Giáo trìnhphân tích bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển ở trình độ cao p7

Chia sẻ: Hdfj Kuyloy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trìnhphân tích bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển ở trình độ cao p7', kinh tế - quản lý, kinh tế học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trìnhphân tích bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển ở trình độ cao p7

Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt b¶o ®¶m ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng nh toµn bé sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt níc. ®¶ng ®Þnh híng kinh tÕ thÞ trêng theo chñ nghÜa x· héi thÓ hiÖn ë sù l·nh ®¹o, viÖc thùc hiÖn ®êng lèi chÝnh s¸ch kinh tÕ thÞ trêng víi môc tiªu v× lîi Ých cña nh©n d©n, v× mét x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh Nhµ níc ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng tríc hÕt vµ chñ yÕu th«ng qua c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, th«ng qua chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi, c¸c kÕ ho¹ch trung vµ ng¾n h¹n cïng víi c¸c chÝnh s¸ch thiÕt thùc ®Ó ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, bè trÝ l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, bá, nu«i dìng vµ ph¸t triÓn c¸c nguån lùc. Híng ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ thÞ trêng vµo c¸c môc tiªu ®îc Nhµ níc ho¹ch ®Þnh, t¹o m«i trêng kinh tÕ - x· héi, khung khæ ph¸p lý thuËn lîi vµ duy tr× m«i trêng hoµ b×nh æn ®Þnh cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bï ®¾p sù bÊt lùc cña thÞ trêng b»ng c¸ch cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng céng, x©y dùng c¸c ®Þnh chÕ kinh tÕ. II.3.4. §Æc trng vÒ quan hÖ ph©n phèi 55
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn chñ yÕu c¬ chÕ ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ trÝ tuÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt ®Ó t¸i ph©n phèi hîp lý th«ng qua phóc lîi x· héi vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi theo ph¬ng ch©m g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u t liÖu s¶n xuÊt kh¸c nhau do ®ã cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ vµ t¬ng øng víi mçi thµnh phÇn kinh tÕ ®ã th× sÏ cã c¸c nguyªn t¾c vµ hÖ thèng ph©n phèi phï hîp. Cho nªn ë níc ta cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi. §Ó ®¹t tíi c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp, chóng ta thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu suÊt c«ng t¸c, ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi, trong ®ã h×nh thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®i ®«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lý nh»m thu hÑp kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu - nghÌo, võa khuyÕn khÝch lao ®én, võa b¶o ®¶m nh÷ng phóc lîi x· héi c¬ b¶n 56
II.3.5. §Æc trng vÒ vai trß qu¶nlý cña Nhµ níc NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®îc qu¶n lý ( Tæ chøc, híng dÉn, nu«i dìng, gi¸m s¸t bëi Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n) b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ níc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt nh»m gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Muèn vËy, ph¶i x©y dùng nhµ níc m¹nh vµ trong s¹ch, cã kh¶ n¨ng thêng xuyªn tù ®æi míi ®Ó híng nÒn kinh tÕ thÞ trêng tíi v¨n minh, hiÖn ®¹i, kh«ng xa rêi c¸c môc tiªu ®Þnh híng ®· chän X©y dùng vµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc trng nªu trªn g¾n liÒn víi mét nhËn thøc hoµn toµn míi vÒ chñ nghÜa x· héi theo t tëng Hå ChÝ Minh lµ " d©n giµu, níc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i ®i liÒn víi d©n chñ, tù do, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi". Trong bíc qu¸ ®é t¬ng ®èi dµi ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cuèi cïng ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ con ®êng duy nhÊt chóng ta kh«ng thÓ bá qua ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc Kh¸c víi tríc ®©y trong c¬ chÕ cò th× nÒn kinh tÕ níc ta lµ mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, kh«ng cã quan hÖ giao lu víi bªn ngoµi, cßn hiÖn nay trong c¬ chÕ míi chóng ta chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më cöa héi nhËp bªn ngoµi, tham gia vµo sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ, viÖc lµm 57
®ã nh»m tranh thñ nh÷ng nguån vèn vµ nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña níc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chóng ta sö dông c¬ chÕ thÞ trêng ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §ång thêi chóng ta l·nh ®¹o, qu¶n lý nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng híng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ®Ó kh¾c phôc thÊt b¹i cña thÞ trêng, thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ trêng kh«ng cã ®îc. Nhµ níc ph¶i b»ng chÝnh s¸ch, c«ng cô qu¶n lý vÜ m« vµ tiÒm lùc kinh tÕ cña m×nh ®Ó duy tr× nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ nh»m kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm cña kinh tÕ thÞ trêng II.4. NÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay II.4.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay C¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®îc tiÕp cËn ®i tõ lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn c¬ së kinh tÕ, chÕ ®é ph©n phèi, c¬ chÕ vËn hµnh, v¨n ho¸ vµ më cöa 58
LÊy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo híng hiÖn ®¹i lµm c¬ së vËt chÊt - kü thuËt nh»m môc tiªu ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi, d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh LÊy nÒn kinh tÕ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u t liÖu s¶n xuÊt vµ thµnh phÇn kinh tÕ lµm c¬ së kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o Dùa trªn chÕ ®é ph©n phèi ®a d¹ng bao gåm c¸c nguyªn t¾c ph©n phèi theo kiÓu chñ nghÜa x· héi víi ph©n phèi theo kiÓu kinh tÕ thÞ trêng. Trong ®ã lÊy ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi lµm chñ ®¹o LÊy c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc lµm c¬ chÕ vËn hµnh, nhng kh«ng ph¶i nhµ níc t s¶n mµ nhµ níc x· héi chñ nghÜa - nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n KÕt hîp hµi hoµ v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng víi v¨n ho¸ hiÖn ®¹i cã chän läc. Trong ®ã lÊy v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng lµm gèc Kh«ng dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ khÐp kÝn, mµ dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ më cöa, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 59
vµ khu vùc, nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ §Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ: Mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, nÒn kinh tÕ Êy lÊy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn së h÷u x· héi vµ së h÷u tËp thÓ lµm nÒn t¶ng, lÊy kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o, lÊy viÖc thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh lµm môc tiªu. Muèn vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng Êy ph¶i b¶o ®¶m: Cã t¨ng trëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi phï hîp tõng bíc víi sù t¨ng trëng kinh tÕ §Æt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n, díi sù qu¶n lý cña mét Nhµ níc thùc sù cña d©n lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt lµm c¨n cø chñ yÕu ®Ó ho¹ch ®Þnh c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u lµm cho kinh tÕ Nhµ níc ph¸t triÓn tríc hÕt lµ vÒ chÊt ®Ó n¾m vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ Nhµ níc cïng víi kinh tÕ hîp t¸c dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng 60
x¸c lËp, cñng cè vµ n©ng cao ®Þa vÞ lµm chñ cña ngêi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ngµy cµng tèt h¬n. trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, ®iÒu chñ yÕu lµ t¹o ®iÒu kiÖn c«ng b»ng trong ph¸t triÓn con ngêi, võa kh«ng b×nh qu©n, võa ph¶i chó träng nh÷ng tÇng líp dÔ tæn th¬ng, nh÷ng vïng khã kh¨n H¬n n÷a nÒn kinh tÕ ®ã cßn ph¶i gãp phÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng, mäi søc lùc trong x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi c¸ nh©n lµm giµu cho m×nh vµ cho toµn x· héi, chÊp hµnh nghiªm mäi ph¸p luËt, kinh doanh cã v¨n ho¸, c¹nh tranh vµ hîp t¸c mét c¸ch v¨n minh… Kinh tÕ cã sù héi nhËp quèc tÕ, cã sù giao lu trao ®æi mËu dÞch, th¬ng m¹i víi c¸c níc. TiÕp thu nh÷ng thµnh tùu, kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc nhng ®ång thêi vÉn gi÷ v÷ng ®Þnh híng vµ c¸c b¶n s¾c cña ®Êt níc II.4.2. Thùc tr¹ng kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay Tuy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, nhng nh×n chung chóng ta vÉn cha tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, vÉn lµ mét níc nghÌo, kÐm ph¸t triÓn, n¨ng suÊt 61
lao ®éng vµ tÝch luü cßn thÊp, kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cßn chËm, lao ®éng n«ng nghiÖp vÉn chiÕm kho¶ng 75%, d©n sè vµ viÖc lµm lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò gay g¾t. ®êi sèng cña mét bé phËn d©n c cßn gÆp khã kh¨n, nhÊt lµ n«ng th«n vµ miÒn nói, nh÷ng gia ®×nh cã c«ng víi c¸ch m¹ng. cho ®Õn nay, vÒ c¬ b¶n, c¬ cÊu kinh tÕ vÉn theo sù ph©n bæ tù nhiªn, cha cã c¸c gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó sím h×nh thµnh c¸c ngµnh, vïng kinh tÕ träng ®iÓm. C¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, hÖ thèng giao th«ng xuèng cÊp. NÒn tµi chÝnh quèc gia cßn yÕu vµ thÊt tho¸t, l·ng phÝ lín. Kh¶ n¨ng kiÒm chÕ l¹m ph¸t cha v÷ng ch¾c. Ng©n s¸ch cßn mÊt c©n ®èi lín gi÷a thu vµ chi. Kinh tÕ quèc d©n chËm ®îc ®æi míi, kinh tÕ t nh©n cha ®îc th¸o gì nh÷ng trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn, mÆt kh¸c thiÕu híng dÉn, qu¶n lý. T×nh tr¹ng rèi lo¹n trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi còng nh sù yÕu kÐm vµ tÖ quan liªu, tham nhòng trong bé m¸y Nhµ níc kh¸ nghiªm träng. Ph©n hãa giµu nghÌo trë nªn s©u s¾c trong hoµn c¶nh tranh tèi, tranh s¸ng. Cho ®Õn nay, thÞ trêng níc ta vÉn lµ thÞ trêng s¬ khai, cßn nh÷ng rèi lo¹n vµ nhiÒu yÕu tè tù ph¸t (míi chØ cã thÞ trêng hµng ho¸, cßn thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn, thÞ trêng søc lao ®éng cha hoÆc míi ë d¹ng manh nha). thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng vèn vÉn t¸ch biÖt. ThÞ trêng 62
søc lao ®éng cã phÇn cha tho¸t khái chÕ ®é biªn chÕ, hoÆc tù ph¸t. ThÞ trêng thiÕu vµ cßn nh÷ng rèi lo¹n, cïng víi t×nh tr¹ng luËt lÖ Nhµ níc võa thiÕu võa bÊt hîp lý: cßn nh÷ng gß bã vµ c¶ nh÷ng s¬ hë, thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ, n¹n tham nhòng trµn lan lµ m«i trêng bÊt lîi cho thÞ trêng ph¸t triÓn. Trong khi ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn cña bÊt k× nÒn kinh tÕ nµo, tríc hÕt ngêi ta nh×n vµo thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn. Tuy ®· cã ®Þnh híng ®Ó x©y dùng mét thÞ trêng ®ång bé, nhng trªn thùc tÕ chuyÓn biÕn rÊt chËm. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sù thiÕu nhÊt qu¸n vÒ chÝnh s¸ch, thÓ chÕ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®Çu t, th¬ng m¹i, tû gi¸, l·i suÊt. Chóng ta chñ tr¬ng x©y dùng mét thÞ trêng thèng nhÊt, th«ng suèt, nhanh chãng hoµ nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi, song nhiÒu thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ cßn g©y kh¸ nhiÒu c¶n trë Thùc tr¹ng trªn do nhiÒu nguyªn nh©n, tríc hÕt lµ do hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò ®Ó l¹i, tõ nh÷ng quan niÖm gi¶n ®¬n trong viÖc bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t, cho ®Õn viÖc duy ý chÝ trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ, ®Æt ý chÝ chñ quan vµo ®êi sèng kinh tÕ - x· héi kh«ng phï hîp víi lîi Ých cña quÇn chóng, do ®ã kh«ng tr¸nh khái ®èi phã, lÈn chèn - mét hiÖn tîng cßn kh¸ phæ biÕn, dÉn ®Õn tù ph¸t rèi lo¹n. Tuy cã nh÷ng bíc tiÕn, nhng vÒ c¬ b¶n c¸c 63