieäu duïng cuûa ngoû ra loa RL laø ñieän trôû taûi ( toång trôû loa ) Phd =V2/RL Vôùi VMax = 2.V laø bieân ñoä lôùn nhaát cuûa nguoàn cung caáp Trang 9
Vaø VMax = VCC / 2 Suy ra V = VCC/ 22 2 Suy ra Phd =(VCC) /8RL III.SƠ ĐỒ KHỐI CỦA AMPLI : 220 Vac POWER SUPPLY DISPLAY SÔ Ñ OÀK H OÁ I AM PL Y CD SPEAKER TAPE SELECT TONE POWER PROTECT INPUT PRE.AMP CONTROL VOLUME AMP SPEAKER MICRO IV.CHỨC NĂNG VÀ NHIỆM VỤ CỦA TỪNG KHỐI TRONG AMPLI 1/Khối Chọn Ngỏ Vào ( Select Input ): Lựa chọn tín hiệu cần đưa vào ampli để khuếch đại .Thông thường khối chọn ngỏ vào là công tắc cơ khí nhiều vị trí đôi khi dùng IC chuyển mạch nhưng chỉ gặp trong các ampli đắt tiền, hiện đại. 2/Khối Tiền Khuếch Đại (Pre.Amp): Khoái tieàn khueách ñaïi hay còn gọi là khối khuếch đại tín hiệu nhỏ, do tín hiệu vào từ Micrô hay từ CD quá nhỏ nên trước khi vào mạch điều chỉnh âm sắc để xử lý cần phải khuếch đại lên đủ lớn hay đối với một số tín hiệu vào có biên độ quá nhỏ không phuø hợp với ngỏ vào cũng cần phải khuếch đại . 3/Khối Điều Chỉnh Âm Sắc ( Tone Control ): Thực tế mạch điều chỉnh âm sắc là các mạch lọc thượng thông, hạ thông hay các mạch lọc thông dãy dùng để lọc lấy những dãy tần số tùy thuộc vào người sử dụng mong muốn . 4/Khối Điều Chỉnh Âm Lượng ( Volume ): Thường dùng biến trở 50K hoặc 100K để làm miến trở Volume.Biến trở Volume có nhiệm vụ thay đổi biên độ tín hiệu vào mạch khuếch đại công suất để ngỏ ra phù hợp cho từng lọai loa và tùy từng lúc. 5/Khối Khuếch Đại Công Suất ( Power Amp ): Khối này có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu âm thanh đủ lớn để đưa ra loa khối này có thể dùng IC hoặc linh kiện rời. 6/Khối Bảo Vệ Loa ( Protect Speaker ) Dùng để bảo vệ loa trong các trường hợp sau : + Trong thời gian mở máy + Lệch mức điện áp DC ở điểm giữa (ngỏ ra loa ) 7/Khối Hiển Thị (Display ) Trang 10
Khối hiển thị dùng để hiển thị độ lớn ở ngỏ ra của hai kênh dựa vào mạch hiển thị để biết được hai kênh của ampli có họat động đều nhau hay không mà ta chỉnh Balance cho phù hợp . 8/Khối Nguồn ( Power Supply ) Cung cấp năng lượng cho toaøn ampli họat động, nguồn đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng âm thanh của Ampli . 9/Loa ( Speaker ) Là một thiết bị cơ điện dùng để biến đổi dao động điện thành dao động cơ để phát ra âm thanh . Trong trường hợp tín hiệu âm thanh vào chất lượng thì ampli chỉ cần khối volume và mạch khuếch đại công suất là đủ. Hiện nay trên thị trường khá phổ biến lọai ampli có thêm chức năng Karaoke có nhiều kiểu dáng khác nhau của nhiều hảng sản xuất khác nhau rất đa dạng tùy từng lọai maø giá cả cũng khác nhau. Nhưng dù là lọai nào hay hảng nào sản xuất thì cũng có chung sơ đồ khối như sau : MIC 1 220V POWER SUPPLY MIC 2 DISPLAY ECHO A SPEAKER B MUSIC MASTER POWER AMP 0 Mic 1, Mic 2 : Là hai mạch khuếch đại Micrô và điều chỉnh âm sắc vaø kheách ñaïi của tín hiệu từ ngỏ vào Micrô ( tiếng ca só ). Echo : Mạch xử lý âm thanh của ca só như tạo tiếng vang ,tiếng trể và lặp lại … để tiếng ca nghe hây hơn. Music : Dùng để xử lý tín hiệu âm nhạc ( âm thanh của các nhạch cụ như đàn , trống ,kèn…) xử lý tín hiệu vào từ hai ngỏ vào A và B ( 1 trong 2 A hoặc B) Master : Mạch xử lý tín hieäu cho cả tiếng ca và tiếng nhạc . Trang 11
BÀI 3: CÁC MẠCH ĐIỆN TRONG HỆ THỐNG ÂM THANH I.MẠCH NGUỒN: Trong ampli nguồn cung cấp đóng vai trò hết sức quan trọng, nếu nguồn không đạt chất lượng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh ở ngỏ ra của ampli. Trong thực tế khối nguồn cung cấp cho ampli được thể hiện ở một số dạng sau : 1.Đối Với Ampli Có Mạch Tone Control Sử Dụng Nguồn Đôi : 30V C3 C1 R1 +VCC 10.000MF/63V 3.9K/5W 104 35A MASS BRIDGE C2 R2 C4 3OV -VCC 10.000MF/63V 3.9K/5W 104 POWER SUPPLY 220VAC LM7812 TRANSFORMER 10A +12V oån aù p döông LED1 C5 C7 R3 12V 2200MF/25V 10MF 1K 2A MASS LED2 C6 C8 BRIDGE 12V R4 2200MF/25V oån aù p aâm 10MF 1K -12V LM7912 Điện áp sau khi được chỉnh lưu và lọc sẽ tăng lên 2 lần ( VDC = 30.2 = 45V ). Để chọn điện dung của tụ nguồn C1,C2 người ta thường dựa vào công suất của ampli: Cứ 10W của Ampli thì chọn tụ có điện dung là 1000MF Vídụ : Ampli có công suất 100W thì chọn tụ có điện dung là : C1 = C2 = 100 x 1000MF = 10000MF Để chọn điện áp chiệu đựng của tụ người ta thường dựa vào điện áp ra của bộ nguồn cung cấp cụ thể là VC = VDC + 25% VDC tức là điện áp ra của bộ nguồn tối đa bằng 75% điện áp làm việc của tụ . Ví dụ : Điện áp ra của bộ nguồn cung cấp 45VDC thì phải chọn tụ có điện áp làm việc là Vc =45V+25%.45V = 56,25V nên ta chọn tụ có điện áp là 63 V. Điện trở R1,R2 có tác dụng xã điện cho tụ C1,C2 ngòai ra nó còn có tác dụng cân bằng điện áp giữa nguồn dương và nguồn âm thường chọn từ 3,9K  5,6K/5W hai điện trở này không có cũng được . Hai tụ C3,C4 có tác dụng lọc nhiễu tần số cao thöôøng chọn có giá trị từ 101  104 Trang 12
Hai tụ C5,C6 có tác dụng lọc nguồn  12VDC thừơng chọn có giá trị từ 470MF  2200MF/25V Hai Led dùng để báo nguồn thường chọn lọai led nhỏ lọai 3V/10mA Điện trở hạn dòng cho led được tính theo công thức sau : R3 = R4 = ( VCC – VLed ) / ILed Ví dụ : VCC = 12 V thì R3 = R4 = ( 12 – 3 ) / 10mA = 1,05 K Ở một số ampli đời mới như ampli California hay ampli tiến đạt thì bộ nguồn cung cấp có cấu tạo như sau : 12V T3 1 5 H1061A MASS - + 220V 6 2A 3 1 HI 0 4 8 R1 +15V 12V 1K 2 C1 C3 2200MF/25V 100MF/25V C2 Z15V 100MF/25V 0 0 0 0 A 671 HI R1 -15V 1K C6 C4 100MF/25V 2200MF/25V C5 Z15V 100MF/25V 0 0 0 0 2.Đối Với Ampli Có Mạch Tone Control Sử Dụng Nguồn Đơn T4 1 3 H1061A 12V - + 220V 2A 3 1 HI 2 5 R1 +15V 0 1K 2 C1 C3 2200MF/25V 100MF/25V C2 Z15V 100MF/25V 0 0 0 0 II.Mạch Chọn Ngỏ Vào Mạch chọn ngỏ vào dùng để lựa chọn tín hiệu để đưa vào Ampli có hai dạng sau : 1.Dạng 1: Dùng Công Tắc Cơ Khí a/Dạng Mono: SW1 TAPE CD OUT MIC b/Dạng Stereo: OUT PUT.L CDR CDL VCDR VCDL TAPE.R TAPE.L Trang 13 OUT PUT.R
2.DẠNG 2 : Dùng IC Chuyeån Maïch VCC (12V ) 14 13 12 11 10 9 8 IC 4066 1 2 3 4 5 6 7 GND III.MẠCH TIỀN KHUẾCH ĐẠI 1.Maïch tieàn khueách ñaïi duøng transistor HI C3 R4 4,7K R2 12V 22K 100MF R1 C2 0 OUT 2 IN C1 470K Q1 4,7MF R5 1 10K 1 C 828 4,7MF 2 0 0 R3 0 470 OHM C4 104 0 0 2. Maïch tieàn khueách ñaïi duøng Opamp ( IC 4558 ) Trang 14
OUT 1 C1 R1 R2 1 4,7MF 47K 1K C2 IN1 2 100MF C3 1 0 0 +12V R3 7 6 47K 4,7MF 2 8 5 0 6 0 7 + 5 - JRC 4558 3 1 + 2 - 4 OUT 2 1 R5 2 3 1 C6 -12V C4 IN1 1 4,7MF R5 R 1K 2 R4 4,7MF 2 100MF 47K C 0 0 0 0 IC 4558 và IC TL 082 có sơ đồ chân giống nhau,nguồn cung cấp có thể là 12V hoặc 15V.Nếu sử dụng một kênh thì kênh còn lại bỏ trống không được ghép song song . Chú ý IC 4558 và IC TL 082 đôi khi cũng có thể sử dụng nguồn đơn nguồn cung cấp cho khối tiền khuếch đại có thể được lấy từ bộ nguồn độc lập hay có thể lấy từ nguồn lớn cấp cho mạch KĐCS và được tiến hành như sau : HI HI HI HI + 45V 3,3k + 12V - 45V 3,3k Z 12V 4,7MF-12V Z 12V 4,7MF 0 0 0 0 HI HI HI HI + 45V +15V - 45V 2,2k Z 15V -15V 2,2k 4,7MF 4,7MF Z 15V 0 0 0 0  CÁCH KIỂM TRA IC 4558 TỐT / XẤU Dùng VOM thang đo điện trở ( R x 1) lấy chân số 4 làm chuẩn , đặt que đen cố định ở chân số 4 que đỏ lần lược chạm các chân còn lại của IC .nếu đạt được giá trị sau thì IC tốt và ngược lại IC hư : Vị TRÍ CHÂN IC GIÁ TRỊ ĐIỆN TRỞ Chân số 1  11K Chân số 2 4,5K ( 4,4K ) Chân số 3 4,5K Trang 15
Chân số 5 4,5K Chân số 6 4,5K Chân số 7  11K Chân số 18 3,6K IV.MẠCH ĐIỀU CHỈNH ÂM SẮC ( TONE CONTROL ) Tín hiệu âm thanh có tần số từ 20Hz đến 20kHz rất rộng nên không thể bố trí thùng loa họat động hết dãy tần số này được (do mỗi loa chỉ họat động ở một giới hạn nhất định ). Vì thế cần đến mạch điều chỉnh âm sắc để lựa chọn những dãy tần số mà người sử dụng mong muốn. Mạch Tone Control gồm có hai lọai:  Lọai thụ động : Dạng này trên mạch chỉ dùng điện trở và tụ điện .trong trường hợp này khi tín hiệu âm thanh đi qua sẽ bị suy giãm biên độ nhưng lại có ưu điểm là đơn giãn dể lắp ráp.  Lọai tích cưc : Trên mạch ngòai sử dụng điện trở và tụ điện còn có thêm phần tử khuếch đại ( transistor hoặc opamp ) khi tín hiệu âm thanh đi qua sẽ được khuếch đại bù lại phàn suy giãm biên độ khi đi qua điện trở và tụ điện nhưng lại có nhược điểm là mạch phức tạp khó lắp ráp. 1/Mạch Tone Control Thụ Động ( mạch lọc Baxandall) a/Mạch Điều Chỉnh Bass ( mạch lọc tần số thấp ) 1 IN 2 R1 C1 OUT 2 0 R2 1 C2 R3 0 0 ĐIỀU KIỆN TỒN TẠI : R2  R1  R3 C2  C1 R2 R1 C2 10 R1 R3 C1 Trong thực tế thường chọn R2 = 50K hoặc 100K Ví dụ: + Chọn R2 = 50K suy ra R1 = 50/10 = 5K chọn  4,7K Trang 16
R3 = 4,7/10 = 470  + Chọn R2 = 100K suy ra R1 = 100/10 = 10K R3 = 10/10 = 1K Đáp tuyến tần số củ mạch điều chỉnh Bass Av 1 R3/R1 R3/R2 f f1 f 2 Av = Vo/Vi : hệ số truyền đạt f1 : tần số cắt trên f2 : tần số phân cách Xc = ½..f.C :dung kháng của tụ điện  Nguyên Lý Họat Động Của Mạch : + Đối với tín hiệu vào có tần số cao thì dung kháng XC nhỏ tụ C1,C2 xem như bị nối tắt ( nối tắt R2 ) lúc này R2 không tác dụng không điều chỉnh được đối với tín hiệu tần số cao. + Đối với tín hiệu vào có tần số thấp thì dung kháng XC lớn tụ C1,C2 xem như hở mạch ( C1,C2 xem như không có trên mạch ) lúc này biên độ của tín hiệu ngỏ ra phụ thuộc vào vị trí của R2 , khi R2 ở trên cùng thì biện độ ngỏ ra là lớn nhất và ngược lại khi R2 ở vị trí dưới cùng thì biên độ ngỏ ra nhỏ nhất . Như vậy ở miền tần số thấp nhỏ hơn tần số cắt f1 các tụ C1,C2 không tác dụng và tín hiệu ngỏ ra phụ thuộc vào vị trí của R2: + Khi R2 ở trên cùng thì Av = Vo/Vi  1 +Khi R2 ở vị trí dưới cùng thì Av = Vo/Vi  R3/R2 Tần số f 2 được xác định theo biểu thức sau: R1 = Xc1 = ½..f2.C1 suy ra f2 = ½..R1.C1 Hay C2 = ½..R1.f2 hoặc R3 = Xc2 = ½..f2.C2 suy ra f2 = ½..R3.C2 Hay C2 = ½..R3.f2 Tần số cắt f1 được xác định theo biểu thức sau : f1 = ½..R1.C2 = ½..R2.C1 với R1 = Xc2 và R2 = Xc1 Trang 17
Trong thực tế R2 thường có giá tri từ 50K đến 100K từ đó tính được R1,R3. Nếu chọn trước tần số f2 ( theo yêu cầu bài toán) thì ta tìm ra được C1 và C2 dựa vào biểu thức trên . Để giảm bớt tụ điện trên thị trường còn có mạch điều chỉnh Bass được cấu tạo như sau : 1 IN 2 R1 OUT R2 2 0 C1 1 R3 0 0 ĐIỀU KIỆN TỒN TẠI : R2  R1  R3 R2/R1 = R1/R3 C1 = ½..f2.R3 Xc1 = R3 b/Mạch Điều Chỉnh Treble ( Maïch loïc taàn soá cao ) Nếu ta thay vị trí giữa tụ điện và điện trở với nhau thì mạch điều chỉnh Bass trở thành mạch điều chỉnh Treble cụ thể như sau : 1 IN C1 R1 2 OUT 2 0 R2 1 R3 C2 0 0 ĐIỀU KIỆN TỒN TẠI : R2  R1  R3 R3/ R1 = C1/ C2 Đáp tuyến tần số của mạch điều chỉnh Bass Trang 18
1 C1/C2 f f1 f2 Av = Vo/Vi : hệ số truyền đạt f2 : Tần số cắt dưới = ½..R3.C1 f1 : Tần số phân cách C1 = ½..R1.f1 suy ra f1 = ½..R1.C1 = ½ ..R3.C2 C2 = ½..R3.f1 f2 = ½..R3.C1  Nguyên Tắc Họat Động Của Mạch : + Khi tín hiệu vào có tần số thấp tụ C1,C2 có dung kháng rất lớn cản trở không cho tín hiệu tần số thấp đi qua (trường hợp này tụ C1,C2 xem như bị hở mạch) như vậy ở ngỏ ra không có tín hiệu tần số thấp. + Khi tín hiệu vào có tần số cao tụ C1,C2 có dung kháng rất nhỏ cho tín hiệu tần số cao đi qua dể dàng (trường hợp này tụ C1,C2 xem như bị nối tắt) như vậy biên độ của tín hiệu ở ngỏ ra phụ thuộc vào vị trí của R2 .khi R2 ở trên cùng thì biên độ là lớn nhất và ngược lại khi R2 ở dưới cùng thì biên độ là nhỏ nhất . Trong thực tế f1 được chọn trước và R2 được chọn là 50K hoặc 100K từ đó tìm ra được các thông số còn lại như R1,R3,C1,C2,f2 dựa vào các biểu thức trên Ngoaøi ra để giãm bớt điện trở người ta còn thiết kế mạch điều chỉnh Treble như sau: 1 IN C1 2 OUT 2 0 R2 1 RL C2 0 0 0 C1 = ½..RL.f2 suy ra f 2 = ½..RL.C1 C2 = ½..RL.f1 f 1 = ½..RL.C2 Trang 19
C/Mạch Điều Chỉnh Bass Treble C1 1 IN R1 C4 2 C2 TREBLE OUT BASS VR1 VR2 2 0 C6 1 C3 R3 C5 R2 0 0 0 C1 = C6 =1MF  10MF tụ liên lạc  Nguyên Tắc Họat Động Của Mạch : + Đối với tín hiệu vào có tần số thấp thì các tụ C2,C3,C4,C5 có dung kháng rất lớn xem như hở mạch lúc này tín hiệu ở ngỏ ra chỉ đi qua VR1 và biên độ phụ thuộc vào vị trí của VR1 khi VR1 ở trên cùng thì biên độ ngỏ ra là lớn nhất và ngược lại là nhỏ nhất, nên VR1 gọi là biến trở điều chỉnh Bass . + Đối với tín hiệu vào có tần số cao thì các tụ C2,C3,C4,C5 có dung kháng rất nhỏ xem như bị nối tắt lúc này tín hiệu ở ngỏ ra chỉ đi qua VR2 ( VR1 bị C2,C3 nối tắt không tác dụng ) và biên độ phụ thuộc vào vị trí của VR2 khi VR2 ở trên cùng thì biên độ ngỏ ra là lớn nhất và ngược lại là nhỏ nhất . nên VR2 gọi là biến trở điều chỉnh Treble. Ví dụ: Mạch điều chỉnh Bass,Treble dưới đây được sử dụng rộng rãi trong các loa vi tính : C1 1 IN 1MF R1 C4 2 10K C2 332 472 TREBLE OUT BASS C6 VR1 VR2 2 0 50K C3 50K 1MF 1 333 R3 C5 R2 10K 104 0 0 0 BÀI TẬP 1/Thiết kế bộ nguồn cho ampli có công suất 100W với mức điện áp ra 45V và 15V với cường độ dòng điện 8A.Chú ý chọn linh kiện phổ thông 2/Thiết kế mạch điều chỉnh bass,treble với yêu cầu sau: +Mạch bass có f1 = 50Hz ,f2 = 500Hz +Mạch treble có f1 = 1kHZ f2 = 1kHz Trang 20