intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Vật liệu điện - Chương 5

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST
Báo xấu
135
lượt xem 25
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vật liệu cách điện I. Vật liệu cách điện thể khí 1. Không khí: Không khí đ-ợc sử dụng rất rộng r i để l m cách điện trong các thiết bị điện, hoặc phối hợp với chất cách điện rắn v lỏng nh- không khí xung quanh các sứ cách điện, không khí trên mặt lớp dầu MBA… không khí l chất cách điện chủ yếu giữa các đ-ờng dây trên không. Nh- ta đ biết không khí ở trạng thái trung tính có tính chất cách điện rất tốt. Không khí ở trạng thái tự nhiên, do tác dụng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Vật liệu điện - Chương 5

  1. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn Ch−¬ng V: VËt liÖu c¸ch ®iÖn I. VËt liÖu c¸ch ®iÖn thÓ khÝ 1. Kh«ng khÝ: Kh«ng khÝ ®−îc sö dông rÊt réng r i ®Ó l m c¸ch ®iÖn trong c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, hoÆc phèi hîp víi chÊt c¸ch ®iÖn r¾n v láng nh− kh«ng khÝ xung quanh c¸c sø c¸ch ®iÖn, kh«ng khÝ trªn mÆt líp dÇu MBA… kh«ng khÝ l chÊt c¸ch ®iÖn chñ yÕu gi÷a c¸c ®−êng d©y trªn kh«ng. Nh− ta ® biÕt kh«ng khÝ ë tr¹ng th¸i trung tÝnh cã tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn rÊt tèt. Kh«ng khÝ ë tr¹ng th¸i tù nhiªn, do t¸c dông cña c¸c nh©n tè ion ho¸ bªn ngo i l m s¶n sinh ra trong kh«ng khÝ c¸c ®iÖn tÝch tù do nªn c¸ch ®iÖn kÐm. C−êng ®é c¸ch ®iÖn cña kh«ng khÝ sÏ t¨ng nÕu ch©n kh«ng cña kh«ng khÝ cao, kh«ng khÝ cã −u ®iÓm lín l gi¸ th nh rÊt thÊp nh−ng khi bÞ oxy ho¸ l¹i t¹o thanh «z«n, âxyt… nh÷ng chÊt n y l m ¨n mßn rÊt m¹nh nh÷ng bé phËn b»ng kim lo¹i cña thiÕt bÞ ®iÖn v oxy ho¸ ch¸c chÊt c¸ch ®iÖn h÷u c¬ l m cho tÝnh ch¸ch ®iÖn cña chóng gi¶m dÇn. 2. KhÝ £lªgaz¬ (SP6) v Frªon (CCL2F2): £lªgaz¬ v Frªon l hai chÊt c¸ch ®iÖn khÝ ®−îc ding nhiÒu nhÊt, ®Ætc biÖt l trong c¸c thiÕt bÞ Xquang, trong tô ®iÖn nh− nhau v b»ng 2.5 lÇn c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña kh«ng khÝ. Chóng cßn l nh÷ng khÝ tr¬, cã tÝnh æn ®Þnh ho¸ häc cao, nh−ng khi bÞ ion ho¸ th× sinh ra mét Ýt chÊt ho¸ häc cã t¸c dông ¨n mßn kim lo¹i. NhiÖt ®é ho¸ láng cña chóng thÊp nªn cho phÐp sö dông chóng ë ¸p suÊt cao (20at ®èi víi £lªgaz¬ v 6at ®èi víi Frªon). ë ¸p suÊt cao th× c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña chóng ®−îc t¨ng lªn rÊt nhiÒu. - Nh−îc ®iÓm: gi¸ th nh rÊt cao. 3. KhÝ Hy®r« (H2) KhÝ Hy®r« rÊt nhÑ v cã hÖ sè t¶n nhiÖt lín nªn hay ®−îc dïng ®Ó l m l¹nh m¸y ®iÖn thay cho kh«ng khÝ, mÆt kh¸c dïng Hy®r« ®Ó l m l¹nh sÏ gi¶ ®−îc tæn hao c«ng suÊt do ma s¸t gi÷ r«to víi khÝ (v× tæn hao n y tû lÖ víi mËt ®é cña khÝ) v do ®ã n©ng cao ®−îc hiÖu suÊt cña m¸y ®iÖn. 30 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  2. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn Ngo i ra khi dïng khÝ Hy®r« ®Ó l m l¹nh m¸y ®iÖn, v× kh«ng cã oxy nªn sÏ l m gi¶ tèc ®é gi cçi cña vËt liÖu c¸ch ®iÖn h÷u c¬ v khö ®−îc sù cè ch¸t cuén g©y khi cã ng¾n m¹ch bªn trong m¸y ®iÖn. Nh−îc ®iÓm cña viÖc sö dông khÝ Hy®r« ®Ó l m l¹nh m¸y ®iÖn l ph¶i bäc kÝn m¸y ®iÖn, ph¶i gi÷ cho ¸p suÊt cña khÝ Hy®r« trong ¸y ®iÖn cao h¬n ¸p suÊt khÝ quyÓn ®Ó cho kh«ng khÝ kh«ng lät v o chèng ch¸t næ g©y ra tai n¹n. II. VËt liÖu c¸ch ®iÖn thÓ láng (DÇu má c¸ch ®iÖn v ®iÖn m«i láng tæng hîp) 1. DÇu má c¸ch ®iÖn DÇu má c¸ch ®iÖn l vËt liÖu c¸ch ®iÖn h÷u c¬ th−êng dïng DÇu má ®−îc lÊy tõ má dÇu sau khi qua c¸c biÖn ph¸p läc khö n−íc, bïn v c¸c biÖn ph¸p tinh luyÖn t−¬ng ®èi phøc t¹p th× s÷ ®−îc mét lo¹i dÇu tèt v cã nhiÒu c«ng dông trong lÜnh vùc kü thuËt ®iÖn v c«ng nghÖ ®iÖn. Th nh phÇn cñ yÕu cña dÇu má l c¸c nguyªn tè c¸cbon (C) v Hy®r« (H2). C chiÕm 85 ÷ 87%, H2 chiÕm 11 ÷ 14% ngo i ra cßn cã mét sè chÊt kh¸c. * DÇu MBA a) C«ng dông: DÇu MBA ®−îc ding trong MBA víi môc ®Ých: − LÊp kÝn c¸c lç xèp cña vËt liÖu c¸ch ®iÖn sîi, lÊp kÝn c¸c kho¶ng trèng gi÷a c¸c cuén d©y víi vá ®Ó l t¨ng kh¶ n¨ng c¸ch ®iÖn cña c¸c vËt liÖu ®ã. − L m l¹nh c¸c cuén d©y v lâi tõ cña MBA. − ë trong c¸c m¸y ®iÖn, dÇu MBA cã t¸c dông dËp t¾t hå quang khi c¾t ®iÖn. Khi cã hå quang DÇu MBA sÏ bÞ ph©n ho¸ th nh khÝ Mªtan, hy®r« víi ¸p lùc cao thæi t¾t hå quang. b) C¸c ®Æc tÝnh quan träng cña DÇu MBA - §é nhít: §é nhít cña DÇu MBA ®−îc quy ®Þnh: η = 1.8 E (®é lingler) NÕu ®é nhít qu¸ lín th× t¸c dông l m l¹nh sÏ kÐm. - §iÓm chîp ch¸y: §èi víi DÇu MBA ®−îc quy ®Þnh l ≥ +1350C (®iÓm ch¸y l +1650C). - Tæn hao ®iÖn m«i: Víi tÇn sè 50 Hz th×: ë 200 quy ®Þnh tgδ
  3. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn Tiªu chuÈn vÒ c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña DÇu MBA theo b¶ng sau: C−êng ®é c¸ch ®iÖn KV/2.5mm CÊp ®iÖn ¸p (KV) (Kh«ng nhá h¬n) DÇu míi DÇu cò 25 20 ≤6 30 25 10 ÷ 35 40 35 110 ÷ 220 330; cao h¬n 50 45 c) Sù gi cçi cña dÇu BMA Trong qu¸ tr×nh vËn h nh dÇu th−êng bÞ xÊu ®i, chÊt l−îng cña dÇu th−êng bÞ gi¶ dÇn, ®ã l sù gi cçi cña dÇu. Khi dÇu bÞ gi cçi th× trong dÇu h×nh th nh nhiÒu keo nhùa, h¾c Ýn l m cho dÇu cã m u tèi v ®Æc. Sù t¶n nhiÖt cña dÇu kÐm. ®é axit cña dÇu c ng t¨ng lªn v tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn cña dÇu bÞ gi¶m. T«c ®é gi cçi cña dÇu sÏ t¨ng nhanh khi: − Cã t¹p chÊt trong dÇu do qu¸ tr×nh tinh luyÖn kh«ng khö hÕt hoÆc trong qu¸ tr×nh vËn h nh ®Ó lät v o. − DÇu bÞ oxy ho¸, trong dÇu cã c¸cbua nªn khi tiÕp xóc víi kh«ngkhÝ nhÊt l tiÕp xóc víi ozon sÏ bÞ oxy ho¸ m¹nh. Qu¸ tr×nh oxy ho¸ ®−îc ®Èy m¹nh khi dÇu ë nhiÖt ®é cao. − Cã c¸c ph¶n øng ho¸ häc khi dÇu tiÕp xóc víi kim loai Cu, Fe, Pb… v v i chÊt kh¸c cã t¸c dông nh− chÊt xóc t¸c cña sù gi cçi. − DÇu chÞu t¸c dông cña ¸nh s¸ng. d) T¸i sinh dÇu MBA Khi dÇu bÞ gi cçi, muèn sö dông l¹i ®−îc ph¶i t¸i sinh l¹i dÇu nghÜa l ph¶i khö c¸c s¶n phÈm l m dÇu bÞ gi cçi, kh«i phôc l¹i c¸c tÝnh chÊt ban ®Çu, kh«i phôc l¹i c¸c tÝnh chÊt ban ®Çu cña dÇu b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p läc. * Khö t¹p chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p läc: − Dïng m¸y ®un: §em dÇu ®un lªn ®Õn 1000C, n−íc sÏ bÞ bèc h¬i bay ra, ph−¬ng ph¸p n y chØ khö ®−îc n−íc v th−êng ding ë nh÷ng tr¹ ph¸t ®iÖn nhá ch−a cã thiÕt bÞ ho n thiÖn. − Dïng m¸y ly t©m: M¸y n y l m cho dÇu quay víi tèc ®é lín (6000 ÷ 10000 vßng/phót). D−íi t¸c dông cña lùc ly t©m c¸c t¹p chÊt c¬ giíi sÏ v¨ng ra. 32 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  4. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn Ph−¬ng ph¸p n y l m s¹ch nhanh nhÊt l víi m¸y ly t©m ch©n kh«ng, trong qu¸ tr×nh läc kh«ng khÝ kh«ng lät v o ®−îc nªn kh«ng bÞ oxy ho¸. − Dïng m¸y läc Ðp: Dïng m¸y b¬m ®Ó Ðp dÇu ®i qua c¸c líp giÊy läc, t¹p chÊt sÏ bÞ c¸c líp giÊy läc gi÷ l¹i. Ph−¬ng ph¸p n y cã thÓ läc ®−îc c¶ n−íc v t¹p chÊt r¾n v läc ®−îc c¶ nh÷ng h¹t bôi rÊt nhá, nh−ng khi läc c¸c thí cña giÊy läc cã thÓ r¬i v o dÇu. Do ®ã th−êng dïng phèi hîp c¶ hai ph−¬ng ph¸p dïng m¸y ly t©m v m¸y läc Ðp sÏ ®¹t kÕt qu¶ tèt. * Khö t¹p chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p hÊp thô: Ph−¬ng ph¸p hÊp thô l ph−¬ng ph¸p dïng c¸c hçn hîp hoÆc c¸c chÊt hÊp thô ®Ó hÕt c¸c t¹p chÊt ho tan trong dÇu. Ng−êi ta cã thÓ tiÕn h nh hÊp thô c¸c ho¹t chÊt ho tan trong dÇu b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: − HÊp thô tiÕp xóc: Tr−íc hÕt ®un nãng dÇu ®Ó l m gi¶m ®é nhít cña dÇu, sau ®ã khuÊy trén dÇu víi c¸c hîp chÊt hÊp thô ® nghiÒn nhá, c¸c hçn hîp hÊp thô tiÕp xóc víi dÇu hót t¹p chÊt v l¾ng xuèng. − HÊp thô thÊm läc: Cho dÇu ® ®un nãng qua mét líp hçn hîp hÊp thô dÇy, t¹p chÊt sÏ bÞ líp hÊp thô gi÷ l¹i. − HÊp thô th−êng xuyªn: Ph−¬ng ph¸p n y ding ë nh÷ng MBA cã c«ng suÊt lín. Trong qu¸ tr×nh vËn h nh th× dÇu nãng nªn l−u th«ng qua chÊt hÊp thô, ph−¬ng ph¸p n y h¹n chÕ sù gi cçi cña dÇu. Chó ý: Trong ph−¬ng ph¸p hÊp thô n y muèn khö ®−îc c¸c t¹p chÊt ho tan trong dÇu th× ph¶i läc v khö hÕt c¸c t¹p chÊt c¬ giíi. 2. §iÖn m«i láng tæng hîp §èi víi c¸c lo¹i dÇu má cã nh÷ng −u ®iÓm l : RÎ tiÒn, s¶n xuÊt ®−îc nhiÒu, nÕu l m s¹ch tèt th× tæn hao tgδ bÐ v c−êng ®é c¸ch ®iÖn cao. Nh−ng khuyÕt ®iÓm cña dÇu má l dÔ ch¸t, dÔ næ, Ýt æn ®Þnh ho¸ häc khi cã nhiÖt ®é cao v khi tiÕp xóc víi kh«ng khÝ, hÖ sè ®iÖn m«i bÐ, ph¹m vi l m viÖc bÞ gíi h¹n bëi nhiÖt ®ä g©y nªn sù gi cçi v khi cã ®iÖn tr−êng t¸c dông. V× vËy ng−êi ta ® nghiªn cøu c¸c lo¹i dÇu tæng hîp cã mét sè ®Æc tÝnh tèt h¬n dÇu má. Nguyªn t¾c ®Ó t¹o ra dÇu tæng hîp l sù clo ho¸ c¸c lo¹i c¸cbua hy®r«. 2.1. DÇu X«v«n C12H5Cl5: Thay 5 nguyªn tö Hy®r« trong cacbuahy®r« diphenyl C12H5 b»ng 5 nguyªn tö Clo. 33 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  5. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn DÇu X«v«n l mét chÊt láng, cã ®Æc tÝnh nhiÖt l l m viÖc ë nhiÖt dé cao h¬n so víi dÇu MBA v dÇu X«v«n trong suèt kh«ng m u. Trong ®iÖn tr−êng lín, dÇu X«v«n æn ®Þnh h¬n dÇu má v kh«ng bÞ ch¸y. Nh−ng nh−îc ®iÓm cña dÇu X«v«n l : §é nhít lín, v l m l¹nh kÐm v ®¾t h¬n dÇu má nhiÒu nªn Ýt dïng trong MBA. C«ng dông: Dïng tÈm giÊy c¸c tô ®iÖn dïng trong ®éng häc. 2.2. DÇu xèp t«n (C6H3Cl3) Do sù Clo ho¸ Benzen (C6H6) m ta cã. Thay 3 nguyªn tö Hy®r« b»ng 3 nguyªn tö Clo ng−êi ta ®−îc dÇu Xèpt«n, dÇu n y kh«ng ch¸y nh−ng kh«ng ding ®−îc trong m¸y c¾t ®iÖn v× chóng sinh nhiÒu cÆn v ¨n mßn kim lo¹i, mÆt khac chóng l chÊt ®éc ®èi víi ng−êi nªn cÇn chó ý khi sö dông. Ngo i c¸c lo¹i dÇu má v dÇu tæng hîp th−êng gÆp nãi trªn th× cßn cã mét sè lo¹i dÇu thùc vËt lÊy tõ h¹y cña mét sè c©y nh−: DÇu gai, dÇu thÇu dÇu… 3. DÇu gai v dÇu thÇu dÇu: 3.1. DÇu gai (dÇu kh«) Khi chÞu t¸c dông cña nhiÖt, ¸nh s¸ng v khi tiÕp xóc víi kh«ng khÝ th× dÇu kh« l¹i v trë th nh mét líp r¾n g¾n chÆt v o c¸c chi tiÕt kh¸c v nã cã c−êng ®é c¸ch ®iÖn cao, líp dÇu kh« chÞu ®−îc c¶ t¸c dông cñ dÇu má ngay c¶ khi ë nhiÖt ®é cao nh−ng Ýt chÞu ®−îc t¸c dông cña c¸cbua th¬m nh− Benzen. 3.2. DÇu thùc vËt DÇu n y kh« rÊt chËm. HoÆc kh«ng kh« nªn kh«ng cã sù gia c«ng ho¸ häc. V× vËy nã ®−îc dïng l m ®iÖn m«i láng (tÈm giÊy tô ®iÖn). DÇu thÇu dÇu kh«ng ho tan trong Benzen, Ðt x¨ng, r−îu etylen. ë 200 ®é bÒn l 15 ÷ 20 Kv/mm; tgδ = 0.01 ÷ 0.03; ε = 4 ÷ 4.5. III. VËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n h÷u c¬ 1. Nhùa c¸ch ®iÖn Nhùa l mét nhãm vËt liÖu cã gèc kh¸c nhau v tÝnh chÊt phô thuéc v o th nh phÇn ho¸ häc cña chóng. Nhùa l mét hçn hîp phøc t¹p cña c¸c lo¹i cao ph©n tö h÷u c¬ cã ®é trïng hîp kh¸c nhau. 34 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  6. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn ë nhiÖt ®é thÊp, nhùa l mét khèi v« ®Þnh h×nh, cã d¹ng thuû tinh v h¬i dßn. ë nhiÖt ®é cao v nÕu gi÷ nhiÖt ®é trong thêi gian d i th× bÞ mÒm, dÎo v nÕu ë nhiÖt ®é cao h¬n n÷a th× ho¸ láng. Nhùa dïng trong kü thuËt ®iÖn (KT§) l lo¹i kh«ng ho tan trong n−íc, Ýt hót Èm nh−ng dÔ ho tan trong c¸c dung m«i h÷u c¬ t−¬ng øng. Nhùa cã tÝnh chÊt dÝnh, khi chuyÓn tõ tr¹ng th¸i láng sang r¾n th× b¸m chÆt v o vËt liÖu m nã tiÕp xóc. Nhùa trong KT§ ®−îc dïng nhiÒu dÓ chÕ t¹o s¬n, hçn hî c¸ch ®iÖn, kÐo th nh sîi. Tuú theo nguån gèc m ta cã thÓ chia nhùa ra l m hai lo¹i: - Nhùa thiªn nhiªn (nhùa tù nhiªn) - Nhùa nh©n t¹o. 1.1. Nhùa thiªn nhiªn L nhùa cã nguån gèc tõ ®éng vËt hay thùc vËt. a) Nhùa c¸nh kiÕn L mét lo¹i nhùa do mét lo¹i c«n trïng sèng ë vïng nhiÖt ®íi (§«ng nam ¸) sinh ra. Nã l nh÷n vÈy máng, dßn, m u n©u hay h¬i ®á. Th nh phÇn c¬ b¶n cña c¸nh kiÕn l c¸c axit h÷u c¬ cã kÕt cÊu phøc t¹p, dÔ tan trong r−îu nh−ng kh«ng ho tan trong Cacbua hy®r«. C¸c ®Æc tÝnh ®iÖn cña c¸nh kiÕn nh− sau: §iÖn trë suÊt ρ = 1015 ÷ 1016 Ωcm; ε = 3.5; tgδ = 0.01; ECT = 20 ÷ 30 KV/mm. ë nhiÖt ®é 50 ÷ 600 C th× dÎo, dÔ uèn, trªn 600C th× mÒm v ch¶y. Nh−ng nÕu tiÕp tôc nung nãng n÷a th× nã dÏ ®éng l¹i vf mÊt tÝnh chÊt ho tan. C¸nh kiÕn trong lÜnh vùc c¸ch ®iÖn ®−îc dïng ®Ó chÕ t¹o s¬n dÇu ®Æc biÖt l dïng ®Ó chÕ t¹o micanÝt. b) Nhùa th«ng L lo¹i nhùa dßn cã m u v ng hay n©u ®en, ®−îc chÕ t¹o b»ng c¸ch ch−ng c¾t dÇu th«ng. Th nh phÇn c¬ b¶n cña nhùa th«ng l axit h÷u c¬. Nhùa th«ng cã thÓ ho tan trong nhiÒu dung m«i nh− dÇu má nhÊt l khi ®un nãng c¸c lo¹i Cacbua hy®r«, r−îu, dÇu th¶o méc... §Æc tÝnh cña nhùa th«ng: ρ = 1014 ÷ 1015 Ωcm; ECT = 10 ÷ 15 KV/mm. 35 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  7. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn V× lo¹i vËt liÖu cã ®Æc tÝnh nªn trÞ sè ε v tgδ cña nã phô thuéc v o t0. NhiÖt ®é mÒm cña nhùa th«ng kho¶ng 50 ÷ 700 C C«ng dông: Nhùa th«ng pha víi dÇu má ®ª t¹o ra hçn hîp dïng ®Ó tÈm v ng©m c¸p, dïng l m s¬n dÇu c¸ch ®iÖn. 1.2. Nhùa nh©n t¹o a) Nhùa cã tæn hao ®iÖn m«i bÐ (nhùa trung tÝnh) Bao gåm nh÷ng vËt liÖu trïng hîp cã nh÷ng tÝnh chÊt sau: − tgδ bÐ − Thuéc lo¹i dÎo, ®é mÒm phô thuéc v o kÕt cÊu v mËt ®é ph©n tö cña chóng. − Ýt hót Èm. − § n håi − ChÞu ®−îc t¸c dông cña axit, baz¬. Nhê ®Æc tÝnh tæn hao ®iÖn m«i bÐ nªn c¸c lo¹i vËt liÖu n y ®−îc dïng nhiÒu trong kü thuËt cao tÇn nh− dïng l m c¸ch ®iÖn cña c¸p cao tÇn, cña c¸c thiÕt bÞ v« tuyÕn truyÒn h×nh, v« tuyÕn ®Þnh vÞ, c¸p th«ng tin, gÇn ®©y mét sè lo¹i ® ®−îc dïng l m c¸ch ®iÖn cña c¸p ®iÖn lùc (nh− polyetylen) hoÆc dïng l m hçn hîp c¸ch ®iÖn, d¹ng keo, s¬n (nh− polyez«, butylen, polystyr«n). * Nhùa Polyetylen: DÎo, dÔ uèn ë nhiÖt ®é thÊp, chÞu ®−îc t¸c dông cña axit, baz¬. Cã c«ng dông: V× nã cã tæn hao nhá do ®ã ®−îc dïng trong c¸ch ®iÖn c¸p cao tÇn. * Nhùa Polyezo butylen: Gièng ca su, rÊt dÝnh, cã tÝnh chÞu l¹nh tèt, ë nhiÖt ®é (0 ÷ 800C) nã vÉn dÎo, cã ®é bÒn ho¸ häc, ®é hót Èm nhá, khi l m c¸ch ®iÖn ng−êi ta t¨ng thªm mét sè chÊt ®Ó nã cøng h¬n v dïng ®Ó bäc c¸p cao tÇn, ®Ó chÕ t¹o hçn hîp c¸ch ®iÖn v keo, ngo i ra gÇn ®©y cßn dïng ®Ó bäc c¸p thay ch× v nh«m. * Nhùa Poly styron. L mét lo¹i nhùa trong suèt gÇn gièng thuû tinh, ë nhiÖt ®é thÊp th× kh¸ dßn v chÞu nhiÖt ®é kÐm, hót Èm Ýt, ®−îc dïng l m ®iÖn m«i trong kü thuËt cao tÇn v siªu cao tÇn, l m vá bäc c¸c cuén d©y. b) Nhùa cã tæn hao ®iÖn m«i lín (nhùa cùc tÝnh) − Cã kÕt cÊu cùc tÝnh. − C−êng ®é c¸ch ®iÖn thÊp h¬n so víi lo¹i trung tÝnh. 36 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  8. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn − tgδ lín. * Polyelovinit: Dïng l m c¸ch ®iÖn cña d©y ®iÖn tho¹i, day dÉn, l m vá bäc c¸p, bá b×nh ¾c quy, chÕ t¹o s¬n. * Polymetyl meterilat: Trong suèt kh«ng cã m u nªn cã khi cßn gäi l thuû tinh h÷u c¬, dïng trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y bay. Trong kü thuËt ®iÖn nhê tÝnh linh ho¹t khi tiÕp xóc víi hå quang lo¹i n y sinh ra nhiÒu lo¹i khÝ nh−: CO; H2, SO2... cã thÓ dËp t¾t hå quang nªn ®−îc dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ chèng sÐt v c¸c thiÕt bÞ cÇn dËp hå quang kh¸c. * Nhùa Fenol – Fomandehit Tuú theo h m l−îng Fenol – Fomandehit m ta cã Bakenit hoÆ Novol¾c. Bakenit ®−îc dïng ®Ó tÈm gç v chÕ t¹o c¸c chÊt dÎo, v¶i tÈm nhùav giÊy. Novol¾c: th−êng dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c chÊt dÎo. * Epocxit: Th−êng dïng ®Ó chÕ t¹o hçn hîp c¸ch ®iÖn t¹o s¬n keo v c¸c lo¹i chÊt dÎo. 1.3. Bitum Bitum l mét lo¹i v¹t liÖu thuéc nhãm v« ®Þnh h×nh cã cùc tÝnh, th nh phÇn cña nã gåm cã Cacbua hy®r«, oxy v l−u huúnh. Bitum cã m u n©u hoÆc ®en, ë nhiÖt ®é thÊp th× dßn, khi vì cã h×nh xo¾n èc, rÊt Ýt hót Èm, kh«ng ho tan trong n−íc v r−îu nh−ng ho tan trong dÇu. Tuú theo nguån gèc m ng−êi ta chia Bitum l m hai lo¹i: − Lo¹i tù nhiªn gäi l Alfan: lo¹i n y th−êng cã nh÷ng t¹p chÊt kho¸ng s¶n. − Lo¹i nh©n t¹o: §−îc ch−ng cÊt tõ dÇu má m cã thÓ dïng ®Ó chÕ t¹o hçn hîp c¸ch ®iÖn, dïng ®Ó s¬n, tÈm. 2. VËt liÖu sîi VËt liÖu sîi ®−îc dïng nhiÒu trong lÜnh vùc KT§ v v« tuyÕn ®iÖn. VËt liÖu sîi ®−îc chia ra l m hai nhãm: − VËt liÖu sîi h÷u c¬ − VËt liÖu sîi v« c¬ nh− ami¨ng, sîi thuû tinh. * VËt liÖu sîi h÷u c¬ Nguyªn liÖu l c¸c lo¹i thùc vËt nh− gç, giÊy b«ng, sîi; ®éng vËt nh− t¬i t»m, gÇn ®©y ng−êi ta cßn dïng vËt liÖu sîi cã gèc l vËt liÖu tæng hîp. 37 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  9. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn §Æc ®iÓm cña vËt liÖu sîi h÷u c¬ l rÊt xèp, hót Èm m¹nh nªn tÝnh chÊt ®iÖn kh«ng cao. §Ó n©ng cao c−êng ®é c¸ch ®iÖn th× ph¶i dïng biÖn ph¸p sÊy v tÈm, biÖn ph¸p n y kh«ng ho n to n l m mÊt ®Æc tÝnh hót Èm v c¸c lç nhá trong vËt liÖu rÊt bÐ th−êng kho¶ng 10-8cm, do ®ã s¬n v prafin kh«ng lÊp ®−îc hÕt c¸c lç ®ã nªn n−íc vÉn lät v o ®−îc. Tuy vËy biÖn ph¸p tÈm cßn cã t¸c dông n©ng cao tÝnh dÉn nhiÖt v gi¶ kh¶ n¨ng ion ho¸ kh«ng khÝ trong lç xèp v n©ng cao ®−îc ®é bÒn c¬ giíi cña vËt liÖu. Sau ®©y ta xÐt mét sè lo¹i vËt liÒu sîi th−êng dïng: 2.1. Gç §Æc ®iÓm riªng cña nã phô thuéc v o c¸c yÕu tè l tuæi thä, lo¹i gç, vÞ trÝ n¬i mäc, gç cã ®é bÒn c¬ giíi cao, øng suÊt kÐo δk = (700 ÷ 1300 kg/cm2) - Nh−îc ®iÓm: hót Èm m¹nh nªn c−êng ®é c¸ch ®iÖn gi¶m v l m cho gç dÔ cong, dÔ môc v dÔ ch¸y. §Ó n©ng cao c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña dç ng−êi ta th−êng s¬n tÈm gç b»ng prafin hoÆc dÇu gai. Sau khi s¬n tÈm th× tÝnh hót Èm gi¶m, c−êng ®é c¸ch ®iÖn t¨ng v chèng môc. C«ng dông: ChÕ t¹o c¸c tay cÇm cña bé phËn truyÒn ®éng trong dao c¸ch ly v m¸y c¾t dÇu, l m gi¸ ®ì cho c¸c chi tiÕt dïng ®Ó chªm trong MBA v m¸y ph¸t ®iÖn 2.2. GiÊy L lo¹i vËt liÖu cã sîi ng¾n, th nh phÇn chñ yÕu l Xenlulo. Muèn lÊy Xenlulo thuÇn tuý tõ trong gç ra ®Ó l m giÊy c¸ch ®iÖn ph¶i qua ph¶n øng ho¸ häc víi baz¬ ®Ó khö t¹p chÊt l m gi¶m tÝnh dÉn ®iÖn cña giÊy. C¸c lo¹i giÊy c¸ch ®iÖn gåm cã: + GiÊy c¸p: Lo¹i n y th−êng cã ®é d y 0,08; 0,12; 0,77, v ®−îc dïng l m c¸ch ®iÖn trong c¸p ®iÖn lùc, c¸p kiÓm tra, giÊy c¸p cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Søc bÒn c¬ giíi cao (dai xo¾n kh«ng r¸ch) - C−êng ®é c¸ch ®iÖn lóc ch−a tÈm kho¶ng 8 ÷ 10Kv/mm. Sau khi tÈm b»ng hç hîp dÇu, nhùa th«ng th× ®¹t tíi 70 ÷ 80 Kv/mm. + GiÊy tô ®iÖn: Dïng ®Ó l m ®iÖn m«i trong tô ®iÖn giÊy, cã chiÒu d y 0,002 ÷ 0,007mm, c−êng ®é chäc thñng c¸ch ®iÖn lóc ch−a tÈm 35 ÷ 40 Kv/mm. §Ó tô ®iÖn ®−îc an to n víi c−êng ®é ®iÖn tr−êng cao th× giÊy tô ®iÖn ph¶i rÊt ®ång nhÊt v kh«ng cã t¹p chÊt. Gi¸ th nh lo¹i giÊy n y rÊt cao. 38 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  10. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn 2.3. C¸t t«ng Dïng trong KT§ v ®−îc chÕ t¹o tõ sîi thùc vËt nh− giÊy nh−ng cã ®é d y lín v cã hai lo¹i nh− sau: Lo¹i dïng trong dÇu: cã cÊu tróc xèp, mÒm h¬n, dïng chñ yÕu trong MBA, cã ®é d y 2,5 ÷ 3mm v cã c−êng ®é chäc thñng c¸ch ®iÖn ECT > 7,5 Kv/mm. 2.4. VËt liÖu dÖt Dïng trong c¸ch ®iÖn cã gèc l Xenlulo, cã ®é bÒn h¬n giÊy, khi ®é Èm t¨ng th× c−êng ®é c¸ch ®iÖn gi¶m nhanh h¬n giÊy (v× cã rÊt nhiÒu lç nhá). VËt liÖu dÖt bao gåm nh÷ng lo¹i sau: a) Bã sîi (do nhiÒu sîi v¶i se l¹i) Sîi dïng chÕ t¹o bã sîi co sthÓ l sîi thùc vËt nh− b«ng, sîi ®éng vËt nh− t¬ t»m hoÆc c¸c sîi tæng hîp. Lo¹i n y th−êng dïng c¸ch ®iÖn cho d©y dÉn. b) B¨ng v¶i Th−êng dïng d−íi d¹ng tÈm s¬n v ®−îc dïng ®Ó c¸ch ®iÖn chñ yÕu trong c¸c m¸y ®iÖn v chèng va ch¹m c¬ giíi cho cuén d©y m¸y ®iÖn. c) T¬ tù nhiªn v t¬ nh©n t¹o - T¬ tù nhiªn lÊy tõ kÐn t»m, sîi t¬ cã ®−êng kÝnh hiÖu dông 0,01 ÷ 0,015 mm, víi t¬ n y th× líp c¸ch ®iÖn sÏ máng h¬n v¶i, chÞu ®−îc t¸c dông cña Èm, c−êng ®é c¬ giíi cao v ®Ñp h¬n v¶i nh−ng v× ®¾t tiÒn nªn rÊt Ýt dïng. - T¬ nh©n t¹o: Gåm cã t¬ Visco v t¬ Axetat: lo¹i n y dÔ d ng ho tan trong c¸c dung m«i thÝch hîp, t¬ Visco cã tÝnh chÊt ®iÖn kÐm h¬n c¶ v¶i, cßn t¬ Axetat th× l¹i tèt h¬n c¶ t¬ tù nhiªn. d) V¶i s¬n: Dïng l m c¸ch ®iÖn ®−îc chÕ t¹o tõ v¶i b«ng hay b»ng lôa ® ®−îc tÈm b»ng s¬n dÇu hay s¬n bitum. V¶i cã t¸c dông vÌ søc bÒn cßn s¬n th× n©ng cao c−êng ®é chäc thñng c¸ch ®iÖn. - NÕu dïng s¬n dÇu th× v¶i s¬n cã: ECT = 30 Kv/mm (sîi b«ng) ECT = 50 KV/mm (®èi víi sîi t¬) NÕu tÈm b»ng s¬n Bitum th× ECT = 70 ÷ 90Kv/mm v¶i. 3. Cao su §Æc ®iÓm: Cao su cã tÇm quan träng trong lÜnh vùc KT§ v ®êi sèng, cã tÝnh ® n håi rÊt cao, Ýt thÊm n−íc. 39 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  11. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn Cao su tù nhiªn do ng−ng tô tõ mñ cÊy cao su v khö t¹p chÊt m cã. Lo¹i n y nÕu nng ®Õn 500 th× mÒm v trë nªn dÝnh, ë nhiÖt ®é thÊp th× dßn v× vËy kh«ng ®−îc dïng ®Ó chÕ t¹o c¸ch ®iÖn. Cßn cao su dïng trong c«ng nghiÖp l cao su tù nhiªn ® ®−îc l−u ho¸ nghÜa l cao su tù nhiªn ®−îc ®un nãng v cho thªm l−u huúnh v o. Khi ®−îc l−u ho¸ cao su sÏ cã tÝnh chÞu nhiÖt v tÝnh chÞu l¹nh cao, søc bÒn c¬ giíi v chÞu ®−îc t¸c dông cña c¸c dung m«i. Tuú theo tû lÖ l−u huúnh trong cao su m cã c¸c lo¹i cao su kh¸c nhau. 3.1. Cao su mÒm Cã tû lÖ l−u huúnh tõ 1 ÷ 3%, cßn gäi l Renzin. Lo¹i n y cã tÝnh ® n håi v ®é d n cao. KhuyÕt ®iÓm cña Renzin l tÝnh chÞu nhiÖt thÊp (khi nung nã th× gi v trë nªn dßn v nøt), Ýt chÞu t¸c dông cña dÇu mì, benzen, Ýt chÞu ®−îc t¸c dông cña ¸nh s¸ng ®Æc biÖt l tia cùc tÝm v× nã gi nhanh, Ýt chÞu ®−îc t¸c dông cña ozon nhÊt l khi l m viÖc ë tr¹ng th¸i c¨ng (chèng gi ). Khi tiÕp xóc víi ®ång th× ¨n mßn ®ång sinh ra Sunfua ®ång. GÇn ®©y ng−êi ta ® chÕ t¹o ra lo¹i cao su mÒm cã tÝnh chÞu nhiÖt rÊt cao v cã thÓ cho tiÕp xóc víi ®ång b»ng c¸ch trong qu¸ tr×nh l−u ho¸ kh«ng dïng l−u huúnh thuÇn tuý m cã pha thªm mét sè chÊt kh¸c. Trong c«ng nghiÖp ®iÖn Renzin ®−îc dïng l m c¸ch ®iÖn trong c¸p, d©y dÉn, chÕ t¹o c¸c dông cô an to n nh− g¨ng tay, ñng c¸ch ®iÖn, th¶m c¸ch ®iÖn. 3.2. Cao su cøng (£bonit) L lo¹i cao su trong ®ã cã 30 ÷ 35% l l−u huúnh. £b«nit l lo¹i vËt liÖu r¾n cã kh¶ n¨ng chÞu ®−îc t¶i träng xung. Ngo i ra cao su tù nhiªn cßn cã c¸c lo¹i cao su tæng hîp nh−: - Cao su Butadien dïng l m ®iÖn m«i cao tÇn. - Cao su Coropen cã tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn kh«ng cao, kh«ng chÞu ®−îc dÇu, ozon nªn chØ dïng l m vá b¶o vÖ cña c¸p. IV. S¬n S¬n l mét dung dÞch keo bao gåm nhùa, bitum, dÇu kh« v c¸c chÊt t−¬ng tù t¹o nªn. §Æc ®iÓm: Sau khi xÊy kh« th× c¸c dung m«i bay h¬i (dung m«i ho tan c¸c chÊt trªn) cßn cã gèc s¬n sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i r¾n t¹o th nh mét m ng s¬n. 40 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  12. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn C¨n cø v o c«ng dông ng−êi ta chia th nh 3 lo¹i s¬n: 1. S¬n tÈm Dïng ®Ó tÈm c¸c lo¹i vËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾ng, xèp hay sîi (v¶i, gç, giÊy, c¸ch ®iÖn cuén d©y MBA). Sau khi tÈm s¬n sÏ lÊp kÝn c¸c lç xèp nªn n©ng cao ®−îc c−êng ®é c¸ch ®iªn, gi¶m tÝnh hót Èm, nang cao ®−îc søc bÒn c¬ giíi v t¨ng nhiÖt dÉn cña vËt liÖu c¸ch ®iÖn. 2. S¬n b¶o vÖ (s¬n bäc) Lo¹i n y dïng ®Ó chÕ t¹o ra mét líp m ng s¬n ch¾c, l¸ng bãng phñ lªn bÒ mÆt vËt liÖu sau khi ® ®−îc tÈm n»m tiÕp tôc n©ng cao ®iÖn trë suÊt mÆt PS v Utd mÆt ngo i t¨ng dÉn ®Õn tÝnh hót Èm gi¶m v gi¶m ®−îc tÝnh b¸m bôi, ®ång thêi l m cho bÒ mÆt ngo i ®Ñp h¬n. Trong lo¹i s¬n b¶o vÖ cã c¸c lo¹i sau: − S¬n men cã m u: L nh÷ng lo¹i s¬n trong ®ã c¸c chÊt s¾c tè (th−êng l c¸c «xyt kim lo¹i) l m cho s¬n cã m u, t¨ng c−êng ®é c¬i giíi v tÝnh dÉn nhiÖt. − S¬n men b¶o vÖ kim lo¹i: §−îc dïng ®Ó quÐt lªn c¸c l¸ thÐp dïng l m g«ng tõ trong m¸y ®iÖn, MBA ®ª c¸ch ®iÖn v chèng ¨n mßn. − S¬n men b¸n dÉn: §−îc dïng trong c¸c bé d©y cña m¸y ®iÖn cã ®iÖn ¸p cao nh»m l m cho ®iÖn tr−êng ph©n bè ®Òu h¬n däc bã d©y nhÊt l nh÷ng chç bÎ gãc cña c¸c bèi d©y. 3. S¬n d¸n Dïng ®Ó d¸n c¸c vËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n víi nhau (nh− khi chÕ t¹o micanit) hoÆc d¸n vËt c¸ch ®iÖn r¾n víi kim lo¹i. S¬n n y cã tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn cao, hót Èm Ýt c cã ®é dÝnh cao. V. ®iÖn m«i s¸p vµ hçn hîp c¸ch ®iÖn 1. §iÖn m«i s¸p §−îc dïng trong kü thuËt ®iÖn v« tuyÕn ®iÖn, cã m u tr¾ng hoÆc v ng t−¬i, nã l mét chÊt c¸ch ®iÖn r¾n, dÔ nãng ch¶y v dÔ ch¸y, cã kÕt cÊu m¹ng tinh thÓ, ®é bÒn c¬ thÊp, Ýt hót Èm, khi ®«ng ®Æc th× co l¹i kh¸ nhiÒu. 1.1.Parafin Thuéc lo¹i vËt liÖu trung tÝnh cã kÕt cÊu tinh tÓ, nhiÖt ®é nãng ch¶y l 0 52 C cßn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng th× æn ®Þnh vÒ ho¸ häc. 41 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  13. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn ë nhiÖt ®é cao dÔ bÞ «xy ho¸, kh«ng ho tan trong n−íc v r−îu, nh−ng ho tan tan cacbua hy®r« láng v ®−îc dïng dÓ tÈm giÊy tô ®iÖn, c¸p v mét sè vËt liÖu Xenlul«. 1.2. Xªrªzin Thuéc lo¹i vËt liÖu trung tÝnh cã kÕt cÊu tinh thÓ, ë nhiÖt ®é nãng ch¶y l 750C, cã trÞ sè ®iÖn trë suÊt lín h¬n ®iÖn trë suÊt cña Parafin, cã hÖ sè ®iÖn m«i ε Ýt phô thuéc v o nhiÖt ®é h¬n so víi Parafin. 1.3. Vazelin ë nhiÖt ®é b×nh th−êng l mét chÊt nöa láng, l mét hçn hîp cña Cacbua hy®r« láng v r¾n. Dïng ®Ó tÈm giÊy tù nhiªn. 2. Hçn hîp c¸ch ®iÖn Hçn hîp c¸ch ®iÖn l mét hîp cña c¸c vËt liÖu ®iÖn c¸ch ®iÖn kh¸c nhau nh− BItum, s¸p, Xenlul«. Khi ®un ®Õn nhiÖt ®é cao sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i láng v khi ®Ó nguéi th× ®«ng l¹i. §Ó n©ng cao tÝnh chÊt cña hçn hîp c¸ch ®iÖn n y ng−êi ta thªm v o hçn hîp nh÷ng chÊt phô nh− bét th¹ch anh, bét ®¸ tan. Theo c«ng dông chia hçn hîp ra th nh 2 lo¹i sau: 2.1. Lo¹i ®Ó tÈm §Ó n©ng cao c−êng ®é chäc thñng c¸ch ®iÖn cña mét sè vËt liÖu cã tÝnh hót Èm cao, ng−êi ta th−êng dïng Bitum cã nhiÖt ®é mÒm cao ®Ó chÕ t¹o hçn hîp. Dïng ®Ó tÈm c¸c cuén d©y Stato cña m¸y ph¸t ®iÖn (kh«ng dïng tÈm cuén R«to). DÇu má cã pha thªm nhùa th«ng hoÆc c¸c lo¹i nhùa tænghîp khac ®−îc dïng ®Ó ®æ v o c¸c ®Çu c¸p hoÆc chç nèi c¸p ®Ó b¶o vÖ cho c¸ch ®iÖn kh«ng bÞ Èm ®Ó n©ng cao ®iÖn ¸p phãng ®iÖn gi÷a ruét víi vá c¸p b¶o vÖ chç nèi kh«ng bÞ h− háng c¬ giíi. 2.2. Lo¹i ®Ó ng©m §Ó lÊp kÝn c¸c khe hë gi÷a c¸c chi tiÕt k¸ch nhau trong thiÕt bÞ ®iÖn ®Ó n©ng cao ®iÖn ¸p phãng ®iÖn. T¨ng kh¶ n¨ng cÇn nhiÖt v t¨ng kh¶ n¨ng chèng Èm. 42 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  14. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn V. VËt liÖu c¸ch ®iÖn r¾n v« c¬ thUû tinh – vËt liÖu gèm – mi ca VËt liÖu c¸ch ®iÖn (VLC§) r¾n v« c¬ gåm cã: Gèm, thuû tinh, mica. VLC§ r¾n v« c¬ cã mét vÞ trÝ quan träng trong c«ng nghiÖp ®iÖn v v« tuyÕn ®iÖn. VLC§ r¾n v« c¬ cã c¸c ®Æc tÝnh sau: − ChÞu nhiÖt ®é cao, khã ch¸y − PhÇn lín kh«ng hót Èm − Cã ®Æc tÝnh ®iÖn v c¬ giíi tèt, æn ®Þnh − ChÞu ®−îc t¸c dông cña m«i tr−êng, cã ho¹t tÝnh cao, Ýt bÞ gi cçi v chÞu ®−îc t¸c dông cña bøc x¹ cã n¨ng l−îng cao. − L nguyªn liÖu rÎ tiÒn. 1. VËt liÖu gèm L vËt liÖu v« c¬ dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt cã h×nh d¹ng kh¸c nhau. Tr−íc kia gèm ®−îc chÕ t¹o chñ yÕu l ®Êt sÐt, khi ho×a víi n−íc th nh mét chÊt dÎo cho v o khu«n th× ®−îc c¸c chi tiÕt kh¸c nhau sau ®ã nung cøng. HiÖn nay vËt kiÒu gèm cã h m l−îng ®Êt sÐt rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã ®Êt sÐt, th nh phÇn chñ yÕu cña nã l th¹ch anh, cao lanh, tinh th¹ch. §Ó chÕ t¹o sø th× ®em th¹ch anh, cao lanh, tinh th¹ch nghiÒn nhá sau ®o khö hÕt t¹p chÊt tréng víi n−íc ®Ó t¹o th nh mét chÊt dÎo, sau ®ã khö hÕt n−íc råi cho chÊt dÎo ®ã v o khu«n ®Ó cã c¸c chi tiÕt, mang c¸c chi tiÕt ®i tr¸ng mem v nung cøng. Sau khi nung cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: δN = 4000 ÷ 6000 kg/cm2; δN = 350 ÷ 500 kg/cm2; ρ = 104 ÷ 105 Ωcm HÖ sè ®iÖn m«i ε = 6 ÷ 7; Tang cña gãc tæn hao ®iÖn m«i tgδ = 0,015 ÷ 0,02 Ýt dßn h¬n v chÞu ®−îc nhiÒu t¸c dông cña c¸c nh©n tè ho¸ häc. C−êng ®é ®iÖn tr−êng chäc thñng c¸ch ®iÖn ECT = 10 ÷ 35 KV/mm. Nhê cã líp mem bªn ngo i nhÉn bãng nªn gi¶m ®−îc tÝnh hót Èm cña sø l m cho sø cã thÓ chÞu ®−îc Èm cña kh«ng khÝ n©ng cao ®−îc ®iÖn ¸p phãng ®iÖn mÆt ngo i v h¹n chÕ ®−îc dßng dß. C«ng dông: L m c¸ch ®iÖn cho ®−êng d©y (nh− sø ®ì , sø treo), sø dïng trong tr¹m (sø ®ì, sø xuyªn) v thiÕt bÞ chèng sÐt. 43 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  15. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn 2. Thuû tinh Thuû tinh l lo¹i vËt liÖu v« ®Þnh h×nh, th nh phÇn cña thuû tinh l mét hçn hîp phøc t¹p cña c¸c lo¹i «xit, trong ®ã chñ yÕu l SiO2 Dùa v o c«ng dông th× cã c¸c lo¹i thuû tinh sau: a) Thuû tinh tô ®iÖn Dïng l m m«i chÊt trong tô ®iÖn, dïng trong c¸c bé läc cao thÕ. Trong c¸c m¸y ph¸t sãng ®iÖn ¸p v dßng ®iÖn xung kÝch lo¹i n y cÇn cã ε l;ín, c−êng ®é c¸ch ®iÖn cao v gãc tæn hao nhá. b) Thuû tinh dïng trong c¸c thiÕt bÞ ®iÖn Dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt ®Þnh h×nh, sø c¸ch ®iÖn, c¸c chi tiÕt trong dông cô ®o l−êng, lo¹i n y cÇn cã tÝnh chÞu nhiÖt cao, ®Æc biÖt khi cã sù thay ®æi ®ét ngét cña nhiÖt ®é v c−êng ®é ®iÖn tr−êng. c) Thuû tinh l m ®Ìn Dïng l m bãng ®Ìn v trong c¸c dông cô ®iÖn tö, lo¹i n y yªu cÇu ph¶i h n ®−îc víi kim lo¹i (Vonfram,Molipden) yªu cÇu ph¶i chó ý ®Õn hÖ sè d n në. d) Men thuû tinh L lo¹i thuû tinh dÔ ch¸y, dïng ®Ó bäc c¸c s¶n phÈm. e) Sîi thuû tinh Thuû tinh ®−îc kÐo h×nh th nh sîi mÒm ®Ó chÕ t¹o vËt liÖu dÖt nh− v¶i b»ng thuû tinh, øng dông l m c¸ch ®iÖn cho cuén d©y cña M¸y ph¸t ®iÖn. 3. Mica L lo¹i vËt liÖu c¸ch ®iÖn v« c¬ thuéc lo¹i kho¸ng s¶n (gèc l quÆng) cã mét vai trß quan träng trong kü thuËt ®iÖn. Mica cã ®Æc tÝnh t«t nh−: c−êng ®é c¬ giíi v c−êng ®é c¸ch ®iÖn cao, ®é uèn lín, chÞu ®−îc nhiÖt v chÞu È do ®ã Mica ®−îc dïng l m c¸ch ®iÖn trong thiÕt bÞ quan träng, ®Æc biÖt l l m c¸ch ®iÖn c¸c M¸y ®iÖn cã ®iÖn ¸p cao, c«ng suÊt lín v l m ®iÖn mooi cña tô ®Ön. Dùa v o th nh phÇn ho¸ häc ng−êi ta chia mica ra l m hai lo¹i sau: a) Mica Mutscovit Th nh phÇn ho¸ häc (K2O.3Al2O3.6SiO2.2H2O) cã m u tr¾ng, h¬i ®á hoÆc h¬i xanh cã ®é bÒn c¬ cao dÔ uèn v co d n tèt, ®iÖn trë suÊt ρ = 104 ÷ 106 Ωm. HÖ sè ®iÖn m«i ε = 7, tgδ = 150.10-4. TÝnh chÞu nhiÖt ë 100÷1500C, tÝnh chÞu nhiÖt v c¬ giíi kh«ng ®æi tõ 500 ÷ 6000C th× h¬i n−íc trong Mica bèc h¬i, Mica phãng lwn c−êng ®é c¸ch ®iÖn v c¬ giíi sÏ bÞ gi¶m. 44 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
  16. Gi¸o tr×nh VËt liÖu ®iÖn http://www.ebook.edu.vn NÕu tiÕp tôc t¨ng nhiÖt ®é th× kÕt cÊu tinh thÓ Mica bÞ ph¸ huû dÇn, khi t0 = 1250÷13000C th× Mica bÞ bèc ch¸y. C«ng dông: L m c¸ch ®iÖn trong c¸c v nh gãp ®iÖn v l m ®iÖn m«i trong c¸c tô ®iÖn, l m c¸ch ®iÖn cho c¸c m¸y ®iÖn cã c«ng suÊt lín v ®iÖn ¸p cao. b) Mica Fl«gpÝt (Mica hæ ph¸ch) Tth nh phÇn ho¸ häc (K2O.6MgO.Al2O3.6SiO2.2H2O) Cã m u ®en hay ®en n©u, ®Æc tÝnh vÒ ®iÖn thÊp h¬n so víi lo¹i trªn, ®iÖn trë suÊt ρ = 1013 ÷ 1014Ωcm, tgδ = 500.10-4; TÝnh chÞu nhiÖt cao h¬n hai lo¹i trªn nªn th−êng dïng l m c¸ch ®iÖn trong c¸c thiÕt bÞ nung, khi t0 = 500 ÷ 9000C th× tÝnh chÊt c¸ch ®iÖn v c¬ bÞ gi¶m. C«ng dông: L m c¸ch ®iÖn trong m¸y ®iÖn cã c«ng suÊt lín v ®iÖn ¸p cao, dïng l m b n l , má h n, bÕp ®iÖn. c) C¸c s¶n phÈm cña Mica (chÕ t¹o tõ gèc Mica) - Micalit: L lo¹i Mica cã d¸n vËt liÖu h÷u c¬ l giÊy hoÆc v¶i b»ng c¸c lo¹i keo hoÆc nhùa dÝnh, tÝnh chÞu kÐo sÏ cao h¬n so víi Mica nguyªn chÊt. Ng−êi ta cã thÓ s¶n xuÊt th nh tÊm, th nh cuén, tÝnh chÞu nhiÖt cao v× Mica chiÕm 50% v dïng tÊm c¸ch ®iÖn trong m¸y ®iÖn. - Micalªch: L lo¹i vËt liÖu gåm 60% l Mica, 40% l thuû tinh dÔ ch¸y v ®−îc Ðp nãng ë nhiÖt ®é 6000C víi ¸p lùc 500 ÷ 700 kg/cm2. Cã tÝnh chÞu nhiÖt cao, c−êng ®é c¬ giíi cao, kh¶ n¨ng bÞ va ®Ëp v chÞu hå quang rÊt lín. ECT = 10 ÷ 20 KV/mm; tgδ = 0.03 ÷ 0.01; ε = 6 ÷ 8.5 Micalech chÞu ®−îc t¸c dông cña Èm, nh−ng Ýt ®−îc t¸c dông cña axit v baz¬. Micalech chÕ t¹o khã, ph¶i cã lß c«ng suÊt lín, nhiÖt ®é cao v m¸y cã thuû lùc lín nªn Micalªch ®¾t v Ýt ®−îc dïng réng r i m th−êng chØ ®−îc dïng cho v« tuyÕn ®iÖn. 45 Biªn so¹n: §ç Nh− Tr−ëng
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2430 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2