intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Hồ Chí Minh, người khai sáng nền giáo dục dân chủ mới

Chia sẻ: ViChoji2711 ViChoji2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

49
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà văn hóa lớn. Đối với Việt Nam, Người còn là một nhà giáo dục lớn. Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc tổ chức giáo dục, đào tạo con người; mong sao cho họ có một cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn; và qua đó, xây dựng đất nước ngày một giàu mạnh hơn, góp phần xây dựng thế giới hạnh phúc, tiến bộ.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Hồ Chí Minh, người khai sáng nền giáo dục dân chủ mới

TAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 5 - Thaùng 01/2011<br /> <br /> <br /> HỒ CHÍ MINH, NGƯỜI KHAI SÁNG NỀN<br /> GIÁO DỤC DÂN CHỦ MỚI<br /> <br /> VÕ VĂN LỘC (*)<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà văn hoá lớn. Đối với Việt Nam, Người còn là một<br /> nhà giáo dục lớn. Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn<br /> quan tâm đến việc tổ chức giáo dục, đào tạo con người; mong sao cho họ có một cuộc<br /> sống ngày một tốt đẹp hơn; và qua đó, xây dựng đất nước ngày một giàu mạnh hơn, góp<br /> phần xây dựng thế giới hạnh phúc, tiến bộ.<br /> Nền giáo dục Việt Nam ngày nay đạt được những thành tựu to lớn cũng là nhờ bao<br /> công lao gầy dựng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vì chính Người đã khai sáng nền giáo dục<br /> dân chủ mới nước nhà.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> President Ho Chi Minh is a man of great culture. For the Vietnamese people, he is<br /> also a great educator. He spent all his life devoting his time to the people’s education and<br /> training with a wish that they would enjoy a better life and that our country would become<br /> richer; thus contributing to the building of a happy and progressive world.<br /> Thanks to His devoted efforts in education, Vietnam has gained great achievements in<br /> democratic education.<br /> 1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ là: “Tự do học tập, thành lập các trường kĩ<br /> MỘT NỀN GIÁO DỤC DÂN CHỦ thuật và chuyên nghiệp ở tất cả các tỉnh cho<br /> MỚI ĐƯỢC HÌNH THÀNH TRƯỚC người bản xứ” (1, 435).<br /> KHI THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNG Những năm 1923-1924, trong bản thảo<br /> SẢN VIỆT NAM.(*) bằng tiếng Pháp tác phẩm Đông Dương<br /> Trong thời gian bôn ba hoạt động ở (1923-1924), lưu tại Kho lưu trữ Quốc tế<br /> Pháp và các nước khác, gắn liền với Cộng sản, Nguyễn Ái Quốc đã viết hàng loạt<br /> những đấu tranh cho lí tưởng độc lập tự bài tố cáo đanh thép tội ác của chính sách<br /> do của Tổ quốc, Nguyễn Ái Quốc luôn thực dân, trong đó có bài Chính sách ngu<br /> mơ ước cho nước nhà sớm có được một dân. “Trường học lập ra không phải để giáo<br /> nền giáo dục dân chủ, tự do, trong đó, dục cho thanh niên An Nam một nền học vấn<br /> trường học được mở mang, tổ chức được tốt đẹp và chân thực, mở mang trí tuệ và phát<br /> nhiều nơi xem sách báo cho con em công triển tư tưởng cho họ, mà trái lại càng làm<br /> nhân và nông dân. cho họ đần độn thêm. Ngoài mục đích giáo<br /> Năm 1919, Người đã cùng với nhóm dục để đào tạo tùy phái, thông ngôn và viên<br /> thanh niên yêu nước viết gửi Hội nghị chức nhỏ đủ số cần thiết phục vụ cho bọn<br /> Versaille bản “Yêu sách của nhân dân An xâm lược – người ta đã gieo rắc một nền giáo<br /> Nam”. Một trong tám điểm của Yêu sách dục đồi bại, xảo trá và nguy hiểm hơn cả sự<br /> dốt nát nữa, vì một nền giáo dục như vậy chỉ<br /> (*)<br /> TS, Trường Đại học Sài Gòn<br /> <br /> 7<br /> làm hư hỏng mất tính nết của người đi chính quốc, đỗ bác sĩ y khoa hay tiến sĩ luật<br /> học, chỉ dạy cho họ một lòng “trung thực” khoa thế mà vẫn không được làm nghề<br /> giả dối, chỉ dạy cho họ biết sùng bái nghiệp của mình trong nước mình, nếu<br /> những kẻ mạnh hơn mình, dạy cho thanh không vào quốc tịch Pháp. Mà ai cũng đã<br /> niên yêu một Tổ quốc không phải là Tổ biết, một người bản xứ muốn được nhập<br /> quốc của mình và đang áp bức mình. Nền quốc tịch Pháp như vậy thì phải vượt qua<br /> giáo dục ấy dạy cho thanh thiếu niên bao nhiêu khó khăn và tốn bao nhiêu công<br /> khinh rẻ nguồn gốc dòng giống mình. Nó chạy vạy nhục nhã” (2, 85).<br /> làm cho thanh thiếu niên trở nên ngu Nguyễn Ái Quốc viết: “Để có thể đánh<br /> ngốc. Điều gì có thể rèn luyện được cho lừa dư luận bên Pháp và bóc lột dân bản xứ<br /> học sinh biết suy nghĩ, biết phân tích thì một cách êm thấm, bọn cá mập của nền văn<br /> người ta không dạy ở nhà trường. Vấn đề minh không những đầu độc nhân dân An<br /> nào có liên quan đến chính trị, xã hội và Nam bằng rượu và thuốc phiện mà còn thi<br /> có thể làm cho người ta tỉnh ngộ đều bị hành một chính sách ngu dân triệt để”. Và<br /> bóp méo và xuyên tạc đi. Có học lịch sử Người đã dành một chương “Chính sách ngu<br /> nước Pháp đi nữa, thì người ta không hề dân” (chương IX), để tố cáo: “Nhân dân<br /> đả động đến chương nói về cách mạng. Đông Dương khẩn khoản đòi mở trường học<br /> Người ta cấm học sinh đọc tác phẩm vì trường học thiếu một cách nghiêm trọng.<br /> Huygô và Mongtexkiơ. Nói tóm lại, Mỗi năm, vào kì khai giảng, nhiều phụ<br /> trường học thật là tương xứng với chế độ huynh phải đi gõ cửa, chạy chọt mọi nơi thần<br /> đã khai sinh ra nó” (1, 399-400). thế, có khi chịu trả gấp đôi tiền nội trú,<br /> Năm 1925, tác phẩm “Bản án chế độ nhưng vẫn không tìm được chỗ cho con học.<br /> thực dân Pháp” được xuất bản lần đầu tại Và hàng ngàn trẻ em đành chịu ngu dốt vì<br /> Paris giúp chúng ta nhận ra lần nữa, một nạn thiếu trường” (2, 98).<br /> Nguyễn Ái Quốc - chiến sĩ trên mặt trận Bằng phương pháp tư duy khoa học,<br /> đấu tranh chống lại mọi áp bức bất công Người đã chỉ ra nguyên nhân của tình trạng<br /> của thực dân Pháp đối với Việt Nam và trên: “Người ta bảo ngân sách không cho<br /> Đông Dương lúc bấy giờ. Trên lĩnh vực phép chính phủ mở trường mới. Không hẳn<br /> giáo dục, Người đã dành nhiều đoạn, thế đâu. Trong số 12 triệu đồng của ngân<br /> nhiều trang tố cáo đanh thép “chính sách sách Nam Kỳ, thì 10 triệu đã tìm đường chui<br /> ngu dân” của chúng: “Lúc ấy, cứ một sâu vào túi các ngài viên chức rồi” (2, 99).<br /> nghìn làng thì có đến một nghìn năm “Làm cho dân ngu để dễ trị”, đó là chính<br /> trăm đại lí bán lẻ rượu và thuốc phiện. sách mà các nhà cầm quyền ở các thuộc địa<br /> Nhưng cũng trong số một nghìn làng đó của chúng ta ưa dùng nhất”, là câu tố cáo<br /> lại chỉ có vẻn vẹn mười trường học” (2, khái quát bản chất thâm độc của chính sách<br /> 36). Những bất công, thối nát diễn ra thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam lúc<br /> khắp nơi trên đất nước thuộc địa, cả bấy giờ.<br /> những lĩnh vực mà dân chủ và bình đẳng Năm 1927, những bài giảng của Nguyễn<br /> tưởng như cần phải được thực thi trước Ái Quốc được in trong tác phẩm “Đường<br /> hết để đánh bóng cho cái chiêu bài “khai cách mệnh” đã thể hiện cơ bản những quan<br /> hoá” của chúng: “Có những thanh niên điểm về đường lối cách mạng của Người<br /> bản xứ đã học các trường đại học của nhằm chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ<br /> <br /> 8<br /> chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Người mỉa mai một chính sách giáo dục<br /> Việt Nam. Người kêu gọi giai cấp công “dân chủ” mà thực dân đã áp dụng: “Còn<br /> nhân Việt Nam đứng ra thành lập Công đây là “dân chủ”: Một giáo viên bản xứ lĩnh<br /> hội của mình, thực hiện các bước công 555 phrăng và một giáo sư người bản xứ<br /> tác tổ chức Công hội, trong đó có việc lĩnh 1.200 phrăng mỗi tháng, còn một giáo<br /> nộp hội phí để “góp gió làm bão”. Người viên người Pháp lại lĩnh những 3.750<br /> khuyên: “Khi hội có tiền thừa thãi, thì phrăng và một giáo sư người Pháp lĩnh<br /> nên làm những việc này: 6.000 phrăng mỗi tháng, đấy là chưa kể mọi<br /> 1. Lập trường học cho công nhân thứ phụ cấp mà chỉ riêng giáo viên và giáo<br /> 2. Lập trường học cho con cháu công nhân sư người Pháp mới được hưởng” (2, 344).<br /> 3. Lập nơi xem sách báo Nhân sự kiện ngày 15 tháng 2 năm 1927,<br /> 4. Lập nhà thương cho công nhân…(2, 307). Chính phủ Trung Hoa dân quốc ban hành<br /> Đối với giai cấp nông dân, Người quyết định xóa bỏ những nghi lễ tưởng niệm<br /> đưa ra gợi ý thành lập hội dân cày. Trong Khổng Tử và những khoản dự chi cho những<br /> những công việc tổ chức và hoạt động nghi lễ ấy cũng như những đền thờ Khổng<br /> của hội viên hội dân cày, Người đặc biệt Tử sẽ được dùng làm các trường học công,<br /> chú ý đến việc phải “Hết sức mở mang Nguyễn Ái Quốc đã phê phán:<br /> giáo dục, như lập trường, tổ chức nhà “Với việc xóa bỏ những lễ nghi tưởng<br /> xem sách, v.v” (2, 310). Người chỉ ra niệm Khổng Tử, chính phủ Trung quốc làm<br /> rằng, “Tây nó áp bức ta vì ta không mất đi thể chế cũ và trái với tinh thần dân<br /> thương yêu nhau, vì ta ngu dốt”. Nên từ chủ. Còn những người An Nam chúng ta hãy<br /> nay: “Có hội hè rồi trước là có tình thân tự hoàn thiện mình, về mặt tinh thần bằng<br /> ái, sau thì khuyên nhau học hành. Chúng cách đọc tác phẩm của Khổng Tử, và về mặt<br /> ta đã biết “cách mệnh” tinh thần, “cách cách mạng thì cần đọc tác phẩm của Lênin”.<br /> mệnh” kinh tế, thì “cách mệnh” chính trị (2, 454)<br /> cũng không xa” (2, 312). Trong thời gian hoạt động ở nước ngoài,<br /> Sau quyển Đường cách mệnh, trước khi thành lập Đảng cộng sản Việt<br /> Nguyễn Ái Quốc tiếp tục dùng ngòi bút Nam, Nguyễn Ái Quốc đã nghĩ đến một nền<br /> sắc bén của mình để vạch trần và phê giáo dục tự do, dân chủ, trong đó có việc tự<br /> phán trước công luận những hành động do học tập, tự do mở trường, phát triển việc<br /> phi dân chủ của chế độ thực dân. Người đọc sách báo, bình đẳng trong quyền lợi của<br /> viết: “Trong khi bóc lột người bản xứ, giáo viên… Đó là những lí tưởng cao cả đã<br /> bọn đế quốc Pháp lại cho là chúng đang được hình thành khá sớm ở người thanh niên<br /> đem lại sự giáo dục và dân chủ cho họ” yêu nước Nguyễn Ái Quốc.<br /> (2, 343). Người chỉ ra rằng: với 20 triệu 2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NỀN<br /> dân (năm 1926) mà Đông Dương chỉ có GIÁO DỤC DÂN CHỦ MỚI Ở VIỆT<br /> được 3.395 trường học với chưa đầy NAM TRONG THỜI KÌ THÀNH LẬP<br /> 214.000 học sinh: Chính phủ thuộc địa cố ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VÀ<br /> tìm mọi cách để cản trở phong trào giáo ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN<br /> dục bằng cách đóng cửa các trường tư (1930 - 1945)<br /> hoặc cấm người bản xứ không được tổ Trong những văn kiện quan trọng của<br /> chức các trường tư mới. Đảng Cộng sản Việt Nam ngay từ khi Đảng<br /> <br /> 9<br /> mới ra đời, Nguyễn Ái Quốc đã cùng các hình ảnh của người cán bộ: “Đi vào quần<br /> đồng chí của mình khẳng định một số chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ,<br /> quan điểm lớn có giá trị khai sinh một huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự<br /> nền giáo dục mới cho đất nước. Người do, độc lập”. Đó là hình ảnh của:<br /> viết trong Chánh cương vắn tắt của - Đồng chí Vương ở Quảng Châu, luôn<br /> Đảng: “Về phương diện xã hội thì: yêu thương đồng chí, tận tụy vì công việc,<br /> a) Dân chúng được tự do tổ chức. quan tâm tổ chức huấn luyện cho học viên<br /> b) Nam nữ bình quyền. nắm được lí thuyết về con đường cách mạng<br /> c) Phổ thông giáo dục theo công mới, kết hợp với việc tổ chức cho học viên<br /> nông hoá. thực hành, tham quan thực tế.<br /> Trong Lời kêu gọi gia nhập Đảng có - Một Thầu Chín chủ động tạo ra môi<br /> phác thảo 10 chương trình hành động trên trường giáo dục, linh hoạt trong các hình<br /> mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, thức tổ chức tuyên truyền, thể hiện thái độ ân<br /> giáo dục; trong đó, chương trình thứ 8 là cần gợi mở, giúp đỡ người học và nêu gương<br /> Đem lại mọi quyền tự do cho nhân dân, vượt khó vì lí tưởng cao cả.<br /> thứ 9 là Thực hành giáo dục toàn dân, - Hoặc là hình ảnh của một hiệu trưởng<br /> thứ 10 là Thực hiện nam nữ bình quyền sáng lập và điều hành nhà trường cách mạng<br /> (3, 10). giữa rừng Pắc Bó ở thời kì đầu cách mạng.<br /> Nhằm tiếp tục chuẩn bị cho Cách Chính tại nơi này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã<br /> mạng tháng Tám và cho sự ra đời của nhà bộc lộ trí tuệ và tư duy sư phạm sáng tạo độc<br /> nước mới, nền giáo dục mới, trong bài đáo của mình:<br /> “Mười chính sách của Việt Minh” viết + Thông qua dạy chữ mà tuyên truyền,<br /> năm 1941, người khẳng định những đào tạo cán bộ. Muốn nâng cao trình độ mọi<br /> quyền tự do căn bản của công dân Việt mặt cho cán bộ, trước hết phải nâng cao trình<br /> Nam, trong đó có quyền tự do học tập, độ học vấn cho họ.<br /> quyền được hưởng các chính sách xã hội: + Phát triển phong trào cách mạng đến<br /> ...“Hội hè, tín ngưỡng, báo chương, đâu cần tổ chức lớp học văn hoá ngay đến đó.<br /> Họp hành, đi lại, có quyền tự do”. + Cái chính vẫn phải là tự học, tự rèn<br /> ...“Thanh niên có trường học nhiều, luyện; không được thỏa mãn với việc học<br /> Chính phủ trợ cấp trò nghèo, bần nho”. của mình. Học trong quần chúng, học lẫn<br /> ...“Trẻ em, bố mẹ khỏi lo, nhau và học bằng sách báo.<br /> Dạy nuôi, Chính phủ giúp cho đủ đầy” + Việc chọn người học chữ, học làm<br /> (3, 205-206). cách mạng lúc bấy giờ là việc lớn có ảnh<br /> Những năm tháng hoạt động ở nước hưởng đến vận mệnh của quốc gia. Bác có<br /> ngoài, dù trong những điều kiện hết sức sự cân nhắc trên cơ sở tin và dùng người,<br /> khó khăn phải giữ bí mật trong việc ăn, ở, nhờ vậy xây dựng được một đội ngũ cán bộ<br /> đi lại và giao tiếp với người địa phương, trung kiên, tạo động lực thành công của cách<br /> Nguyễn Ái Quốc vẫn thể hiện được bản mạng.<br /> lĩnh và tác phong của người chiến sĩ cách Người cán bộ cách mạng lúc bấy giờ<br /> mạng luôn quan tâm tới công tác giáo cũng đồng thời là nhà giáo dục của chế độ<br /> dục, tuyên truyền giác ngộ quần chúng. mới, vì vậy, Bác luôn thể hiện một phong<br /> Lúc nào và ở đâu, Người cũng thể hiện cách dân chủ trong giao tiếp, quan hệ; nhất<br /> <br /> 10<br /> quán giữa lời nói với việc làm, tỏ thái độ bách học chữ Quốc ngữ. Những điều này, về<br /> ân cần chăm lo vì sự tiến bộ của người sau, người có dịp lí giải: “Chúng ta học tập<br /> học, hướng họ đến những lí tưởng cao cả. chính là để có đủ năng lực làm chủ, năng lực<br /> Trong giai đoạn tuyên truyền giáo tổ chức cuộc sống mới”. Đất nước được độc<br /> dục, củng cố và phát triển lực lượng để lập, tự chủ thì mọi công dân cần phải học để<br /> thành lập Đảng và chuẩn bị giành chính có đủ năng lực làm chủ đất nước, có đủ năng<br /> quyền, giữa bộn bề công việc, Bác Hồ lực tổ chức cuộc sống mới, đó là lẽ đương<br /> vẫn luôn quan tâm đến giáo dục và tạo nhiên. Mà đây cũng mới chỉ là một trong<br /> điều kiện thể hiện tốt nhất sự quan tâm đó nhiều việc cụ thể Chủ tịch Hồ Chí Minh và<br /> trong các Nghị quyết Đảng, các tác phẩm Trung ương Đảng đã làm lúc bấy giờ để thực<br /> chính trị, trong các bài nói, bài viết và cả sự xóa bỏ ảnh hưởng của giáo dục thực dân<br /> trong tác phong sinh hoạt hằng ngày. Nhờ và xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn<br /> thế, tư tưởng về dân chủ trong giáo dục Việt Nam. Theo chỉ thị của Người, Bộ Giáo<br /> bước đầu được thể hiện và kiểm nghiệm, dục ra tuyên bố nêu rõ mục đích, phương<br /> tạo tiền đề thuận lợi để phát triển sau này. pháp và tổ chức của nền giáo dục mới:<br /> 3. CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH NGƯỜI - Mục đích của nền giáo dục dân chủ<br /> KHAI SÁNG VÀ CHỈ ĐẠO XÂY mới: “Tôn trọng nhân phẩm, rèn luyện chí<br /> DỰNG, PHÁT TRIỂN NỀN GIÁO khí, phát triển tài năng của mọi người để<br /> DỤC DÂN CHỦ MỚI VIỆT NAM phụng sự đoàn thể và góp phần vào cuộc<br /> TỪ SAU CÁCH MẠNG THÁNG tiến hoá chung của nhân loại”.<br /> TÁM (1945 - 1969) - Phương pháp của nền giáo dục dân chủ<br /> Với Tuyên ngôn Độc lập ngày 2 tháng mới: “Xóa bỏ lối học nhồi sọ, hình thức, chú<br /> 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh khai trọng phần thực học, phần học chuyên môn<br /> sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nghề nghiệp chiếm một địa vị quan trọng, hết<br /> đồng thời khai sáng nền giáo dục dân chủ sức đề cao tinh thần khoa học, phát triển óc<br /> mới Việt Nam, hủy bỏ hoàn toàn chính phê bình, óc phân tích và tổng hợp, tinh thần<br /> sách giáo dục ngu dân, một kiểu giáo dục sáng tạo và óc thực tế”.<br /> “xảo trá và nguy hiểm hơn cả sự dốt nát” - Về tổ chức, “nền giáo dục mới là một<br /> của Đế quốc Pháp đã áp dụng cho Việt nền giáo dục duy nhất chung cho toàn thể<br /> Nam và Đông Dương trước đó. nhân dân” (5, 710)<br /> Nền giáo dục dân chủ mới do Chủ Tóm lại đó là một nền giáo dục:<br /> tịch Hồ Chí Minh khai sáng là nền giáo - “Dân chủ hoá về mục tiêu phát triển.<br /> dục cách mạng thể hiện ở chỗ đó là nền - Dân tộc và đại chúng hoá về tổ chức<br /> giáo dục toàn dân, nền giáo dục của dân, đào tạo.<br /> do dân và vì dân. - Nhân văn hoá về nội dung đào tạo.<br /> Mang tính chất của một nền giáo dục - Khoa học hoá về phương pháp đào tạo.<br /> dân chủ mới, nền giáo dục Việt Nam - Xã hội hoá về quản lí đào tạo” (5,<br /> ngay từ đầu đã thi hành lệnh “Bắt buộc 711).<br /> học chữ Quốc ngữ để chống nạn mù chữ Đối với nhà trường, Người khẳng định<br /> đến triệt để”. Có thấm thía nỗi nhục nhã tính chất của nhà trường Việt Nam:<br /> của một dân tộc mất nước, một dân tộc “Trường học của ta là trường học xã hội<br /> yếu, mới hiểu hết giá trị của việc cưỡng chủ nghĩa…<br /> <br /> 11<br /> Nhà trường xã hội chủ nghĩa là nhà 1945, nền giáo dục cách mạng Việt Nam<br /> trường: được hình thành và bắt đầu chuyển biến<br /> - Học đi với lao động. mạnh theo hướng “Nền giáo dục dân chủ<br /> - Lí luận đi với thực hành. mới - một sản phẩm vô giá của Cách mạng<br /> - Cần cù đi với tiết kiệm” (4, 294) Tháng Tám, là nền giáo dục dân chủ của<br /> Vấn đề cơ bản nhất, quan trọng nhất nhân dân, lấy dân làm gốc và vì dân” (6,<br /> mà Người hằng quan tâm chỉ bảo là vấn 1991). Vượt qua nhiều giai đoạn gian nan<br /> đề con người: hoàn thiện con người thông thử thách của thời kì đầu thành lập Nhà nước<br /> qua tổ chức giáo dục và tự giáo dục: mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Đảng Cộng<br /> “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước sản Việt Nam và toàn dân ra sức khắc phục<br /> hết cần có những con người xã hội chủ khó khăn, từng bước củng cố và phát triển<br /> nghĩa”. “Vì lợi ích mười năm trồng cây vì nền giáo dục nước nhà. Hội nghị Giáo dục<br /> lợi ích trăm năm trồng người”. toàn quốc lần thứ hai, tháng 7 năm 1951,<br /> Đặt mục tiêu con người lên trên hết, trên cơ sở kiểm điểm, đánh giá một năm<br /> nền giáo dục mới mà Chủ tịch Hồ Chí triển khai cải cách giáo dục, đã thẳng thắn<br /> Minh muốn đạt tới là nền giáo dục làm nhìn nhận: “Sau khi đã đem chương trình<br /> phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn mới áp dụng trong niên học vừa qua, các<br /> có của học sinh Việt Nam, nền giáo dục giáo viên đều nhận thấy là nó có thấm nhuần<br /> làm phát triển ở học sinh cả tài lẫn đức, tinh thần dân chủ” (7, 11/ 2003). Ở Nam Bộ,<br /> trong đó coi trọng cái đức, cái nhân cách tháng 8 năm 1947, Ủy ban kháng chiến hành<br /> con người. chánh Nam Bộ ra Quyết định thành lập Sở<br /> Để việc giáo dục hoàn thiện con Giáo dục Nam Bộ và Viện Văn hoá kháng<br /> người đạt được hiệu quả, Người chỉ ra cơ chiến Nam Bộ. Hai cơ quan này làm nhiệm<br /> chế tổ chức thực hiện các mối quan hệ vụ kháng chiến trên mặt trận văn hoá giáo<br /> trong nhà trường. Cơ chế đó là: “Trong dục ở một miền đã chịu ảnh hưởng nặng nề<br /> trường, cần có dân chủ”. Trường học có của chính sách văn hoá giáo dục ngu dân, nô<br /> dân chủ thì học sinh mới hăng hái học dịch của thực dân Pháp. Trong các trường<br /> tập, từ đó mà đi đến thông suốt mọi vấn văn hoá kháng chiến, sư phạm kháng chiến ở<br /> đề của sự học. Thông suốt không chỉ là Nam Bộ lúc bấy giờ đã hình thành một lớp<br /> mục tiêu của sự học mà còn là một mục thầy giáo và học sinh, học viên với tinh thần<br /> tiêu quan trọng của công tác quản lí nhà tự quản làm chủ nhà trường, tinh thần cùng<br /> trường, quản lí ngành giáo dục. Hăng hái ăn cùng ở, cùng chung trách nhiệm đối với<br /> và thông suốt là một dấu hiệu bản chất nhà trường, đối với sự nghiệp giáo dục.<br /> của đời sống dân chủ trong ngành giáo Thành tựu của giáo dục trong giai đoạn này<br /> dục, hoàn toàn khác với chính sách giáo cho thấy có sự quán triệt sâu sắc và sự vận<br /> dục ngu dân mà thực dân Pháp đã áp đặt dụng sáng tạo, linh hoạt tư tưởng Hồ Chí<br /> cho nước ta trước đó. Minh về một nền giáo dục dân chủ song<br /> 4. TOÀN DÂN RA SỨC KHẮC PHỤC song với việc xây dựng nhà nước cách mạng<br /> KHÓ KHĂN, TỪNG BƯỚC CỦNG kiểu mới. GS VS Phạm Minh Hạc viết:<br /> CỐ VÀ PHÁT TRIỂN NỀN GIÁO “Tính đại chúng của nền giáo dục cũng đồng<br /> DỤC NƯỚC NHÀ nghĩa với tính dân chủ, được thực hiện từng<br /> Ngay sau Cách mạng Tháng Tám bước. Đó chính là thực hiện giáo dục như<br /> <br /> 12<br /> một trong các quyền cơ bản của con giáo dục rực rỡ như nước Việt Nam chúng ta.<br /> người. Và ngược lại, chính nhờ đại chúng Kết quả ở cả nhiều ngành học: mẫu giáo, bổ<br /> hoá mà nền giáo dục lại tạo ra động lực túc văn hoá, phổ thông, đại học. Kết quả ở<br /> mới cho phát triển giáo dục, văn hoá, nhiều bình diện: Đường lối, tổ chức, xây dựng<br /> khoa học, kinh tế, xã hội” (8, 114). cơ sở vật chất, phối hợp liên ngành, và còn<br /> Thành tựu của giai đoạn 1954-1975 nhiều nữa” (9, 235).<br /> cũng trên cái nền của phương châm giáo Di sản dân chủ về giáo dục mà Hồ Chí<br /> dục dân tộc, khoa học và đại chúng đã Minh đã để lại cho nhân dân ta là vô cùng to<br /> được xác lập trước đó cộng thêm với sức lớn. Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng<br /> mạnh của niềm tin xây dựng chế độ mới và Tám, thắng lợi của 30 năm đấu tranh và<br /> đấu tranh thống nhất nước nhà; vì thế, nền thống nhất nước nhà 1945-1975 và thắng lợi<br /> giáo dục dân chủ mới có thêm cơ hội thấm của công cuộc đổi mới từ 1986 đến nay, nền<br /> sâu và phát triển mạnh mẽ trong lòng dân giáo dục dân chủ mới Việt Nam không chỉ<br /> tộc. Nhận định về tình hình giáo dục giai chứng tỏ tính đúng đắn của tư duy khoa học<br /> đoạn này, Vũ Ngọc Khánh viết: “Ít có một Hồ Chí Minh mà còn nói lên lòng biết ơn vô<br /> nước nào trên trái đất này, từ hoàn cảnh hạn của toàn dân đối với người đã khai sinh<br /> nông nghiệp lạc hậu, bị chà đạp dưới gót ra đất nước, khai sinh ra nền giáo dục đáp<br /> sắt thực dân, rồi lại trải qua nhiều năm ứng nguyện vọng có cơm ăn, có áo mặc và<br /> chiến tranh ác liệt, mà đạt được đến kết quả được học hành, tiến bộ như ngày hôm nay.<br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU TRÍCH DẪN<br /> <br /> 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 1, NXB CTQG, 1995.<br /> 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 2, NXB CTQG, 1995.<br /> 3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 3, NXB CTQG, 1995.<br /> 4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 9, NXB CTQG, 1996.<br /> 5. Tập thể tác giả, Danh nhân Hồ Chí Minh, tập 2, NXB Lao Động, Hà Nội, 2000.<br /> 6. Nguyễn Khánh Toàn, Nền giáo dục Việt Nam, lí luận và thực hành, NXB Giáo dục,<br /> Hà Nội 1991.<br /> 7. Hà Trọng Nghĩa, Ngôi nhà giáo dục, nhìn lại nửa thế kỉ, báo Giáo dục – Đào tạo,<br /> số đặc biệt tháng 11 năm 2003.<br /> 8. Phạm Minh Hạc, Mười năm đổi mới giáo dục, NXB Giáo dục, Hà Nội 1996.<br /> 9. Vũ Ngọc Khánh, Tìm hiểu giáo dục Việt Nam trước 1945, NXB Giáo dục, Hà Nội<br /> 1985.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 13<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2