Giáo trình thủy nông - Chương 1

Chia sẻ: Nguyễn NHi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

343
lượt xem 101
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

MỞ ĐẦU 1-1: ĐỐI TƯỢNG VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC THUỶ NÔNG 1: Đối tượng nghiên cứu và nhiệm vụ của môn học thuỷ nông Thuỷ nông là một bộ phận của khoa học Nông nghiệp chuyên nghiên cứu về những điều kiện ảnh hưởng ảnh hưởng đến cây trồng, với mục đích tăng năng suất và đạt hiệu quả kinh tế cao. Xuất phát từ những điều kiện ảnh hưởng đến cây trồng như: Điều kiện về gống và loại cây trồng, lĩnh vực này được ngành nông nghiệp nghiên cứu. Điều kiện ngoại cảnh như: nước,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình thủy nông - Chương 1

CHÆÅNG 1 CHÆÅNG 01: MÅÍ ÂÁÖU 1-1: ÂÄÚI TÆÅÜNG VAÌ NÄÜI DUNG NGHIÃN CÆÏU CUÍA MÄN HOÜC THUYÍ NÄNG 1: Âäúi tæåüng nghiãn cæïu vaì nhiãûm vuû cuía män hoüc thuyí näng Thuyí näng laì mäüt bäü pháûn cuía khoa hoüc Näng nghiãûp chuyãn nghiãn cæïu vãö nhæîng âiãöu kiãûn aính hæåíng aính hæåíng âãún cáy träöng, våïi muûc âêch tàng nàng suáút vaì âaût hiãûu quaí kinh tãú cao. Xuáút phaït tæì nhæîng âiãöu kiãûn aính hæåíng âãún cáy träöng nhæ: Âiãöu kiãûn vãö gäúng vaì loaûi cáy träöng, lénh væûc naìy âæåüc ngaình näng nghiãûp nghiãn cæïu. Âiãöu kiãûn ngoaûi caính nhæ: næåïc, cháút dinh dæåîng, aïnh saïng, nhiãût âäü..vv. Trong âoï næåïc âoïng vai troì ráút quan troüng trong viãûc taûo ra nàng suáút cho cáy träöng, âàûc biãût laì cáy luïa. Do âoï âäúi tæåüng nghiãn cæïu cuía män hoüc thuyí näng laì nghiãn cæïu aính hæåíng cuía (næåïc) âäúi våïi cáy träöng Nhiãûm vuû âàût ra cho män hoüc Thuyí näng laì: Nhiãûm vuû thæï nháút: Nghiãn cæïu caïc phæång phaïp, kyî thuáût âiãöu tiãút chãú âäü næåïc trong âáút nhæ Tæåïi vaì Tiãu. Nhàòm âaïp æïng âæåüc nhu cáöu næåïc cuía cáy träöng, goïp pháön tàng nàng suáút vaì haû giaï thaình saín pháøm. Nhiãûm vuû thæï hai: Âæa ra caïc biãûn phaïp nhàòm baío vãû vaì caíi taûo náng cao âäü phç nhiãu cho âáút, âäöng thåìi xáy dæûng kãú hoaûch sæí duûng næåïc håüp lyï trong hãû thäúng thuyí näng. 2: Näüi dung cuía män hoüc thuyí näng Tæì hai nhiãûu vuû cå baín cuía män hoüc nãu trãn, näüi dung cuía män hoüc thuyí näng cáön giaíi quyãút caïc váún âãö sau âáy: Thuyí näng 1: Näüi dung chênh laì tênh toaïn chãú âäü tæåïi, tiãu cho cáy träöng vaì thiãút kãú mäüt hãû thäúng tæåïi tiãu hoaìn chènh, ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p h×nh thøc x©y dùng c«ng tr×nh ®Çu mèi. Thuyí näng 2: Näüi duûng chênh laì âæa ra caïc biãûn phaïp thuyí låüi nhàòm baío vãû vaì caíi taûo âáút åí nhæîng vuìng coï âiãöu kiãûn tæû nhiãn âàûc biãût. Quaín lyï vaì khai thaïc hãû thäúng thuyí näng mäüt caïch coï hiãûu quaí. 1
CHÆÅNG 1 SÅ ÂÄÖ MÄN HOC THUYÍ NÄNG 1 CHÆÅNG 1 Thiãút láûp phæång trçnh cán bàòng næåïc Thiãúu næåïc Thæìa næåïc Tæåïi Tiãu CHÆÅNG 2 CHÆÅNG 3 CHÆÅNG 4 Chãú âäü tæåïi cho caïc Phæång phaïp tæåïi vaì Chãú âäü tiãu cho caïc loaûi cáy träöng kyî thuáût tæåïi loaûi cáy träöng Xáy dæûng hãû thäúng thuyí näng CHÆÅNG 5 CHÆÅNG 6 Bäú trê hãû thäúng thuyí näng Thiãút kãú âæåìng kãnh CHÆÅNG 7 Tênh toaïn thuyí låüi cäng trçnh âáöu mäúi 2
CHÆÅNG 1 1-2: NGUYÃN LYÏ CÅ BAÍN CUÍA MÄN HOÜC THUYÍ NÄNG Âãø xaïc âënh mæïc âäü âaím baío næåïc mäüt caïch chênh xaïc vaì trãn cå såí âoï coï thãø quyãút âënh âæåüc hçnh thæïc âiãöu tiãút næåïc ruäüng, cáön dæûa vaìo phæång trçnh cán bàòng næåïc. Phæång trçnh cán bàòng næåïc biãøu thë tæång quan giæîa læåüng næåïc âãún vaì læåüng næåïc âi trong mäüt âiãöu kiãûn khäng gian vaì thåìi gian nháút âënh. * Phæång trçnh cán bàòng næåïc: Trãn khu träöng troüt, åí táöng âáút coï sæû hoaût âäüng cuía bäü rãø cáy träöng hoàûc táöng âáút trãn mæûc næåïc ngáöm, trong mäüt khoaíng thåìi gian nháút âënh thç phæång trçnh cán bàòng næåïc (ptcb) coï daûng: dV + dW = (P + N + G + A)- (E + R + S) SÅ ÂÄÖ CÁN BÀÒNG NÆÅÏC N P E S H A G R MNN Trong âoï: - Læåüng næåïc âãún bao gäöm: (P + N + G + A) P: læåüng mæa råi xuäúng trãn khu träöng troüt N: læåüng næåïc màût tæì nåi khaïc chaíy âãún G: læåüng næåïc ngáöm vaì næåïc ngáúm tæì caïc vuìng lán cáûn chaíy âãún A: læåüng næåïc do bäúc håi ngæng tuû trong âáút - Læåüng næåïc âi bao gäöm: (E + R + S) E: læåüng næåïc cáön cuía cáy träöng âãø taûo âæåüc mäüt saín læåüng nháút âënh, trong mäüt âiãöu kiãûn vãö näng nghiãûp nháút âënh. Bao gäöm: læåüng bäúc håi khoaíng träúng vaì læåüng bäúc håi màût laï cuía cáy träöng S: læåüng næåïc màût chaíy âi R: læåüng næåïc trong âáút ngáúm xuäúng táöng âáút bãn dæåïi hoàûc mæûc næåïc ngáöm - Læåüng næåïc tàng, giaím bao gäöm: dV + dW dV: læåüng tàng giaím låïp næåïc màût âáút, dV= V1- V0 V1: læåüng næåïc màût âáút cuäúi thåìi âoaûn tênh toaïn V0: læåüng næåïc màût âáút âáöu thåìi âoaûn tênh toaïn dW: læåüng tàng giaím cuía næåïc trong táöng âáút tênh toaïn, dW= W1- W0 W1: læåüng næåïc trong táöng âáút tênh toaïn åí cuäúi thåìi âoaûn W0: læåüng næåïc trong táöng âáút tênh toaïn åí âáöu thåìi âoaûn Nãúu goüi W* vaì V* laì læåüng næåïc täúi thiãøu theo yãu cáöu cuía cáy träöng, âãø cáy träöng phaït triãùn bçnh thæåìng thç: V1≥ V* vaì W1≥ W* Váûy trong âiãöu kiãûn næåïc thiãn nhiãn âaím baío cung cáúp âuí cho cáy träöng thç phæång trçnh coï daûng: (V*-V0) + (W*-W0)= (P + N + G + A)- (E + R + S) Hay viãút mäüt caïch täøng quaït ∆ = (P + N + G + A)- (E + R + S)- (V*-V0) - (W*-W0) *Nãúu ∆= 0 thç chãú âäü næåïc cuía thiãn nhiãn phuì håüp våïi yãu cáöu næåïc cuía cáy träöng, ta khäng cáön tæåïi hoàûc tiãu. 3
CHÆÅNG 1 *Nãúu ∆ > 0 Thç læåüng næåïc trong ruäüng væåüt quaï yãu cáöu cuía cáy träöng, do âoï phaíi tiãún haình tiãu næåïc, tæì âoï xaïc âënh læåüng næåïc cáön tiãu âi, xaïc âënh qui mä vaì kêch thæåïc cuía cäng trçnh tiãu. *Nãúu ∆ < 0 thç læåüng næåïc trong ruäüng khäng âuí cho yãu cáöu næåïc cuía cáy träöng, do âoï cáön phaíi tæåïi. Tæì âoï xaïc âënh læåüng næåïc cáön tæåïi, xaïc âënh qui mä vaì kêch thæåïc cäng trçnh tæåïi. Váûy dæûa vaìo ptcb trong tæìng thåìi âoaûn, ta coï thãø xaïc âënh âæåüc læåüng næåïc tæåïi vaì tiãu trong mäùi giai âoaûn âoï. Thåìi âoaûn tênh toaïn caìng nhoí thç kãút quaí tênh toaïn caìng chênh xaïc vaì chãú âäü næåïc cho cáy träöng caìng thêch håüp. Âãø xaïc âënh læåüng næåïc tæåi håüp lyï (âaím baío yãu cáöu vãö kyí thuáût vaì kinh tãú) ta cáön phaíi ï âiãöu tiãút næåïc ruäüng. 1-3: CAÏC DAÛNG NÆÅÏC COÏ KHAÍ NÀNG CUNG CÁÚP NÆÅÏC CHO CÁY TRÄÖNG Næåïc ruäüng gäöm 3 loaûi chênh sau âáy: næåïc màût âáút, næåïc trong âáút, næåïc ngáöm. Mäùi loaûi âãöu coï nhæîng tênh cháút khaïc nhau vaì coï taïc duûng khaïc nhau âäúi våïi cáy träöng. P N−íc mÆt ®Êt Vïng rÓ c©y N−íc trong ®Êt Vïng trung gian Vïng mao dÉn N−íc ngÇm Vïng b¶o hoµ S¬ ®å ph©n bè n−íc d−íi ®Êt theo chiÒu th½ng ®øng 1-3-1: Næåïc màût âáút: Laì næåïc do mæa råi xuäúng hoàûc næåïc tæì nåi khaïc chaíy âãún, næåïc màût phaíi âæåüc ngáúm xuäúng âáút vaì biãún thaình næåïc trong âáút thç cáy träöng måïi háúp thuû âæåüc. 1-3-2: Næåïc trong âáút: Laì loaûi næåïc coï trong táöng âáút trãn mæûc næåïc ngáöm, khi mæûc næåïc ngáöm nàòm sáu, thç ta chè nghiãn cæïu næåïc trong âáút åí táöng âáút coï sæû hoaût âäüng cuía bäü rãø cáy, næåïc trong âáút coï nhiãöu loaûi: a: Håi næåïc: Trong âáút luän chæïa khäng khê vaì khäng khê laûi coï chæïa håi næåïc , do âoï håi næåïc troïng âáút luän chuyãøn âäüng tæì nåi coï aïp suáút cao âãún nåi coï aïp suáút tháúp. Loaûi næåïc naìy cáy träöng coï thãø sæí duûng âæåüc. Nãúu trong mäüt âiãöu kiãûn naìo âoï håi næåïc thoaït ra thç âoï chênh laì læåüng bäúc håi màût âáút. b: Næåïc liãn kãút hoaï hoüc: Laì loaûi næåïc liãn kãút chàût våïi caïc haût âáút vaì khäng træûc tiãúp tham gia vaìo caïc quaï trçnh biãún âäøi váût lyï trong âáút. Nhiãût âäü bäúc håi > 1000C , âäúi våïi loaûi næåïc naìy cáy träöng khäng thãø sæí duûng âæåüc, khi tênh toaïn âäü áøm cuía âáút ta thæåìng khäng xeït tåïi læåüng næåïc naìy. 4
CHÆÅNG 1 c: Næåïc liãn kãút váût lyï: Laì loaûi næåïc âæåüc giæí laûi trong âáút nhåì læûc phán tæí, bäúc håi åí nhiãût âäü 1000C . Næåïc liãn kãút âæåüc chia thaình næåïc dênh vaì næåïc maìng: *Næåïc dênh: Laì loaûi næåïc dênh chàût vaìo màût ngoaìi haût âáút, coï cáúu taûo låïp, coï chiãöu daìy tæì 8 âãún 10 låïp phán tæí næåïc. Loaûi næåïc naìy taûo thaình do håi næåïc bë haût âáút hut tæì khäng khê vaìo våïi mäüt aïp læûc phán tæí ráút cao räöi ngæng tuû laûi. Loaûi næåïc naìy cáy träöng khäng thãø háúp thuû âæåüc. *Næåïc maìng: Sau khi haût âáút âaût âãún læåüng næåïc dênh täúi âa, nãúu tiãúp tuûc cung cáúp thãm næåïc cho âáút thç caïc maìng næåïc xung quanh haût âáút seî tiãúp tuûc tàng lãn vaì hçnh thaình næåïc maìng, næåïc maìng coï chiãöu daìy gáúp 2- 6 láön chiãöu daìy cuía næåïc dênh. Loaûi næåïc naìy cáy träöng háúp thuû ráút khoï khàn. d: Næåïc tæû do: Sau khi hçnh thaình næåïc maìng, nãúu tiãúp tuûc cung cáúp thãm næåïc cho âáút thç giæîa caïc goïc nhoün cuía keí räùng seî hçnh thaình màût næåïc cong, goüi laì næåïc goïc. Næåïc goïc chëu taïc duûng sæïc càng màût ngoaìi chæï khäng chëu taïc duûng cuía troüng læûc. Khi âaî coï næåïc goïc, nãúu næåïc trong âáút tiãúp tuûc tàng thç màût næåïc cong åí caïc goïc caìng måí räüng, tiãúp xuïc våïi nhau vaì hçnh thaình næåïc mao quaín äúng . Khi âoï giæîa caïc haût âáút váùn coìn coï caïc keî räùng hçnh äúng chæa âáöy næåïc. Nãúu caïc äúng âoï tiãúp xuïc våïi màût tæû do thç næåïc seî chuyãùn âäüng lãn trong caïc keî häùng vaì goüi laì næåïc mao quaín . Loaûi næåïc naìy chëu taïc duûng cuía sæïc càng màût ngoaìi vaì troüng læûc. Khi caïc keî häùng âaî âáöy næåïc, nãúu tiãúp tuûc cung cáúp næåïc thç sæû chuyãùn âäüng cuía næåïc luïc naìy chè chëu taïc duûng cuía troüng læûc, næåïc naìy goüi laì næåïc tæû do. Næåïc tæû do coï tênh cháút giäúng nhæ næåïc thæåìng, cáy träöng háúp thuû dãù daìng. Næåïc maìng Keî räùng coï chæïa næåïc mao quaín äúng Næåïc goïc Næåïc dênh Haût âáút Nuíc trong ®Êt phãng to 1-3-3: Næåïc ngáöm: Thæåìng coï 3 daûng a: Næåïc ngáöm khäng aïp:Thæåìng nàòm trong táöng âáút trãn táöng khäng tháúm næåïc, nguäön næåïc âæåüc cung cáúp chuí yãúu tæì næåïc mæa ngáúm xuäúng hoàûc tæì säng, suäúi, ao häö trong vuìng. Nguäön næåïc naìy thæåìng khäng äøn âënh. b: Næåïc ngáöm baïn aïp vaì coï aïp: Thæåìng nàòm keûp giæîa hai táöng khäng tháúm, læåüng næåïc naìy ráút äøn âënh vaì coï cháút læåüng täút. Caïc loaûi næåïc ngáöm cung cáúp cho cáy träöng dæåïi daûng mao quaín leo. Vç váûy vë trê mæûc næåïc ngáöm cao hay tháúp âãöu aính hæåíng âãún sæû hoaût âäüng cuía bäü rãù cáy träöng. 5
CHÆÅNG 1 Giãúng baïn aïp Giãúng khäng aïp Giãúng coï aïp Mæûc næåïc säng Mæûc næåïc ngáöm Táöng tháúm næåïc Táöng tháúm coï aïp 6