Hiệu quả lâm sàng của kem đánh răng chứa Calcium Sodium Phosphosilicate 5%, Strontium Acetate 8%, và Potassium Nitrate 5% trong điều trị nhạy cảm ngà răng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> HIỆU QUẢ LÂM SÀNG CỦA KEM ĐÁNH RĂNG CHỨA CALCIUM<br /> SODIUM PHOSPHOSILICATE 5%, STRONTIUM ACETATE 8%,<br /> VÀ POTASSIUM NITRATE 5% TRONG ĐIỀU TRỊ NHẠY CẢM NGÀ RĂNG<br /> Trần Ngọc Phương Thảo*, Hoàng Đạo Bảo Trâm**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: KĐR chứa hoạt chất chống nhạy cảm ngà (NCN) được sử dụng rộng rãi trong dự phòng và chế<br /> ngự NCN. Các thử nghiệm lâm sàng (TNLS) giúp đánh giá hiệu quả của những sản phẩm này.<br /> Mục tiêu: Đánh giá tác dụng giảm NCN của KĐR chứa Calcium Sodium Phosphosilicate 5%, Strontium<br /> Acetate 8%, và Potassium Nitrate 5%.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: TNLS ngẫu nhiên, song song, mù đơn, có nhóm chứng, trên 336<br /> răng NCN mức độ vừa và nặng được đánh giá bằng kích thích cọ xát bằng thám trâm Yeaple Probe và kích thích<br /> thổi hơi (40-65psi, 2220C). Các đối tượng ở bốn nhóm được bôi KĐR đã chọn tại vị trí nhạy cảm ngà, sau đó<br /> hướng dẫn chải răng 2 lần/ngày trong 8 tuần, bằng KĐR chứa Calcium Sodium Phosphosilicate 5%, Strontium<br /> Acetate 8%, Potassium Nitrate 5% hoặc KĐR thông thường. Đánh giá NCN bằng cọ xát và thổi hơi, trước và 60<br /> giây sau khi sử dụng lần đầu, sau 14, 28 và 56 ngày.<br /> Kết quả: Tình trạng NCN ở ba nhóm thử nghiệm đều giảm khi đánh giá bằng lực cọ xát hoặc thổi hơi ở các<br /> thời điểm, đạt tới mức độ nhạy cảm nhẹ và không nhạy cảm sau 8 tuần. Nhóm sử dụng KĐR chứa Strontium<br /> Acetate 8% thể hiện mức giảm nhạy cảm cao nhất trong các nhóm thử nghiệm, đối với cả hai loại kích thích, ở tất<br /> cả các thời điểm đánh giá.<br /> Kết luận: KĐR chứa Calcium Sodium Phosphosilicate 5%, Strontium Acetate 8%, và Potassium Nitrate<br /> 5% đều có hiệu quả giảm NCN ngay sau 60 giây và tích lũy tăng dần trong 8 tuần. KĐR chứa Strontium<br /> Acetate 8% thể hiện tác dụng sớm nhất và có hiệu quả cao nhất ở tất cả các thời điểm; tuy nhiên, không có khác<br /> biệt có ý nghĩa giữa ba nhóm thử nghiệm từ sau 2 tuần.<br /> Từ khóa: nhạy cảm ngà (NCN), kem đánh răng (KĐR), Calcium Sodium Phosphosilicate, Strontium<br /> Acetate, Potassium Nitrate, thử nghiệm lâm sàng (TNLS).<br /> ABSTRACT<br /> THE EFFICACY OF TOOTHPASTES CONTAINING 5% CALCIUM SODIUM PHOSPHOSILICATE, 8%<br /> STRONTIUM ACETATE, OR 5% POTASSIUM NITRATE IN REDUCING DENTINE<br /> HYPERSENSITIVITY<br /> Tran Ngoc Phuong Thao, Hoang Dao Bao Tram<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 97 - 104<br /> <br /> Introduction: Dentine hypersensitivity (DH) is a common sign which increases in young population.<br /> Recently, toothpastes containing desensitizing agents are popular for prevention and management of DH. Clinical<br /> trials have reported for evaluating the clinical efficacy of these products.<br /> Objective: To evaluate the clinical efficacy in reducing DH of toothpastes containing 5% Calcium Sodium<br /> Phosphosilicate, 8% Strontium Acetate, or 5% Potassium Nitrate.<br /> <br /> * Bộ môn Nha khoa cơ sở, Khoa RHM, Đại Học Y Dược TP.HCM<br /> ** Bệnh viện Răng Hàm Mặt Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Hoàng Đạo Bảo Trâm ĐT: 0904494849 Email: hdbtram@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 97<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> Subjects and methods: Eight-week, parallel group, single blind, stratified, randomized clinical study was<br /> conducted on 336 teeth with moderate and serious DH to tactile stimuli using Yeaple Probe and to air blast (40-<br /> 65psi, 2220C). Subjects of 4 groups were applied with selected toothpaste on the hypersensitive teeth, then were<br /> instructed to brush their teeth twice daily for 8 weeks with the toothpastes containing 5% Calcium Sodium<br /> Phosphosilicate, 8% Strontium Acetate, 5% Potassium Nitrate, or Fluoride toothpaste. DH to tactile stimuli and<br /> to air blast was conducted at baseline, 60 seconds, 14 days, 28 days and 56 days.<br /> Results: The toothpastes provided a clinical efficacy in DH reducing in all interval evaluation times with<br /> tactile stimuli and air blast, and changed DH from moderate and serious level to mild and none level after 8<br /> weeks. Eight percent- Strontium Acetate toothpaste showed the most effective values to both stimuli at all interval<br /> times of evaluation.<br /> Conclusion: Toothpastes containing 5% Calcium Sodium Phosphosilicate, 8% Strontium Acetate, or 5%<br /> Potassium Nitrate provided a significant efficacy in DH reducing, immediately in 60 seconds and gathered in 8<br /> weeks of product use. On the other hand, the toothpaste containing 8% Strontium Acetate showed as the most<br /> effective product, however there was no significant difference between the three tested toothpastes.<br /> Keywords: dentine hypersensitivity (DH),, Calcium Sodium Phosphosilicate, Strontium Acetate, Potassium<br /> Nitrate.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ trọng góp phần điều trị nhạy cảm ngà răng một<br /> cách hiệu quả. Nhiều vật liệu được khuyến cáo<br /> Nhạy cảm ngà là cơn đau nhói thoáng qua sử dụng tại nhà, hoặc tại ghế nha khoa, để giảm<br /> xuất hiện trên phần ngà bị lộ khi gặp các kích nhạy cảm ngà răng(7,13).<br /> thích, như kích thích nhiệt, thổi hơi, cọ xát, thẩm<br /> Theo thuyết thủy động học của Brannstrom,<br /> thấu hay hoá học(1). Nhiều nghiên cứu trên thế<br /> điều trị nhạy cảm ngà chủ yếu dựa trên hai cơ<br /> giới cho thấy tỷ lệ nhạy cảm ngà thay đổi từ 4 -<br /> chế: (1) bất hoạt dẫn truyền cảm giác của ngà<br /> 74%, tùy đối tượng và địa điểm, cũng như<br /> hay làm giảm đáp ứng thần kinh với kích thích<br /> phương pháp đánh giá(2,4). Khảo sát của Hoàng<br /> bằng cơ chế tái khử cực thần kinh. (2) giảm tính<br /> Đạo Bảo Trâm và cộng sự thực hiện năm 2015<br /> thấm ngà răng và ngăn cản dòng chảy của dịch<br /> ghi nhận tỷ lệ người có răng nhạy cảm ngà tại<br /> ngà bằng cách bít kín hoặc thu hẹp đường kính<br /> thành phố Hồ Chí Minh là 85,8%(8). Mặc dù vậy,<br /> các ống ngà bằng tác nhân vật lý hoặc hóa học.<br /> đa số bệnh nhân không cho đây là một vấn đề<br /> Để khẳng định hiệu quả của các vật liệu và biện<br /> sức khỏe quan trọng cần quan tâm, hoặc chấp<br /> pháp điều trị, việc theo dõi và đánh giá lâm sàng<br /> nhận tình trạng nhạy cảm ngà với suy nghĩ việc<br /> là cần thiết để có thể đưa ra được những số liệu<br /> điều trị thường ít hiệu quả. Nhạy cảm ngà hay<br /> khách quan và khoa học, là cơ sở thực tiễn có giá<br /> gặp ở vùng cổ răng, mặt ngoài, và ở lứa tuổi từ<br /> trị trong ứng dụng lâm sàng. Trên thực tế, các<br /> 20-50, thường gặp nhất ở khoảng 30-40 tuổi, ở nữ<br /> nghiên cứu lâm sàng cho thấy kem đánh răng có<br /> có thể gặp nhiều hơn ở nam, song khác biệt<br /> hoạt chất chống nhạy cảm ngà theo những cơ<br /> không có ý nghĩa, biểu hiện nhiều nhất trên răng<br /> chế khác nhau có khả năng giảm nhạy cảm ngà<br /> cối nhỏ và răng nanh(3,8). Đây là một triệu chứng<br /> răng(10,11). Trowbridge và Silver cũng ghi nhận<br /> có liên quan đến nhiều yếu tố, do vậy việc chẩn<br /> việc sử dụng vật liệu chống nhạy cảm ngà tại<br /> đoán và chế ngự, cũng như dự phòng nhạy cảm<br /> chỗ có khả năng bít kín bề mặt ống ngà bị lộ,<br /> ngà đòi hỏi những biện pháp có tính toàn diện,<br /> giúp chế ngự nhạy cảm ngà(20). Nghiên cứu này<br /> đồng thời ưu tiên việc bảo tồn cấu trúc mô cứng<br /> được thực hiện nhằm đánh giá tác dụng giảm<br /> của răng, trong những giai đoạn biểu hiện<br /> nhạy cảm ngà của kem đánh răng chứa Calcium<br /> sớm(14). Việc phát triển các loại vật liệu giảm<br /> Sodium Phosphosilicate 5%, Strontium Acetate<br /> nhạy cảm ngà răng là một trong các yếu tố quan<br /> <br /> <br /> 98 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 8%, và Potassium Nitrate 5%. cách đo cường độ lực cọ xát gây khởi phát nhạy<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU cảm ngà, kết hợp với thang VAS khi có kích<br /> thích thổi hơi (bảng 1).<br /> Vật liệu và đối tượng nghiên cứu Các đối tượng nghiên cứu được phân ngẫu<br /> Kem đánh răng chứa Calcium Sodium nhiên vào bốn nhóm, mỗi nhóm sử dụng một<br /> Phosphosilicate 5%, Strontium Acetate 8%, trong bốn loại kem đánh răng trong suốt thời<br /> Potassium Nitrate 5% và kem đánh răng thông gian nghiên cứu. Các hộp kem đánh răng<br /> thường chứa Fluoride 0,15%. được bao gói giống nhau, và được phân phối<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu: Người trưởng thành bởi một cộng tác viên không tham gia khám<br /> từ 18 tuổi trở lên, sức khỏe toàn thân, tâm thần và đánh giá. Thông tin về nhóm nghiên cứu<br /> ổn định, không dị ứng với thành phần nào của được mã hóa và bảo mật, người đánh giá<br /> kem đánh răng; còn ít nhất 20 răng trên cung không biết bệnh nhân nào thuộc nhóm nào.<br /> hàm, trong đó có ít nhất 2 răng nhạy cảm ngà Đối tượng nghiên cứu được cung cấp bàn chải<br /> và tối đa là 8 răng nhạy cảm ngà mức độ vừa đánh răng có lông mềm và được hướng dẫn<br /> hoặc nặng(6,16). dùng kem với lượng khoảng một centimet<br /> Tiêu chuẩn loại trừ: đối với răng nghiên cứu: chiều dài trên mặt lông bàn chải, chải răng<br /> răng có sâu răng đang tiến triển ở vùng cổ răng, theo phương pháp Bass trong khoảng một<br /> nghi ngờ có ảnh hưởng tủy răng, bể/vỡ bờ cắn, phút, hai lần mỗi ngày sau khi ăn 30 phút và<br /> nứt gãy, mòn răng mức độ 3 và 4, răng có miếng không ăn uống trong vòng 30 phút sau khi<br /> trám mặt ngoài hay vùng cổ răng, răng chết tủy, chải răng.<br /> răng bọc mão hoặc mang các phần tựa của phục Các răng nghiên cứu được đánh giá nhạy<br /> hình; đối với bệnh nhân: không có khả năng tự cảm ngà trước và 60 giây sau khi được bôi một<br /> trả lời câu hỏi hoặc đang điều trị tâm lý, đang có lượng kem trực tiếp lên vùng răng nhạy cảm<br /> thai hoặc cho con bú, đang điều trị nhạy cảm ngà ngà, những lần đánh giá tiếp theo được tiến<br /> hoặc đang sử dụng thuốc kháng viêm, giảm đau hành sau 14 ngày, 28 ngày, và 56 ngày.<br /> trong vòng 2 tuần, trám răng, phẫu thuật nha Đánh giá nhạy cảm ngà bằng kích thích cọ<br /> chu, chỉnh nha trong vòng 3 tháng, có bệnh lý xát: Đặt đầu thám trâm vuông góc với bề mặt<br /> răng miệng có thể là nguồn gốc gây đau như sâu ngà răng, rà với một lực khởi đầu là 10g, tăng<br /> răng, các phục hồi, dị ứng với các thành phần có dần lực mỗi 10g cho đến khi bệnh nhân có cảm<br /> trong vật liệu nghiên cứu. giác ê buốt răng, hoặc cho đến lực tối đa đạt tới<br /> Thiết kế nghiên cứu là 70g. Ghi nhận cường độ lực cọ xát gây khởi<br /> Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, song phát nhạy cảm ngà.<br /> song, mù đơn, có nhóm chứng, đánh giá mức Đánh giá nhạy cảm ngà bằng kích thích thổi<br /> độ nhạy cảm ngà trên các răng nhạy cảm, hơi: Đặt đầu xịt hơi vuông góc với bề mặt răng ở<br /> được sử dụng các loại kem đánh răng và theo khoảng cách 0,5cm, xịt luồng hơi nhanh và dứt<br /> dõi trong 8 tuần. khoát trong khoảng 1 giây (40-65psi, 2220C).<br /> Bảng 1. Các mức độ nhạy cảm ngà tương ứng với Các răng lân cận được cách ly bằng gòn cuộn và<br /> cường độ lực cọ xát và thang VAS ngón tay.<br /> Mức độ 0=Không 1=Nhạy 2=Nhạy 3=Nhạy Việc đánh giá nhạy cảm ngà ở mỗi răng<br /> nhạy cảm cảm nhẹ cảm vừa cảm nặng nghiên cứu được lặp lại ba lần đối với mỗi loại<br /> Cọ xát > 60g > 40 - 60g > 20 - 40g > 10 - 20g<br /> kích thích, giá trị trung bình là giá trị ghi<br /> Luồng hơi 0-1 > 1-3 > 3-7 > 7-10<br /> nhận(17,18). Trong suốt quá trình nghiên cứu<br /> Mẫu nghiên cứu gồm 336 răng có nhạy cảm bệnh nhân không sử dụng sản phẩm vệ sinh<br /> ngà ở mức độ vừa và nặng, được đánh giá bằng<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 99<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> răng miệng nào khác, không có can thiệp nha Nitrate 5%, với cường độ lực cọ xát gây nhạy<br /> khoa trên răng nghiên cứu, và không sử dụng cảm ngà tăng rõ, khác biệt có ý nghĩa so với<br /> thuốc giảm đau trong vòng 24 giờ trước mỗi nhóm chứng (p