Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp nội dung phần 1, Giáo trình "Xử lý ảnh kỹ thuật số" Phần 2 cung cấp cho người học những kiến thức như: RIP-các tính năng và hoạt động; quản lý màu; thiết bị ghi. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số: Phần 2

CHÖÔNG 6 RIP - CAÙC TÍNH NAÊNG VAØ HOAÏT ÑOÄNG A. SÔ LÖÔÏC VEÀ NGOÂN NGÖÕ POSTSCRIPT PostScript laø moät ngoân ngöõ moâ taû trang, moät giao thöùc ñöôïc söû duïng ñeå giao tieáp giöõa caùc öùng duïng nhö Adobe InDesign, QuarkXPress hoaëc MS Word... vaø caùc thieát bò xuaát (output device) nhö maùy in laser, maùy ghi baûn (CTP), hoaëc maùy in kyõ thuaät soá (digital printer) ñöôïc trang bò moät trình thoâng dòch PostScript. PostScript cuõng coù theå ñöôïc söû duïng ñeå trao ñoåi döõ lieäu giöõa caùc öùng duïng vaø noù laø cô sôû cho ñònh daïng taäp tin PDF ñang söû duïng phoå bieán hieän nay trong lónh vöïc tröôùc in. H.6.1. Logo cuûa ngoân ngöõ PostScript Lòch söû phaùt trieån vaø caùc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa caùc caáp ñoä (level) ngoân ngöõ PostScript Khôûi ñaàu - Xerox Lòch söû cuûa PostScript baét ñaàu taïi Parc, vieän nghieân cöùu cuûa Xerox. Ñaây laø nôi maø nhieàu coâng ngheä maùy tính ñaõ ñöôïc phaùt trieån. Maùy in laser, giao dieän ngöôøi duøng ñoà hoïa vaø ethernet laø moät soá ví duï ñieån hình. Moät trong nhöõng kyõ sö xuaát saéc laøm vieäc taïi Xerox laø John Warnock. OÂng ñaõ phaùt trieån moät ngoân ngöõ ñöôïc goïi laø “Interpress” coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu khieån caùc maùy in laser cuûa haõng Xerox. OÂng vaø oâng chuû 205
cuûa mình, Charles M. ‘Chuck’ Geschke, ñaõ maát 2 naêm ñeå thuyeát phuïc Ban laõnh ñaïo cuûa Xerox bieán Interpress thaønh moät saûn phaåm thöông maïi. Khi ñieàu naøy thaát baïi, hoï quyeát ñònh rôøi khoûi Xerox thaønh laäp coâng ty vaø töï mình phaùt trieån ngoân ngöõ naøy. H.6.2. John Warnock (beân traùi) vaø Charles M. ‘Chuck’ Geschke (beân phaûi) Adobe ñöôïc thaønh laäp John Warnock vaø Chuck Geschke ñaët teân coâng ty cuûa hoï laø Adobe, sau moät con laïch nhoû chaïy phía sau nhaø cuûa Warnock ôû Los Altos, California. Luùc ñaàu, Warnock vaø Geschke nghó ñeán vieäc töï xaây döïng moät maùy in thöïc söï maïnh meõ nhöng hoï sôùm nhaän ra raèng seõ coù yù nghóa hôn khi phaùt trieån caùc coâng cuï cho caùc nhaø saûn xuaát khaùc ñeå ñieàu khieån maùy in cuûa hoï. Adobe ñaõ phaûi maát 20 naêm ñeå phaùt trieån PostScript, moät ngoân ngöõ coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu khieån caùc thieát bò xuaát (output device) nhö maùy in laser chaúng haïn. PostScript level 1 Naêm 1984 PostScript ñaõ ñöôïc phaùt haønh. Ban ñaàu noù ñöôïc goïi laø PostScript. Töø “level 1” (caáp ñoä 1) ñaõ ñöôïc theâm vaøo ñeå phaân bieät noù vôùi baûn naâng caáp “level 2” (caáp ñoä 2) sau naøy. PostScript laø moät ngoân ngöõ raát maïnh meõ troâng gioáng Forth, moät ngoân ngöõ maùy tính khaùc. Ngay töø ñaàu, PostScript caàn moät heä thoáng khaù maïnh ñeå chaïy. Trong thöïc teá, trong nhöõng naêm ñaàu toàn taïi, caùc maùy in PostScript coù nhieàu söùc maïnh xöû lyù hôn caùc maùy Macintosh ñöôïc keát noái vôùi chuùng. PostScript cung caáp moät soá lôïi theá lôùn maø caùc heä thoáng khaùc khoâng coù nhö: - PostScript laø moät ngoân ngöõ ñoäc laäp vôùi thieát bò (device independent). Ñieàu naøy coù nghóa laø moät taäp tin PostScript coù theå chaïy treân baát kyø thieát 206
bò PostScript naøo. Treân moät maùy in laser, chuùng ta seõ nhaän ñöôïc ñoä phaân giaûi in 300 dpi. Trong khi cuõng vôùi taäp tin ñoù, chuùng ta seõ nhaän ñöôïc döõ lieäu ñeïp vaø saéc neùt vôùi ñoä phaân giaûi ñeán 2.400 hoaëc 2.540 dpi treân moät maùy ghi phim (imagesetter) hoaëc maùy ghi baûn (platesetter). Ñoái vôùi ngöôøi duøng, ñieàu naøy coù nghóa laø hoï khoâng coøn bò raøng buoäc vôùi moät nhaø saûn xuaát naøo nöõa vaø hoï coù theå choïn caùc thieát bò phuø hôïp nhaát cho muïc ñích cuûa mình. - Baát kyø nhaø saûn xuaát naøo cuõng coù theå mua baûn quyeàn cho trình thoâng dòch PostScript vaø söû duïng noù ñeå xaây döïng moät thieát bò xuaát (output device). - Caùc cuù phaùp (syntax) cuûa PostScript ñöôïc cung caáp mieãn phí ñeå baát cöù ai cuõng coù theå vieát phaàn meàm hoã trôï noù. PostScript coù theå ñaõ khoâng toàn taïi vaø phaùt trieån ñöôïc neáu khoâng coù taàm nhìn vaø söï hoã trôï raát lôùn töø Steve Job, CEO cuûa haõng Apple khi ñoù. Naêm 1985, doanh thu cuûa maùy tính Macintosh baét ñaàu giaûm vaø Apple thöïc söï caàn moät öùng duïng maïnh meõ cho ñöùa con môùi sinh cuûa hoï. Steve Jobs thích coâng ngheä cuûa Adobe, oâng ñaõ ñaàu tö 2,5 trieäu USD vaøo Adobe vaø thuyeát phuïc Warnock taïo ra moät boä ñieàu khieån PostScript cho maùy in Apple LaserWriter. Maùy in naøy töông töï nhö HP LaserJet nhöng vôùi boä ñieàu khieån PostScript ñaõ cho pheùp noù xuaát ra caùc trang vôùi chaát löôïng cao hôn nhieàu. H.6.3. Maùy tính Macintosh vaø maùy in LaserWriter cuûa haõng Apple 207
PostScript level 2 Naêm 1991, Adobe phaùt haønh baûn söûa ñoåi tieáp theo cuûa PostScript ñöôïc goïi laø PostScript level 2 (PostScript caáp ñoä 2). Ñoù laø moät naâng caáp khaù ñaùng keå ñaõ ñöôïc chôø ñôïi haùo höùc bôûi coäng ñoàng tröôùc in (prepress). Caùc tính naêng quan troïng nhaát cuûa noù laø: - Caûi thieän toác ñoä vaø ñoä tin caäy: loãi Limitcheck vaø VMerror PostScript ñaõ thöïc söï raát laø phieàn phöùc ngay tröôùc khi PostScript level 2 xuaát hieän. Adobe ñaõ söûa taát caû ñieàu naøy baèng caùch caûi thieän vieäc quaûn lyù boä nhôù maõ (code) cuûa noù vaø baèng caùch toái öu hoùa maõ. - Hoã trôï taùch maøu trong RIP (in-rip separation): RIP caáp ñoä 2 coù khaû naêng nhaän taäp tin PostScript hoãn hôïp vaø töï thöïc hieän vieäc taùch maøu. Ñaây khoâng phaûi laø tính naêng baét buoäc vaø chaéc chaén coù nhöõng khaùc bieät veà chöùc naêng giöõa RIP caáp ñoä 2 töø caùc nhaø saûn xuaát khaùc nhau. - Giaûi neùn aûnh treân RIP: RIP caáp ñoä 2 coù theå giaûi neùn caùc hình aûnh ñònh daïng JPEG vaø CCITT group 4. - Hoã trôï phoâng chöõ tích hôïp (composite fonts): ñieàu naøy quan troïng ñoái vôùi caùc quoác gia chaâu AÙ söû duïng caùc boä kyù töï lôùn hôn caùc boä kyù töï ôû chaâu AÂu. Apple ñöôïc cho laø hoã trôï caùc phoâng chöõ tích hôïp thoâng qua QuickDraw GX. - Font chöõ vaø pattern caching: Vôùi caáp ñoä 2, nhöõng thöù nhaøm chaùn nhö xoùa boä nhôù cache cuûa font chöõ ñaõ bieán maát. Pattern caching ñaõ ñöôïc söû duïng trong caùc phaàn meàm bình trang (impositions) nhö PressWise vaø Preps nhöõng naêm sau ñoù. - Caûi thieän caùc trình ñieàu khieån (driver): veà cô baûn LaserWriter 8 treân Macintosh vaø Adobe PostScript driver 2.X daønh cho Windows 3.1, ñöôïc caûi thieän cuøng vôùi caùc trình ñieàu khieån (drivers) PPD thích hôïp. - Caûi thieän caùc giaûi thuaät taïo tram (screening algorithms): ñoái vôùi nhieàu nhaø saûn xuaát RIP, ñaây cuõng khoâng phaûi laø tính naêng môùi. Agfa, chaúng haïn, ñaõ tung ra kyõ thuaät tram Balanced Screening moät naêm tröôùc ñoù, moät giaûi thuaät tram chaát löôïng cao giaûm thieåu hieän töôïng moireù cho in offset. Phieân baûn cuûa Adobe ñöôïc goïi laø Accurate Screening. PostScript 3 Naêm 1998, Adobe tung ra phieân baûn môùi PostScript 3. Do moät lyù do khoâng roõ, Adobe thích goïi phieân baûn môùi naøy laø PostScript 3 thay vì PostScript level 3. So vôùi caáp ñoä 2, PostScript 3 laø moät baûn naâng caáp khaù nhoû. Khi noù ñaõ ñöôïc tung ra thì vaãn coøn raát nhieàu öùng duïng ñang coá 208
gaéng hoã trôï cho phieân baûn PostScript level 2. Nhöõng öu ñieåm chính cuûa PostScript 3 laø: - Hoã trôï nhieàu hôn 256 möùc ñoä xaùm (gray level) cho moãi maøu: Adobe ñaõ bao goàm tram 12-bit trong maõ PostScript cuûa hoï. Ñieàu naøy cho pheùp leân ñeán 4.096 möùc ñoä xaùm cho moãi maøu. Trong quaù khöù, giôùi haïn 256 möùc ñoä xaùm ñoâi khi chuùng ta coù theå nhìn thaáy caùc daûi soïc, ñaëc bieät laø trong hieäu öùng blends. - Hoã trôï ñònh daïng taäp tin PDF: RIP PostScript 3 hoã trôï caû taäp tin PostScript level 2 vaø ñònh daïng PDF. - Hoã trôï caûi tieán cho vieäc taùch maøu trong RIP: caùc RIP PostScript level 2 ñaõ coù khaû naêng thöïc hieän vieäc taùch maøu trong RIP, nhöng moät soá loaïi hình aûnh nhö duotones hoaëc hexachrome khoâng theå ñöôïc xöû lyù trong quy trình laøm vieäc nhö vaäy. PostScript 3 chöùa moät khoâng gian maøu boå sung ñöôïc goïi laø DeviceN. Neáu hình aûnh maøu khoâng phaûi ôû heä maøu CMYK vaø ñöôïc maõ hoùa trong khoâng gian maøu naøy, RIP PostScript 3 coù khaû naêng thöïc hieän vieäc taùch maøu chính xaùc cuûa hình aûnh ñoù. - Saün saøng cho vieäc in treân web: trong thôøi ñaïi internet hieän nay, Adobe khoâng theå tuït laïi phía sau vì theá hoï theâm moät soá chöùc naêng internet vaøo ngoân ngöõ PostScript. Tuy nhieân, döôøng nhö khoâng maáy ai trong soá caùc khaùch haøng OEM cuûa Adobe ñaõ quan taâm ñeán söï caûi thieän naøy. Baét ñaàu cho söï keát thuùc? Trong naêm 2006 Adobe ñaõ coâng boá Adobe PDF Print Engine (APPE), moät baûn vieát laïi hoaøn toaøn veà caáu truùc RIP cuûa hoï. Thay vì döïa vaøo PostScript laøm ngoân ngöõ moâ taû trang coát loõi, APPE söû duïng PDF. Giôø ñaây, caùc nhaø thieát keá coù theå xuaát taäp tin PDF töø öùng duïng daøn trang nhö InDesign chaúng haïn. Caùc trang naøy ñöôïc gôûi tôùi maùy in söû duïng heä thoáng chu trình laøm vieäc döïa treân PDF ñeå kieåm tra (preflight), trapping vaø bình baûn (imposition) caùc trang ñoù. PDF Print Engine sau ñoù ñöôïc söû duïng ñeå taïo döõ lieäu saün saøng cho vieäc ghi baûn. Trong toaøn boä chuoãi hoaït ñoäng naøy, PostScript khoâng coøn caàn thieát nöõa. Khi ñöôïc hoûi lieäu Adobe coù bao giôø giôùi thieäu PostScript 4 hay khoâng, baûn caäp nhaät seõ bao goàm taát caû caùc tính naêng môùi coù saün trong PDF? Dov Isaacs töø Adobe coù nhöõng ñieàu sau ñaây ñeå noùi trong moät chuû ñeà treân dieãn ñaøn Printplanet: “Tuyeät ñoái seõ khoâng xaûy ra. PostScript laø moät ngoân ngöõ laäp trình, khoâng thöïc söï laø moät ngoân ngöõ moâ taû trang. Bôûi baûn chaát cuûa noù, noù khoâng cung 209
caáp cho caùc chu trình coâng vieäc ñaàu cuoái (end-to-end workflows) thöïc söï ñaùng tin caäy, bôûi vì caùc ñònh nghóa, noäi dung coù theå thay ñoåi khi ñang thöïc hieän coâng vieäc trong chu trình. Khoâng, khoâng coù ngoân ngöõ PostScript 4 ñang coù ôû ñaâu ñoù chôø ñôïi tieáp thò ñeå tung ra thò tröôøng. Baét ñaàu vôùi PDF 1.4, taát caû caùc boå sung cho moâ hình ghi döõ lieäu, Adobe ñaõ ñi vaøo PDF chöù khoâng phaûi PostScript nöõa. Tuy nhieân, Adobe seõ tieáp tuïc caáp pheùp cho kyõ thuaät PostScript thoâng qua caùc ñoái taùc OEM cuûa chuùng toâi mieãn laø coù nhu caàu veà noù töø khaùch haøng cuûa hoï. Chuùng toâi cuõng seõ tieáp tuïc hoã trôï moät coång töø PostScript sang PDF thoâng qua kyõ thuaät Distiller cuûa Adobe trong Acrobat. Chuùng toâi seõ tieáp tuïc hoã trôï EPS nhö laø moät ñònh daïng ñoà hoïa keá thöøa ñeå nhaäp döõ lieäu ñoà hoïa khoâng ñöôïc quaûn lyù maøu vaøo caùc öùng duïng Adobe (chaúng haïn nhö InDesign vaø Illustrator). Maëc duø chuùng toâi chaéc chaén khoâng khuyeán caùo noäi dung ñoà hoïa môùi ñöôïc löu ôû ñònh daïng EPS (ngoaïi tröø vieäc ñaùp öùng nhu caàu nhaäp döõ lieäu vaøo caùc chöông trình daøn trang). Ngöôøi duøng cuûa chuùng toâi khoâng neân lo laéng veà vieäc caàn phaûi chuyeån ñoåi caùc thö vieän raát lôùn veà döõ lieäu ñoà hoïa döïa treân EPS”. Thoâng baùo treân ñaõ laøm roõ raèng, Adobe khoâng coøn noã löïc naøo trong vieäc phaùt trieån PostScript nöõa. Trong nhieàu naêm qua, ngaønh coâng nghieäp in ñaõ chuyeån sang chu trình laøm vieäc döïa treân PDF. Hieän vaãn coøn moät soá tröôøng hôïp maø PostScript vaãn coøn ñöôïc söû duïng, ñieàu ñoù laø do ngöôøi duøng söû duïng nhöõng phaàn meàm ñaõ loãi thôøi hoaëc nhöõng ngöôøi khoâng muoán thay ñoåi caùch laøm vieäc cuûa hoï. Keå töø khi PostScript ñang ngaøy caøng söû duïng ít ñi, thì chæ coøn vaán ñeà veà thôøi gian tröôùc khi PostScript hoaøn toaøn bieán maát. MUÏC ÑÍCH CUÛA POSTSCRIPT H.6.4. Chu trình chuyeån ñoåi döõ lieäu PostScript 210
PostScript coù theå so saùnh vôùi caùc ngoân ngöõ laäp trình khaùc nhö COBOL, Basic, C hoaëc Pascal. Trong thöïc teá noù gaàn gioáng vôùi Forth, moät ngoân ngöõ laäp trình khaù mô hoà tröôùc ñaây. Moãi ngoân ngöõ laäp trình ñöôïc vieát cho moät muïc tieâu cuï theå: Java ñöôïc taïo ra ñeå laøm cho caùc chöông trình coù theå ñöôïc trieån khai trong moâi tröôøng ña neàn taûng (cross-platform environment). BASIC ñöôïc phaùt trieån ñeå cung caáp cho ngöôøi môùi baét ñaàu laøm quen vôùi laäp trình moät caùch deã hieåu ñeå giôùi thieäu veà laäp trình. COBOL coù yù nghóa cho caùc öùng duïng trong kinh doanh. Maëc duø PostScript ñuû linh hoaït ñeå söû duïng cho vieäc vieát caùc chöông game maùy tính vaø vì vaäy, noù ñöôïc söû duïng nhö moät ngoân ngöõ moâ taû trang: taäp leänh cuûa noù ñöôïc toái öu hoùa ñeå xaùc ñònh caùch ñoái töôïng ñoà hoïa (vaên baûn, ñöôøng keû, hình aûnh, ..) ñöôïc ñaët treân moät trang hai chieàu. Noù laø ngoân ngöõ khoâng phuï thuoäc vaøo thieát bò: noäi dung cuûa caùc trang ñöôïc moâ taû maø khoâng tham chieáu ñeán baát kyø tính naêng thieát bò cuï theå naøo (nhö ñoä phaân giaûi hoaëc laø ngaên giaáy naøo phaûi ñöôïc söû duïng treân maùy in laser chaúng haïn). Veà maët lyù thuyeát, ñieàu naøy coù nghóa laø baát kyø taäp tin PostScript naøo cuõng coù theå ñöôïc gôûi ñeán baát kyø thieát bò naøo. Taát nhieân noù seõ laø khoâng thöïc teá neáu PostScript khoâng theå ñöôïc söû duïng ñeå kieåm soaùt caùc thieát laäp cuï theå cho thieát bò. Trình ñieàu khieån thieát bò cuï theå cho pheùp maõ (code) nhö vaäy ñöôïc theâm vaøo maõ PostScript. Ñieàu naøy coù nghóa laø haàu heát caùc chöông trình PostScript ñeàu chöùa moät soá leänh cuï theå cho töøng thieát bò. Ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà, mieãn laø taäp tin PostScript chæ ñöôïc döï ñònh gôûi ñeán thieát bò cuï theå ñoù. CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CUÛA NGOÂN NGÖÕ POSTSCRIPT PostScript laø moät ngoân ngöõ laäp trình PostScript chuû yeáu laø moät ngoân ngöõ moâ taû trang, ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû caùc ñoái töôïng ñoà hoïa vaø vaên baûn treân moät trang taøi lieäu. Tuy nhieân, ngoân ngöõ naøy ñuû linh hoaït ñeå vaãn coù theå goïi noù laø moät ngoân ngöõ laäp trình caáp ñoä cao (high-level programming language). Gioáng nhö caùc ngoân ngöõ maùy tính khaùc, PostScript hoã trôï caùc loaïi döõ lieäu khaùc nhau, chaúng haïn nhö soá, maûng vaø chuoãi. Moät chöông trình PostScript coù theå coù voøng laëp, ñieàu kieän vaø thuû tuïc. Cuù phaùp cuûa ngoân ngöõ ñöôïc moâ taû trong Red Book. Nhö vôùi taát caû caùc ngoân ngöõ maùy tính, ñoä leäch nhoû nhaát töø caùc quy öôùc ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng cuûa ngoân ngöõ daãn ñeán moät thoâng baùo loãi vaø heä thoáng maùy 211
tính seõ töø choái laøm baát cöù ñieàu gì. Neáu chuùng ta in moät coâng vieäc tôùi thieát bò PostScript vaø truïc traëc maïng laøm cho leänh “showpage” trôû thaønh “shopage” ôû thieát bò ñaàu ra chaúng haïn, khi ñoù heä thoáng seõ taïo thoâng baùo loãi “undefined” (loãi khoâng xaùc ñònh) vaø töø choái in leänh cuûa chuùng ta, maëc duø noù ñaõ xöû lyù toaøn boä trang vaø leänh “showpage” chæ ñôn giaûn laø ñeå baùo cho thieát bò ñaàu ra raèng, noù coù theå baét ñaàu in taøi lieäu. Trong quaù khöù, caùc loãi nhö vaäy seõ xaûy ra thöôøng xuyeân, tuy nhieân hieän nay nhôø söï caûi tieán cuûa ngoân ngöõ, cuõng nhö heä thoáng phaàn cöùng, caùc loãi naøy raát hieám khi xaûy ra. Vì PostScript haàu nhö luoân ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû vò trí cuûa moät ñoái töôïng treân trang taøi lieäu, neân noù coù moät heä truïc toïa ñoä (coordinate system). Theo maëc ñònh, goùc döôùi beân traùi cuûa trang ñöôïc coi laø ñieåm baét ñaàu cuûa trang. Khoaûng caùch hoaëc pheùp ño thöôøng ñöôïc söû duïng ñôn vò ño laø point (phaân in). Coù 72 point trong moät inch vaø 1 point baèng 0,352 mm. PostScript laø moät ngoân ngöõ laäp trình caáp ñoä cao, coù nghóa laø chuùng ta coù theå xem xeùt caùc höôùng daãn vaø hieåu yù nghóa cuûa chuùng. Neáu môû moät chöông trình PostScript vôùi moät trình xöû lyù vaên baûn hoaëc trình soaïn thaûo, noù coù theå troâng gioáng nhö sau: %%BeginProlog %%BeginResource: procset AdobePS_Win_Feature_ Safe 4.2 0 userdict begin/lucas 21690 def /featurebegin{countdictstack lucas[}bind def /featurecleanup {stopped {cleartomark dup lucas eq{pop exit}if}loop countdictstack exch sub dup 0 gt{{end}repeat}{pop}ifelse}bind def end %%EndResource. PostScript laø moät ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch (interpreted language) Coù 2 loaïi ngoân ngöõ laäp trình khaùc nhau: ngoân ngöõ ñöôïc bieân dòch (compiled language) vaø ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch (interpreted language). Vôùi caùc ngoân ngöõ ñöôïc bieân dòch, maõ (code) ñöôïc giaûm xuoáng moät boä caùc chæ daãn cuï theå cho thieát bò tröôùc khi ñöôïc löu döôùi daïng taäp tin thi haønh (executable file). Vôùi caùc ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch, maõ seõ ñöôïc löu trong cuøng moät ñònh daïng maø noù ñöôïc nhaäp vaøo, vaø noù ñöôïc chuyeån thaønh caùc leänh höôùng daãn thieát bò khi maùy vaän haønh. Moät soá ngoân ngöõ, chaúng haïn nhö Basic, coù saün caû phieân baûn bieân dòch vaø dieãn dòch. PostScript laø moät ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laø khoâng coù trình bieân dòch PostScript naøo. 212
PostScript laø moät ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch, do ñoù, khi chuùng ta taïo moät trang trong QuarkXpress chaúng haïn vaø in noù, QuarkXPress seõ taïo ra moät chöông trình PostScript moâ taû noäi dung trang ñoù vaø gôûi noù ñeán thieát bò xuaát (output device) maø chuùng ta ñaõ choïn. Thieát bò xuaát naøy seõ coù moät chöông trình xöû lyù goïi laø RIP. RIP seõ ñoïc doøng leänh PostScript vaø sau ñoù dòch chuùng sang ñònh daïng maø boä xöû lyù cuûa RIP ñoù coù theå xöû lyù. Thöïc teá laø maõ PostScript luoân ñöôïc dieãn dòch coù moät vaøi öu ñieåm rieâng bieät: - Bôûi vì maõ PostScript ñöôïc dieãn dòch, neân noù khoâng höôùng tôùi moät CPU cuï theå vaø noù coù theå ñöôïc göûi tôùi nhieàu thieát bò xuaát khaùc nhau, maø chuùng coù theå söû duïng caùc boä xöû lyù (processors) hoaøn toaøn khaùc nhau. Ñieàu naøy laøm cho PostScript trôû thaønh moät ngoân ngöõ ñoäc laäp vôùi thieát bò (device independent language). - Moät öu ñieåm khaùc cuûa PostScript ñoù laø do noù laø moät ngoân ngöõ ñöôïc dieãn dòch, neân trong thöïc teá chuùng ta coù theå töï thay ñoåi maõ neáu chuùng ta khoâng thích keát quaû xuaát (output) ñoù hoaëc neáu noù coù moät soá thoâng baùo loãi. Taát nhieân ñieàu naøy chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc neáu chuùng ta bieát caùch laäp trình trong ngoân ngöõ PostScript. Ngaøy nay chuùng ta thöôøng chuyeån ñoåi caùc taäp tin PostScript sang PDF neân chuùng ta coù theå söû duïng voâ soá caùc plug-ins trong Acrobat ñeå thay ñoåi caùc khía caïnh cuûa maõ. Vì vaäy vieäc chænh söûa PostScript hieän nay trôû neân ít hôn vaø ít caàn thieát hôn. Taát nhieân ñaëc tính dieãn dòch cuûa PostScript cuõng coù nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa noù, ñoù laø: - Toác ñoä chaäm. Ñaây khoâng phaûi laø moät vaán ñeà lôùn hieän nay, nhöng 10 naêm tröôùc, RIP coù theå maát nhieàu giôø ñeå dieãn dòch maõ PostScript maëc duø chuùng ñaõ ñöôïc söû duïng phaàn cöùng khaù maïnh meõ. - Ngoân ngöõ bieân dòch töï baûn thaân noù khoâng baét buoäc phaûi coù moät caáu truùc ñaëc bieät naøo. Do vaäy, PostScript cuõng khoâng ñaët ra moät yeâu caàu caáu truùc trong vieäc moâ taû taøi lieäu. Ñaây coù theå laø moät ñieåm yeáu cuûa noù, neáu nhö ngöôøi laäp trình khoâng taïo ra moät caáu truùc maïch laïc. PostScript laø moät ngoân ngöõ ñoäc laäp vôùi thieát bò Moät trong nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät cuûa ngoân ngöõ PostScript laø ñoäc laäp vôùi thieát bò. Noùi chung, ngoân ngöõ PostScript ñöôïc thieát keá phuø hôïp vôùi caùc thieát bò xuaát taïo tram (raster-output devices). Vieäc ñieàu chænh 213
vaø chuyeån caùc leänh cuûa ngoân ngöõ PostScript theo yeâu caàu cuûa thieát bò laø vaán ñeà cuûa trình dieãn dòch, tuy nhieân noù phaûi baûo ñaûm caáu truùc cuûa trang hay hình aûnh phaûi ñoäc laäp vôùi thieát bò, ñieàu naøy ngoân ngöõ PostScript coù theå laøm raát toát. Coù hai tieän ích cho ngöôøi laäp trình ngoân ngöõ PostScript. Thöù nhaát, ñoù laø coù theå löu giöõ caùc yeâu caàu ñaëc bieät cuûa thieát bò xuaát (output device). Thöù hai, moät trang ñöôïc moâ taû baèng ngoân ngöõ PostScript coù theå in thöû treân moät thieát bò naøy vaø xuaát ra moät thieát bò khaùc maø khoâng caàn phaûi hieäu chænh laïi caùc leänh. Ñaây thöïc söï laø caùc tieän ích raát caàn thieát cho coâng vieäc “Desktop Publishing” trong chu trình tröôùc in hieän ñaïi ngaøy nay. PostScript laø moät trình ñoà hoïa maïnh meõ PostScript ñöôïc thieát keá moät caùch ñaëc bieät cho vieäc taïo nhöõng ñoái töôïng ñoà hoïa treân caùc thieát bò xuaát taïo tram (raster-output devices). PostScript cung caáp moät soá tính naêng raát maïnh meõ nhö: thu phoùng, xoay. laøm nghieân (skew)... PostScript cho pheùp lieân keát caùc vaên baûn vaø hình aûnh moät caùch raát deã daøng vaø töï nhieân, ñieàu maø caùc ngoân ngöõ khaùc thöïc hieän raát khoù khaên. Thöïc ra beân trong ngoân ngöõ PostScript caùc kyù töï cuõng ñöôïc xem nhö laø caùc ñoái töôïng ñoà hoïa, chính vì vaäy chuùng coù theå ñöôïc ñònh vò, thu phoùng hoaëc xoay theo yeâu caàu. PostScript laø moät ngoân ngöõ moâ taû trang Cuoái cuøng PostScript laø moät ngoân ngöõ moâ taû trang. Trang laø moät ñôn vò cô baûn cuûa vieäc xuaát (output) treân moät thieát bò xuaát taïo tram. PostScript ghi nhaän khaùi nieäm trang moät caùch ñôn giaûn nhö laø moät khoâng gian hai chieàu. Hình aûnh ñöôïc “xaây döïng” treân trang baèng caùch “toâ” (“paint”) treân vuøng choïn. Vieäc toâ ôû treân trang coù theå ôû döôùi daïng caùc kyù töï, ñöôøng keû, maãu toâ hay hình aûnh chuyeån toâng (gradient). Vieäc toâ coù theå laø maøu, ñen, traéng hay baát cöù möùc ñoä xaùm naøo. Moät thieát bò xuaát taïo tram chuaån bò moät soá yeáu toá caàn thieát cho vieäc xuaát moät trang baèng caùch thieát laäp moãi moät ñieåm treân trang baèng moät trò soá chính xaùc. Cho vieäc xuaát ñen traéng, caùc ñieåm naøy hay coøn goïi laø caùc pixel seõ coù giaù trò hoaëc laø 0 hoaëc laø 1 ñaïi dieän cho ñieåm ñoù laø ñieåm traéng hay laø ñieåm ñen. Do vaäy, vieäc moâ taû trang laø moät bieåu ñoà ñaày ñuû veà caùc trò soá cho toaøn boä beà maët - thoâng thöôøng laø toaøn trang - tuy nhieân, ñoâi khi coù theå ít hôn do giôùi haïn veà phaàn cöùng. 214
B. RIP - CAÙC TÍNH NAÊNG VAØ HOAÏT ÑOÄNG Phaàn quan troïng cuûa baát kyø heä thoáng cheá baûn naøo cuõng laø RIP (Raster Image Processor - boä phaän xöû lyù hình aûnh tram) vaø maùy chuû (server). RIP ñöôïc xem laø boä naõo cuûa quaù trình xöû lyù döõ lieäu kyõ thuaät soá. RIP laøm nhieäm vuï tram hoùa taøi lieäu hay noùi chính xaùc hôn laø moät boä phaän dieãn dòch ngoân ngöõ PostScript ñeå taïo ra moät taäp tin vôùi ñoä phaân giaûi cao thaät söï caàn thieát cho vieäc in döõ lieäu sang caùc thieát bò xuaát (output device) nhö maùy in laser, maùy ghi phim (imagesetter), maùy ghi baûn (platesetter), maùy in kyõ thuaät soá... Server ñaûm nhaän vai troø laøm kho löu tröõ döõ lieäu vaø quaûn lyù vieäc nhaäp/xuaát cho caû heä thoáng. RIP coù theå laø moät chöông trình cô baûn (firmware), hoaëc laø moät phaàn cöùng (hardware) hoaëc laø moät phaàn meàm (software). Caùc RIP daïng chöông trình cô baûn thöôøng gaén lieàn vôùi thieát bò, chaúng haïn nhö caùc RIP postscript gaén lieàn vôùi caùc maùy in ñeå baøn (desktop printer), nhö maùy in laser chaúng haïn. RIP cöùng laø loaïi RIP ñaõ cuõ, thoâng thöôøng seõ thaáy ôû caùc RIP theá heä thöù nhaát hoaëc thöù hai. Noù laø moät cuïm phaàn cöùng ñöôïc thieát keá chæ ñeå tính thoâng soá döõ lieäu cho vieäc taùch maøu neân toác ñoä xöû lyù cuûa noù cao nhöng khoù coù theå naâng caáp, giaù thaønh cao. Hieän nay thoâng duïng nhaát cho caùc thieát bò xuaát ñoä phaân giaûi cao, nhö caùc thieát bò ghi baûn hay maùy in kyõ thuaät soá, laø caùc RIP meàm (software RIPs). Ñoù laø caùc phaàn meàm nhö caùc phaàn meàm öùng duïng khaùc coù theå chaïy treân caùc heä ñieàu haønh nhö MAC OS, Windows hoaëc Unix. Caùc RIP meàm coù theå bao goàm moät soá chöùc naêng phuï nhö quaûn trò maøu (color management), trapping, preflight… Chuùng vaãn coù theå bao goàm phaàn cöùng ñaëc bieät nhö card giao tieáp ñeå keát noái vôùi thieát bò ñaàu ra. Ñeå ngaên chaën vi phaïm baûn quyeàn, phaàn meàm RIP thöôøng bao goàm khoùa baûo maät nhö dongle chaúng haïn. RIP meàm coù öu ñieåm laø deã naâng caáp, coù theå öùng duïng ñöôïc caùc phaàn meàm môùi trong töông lai, nhöng toác ñoä xöû lyù khoâng cao baèng RIP cöùng. RIP coøn coù theå keát hôïp caû phaàn cöùng vaø phaàn meàm ñeå gia taêng coâng suaát trong moïi ñieàu kieän hoaït ñoäng, öùng duïng coâng ngheä ña xöû lyù vaø deã daøng choïn phaàn meàm trong töông lai. Vôùi RIP nhö vaäy thì moät taäp tin sau khi RIP coù theå xuaát (output) ra caùc thieát bò soá khaùc nhau nhö maùy in thöû, maùy ghi phim (imagesetter), ghi baûn (platesetter)..., chuùng ta chæ caàn RIP moät laàn, sau ñoù neáu khoâng coù loãi gì thì coù theå laáy taäp tin ñaõ rip ñeå in ra caùc thieát bò xuaát khaùc (RIP only - Ouput many)... 215
Quaù trình xöû lyù tram hoùa hình aûnh bao goàm vieäc chuyeån ñoåi taäp tin PostScript hoaëc tram hoùa caùc thoâng tin cuûa taäp tin goác thaønh caùc ñieåm rieâng bieät seõ ñöôïc ghi bôûi caùc thieát bò ghi. Kích thöôùc ñieåm ghi (spot size) seõ tuøy thuoäc vaøo ñoä phaân giaûi cuûa thieát bò xuaát. RIP seõ gôûi caùc thoâng tin ñeán thieát bò qua moät trình ñieàu khieån (driver) xaùc ñònh cho moãi thieát bò xuaát moät caùch rieâng bieät. RIP bao goàm caùc caáu hình hoã trôï cho caû vieäc xöû lyù chu trình vaø hình aûnh, nhö caùc haøng ñôïi (job queue), löu tröõ hình aûnh (image caching)... Caùc haøng ñôïi cho pheùp nhieàu ngöôøi duøng coù theå gôûi döõ lieäu ñeán RIP cuøng luùc. Caùc coâng vieäc seõ ñöôïc xöû lyù vaø ñaët vaøo haøng ñôïi chôø ghi (print queue). Ngöôøi duøng coù theå cho pheùp caùc coâng vieäc chuyeån ñeán haøng ñôïi vaø chôø in theo thöù töï, hoaëc taïm ngöng quaù trình xöû lyù coâng vieäc khi caàn thieát. Khaû naêng naøy raát höõu duïng khi chuùng ta chæ muoán ghi laïi chæ moät baûn taùch maøu do bò loãi hoaëc do coù vaán ñeà veà maùy in chaúng haïn. Caùc coâng vieäc coù dung löôïng lôùn hoaëc quaù phöùc taïp coù theå ñöôïc saép xeáp thöïc hieän cho caùc ca saûn xuaát ít coâng vieäc. CAÁU TRUÙC RIP bao goàm taát caû caùc moâñun chöùc naêng yeâu caàu vieäc dieãn dòch moät trang phöùc hôïp thaønh ñònh daïng döõ lieäu ñaëc bieät cuûa thieát bò, thoâng thöôøng laø ñeán ñòa chæ cuûa moät thieát bò xuaát (output device). H.6.5. RIP trong chu trình tröôùc in vaø caáu truùc cuûa RIP Moâñun quan troïng nhaát cuûa RIP laø trình bieân dòch (interpreter). Moâñun ñaàu tieân naøy, bieân dòch caùc doøng leänh cuûa ngoân ngöõ moâ taû trang (PostScript) sang moät daïng goïi laø “danh saùch hieån thò”. ÔÛ ñaây, taát caû caùc ñoái töôïng ñaõ tính toaùn cuûa trang ñöôïc ñaët trong vuøng ñeäm (buffer) ôû moät ñònh daïng ñoàng nhaát. ÔÛ böôùc thöù hai, caùc ñoái töôïng cuûa “danh saùch hieån thò” ñöôïc chuyeån sang ñoä phaân giaûi xaùc ñònh cuûa thieát bò xuaát nhôø moâñun dieãn dòch (renderer), chaúng haïn moät ñöôøng vieàn trôn cuûa font chöõ seõ ñöôïc toâ bôûi caùc böôùc chuyeån theo ñoä phaân giaûi ñaõ xaùc ñònh. Nhöõng hình aûnh coù toâng lieân tuïc (cotone) seõ ñöôïc phaân chia thaønh daïng tram vôùi caùc ñieåm 216
nöûa toâng (halftone dots), coâng ñoaïn naøy ñöôïc goïi laø quaù trình tram hoùa (rasterization), sau ñoù döõ lieäu seõ ñöôïc dieãn dòch sang ñònh daïng goác (daïng bitmap thoâng thöôøng) cuûa thieát bò xuaát. RIP TRONG CHU TRÌNH TRÖÔÙC IN RIP (Raster Imaging Porcessor) ñöôïc tích hôïp trong chu trình cuûa heä thoáng tröôùc in vôùi nhöõng caùch khaùc nhau. Trong caùc chu trình hieän ñaïi, yeâu caàu veà söï ñoäc laäp vôùi vaät tö, thieát bò, khaû naêng thöïc hieän vôùi toác ñoä cao vaø töï ñoäng ngaøy caøng cao cuûa RIP ñaõ trôû thaønh caùc muïc tieâu khoâng theå thieáu. Trong khaùi nieäm RIP-PostScript coå ñieån, trapping coù saün trong heä maøu CMYK cuûa chöông trình daøn trang. Cho caùc trang ñaõ bình roài (Full- page), caùc phaàn meàm ñaëc bieät ñöôïc duøng ñeå thieát laäp vieäc taùch maøu taäp tin PostScript/ PDF moät caùch rieâng bieät. Trong caùc RIP-PostScript ñôn giaûn seõ coù taùc vuï ñeå khôûi taïo caáu truùc döõ lieäu cho vieäc ñieàu khieån heä thoáng xuaát vaø taïo tram cho döõ lieäu toâng lieân tuïc. H.6.6. Chu trình truyeàn thoáng Thöïc söï laø trong nhieàu naêm qua, caùc nhaø saûn xuaát thieát bò tröôùc in truyeàn thoáng ñaõ ñeà nghò moät khaùi nieäm chu trình PostScript môû roäng maø noù coù theå chuyeån ñoåi taäp tin PostScript sang moät daïng trung gian. H.6.7. Chu trình qua ñònh daïng taäp tin trung gian Taäp tin PostScript/ PDF seõ ñöôïc chuyeån, chæ moät laàn, sang ñònh daïng trung gian ít phöùc taïp hôn. Ñoä phaân giaûi cuûa taäp tin trung gian seõ ñöôïc ñònh höôùng veà ñoä phaân giaûi thaät lôùn nhaát cuûa thieát bò xuaát. Taát caû caùc thuoäc tính ñaëc tröng cho quaù trình ghi seõ ñöôïc tính toaùn qua vieäc xöû lyù ñònh daïng trung gian (intermediate file) theo trình bieân dòch PostScript theo thöù töï trapping, bình baûn (imposition), chuyeån ñoåi maøu (color transformation) vaø chöùc naêng taïo tram. 217
Öu ñieåm cuûa khaùi nieäm naøy naèm ôû vieäc dieãn dòch one-off cuûa döõ lieäu PostScript. Ñieàu naøy coù theå laøm giaûm vieäc tính toaùn thuû tuïc dieãn dòch PostScript vaø moät ñònh daïng trung gian “an toaøn” seõ ñöôïc khôûi taïo. ÔÛ ñaây “an toaøn” coù nghóa laø traùnh ñöôïc söï nguy hieåm cuûa vieäc hoaøn thaønh khoâng bình thöôøng khi bieân dòch moät taäp tin PostScript phöùc taïp. Nhöôïc ñieåm laø chuùng phuï thuoäc vaøo nhaø saûn xuaát thieát bò do bôûi caáu truùc döõ lieäu ñoäc quyeàn (proprietary data structure). Moät öu ñieåm nöõa laø chuùng ta coù theå thay theá caùc ñònh daïng trung gian ñoäc quyeàn (proprietary intermediate format) baèng chu trình PDF keát hôïp vôùi RIP-PostScript 3. Trong tröôøng hôïp naøy caùc taäp tin PDF ñöôïc taïo, thay vì caùc ñònh daïng trung gian, sau khi bieân dòch döõ lieäu PostScript bôûi moät trình bieân dòch tieâu chuaån (CPSI). Neáu moät taäp tin PDF saün saøng ñöôïc dieãn dòch, quaù trình xöû lyù sau ñoù seõ dieãn ra nhanh hôn vaø an toaøn hôn so vôùi taäp tin PostScript goác. Ñoàng thôøi luùc ñoù caáu truùc döõ lieäu ñoäc laäp vôùi thieát bò vaãn ñöôïc löu giöõ. Trong PostScript 3, chöùc naêng trapping vaø bình baûn cuõng coù theå ñöôïc thieát laäp ngay trong RIP. Söï bieán ñoåi maøu döïa treân neàn postscipt cuõng laø chöùc naêng öu tieân ôû caáp ñoä naøy. Tuy nhieân, PostScript 3 cuõng ñaõ ñöôïc naâng cao bôûi caùc chöùc naêng maøu höõu duïng hôn, ñaëc bieät cho heä thoáng in thöû vaø hoã trôï nhieàu hôn cho boán keânh xuaát. H.6.8. Chu trình PostScript - PDF H.6.9. Caáu truùc “Extreme” cuûa Adobe 218
Trong caáu truùc “Extreme” cuûa Adobe, ñöôïc phaùt trieån cho caùc maùy in chaát löôïng cao vaø cho caùc chu trình tröôùc in, döõ lieäu PostScript ñöôïc bieân dòch ñaày ñuû vaø chuyeån sang ñònh daïng PDF bôûi chöùc naêng “normalizer”. Sau ñoù quaù trình dieãn dòch coù theå ñöôïc thöïc hieän song song ñeå moät taäp tin PostScript “ñôn giaûn” coù theå ñöôïc khôûi taïo cho vieäc ñònh vò treân maùy ghi. CAÙC CHÖÙC NAÊNG CHÍNH CUÛA RIP RIP coù caùc chöùc naêng chính nhö: chöùc naêng taùch maøu, taïo tram, bình baûn (imposition), trapping, chöùc naêng kieåm tra taäp tin tröôùc khi ripping (preflight), chöùc naêng quaûn lyù maøu (color management)... Cuøng vôùi söï tieán trieån cuûa caùc heä thoáng ghi baûn (CTP), maùy in kyõ thuaät soá vaø quaù trình soá hoùa trong maùy tính, RIP/Server trôû neân raát quan troïng vaø hôn bao giôø heát, laø moät trong nhöõng nhaân toá quyeát ñònh cuûa quaù trình ghi. Döôùi ñaây laø moät soá chöùc naêng quan troïng cuûa RIP. Chöùc naêng taùch maøu (separation) Ñaây laø chöùc naêng baét ñaàu xuaát hieän töø caùc RIP PostScript level 2. Thay vì chuùng ta thöïc hieän vieäc taùch maøu trong caùc chöông trình öùng duïng, thì caùc RIP PostScript level 2 ñaõ cho pheùp ngöôøi duøng choïn thöïc hieän vieäc naøy trong RIP (separation in RIP). Chöùc naêng naøy cho pheùp RIP thöïc hieän vieäc taùch moät taäp tin maøu tích hôïp (composite file) thaønh caùc taäp tin thaønh phaàn ñaõ taùch maøu (separated file) theo heä maøu maø chuùng ta ñaõ choïn khi thieát laäp chöùc naêng naøy trong RIP (thoâng thöôøng cho in aán chuùng ta choïn heä maøu CMYK). H.6.10. Moät ví duï veà chöùc naêng taùch maøu vaø tram hoùa trong RIP 219
Chöùc naêng tram hoùa (Screening) Ñaây laø chöùc naêng quan troïng nhaát cuûa RIP. Vôùi chöùc naêng naøy, chuùng ta coù theå thieát laäp caùc thuoäc tính tram cho vieäc tram hoùa nhö: loaïi tram, ñoä phaân giaûi ghi, taàn soá tram, goùc xoay tram vaø moät soá thuoäc tính khaùc veà tram (nhö hình minh hoïa ôû trang tröôùc). Maëc ñònh trong caùc RIP hieän nay laø loaïi tram truyeàn thoáng, tram AM (Amplititude Modulated - Tram bieán ñoåi bieân ñoä). Caùc loaïi tram khaùc nhö: tram FM (Frequency Modulated - tram bieán bieân), tram Hybrid (Tram lai), tram XM (Cross Modulated - Tram cheùo (moät daïng tram hybrid)), vaø moät soá loaïi tram ñaëc bieät khaùc, laø daïng tuøy choïn (option), ngöôøi duøng phaûi mua theâm môùi ñöôïc tích hôïp vaøo RIP. (Xem theâm muïc “Caùc kyõ thuaät tram” ôû phaàn C trong chöông naøy) H.6.11. Tram AM (Amplititude Modulated - Tram bieán ñoåi bieân ñoä) H.6.12. Tram FM (Frequency Modulated - tram bieán bieân) H.6.13. Tram ñöôøng (Line screening) - moät daïng tram ñaëc bieät 220
Chöùc naêng trapping H.6.14. Loãi khi in choàng maøu khoâng chính xaùc Trapping laø moät kyõ thuaät ôû khaâu tröôùc in (prepress) ñöôïc söû duïng ñeå buø ñaép cho caùc loãi xaûy ra khi in choàng maøu (registration errors) trong quaù trình in. Ñoù laø quaù trình theâm moät söï choàng laán nhoû giöõa vuøng lieàn keà giöõa caùc maøu, nhaèm traùnh nhöõng khoaûng troáng ñöôïc taïo bôûi söï khoâng chính xaùc khi in choàng maøu. Trong quaù trình in 4 maøu trong in offset, thöôøng thöù töï in laø K-C-M-Y. Moãi ñôn vò in caàn phaûi ñöôïc caân chænh moät caùch hoaøn haûo ñeå traùnh xaûy ra nhöõng gì maø chuùng ta goïi laø loãi choàng maøu (misregistration), tuy nhieân trong thöïc teá thì ñieàu naøy laø khoâng theå. H.6.15.Loãi choàng maøu ñaõ ñöôïc khaéc phuïc nhôø kyõ thuaät trapping Loãi choàng maøu (misregistration) ñöôïc gaây ra bôûi moät soá yeáu toá sau: - Söï thay ñoåi nhieät ñoä hoaëc ñoä aåm cuûa moâi tröôøng, coù theå aûnh höôûng ñeán tính chaát cuûa giaáy döôùi aùp löïc in. - Söï keùo daõn caùc baûn keõm trong quaù trình ghi hoaëc khi laép baûn vaøo maùy in. - Tính khoâng chính xaùc cuûa maùy in. Neáu maùy in khoâng ñöôïc baûo trì thöôøng xuyeân vaø ñuùng caùch, maùy in seõ trôû thaønh moät yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc in choàng maøu, taïo ra caùc vaán ñeà veà trapping. 221
- Loãi do bôûi con ngöôøi treân maùy in. Tay ngheà cuûa ngöôøi thôï in cuõng laø moät yeáu toá coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán söï chính xaùc khi in choàng maøu. - Chaát löôïng giaáy khoâng ñaït. Giaáy coù theå gaây ra loãi choàng maøu neáu noù ñöôïc saûn xuaát khoâng chính xaùc. Neáu aùi löïc vôùi nöôùc khoâng ñöôïc kieåm soaùt trong quaù trình saûn xuaát, giaáy coù theå thay ñoåi kích thöôùc nheï treân maùy in laøm aûnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc choàng maøu. - Giaáy bò giaät vaø bò keùo daõn trong quaù trình in. Giaáy in khi chaïm vaøo nhíp baét treân maùy in coù khuynh höôùng giaät ngöôïc trôû laïi moät chuùt tröôùc khi nhíp kòp baét tôø giaáy. Ñieàu naøy cuõng laøm gaây loãi in choàng maøu. Tröôùc ñaây ñeå taïo trapping theo phöông phaùp truyeàn thoáng, coù theå söû duïng thôøi gian chuïp, eùp phim laâu hôn hoaëc moät soá kyõ thuaät môû roäng (enlarge) hay thu nhoû (reduce) vuøng maøu ñeå taïo vuøng choàng laán caàn thieát. Ngaøy nay, caùc öùng duïng ñoà hoïa nhö Photoshop, InDesign hay Illustrator, CorelDraw, caùc phaàn meàm bình baûn (imposition), cuõng nhö RIP ñeàu coù chöùc naêng trapping töï ñoäng. Thaäm chí coù moät soá haõng cung caáp nhöõng phaàn meàm chuyeân veà giaûi phaùp trapping, chaúng haïn nhö DK&A. H.6.16. Moät ví duï veà trapping trong RIP Laøm theá naøo ñeå bieát ñoái töôïng naøo caàn thöïc hieän vieäc trapping? Trapping ñöôïc yeâu caàu khi in 2 maøu naèm keà nhau. Noù thöôøng laø maøu nhaït naèm choàng laán beân döôùi moät maøu toái hôn. Ñoâi khi, ngöôøi ta thieát keá nhöõng khoaûng traéng (gap) giöõa 2 maøu ñeå ngaên 2 maøu chaïm vaøo nhau 222
seõ gaây loãi khi in choàng maøu. Haàu heát caùc phaàn meàm phuïc cheá ñoà hoïa (reprographic software) ngaøy nay thöïc hieän vieäc trap theo maëc ñònh taïi moät thieát laäp khoaûng 0.04 mm. Tuy nhieân, noù khoâng phaûi laø an toaøn ñeå khaúng ñònh raèng moïi vaán ñeà seõ ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch naøy. Toát nhaát laø chuùng ta neân töï xem xeùt caùc ñoái töôïng, chaúng haïn nhö caùc chöõ nhoû coù maøu pha (spot color) treân moät neàn maøu pha khaùc, khi ñoù chuùng ta neân thöïc hieän vieäc trap thuû coâng ñeå ñaûm baûo keát quaû toát nhaát. Moät soá trò soá tham khaûo veà ñoä lôùn trapping tuøy theo taàn soá tram Taàng soá tram (lpi) ñoä lôùn trap (points) 85 0.50 - 2.00 100 0.35 - 1.50 133 0.30 - 1.00 150 0.25 - 1.00 Caùc kyõ thuaät trapping Trapping ñieän töû coù theå ñöôïc thöïc hieän theo nhöõng caùch sau: Trapping thuû coâng Ngöôøi thieát keá coù theå taïo trap treân moät phaàn meàm ñoà hoïa, nhö Illustrator, CorelDraw hay InDesign chaúng haïn, baèng caùch xaùc ñònh theâm ñöôøng vieàn (stroke) in ñeø leân vuøng maøu keá caän. H.6.17. Trapping thuû coâng baèng caùch thieát laäp ñöôøng vieàn vôùi thuoäc tính overprint Maëc duø caùch naøy deã laøm, nhöng noù coù moät soá nhöôïc ñieåm sau: - Trapping baèng tay maát nhieàu thôøi gian. Ngöôøi thieát keá phaûi taïo nhöõng phaàn töû ñoà hoïa rieâng bieät vôùi thuoäc tính vaø ñöôøng vieàn khaùc nhau ñeå thieát laäp trap. 223
- Trapping baèng tay ñoøi hoûi ngöôøi thieát keá phaûi bieát ñöôïc phaàn traêm thu phoùng ñoái töôïng ñoù khi ñaët vaøo moät chöông trình öùng duïng khaùc. Chaúng haïn moät ñoái töôïng trapping vôùi ñoä lôùn laø 0.5 pt, neáu khi ñaët vaøo chöông trình daøn trang, ñoái töôïng thu nhoû chæ coøn 50% thì ñoä lôùn trapping chæ coøn 0.25 pt, nhö vaäy ñoä lôùn trap coù theå khoâng ñaït yeâu caàu. - Ngöôøi thieát keá phaûi taïo trap döïa treân taàn soá tram, phöông phaùp in, thieát bò in... seõ söû duïng cho coâng vieäc. Chaúng haïn moät ñoái töôïng trap vôùi ñoä lôùn 0.5 pt cho phöông phaùp in offset ôû taàng soá tram 150 lpi, thì cuõng ñoä lôùn naøy chuùng ta coù theå aùp duïng khi in baèng phöông phaùp in flexo ôû maät ñoä tram 85 lpi. Trapping baèng leänh trap trong caùc öùng duïng ñoà hoïa Phöông phaùp naøy söû duïng vieäc trapping töï ñoäng baèng leänh trap cuûa caùc öùng duïng ñoà hoïa nhö QuarkXpress, InDesign, Illustrator... H.6.18. Leänh veà trapping trong phaàn meàm InDesign Phöông phaùp naøy tieän lôïi nhöng cuõng coù moät soá nhöôïc ñieåm sau: - Ñoøi hoûi ngöôøi söû duïng phaûi söû duïng thaønh thaïo caùc öùng duïng ñoà hoïa ñoù, ñaëc bieät laø caùc leänh veà trap, neáu khoâng vieäc trapping coù theå laøm cho keát quaû trôû neân toài teä hôn. Chaúng haïn caáu hình veà trap cuûa QuarkXpress goàm ba möùc ñoä (Automatic, Color-specific, Object-specific) maø nhieàu ngöôøi söû duïng khoâng am hieåu laém. - Caùc leänh veà trap trong caùc öùng duïng ñoà hoïa chæ daønh cho caùc ñoái töôïng ñöôïc taïo trong öùng duïng ñoù, noù seõ khoâng coù aûnh höôûng ñoái vôùi caùc ñoái töôïng nhaäp töø caùc öùng duïng khaùc. Söû duïng caùc phaàn meàm trapping: Chuùng ta coù theå söû duïng caùc phaàn meàm trapping nhö Luminous 224