Hạ phosphate máu và mối liên quan với cai máy thở thất bại ở bệnh nhân có thông khí cơ học xâm nhập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày xác định ảnh hưởng của hạ phosphate máu trong cai máy thở thất bại ở bệnh nhân có thông khí cơ học xâm nhập. Phương pháp nghiên cứu: Đoàn hệ tiến cứu, 93 bệnh nhân có thông khí cơ học xâm nhập đủ tiêu chuẩn cai máy thở tại Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, bệnh viện Nhân dân Gia Định từ tháng 11/2022 đến tháng 08/2023.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hạ phosphate máu và mối liên quan với cai máy thở thất bại ở bệnh nhân có thông khí cơ học xâm nhập

HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN 2024 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH HẠ PHOSPHATE MÁU VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI CAI MÁY THỞ THẤT BẠI Ở BỆNH NHÂN CÓ THÔNG KHÍ CƠ HỌC XÂM NHẬP Huỳnh Văn Ân1, Võ Thuý Vân1 TÓM TẮT 14 nặng thì khả năng cai máy thở thất bại càng cao. Mục tiêu nghiên cứu: Xác định ảnh hưởng Các mức độ hạ phosphate máu nhẹ, trung bình và của hạ phosphate máu trong cai máy thở thất bại nặng có tỷ lệ cai máy thở thất bại lần lượt là ở bệnh nhân có thông khí cơ học xâm nhập. 15,8%, 65,4% và 100,0%, p
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 540 - THÁNG 7 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Results: The rate of hypophosphatemia in I. ĐẶT VẤN ĐỀ patients with invasive mechanical ventilation was Cai máy thở thất bại là vấn đề thường 49.5%. 66.7% of cases were simple weaning gặp trong quá trình điều trị bệnh nhân (BN) from the ventilator, followed by prolonged có thông khí cơ học xâm nhập tại các đơn vị weaning 23.6% and difficult weaning 9.7%. hồi sức1. Cai máy thở thất bại dẫn đến các 27 patients (29.0%) failed to wean from the hậu quả nặng nề như tăng tỷ lệ tử vong, kéo ventilator. The median blood phosphate dài thời gian nằm viện cũng như tăng chi phí concentration in the group of patients who failed điều trị cho BN. Các nguyên nhân dẫn đến to wean from the ventilator was 0.60 (0.44 - cai máy thở thất bại bao gồm bệnh lý tim 0.79) mmol/L, which was statistically mạch, hô hấp, bệnh lý thần kinh cơ và vấn đề significantly lower than the group of patients who were successfully weaned from the dinh dưỡng. Trong đó hạ phosphate máu đã ventilator, which was 0.90 (0.75 - 1.00) mmol/L, được báo cáo làm suy giảm chức năng hô p
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN 2024 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU biến số định lượng bằng phép kiểm Shapiro Đối tượng nghiên cứu Wilk. Các biến số định lượng không có phân Nghiên cứu được tiến hành trên bệnh phối chuẩn được biểu diễn bằng số trung vị nhân có thông khí cơ học xâm nhập > 24 giờ (khoảng tứ phân vị). Biến số tuân theo phân do mọi nguyên nhân, nhập viện điều trị tại phối chuẩn được biểu diễn bằng trung bình ± khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, bệnh độ lệch chuẩn. Các biến số định tính được viện Nhân dân Gia Định từ 11/2022 đến biểu diễn bằng tần suất (tỷ lệ phần trăm). So 08/2023. sánh tỷ lệ hạ phosphate máu giữa 2 nhóm cai Thiết kế nghiên cứu máy thở thành công và thất bại bằng phép Nghiên cứu đoàn hệ, tiến cứu kiểm Chi bình phương. Phân tích hồi quy Cỡ mẫu đơn biến và đa biến các yếu tố liên quan cai 93 BN có thông khí cơ học xâm nhập > máy thở thất bại. 24 giờ do mọi nguyên nhân, nhập viện điều Tiêu chí đánh giá trị tại khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Hạ phosphate máu: nồng độ phosphate bệnh viện Nhân dân Gia Định từ 11/2022 máu < 0,80 mmol/L6. Hạ phosphate máu đến 08/2023. mức độ nhẹ (0,65 - 5ml/kg với mức hỗ trợ thấp, - Kiểm tra tính phân phối chuẩn của các chỉ số đường thở nhanh nông (RSBI) < 105 120
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 540 - THÁNG 7 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 nhịp thở/lít/phút. đồng Đạo đức về Nghiên cứu Y sinh học - Ổn định trao đổi chất. Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Mức độ cai máy thở1: số 735/ TĐHYKPNT-HĐĐĐ ngày - Cai máy thở đơn giản: là những trường 08/11/2022. hợp cai máy thở và rút nội khí quản thành công trong lần đầu tiên. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU - Cai máy thở khó: là thất bại khi cai máy Đặc điểm chung của nhóm BN nghiên thở lần đầu tiên và kéo dài đến ngày thứ 7 cứu. BN trong nghiên cứu có trung vị tuổi là sau lần thử nghiệm tự thất bại đó. 74 (66 - 84); 49,5% BN là nữ. - Cai máy thở kéo dài: BN không thể rút Các nguyên nhân cần thông khí cơ học ống nội khí quản sau 3 lần thử nghiệm tự thở xâm nhập là Viêm phổi (79,6%), Sốc nhiễm hoặc cai máy thở trên 7 ngày sau lần cai máy khuẩn (34,4%), Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn thở đầu tiên. mạn tính (15,1%), Phù phổi cấp (4,3%), cơn Các BN đáp ứng với các tiêu chuẩn cai hen phế quản (4,3%). máy thở được xem là sẵn sàng cai máy thở. Các bệnh lý đồng mắc thường gặp là tăng Mỗi BN chỉ được ghi nhận 1 lần cai máy thở huyết áp (75,3%), đái tháo đường type 2 đầu tiên, nếu BN có hơn 1 lần cai máy thở. (47,3%), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính Y đức (15,1%), suy tim (14,0%), hen phế quản Nghiên cứu được chấp thuận với quyết (4,3%). định của Hội đồng Đạo đức về Nghiên cứu Y Đặc điểm Cai máy thở ở nhóm BN sinh học bệnh viện Nhân dân Gia Định số nghiên cứu 142/NDGĐ-HĐĐĐ ngày 01/11/2022 và Hội Bảng 1. Mức độ cai máy thở Mức độ cai máy thở N = 93 (n,%) Cai máy thở đơn giản 62 (66,7) Cai máy thở khó 9 (9,7) Cai máy thở kéo dài 22 (23,6) Hai phần ba trường hợp là cai máy thở đơn giản (66,7%), kế đến là cai máy thở kéo dài 23,6%. Cai máy thở thất bại 27/93 BN (29,0%) cai máy thở thất bại. Bảng 2. Các yếu tố xét nghiệm liên quan đến cai máy thở thất bại Cai máy thở thành Cai máy thở thất Xét nghiệm thời điểm cai máy thở Giá trị P công (N = 66) bại (N = 27) Hàm lượng hemoglobin máu (g/l) 95,5 (85 - 113) 95 (85 - 106) 0,732* Hàm lượng albumin máu (g/l) 29,74 ± 4,25 26,57 ± 3,42 0,000† Nồng độ phosphate huyết thanh (mmol/L) 0,90 (0,75 - 1,00) 0,60 (0,44 - 0,79) 0,000* Nồng độ magie huyết thanh (mmol/L) 0,75 ± 0,14 0,73 ± 0,14 0,646† Nồng độ canxi huyết thanh (mmol/L) 2,03 ± 0,17 2,05 ± 0,18 0,585† † * Phép kiểm Mann Whitney U, Phép kiểm t phương sai đồng nhất 121
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN 2024 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Trung vị nồng độ phosphate huyết thanh Giá trị trung bình của hàm lượng albumin ở nhóm BN cai máy thở thất bại thấp hơn so máu ở nhóm BN có cai máy thở thành công với nhóm BN cai máy thở thành công, khác cao hơn nhóm BN có cai máy thở thất bại, sự biệt có ý nghĩa thống kê (0,60 so với 0,90 khác biệt có ý nghĩa thống kê (26,57 ± 3,42 mmol/L, p < 0,001). so với 29,74 ± 4,25 g/l, p < 0,001). Bảng 3. Mối liên quan giữa Hạ Phosphate và mức độ Hạ Phosphate máu với kết quả cai máy thở Cai máy thở Cai máy thở Giá trị Nồng độ Phosphate huyết thanh (mmol/L) thành công thất bại P (N=66) (n,%) (N=27) (n,%) Không Hạ Phosphate máu (≥0,80) 41 (62,1) 6 (22,2) 0,000** Hạ Phosphate máu (
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 540 - THÁNG 7 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Cơn hen phế quản 0,81 (0,08 - 8,13) 0,856 Phù phổi cấp 2,56 (0,34 - 19,18) 0,360 Viêm phổi 0,50 (0,17 - 1,36) 0,164 Hạ phosphate máu 5,74 (2,04 - 16,15) 0,001 Hemoglobin 0,99 (0,97 - 1,02) 0,849 Albumin máu 0,82 (0,72 - 0,93) 0,002 Hạ albumin máu (< 30 g/l) 4,79 (1,49 - 15,39) 0,009 Magie máu 0,46 (0,02 - 12,51) 0,642 Canxi máu 2,08 (0,15 - 27,95) 0,581 Các yếu tố liên quan đến cai máy thở thất bại là hạ phosphate máu, albumin máu và suy tim. Bảng 5. Hồi quy đa biến các yếu tố ảnh hưởng cai máy thở thất bại Các yếu tố ảnh hưởng đến cai máy thở thất bại OR (KTC 95%) Giá trị P Hạ phosphate máu 4,37 (1,41 - 13,50) 0,010 Hạ albumin máu (< 30 g/l) 4,52 (1,24 - 16,52) 0,023 Tuổi ≥ 65 0,43 (0,11 - 1,72) 0,231 Viêm phổi 1,11 (0,29 - 4,25) 0,878 Đái tháo đường type 2 2,43 (0,81 - 7,28) 0,113 Suy tim 3,23 (0,76 - 13,66) 0,111 Hạ phosphate máu là yếu tố nguy cơ độc lệ 29,0%. Tỷ lệ này khá tương đồng với một lập làm tăng nguy cơ cai máy thở thất bại số nghiên cứu. gấp 4,37 lần (KTC 95% là 1,41 - 13,50; p = Santibañez-Velázquez8 và cộng sự thực 0,010). hiện nghiên cứu đoàn hệ tiến cứu tại bệnh Hạ albumin máu là yếu tố nguy cơ độc viện Nacional La Raza - Mexico nhằm đánh lập làm tăng nguy cơ cai máy thở thất bại giá mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ gấp 4,52 lần (KTC 95% là 1,24 - 16,52; p = độc lập với thất bại sau khi rút nội khí quản ở 0,023). BN có thông khí cơ học xâm nhập. Nghiên IV. BÀN LUẬN cứu ghi nhận tỷ lệ cai máy thở thất bại là 9 Theo Hội thảo Đồng thuận Quốc tế lần 30%. Vu và cộng sự tiến hành nghiên cứu thứ 6 về Hồi sức năm 2005, định nghĩa cai cắt ngang tại bệnh viện Việt Đức - Hà Nội máy thở thất bại bao gồm thử nghiệm tự thở với 64 BN có hỗ trợ thông khí cơ học trong thất bại hoặc đặt lại nội khí quản trong vòng hơn 48 giờ ghi nhận tỷ lệ cai máy thở thất bại 48 giờ sau khi rút ống nội khí quản1. Đây là là 32,8%. Trong nghiên cứu, chúng tôi ghi nhận định nghĩa được sử dụng trong nhiều nghiên cứu. Trong 93 BN đủ tiêu chuẩn cai máy thở, trung vị nồng độ phosphate máu ở nhóm BN có 66 BN cai máy thở thành công chiếm tỷ lệ có cai máy thở thất bại thấp hơn so với nhóm 71,0% và 27 BN cai máy thở thất bại với tỷ BN có cai máy thở thành công, khác biệt có 123
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN 2024 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH ý nghĩa thống kê (0,60 so với 0,90 mmol/L, p giảm albumin máu, tình trạng dinh dưỡng.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 540 - THÁNG 7 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Respir J. May 2007;29(5):1033-56. 6. Manghat P, Sodi R, Swaminathan R. doi:10.1183/09031936.00010206 Phosphate homeostasis and disorders. Annals 2. Bao Q, Zhou M, Liao W, et al. [Impact of of clinical biochemistry. Nov 2014;51(Pt hypophosphatemia on weaning from 6):631-56. doi:10.1177/0004563214521399 mechanical ventilation]. Zhonghua Wei 7. Hồ Ngọc Phát, Trần Quốc Việt, Bùi Đức Zhong Bing Ji Jiu Yi Xue. Jul 2021;33(7): Thành. Mối liên quan giữa hạ phospho máu 821-825. doi:10.3760/ cma.j.cn121430- và cai máy thở thất bại ở bệnh nhân thở máy. 20210204-00208 Tạp chí Y học Quân sự. 2023;365:32-37. 3. Huỳnh Văn Bình, Đinh Hữu Hào, Nguyễn 8. Santibañez-Velázquez M, Medina-García Trọng Thắng. Sự liên quan giữa giảm G, Ocharán-Hernández ME. Association phospho máu với cai máy thở thất bại ở bệnh of independent risk factors with post- nhân thở máy. Y Học TP Hồ Chí Minh. extubation failure in patients undergoing 2017;21(3):89-96. mechanical ventilation weaning. Gaceta 4. Huỳnh Văn Ân, Ngô Văn Thành, Phan medica de Mexico. 2020;156(6):539-545. Văn Phong. Hạ phosphat máu ở bệnh nhân doi:10.24875/gmm.m21000493 thông khí cơ học. Y Học TP Hồ Chí Minh. 9. Vu PH, Tran VD, Duong MC, et al. 2013;17(6):105-109. Predictive value of the negative inspiratory 5. Alsumrain MH, Jawad SA, Imran NB, et force index as a predictor of weaning al. Association of hypophosphatemia with success: a crosssectional study. Acute Crit failure-to-wean from mechanical ventilation. Care. Nov 2020;35(4):279-285. doi:10.4266/ Annals of Clinical and Laboratory Science. acc.2020.00598 2010;40(2):144-148. 125