Giáo trình tổ chức chọn lọc và gây tạo trâu bò cái giống bằng phương pháp nhân giống thuần và lai giống p8

Chia sẻ: Sdafs Afdsg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình tổ chức chọn lọc và gây tạo trâu bò cái giống bằng phương pháp nhân giống thuần và lai giống p8', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình tổ chức chọn lọc và gây tạo trâu bò cái giống bằng phương pháp nhân giống thuần và lai giống p8

h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k d ng ATP và các axit béo bay hơi (AXBBH). ðó là các axit axetic, propionic và butyric theo m t t l tương ñ i kho ng 70:20:8 cùng v i m t lư ng nh izobutyric, izovaleric và valeric. Nh ng axit này ñư c h p thu qua vách các d dày trư c vào máu và tr thành ngu n năng lư ng cho v t ch (bò). Quá trình lên men d c còn sinh ra khí cácbônic và hydro, hai khí này k t h p v i nhau t o ra m t ph ph m lên men là khí mêtan ñư c ñ nh kỳ th i ra ngoài qua hơi. Xenluloza Hemixenluloza Tinh b t Pectin ðư ng Pentoza Hexoza Chu trình pentoza ðư ng phân Pyruvat Focmat Acrylat Axetyl CoA Succinat Co2+H2 Propionat Metan Butyrat Acetat Hình 3-5: Quá trình phân gi i và lên men gluxit dc Phương trình tóm t t mô t s lên men glucoza, m t s n ph m trung gian (hexoza) c a quá trình phân gi i các gluxit ph c t p, ñ t o các AXBBH chính và khí mêtan trong d c như sau: Axit axêtic: C6H12O6 + 2H2O 2CH3COOH + 2CO2 + 4H2 Axit propionic: C6H12O6 + 2H2 2CH3CH2COOH + 2H2O Axit butiric: Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Chăn nuôi Trâu Bò --------------------------------------------- 67
h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k C6H12O6 CH3-CH2CH2COOH + 2CO2 + 2 H2 Khí mêtan: 4H2 + CO2 CH4 + 2H2O M t s ñ c ñi m lên men các thành ph n gluxit khác nhau c n chú ý như sau: - Gluxit vách t bào (xenluloza và hemixeluloza) Các lo i gluxit c u trúc vách t bào (xơ), là ph n dinh dư ng quan tr ng nh t trong các th c ăn cho gia súc nhai l i, là thành ph n chính c a các lo i th c ăn như c xanh, c khô, th c ăn chua, rơm và thân các lo i cây th c ăn... Tiêu hoá xơ là ñ c thù c a gia súc nhai l i và nh kh năng này mà gia súc nhai l i t n t i vì chúng không c nh tranh th c ăn v i con ngư i. Xơ có th ñư c tiêu hoá hoàn toàn m c dù chúng không th tiêu hoá nhanh như tinh b t và ñư ng. Nguyên nhân làm cho xơ trong th c ăn thư ng có t l tiêu hoá th p là do trong vách t bào th c v t có lignin. Lignin ngăn c n vi sinh v t xâm nh p vào thành ph n xơ và cũng là ch t t o liên k t b n v ng v i các phân t hemixeluloza và xenluloza. Xét theo quan ñi m v dinh dư ng, có ba khía c nh v lên men xơ ngư i chăn nuôi c n bi t và hi u rõ: • Như ñã ñ c p trên, vi sinh v t lên men xơ r t m n c m v i môi trư ng axit trong d c . ð pH t t nh t cho quá trình lên men t 6,4-7,0. T c ñ sinh trư ng c a vi sinh v t lên men xơ gi m khi ñ pH gi m xu ng 6,2 và hoàn toàn d ng l i khi ñ pH là 6 ho c th p hơn. ði u này r t quan tr ng khi xem xét ñ ph i h p các lo i th c ăn khác nhau trong kh u ph n m t cách t t nh t. • Các vi khu n lên men xơ s n sinh nhi u axit axetic. Vi c t o ra nhi u axit axetic khi lên men xơ là r t quan tr ng trong s n xu t m s a. • Vi sinh v t lên men xơ r t m n c m v i m . N u th c ăn cho ăn quá nhi u m thì vi khu n lên men xơ có th ch t ho c gi m sinh trư ng. ði u này r t quan tr ng vì khi cho gia súc ăn quá nhi u m lư ng ăn vào c a các th c ăn nhi u và t l tiêu hoá chúng s gi m. - Tinh b t Tinh b t là thành ph n chính trong các lo i h t ngũ c c và các lo i c qu , ñư c lên men v i t c ñ khá nhanh trong d c . Vi khu n lên men tinh b t khác v i vi khu n len men xơ. Vi khu n len men tinh b t không m n c m v i môi trư ng axit. Vi khu n lên men tinh b t s n sinh ra ch y u là axit propionic. M t s vi khu n lên men tinh b t t o axit lactic, trong khi ñó có m t s lo i vi khu n khác lên men axit lactic ñ t o ra axit propionic. Khi có quá nhi u propionic s làm gi m m s a. N u không ñ s lư ng vi khu n s d ng axit lactic, ví d khi cho gia súc ăn ngũ c c mà không hu n luy n, thì axit lactic s tích lu l i. N u m t lư ng l n axit lactic ñư c h p thu thì gia súc s b rơi vào tình tr ng nhi m axit, gia súc có th b ch t trong trư ng h p c p tính, trư ng h p t t nh t là gia súc s b ăn trong m t vài ngày. M t ph n tinh b t c a th c ăn có th thoát qua s phân gi i và lên men d c và ñi xu ng ru t non. Trong ru t non tinh b t s ñư c tiêu hoá b i men c a d ch ru t và d ch tu ñ gi i phóng glucoza và ñư c h p thu qua vách ru t. Tiêu hoá tinh b t ru t non ñóng vai trò r t quan trong ñ i v i gia súc cao s n, b i vì lư ng AXBBH sinh ra t lên men VSV không th ñáp ng ñ nhu c u năng lư ng cao c a nh ng gia súc này mà c n ph i ñư c b sung b ng glucoza h p thu t ru t. - ðư ng ho c các ch t dinh dư ng hoà tan trong nư c ðư ng sau khi ăn vào d c g n như ñư c lên men t c thì. M t s vi khu n lên men ñư ng r t gi ng vi khu n lên men tinh b t. Th c ăn ch a nhi u ñư ng là r m t, ng n mía, 68
h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k nhưng c xanh và c khô cũng ch a m t lư ng ñư ng ñáng k . ðư ng có trong c và c không ñư c gia súc ăn nhanh như các th c ăn ch a tinh b t và vì th ít khi có trư ng h p b nhi m axit do ñư ng. R m t thư ng cho gia súc li m, ñư ng trong th c ăn c ñư c gia súc ăn vào ch m vì th c ăn c ch a t i 80-90% nư c. Trong khi các vi khu n lên men ñư ng ch y u t o ra axit propionic, chúng cũng s n sinh ra m t lư ng l n axit butyric là axit có tác d ng làm tăng t l m s a. b. Quá trình chuy n hoá các h p ch t ch a nitơ Toàn b quá trình chuy n hoá các h p ch t ch a N gia súc nhai l i có th tóm t t trong hình 3-6. Các h p ch t ch a ni tơ (N) trong th c ăn c a gia súc nhai l i bao g m protein th c và nitơ phi protein (NPN), ñư c tính chung dư i d ng protein thô (N x 6,25). Protein thô c a th c ăn m t ph n ñư c lên men b i VSV trong d c hay ru t già, m t ph n ñư c tiêu hoá b ng men ru t, ph n còn l i không ñư c tiêu hoá s ñư c th i ra ngoài qua phân. Protein thøc ¨n NPN Nư c b t Protein có th phân gi i Peptide Protein Urê không phân gi i NH 3 A. amin Protein VSV DC NƯ C TI U Protein thoát qua + Protein VSV A.A A. amin Tiêu hoá RU T NON Protein Urê NH3 không tiêu hoá Protein Protein không tiêu hoá VSV RU T GIÀ MÁU PHÂN Hình 2-7: Sơ ñ chuy n hoá các h p ch t ch a nitơ gia súc nhai l i Trong d c , protein thô có th phân chia thành 3 thành ph n g m: protein hòa tan, protein có th phân gi i và protein không th phân gi i. Protein hòa tan và protein có th phân gi i trong d c có khác nhau v ñ ng thái phân gi i nhưng ñư c x p vào m t nhóm là protein phân gi i ñư c d c . Sau khi ăn vào NPN nhanh chóng ñư c phân gi i thành Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Chăn nuôi Trâu Bò --------------------------------------------- 69
h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k amôniac còn m t ph n (nhi u hay ít tuỳ thuôc b n ch t th c ăn và kh u ph n) protein có th phân gi i ñư c VSV thu phân thành peptide và axit amin. M t s axit amin ti p t c ñư c lên men sinh ra axit h u cơ, amôniac và khí cacbonic. C vi khu n, protozoa và n m d c ñ u tham gia vào quá trình phân gi i các h p ch t ch a nitơ. Tuy v y, vi khu n d c là thành ph n quan tr ng nh t trong quá trình này. Kho ng 30-50% loài vi khu n ñư c phân l p t d c là có kh năng phân gi i protein và ñóng góp hơn 50% ho t ñ ng phân gi i protein trong d c. T c ñ phân gi i protein b i VSV trong d c thay ñ i r t l n và ch u nh hư ng b i c u trúc ba chi u c a phân t protein, các m i liên k t n i phân t và gi a các phân t (k c v i xơ), các rào c n trơ như lignin trong vách t bào và các nhân t kháng dinh dư ng. Nh ng y u t này ph thu c vào ngu n protein cũng như cách ch bi n th c ăn. C u trúc protein nh hư ng ñ n kh năng ti p c n c a VSV, ñó chính là y u t quan tr ng nh t quy t ñ nh t c ñ và t l phân gi i protein trong d c . Tuy nhiên, nhi u y u t khác cũng nh hư ng ñ n kh năng phân gi i h u hi u c a protein, trong ñó có lư ng thu nh n th c ăn, t l thô/tinh c a kh u ph n; ngu n, ch t lư ng và kh i lư ng gluxit và protein trong kh u ph n; pH d ch d c ; tác ñ ng ph i h p c a các lo i th c ăn; t n s cung c p th c ăn; ngu n b sung các vi ch t dinh dư ng cũng như các y u t môi trư ng. Quá trình phân gi i protein thô trong d c sinh ra m t h n h p g m peptide, axit amin, ammoniac và các axit h u cơ, trong ñó có c m t s axit m ch nhánh sinh ra t lên men các axit amin m ch nhánh. Amôniac sinh ra cùng v i các peptide m ch ng n và axit amin t do ñư c VSV d c s d ng ñ t ng h p nên protein c a chúng (protozoa không s d ng ñư c amôniac). M t s protein VSV b phân gi i ngay trong d c và ngu n nitơ c a chúng cũng ñư c tái s d ng b i VSV d c . M c dù ammoniac có th ñư c vi khu n s d ng ñ t ng h p protein t bào c a chúng, vi khu n không h n ch vi c phân gi i protein ñ t cung c p ñ ammoniac cho mình. Vi khu n phân gi i càng nhi u protein khi chúng có nhi u th i gian th c hi n vi c này. B i vì sinh trư ng c a vi khu n b h n ch b i năng lư ng có th s d ng ñư c t lên men hydratcarbon trong ñi u ki n y m khí, amôniac vư t quá nhu c u c a vi sinh v t s không ñư c s d ng. Lư ng ammoniac vư t quá nhu c u s ñư c gia súc h p thu vào máu v gan ñ t ng h p thành urê r i th i ra ngoài qua nư c ti u. Ngư c l i, thi u amôniac làm gi m s tăng sinh c a vi sinh v t và vì th mà gi m t c ñ phân gi i th c ăn trong d c và lư ng th c ăn ăn vào. Sinh kh i protein vi sinh v t d c s theo dòng ch t ch a d c xu ng d kh và ru t non. Trong ru t protein vi sinh v t cùng v i ph n protein c a th c ăn không qua phân gi i d c (protein thoát qua) s ñư c tiêu hoá và h p thu tương t như ñ i v i ñ ng v t d dày ñơn. Trong sinh kh i protein VSV có kho ng 80% là protein th t có ch a ñ y ñ các axit amin không thay th v i t l cân b ng, ph n còn l i ch y u là N có trong axit nucleic. Protein th t c a VSV ñư c tiêu hoá kho ng 80-85% ru t. M t s axit amin có trong peptidoglycan c a màng t bào VSV không ñư c v t ch tiêu hoá. Nh có protein VSV d c mà bò cũng như gia súc nhai l i nói chung ít ph thu c vào ch t lư ng protein thô c a th c ăn hơn là ñ ng v t d dày ñơn b i vì chúng có kh năng bi n ñ i các h p ch t ch a N ñơn gi n, như urê, thành protein có giá tr sinh h c cao. B i v y ñ tho mãn nhu c u duy trì bình thư ng và nhu c u s n xu t m c v a ph i thì không nh t thi t ph i cho bò ăn nh ng ngu n protein có ch t lư ng cao, b i vì h u h t nh ng protein này s b phân gi i thành amôniac; thay vào ñó amôniac có th sinh ra t nh ng ngu n NPN và r ti n hơn. Kh năng này c a VSV d c có ý nghĩa kinh t r t l n ñ i vì th c ăn ch a protein th t ñ t hơn nhi u so v i các ngu n NPN. Tuy nhiên, ñ i v i gia súc cao s n thì ph n protein thoat 70
h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k qua có vai trò r t quan tr ng trong vi c ñáp ng ñ y ñ nhu c u protein cho v t ch vì lư ng protein VSV là có gi i h n. M t khác, VSV d c cũng có tác ñ ng x u lên nh ng protein c a th c ăn có ch t lư ng cao do quá trình phân gi i. B i v y, g n ñây ngư i ta ñã tìm các phương pháp ñ b o v các ngu n protein ch t lư ng cao tránh s phân gi i c a VSV d c nh m ñưa th ng xu ng ru t cho v t ch (gia súc cao s n) tiêu hoá b ng men (xem m c 2.6.2). c. Chuy n hoá lipid Lipid trong th c ăn c a gia súc nhai l i thư ng có hàm lư ng th p. Trong các lo i c và các lo i h t ngũ c c hàm lư ng lipid ch có kho ng 4-6%. Tuy nhiên, trong nhi u lo i h t ch a d u cao làm th c ăn b sung cho gia súc nhai l i có ch a hàm lư ng lipid có th cao t i 36% (như h t lanh). Các d ng lipid c a th c ăn thư ng có là triaxylglycerol, galactolipid (thành ph n chính lipid trong các lo i th c ăn xơ) và phospholipid. Triaxylglycerol trong th c ăn c a gia súc nhai l i thư ng ch a m t t l khá cao các axit béo không no C18 là axit linoleic và linolenic. Lipid thøc ¨n Glycerol AXBBH Lipid ðư ng Axit béo Lipit VSV DC MÁU Lipid Lipit VSV không tiêu Axit béo Lipid không tiêu RU T GIÀ PHÂN Hình 3-7: Sơ ñ chuy n hoá lipit gia súc nhai l i Quá trình chuy n hoá lipid gia súc nhai l i có th tóm lư c qua hình 3-7. Trong d c có hai quá trình trao ñ i lipit có liên quan v i nhau: phân gi i lipid c a th c ăn và t ng h p m i lipid c a VSV. Triaxylglycerol và galactolipid c a th c ăn ñư c thu phân b i lipaza VSV. Glyexerol và galactoza ñư c lên men ngay thành AXBBH. Khác v i các axit béo bay hơi (m ch ng n), các axit béo m ch dài không ñư c h p thu tr c ti p qua vách d c mà ñư c Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Chăn nuôi Trâu Bò --------------------------------------------- 71