SKKN2016-2017
Đ TÀI
LÀM TH NÀO Đ H C SINH HI U ĐÚNG V CÔNG LAO
C A CHÍNH QUY N H NGUY N KHI D Y PH N L CH S VI T
NAM T TH K XVI ĐN N A ĐU TH K XIX L P 7
I. PH N M ĐU
1. Lý do ch n đ tài
Quá trình d y h c là quá trình h c sinh đc cu n hút vào các ho t đng ượ
do giáo viên thi t k , t ch c và ch đo đ thông qua đó h c sinh có th tế ế
khám phá và chi m lĩnh tri th c. ế Trong quá trình d y h c, giáo viên ph i huy
đng, khai thác t i đa năng l c t duy cho h c sinh, t o c h i và đng viên, ư ơ
khuy n khích h c sinh bày t quan đi m, chính ki n c a mình v các v n đế ế
đang h c.
Trong n i dung ki n th c c a m ế ôn l ch s Trung h c c s nói chung, ơ
l ch s l p 7 nói riêng do h n ch v t m nhìn, v quan đi m nên có m t s ế
n i dung không còn phù h p v i cách nhìn nh n khách quan l ch s hi n nay,
trong đó có nh ng n i dung đánh giá v th i Nguy n (bao g m c th i các
chúa Nguy n và các vua đu tri u Nguy n) trong ti n trình l ch s Vi t Nam. ế
T tr c đn nay đa s các giáo trình l ch s , sách giáo khoa l ch s , k ướ ế
c Tài li u chu n ki n th c k năng môn l ch s c p Trung h c c s , ph n ế ơ
vi t v chính quy n H Nguy n t th k XVI đn cu i th k XIX th ngế ế ế ế ườ
nh n m nh đn m t tiêu c c, ph n đng nh là Cõng r n c n gà nhà”, ế ư
tri u đình bán n c”, ho c nh n m nh t i nh ng chính sách tiêu c c trong ướ
n i tr , ngo i giao qua đó kh ng đnh đây là tri u đình đi l p v i nhân
dân”. Do v y t o ra m t cách đánh giá thiên l ch, không khách quan, b t công
đi v i chính quy n H Nguy n, làm vô tình t o ra nh ng suy nghĩ ác c m
c a h c sinh khi nh c đn tri u đi này. ế
Qua nhi u năm gi ng d y môn l ch s c p Trung h c c s nói chung, ơ
l ch s l p 7 nói riêng. Tôi đã nghiên c u, tham kh o các tài li u L ch s Vi t
Nam c n đi, các tài li u v bi n đo Vi t Nam, thì th y th i gian g n đây
các nhà khoa h c l ch s đã có cái nhìn khách quan h n, công tâm h n khi nói ơ ơ
đn nh ng đóng góp tích c c c a chính quy n H Nguy n trong l ch s dânế
t c t th k XVI đn n a đu th k XIX. b c h c ph thông, nh ng ế ế ế
đóng góp tích c c c a chính quy n H Nguy n đi v i đt n c cũng đã ướ
đc đa vào sách giáo khoa l ch s l p 7 Mô hình tr ng h c m i đ gi ngượ ư ườ
d y.
Qua nhi u năm gi ng d y môn l ch s l p 7 tr ng THCS L ng Th ườ ươ ế
Vinh tr c đây, tôi th y mình và m t s đng nghi p đã có m t th i gianướ
m c sai l m khi đnh h ng cho h c sinh đánh giá v nhà Nguy n đó là: nh n ướ
xét, đánh giá v n còn c m tính, thiên l ch, ch a th c khách quan. Do v y ư
CHU T L - THCS L ng Th Vinh- Krông Ana- Đc L c ươ ế
1
SKKN2016-2017
trong nh ng năm h c g n đây tôi đã m nh d n thay đi cách d y c a mình
đi v i nh ng n i dung l ch s nói v nhà Nguy n, nh m giúp h c sinh lý
gi i đc v n đ: Công lao c a chính quy n H Nguy n đi v i vi c m ượ
mang lãnh th đt n c v phía Nam và xác l p ch quy n bi n đo c a ướ
n c ta là không th ph nh n. Hy v ng qua vi c làm nh này, tôi s đóngướ
góp thêm m t ti ng nói khách quan h n v th i Nguy n, góp ph n vào vi c ế ơ
đi m i ph ng pháp d y h c môn l ch s trong giai đo n hi n nay. Đó là lý ươ
do tôi ch n đ tài này đ nghiên c u và trình bày ra đây đ các đng nghi p
cùng tham kh o.
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài
a. M c tiêu
Thông qua vi c b sung thêm m t s ki n th c v các chính sách c a nhà ế
Nguy n t th k XVI đn cu i th k XIX nh : Chính sách di dân; Các ế ế ế ư
chính sách phát tri n nông ng nghi p; Chính sách v an ninh qu c phòng; ư
Xác l p ch quy n lãnh th và bi n đo…vào gi ng d y l ch s l p 7, đ
giúp h c sinh hi u rõ h n v nh ng đóng góp, vai trò c a nhà Nguy n trong ơ
vi c m mang, c ng c lãnh th v phía Nam, xác l p ch quy n h i đo
c a đt n c. ướ
Qua đ tài này tôi mong r ng nh ng v n đ đc đ c p t i s góp ượ
ph n nh vào vi c nâng cao ch t l ng gi ng d y nh ng n i dung l ch s ượ
Vi t Nam t th k XVI đn th k XIX c p Trung h c c s . Nh m góp ế ế ế ơ
ph n tích c c vào vi c giáo d c đc tính công b ng, khách quan cho h c sinh,
tăng hi u qu giáo d c c a môn l ch s . Đng th i góp ph n giúp các em có
đ s t tin và b n lĩnh đ có s l a ch n đúng đn trong t ng lai. ươ
b. Nhi m v c a đ tài
Giáo viên b sung thêm m t s ki n th c l ch s v th i Nguy n t th ế ế
k XVI đn th k XIX, ngoài sách giáo khoa l ch s l p 7 vào gi ng d y, ế ế
trong ch ng trình chính khóa. Nh m giúp h c sinh có thêm thông tin đ có sươ
đánh giá đúng đn, khách quan v m t tích c c và h n ch c a chính quy n ế
H Nguy n trong l ch s Vi t Nam t th k XVI đn n a đu th k XIX. ế ế ế
Qua vi c làm trên cũng góp ph n kh c ph c xu h ng tô h ng’ ho c ướ
bôi đen” trong gi ng d y l ch s c a m t b ph n giáo viên l ch s c p Trung
h c c s hi n nay. ơ
3. Đi t ng nghiên c u ượ
Ph ng pháp l ng ghép, b sung thêm ki n th c l ch s ngoài sách giáoươ ế
khoa, vào vi c gi ng d y ch ng trình chính khóa ph n n i dung L ch s ươ
Vi t Nam t th k XVI đn n a đu th k XIX l p 7. ế ế ế
4. Gi i h n ph m vi nghiên c u
CHU T L - THCS L ng Th Vinh- Krông Ana- Đc L c ươ ế
2
SKKN2016-2017
Khuôn kh nghiên c u: M t s ph ng pháp d y h c nh m nâng cao ươ
hi u qu d y h c l ch s c p Trung h c c s . ơ
Đi t ng kh o sát ượ : H c sinh l p 7 tr ng THCS L ng Th Vinh. ườ ươ ế
Th i gian: Năm h c: 2014 2015; Năm h c: 2015 2016; n a đu năm
h c 2016 -2017.
5. Ph ng pháp nghiên c uươ
Xu t phát t đi t ng, m c tiêu và nhi m v c a đ tài tôi đã s d ng ượ
các nhóm ph ng pháp nghiên c u sau:ươ
a. Nhóm ph ng pháp nghiên c u lý lu n: Căn c vào các nghiên c uươ
v đi m i ph ng pháp d y h c môn l ch s c p Trung h c c s đã đc ươ ơ ượ
t p hu n: D y h c l ch s thông qua các ho t đng c a h c sinh . Tài li u l ch
s Vi t Nam c n đi, M t s cu n sách, bài vi t c a các h c gi vi t v th i ế ế
Nguy n…vv T đó rút ra cách làm cho h c sinh hi u đúng v công lao c a
chính quy n H Nguy n trong ti n trình l ch s dân t c. ế
b. Nhom phng pháp nghiên c u th c ti n: ươ
Giáo viên thu th p và cung c p cho h c sinh các thông tin l ch s ngoài
sách giáo khoa b ng nhi u cách nh : K chuy n l ch s , trích đc tài li u , ư
quan sát hình nh, qua đó h ng d n h c sinh trao đi, th o lu n rút ra nh n ướ
xét, đánh giá v nh ng ho t đng c a chính quy n H Nguy n qua các ti t ế
h c.
- Giáo viên kh o nghi m l i b ng cách l ng ghép n i dung nói trên vào
đ bài ki m tra 1 ti t, ki m tra h c k . Th ng kê k t qu làm bài ki m tra ế ế
c a h c sinh qua t ng năm h c đ đánh giá, rút ra k t lu n v tính hi u qu ế
c a đ tài.
II. PH N N I DUNG
1. C s lý lu nơ
Công cu c m mang lãnh th c a ng i Vi t ch y u là m r ng v ườ ế
phía nam hay còn g i là Nam ti n là quá trình đánh tr , ngăn ch n r i l n l t ế ướ
nh ng chính quy n hi u chi n phía Nam. Đng th i cũng đc thi hành ôn ế ế ượ
hòa qua k ho ch dinh đi n, m mang khai phá đt đai b b hoang biênế
tr n, s ng hòa l n cùng dân b n đa, v a canh ch ng gi c, v a s n xu t
l ng th c theo đng l i “ng binh nông” mà Đi Vi t đã khôn ngoan ápươ ườ ư
d ng t khi thu h i đc đc l p. Công cu c này đc m màn t th i Ti n ượ ượ
Lê th k X, quy t li t trong th i Lý, t ng đi hòa bình trong th i Tr n, ế ế ươ
v a đánh, v a l n v a đàm th i H , th i H u Lê đi v i Champa. Đc bi t
là th i các chúa Nguy n, r i đn tri u Nguy n, là th i k mà vi c m mang ế
lãnh th v phía Nam, xác l p ch quy n bi n đo đc ti n hành m nh m ượ ế
CHU T L - THCS L ng Th Vinh- Krông Ana- Đc L c ươ ế
3
SKKN2016-2017
và hi u qu h n c , đi u đó đã giúp t o nên m t đt n c Vi t Nam nh ơ ướ ư
ngày nay.
Trong nh ng năm g n đây, v n đ dân t c, s c t c nhi u n c đang ướ
di n bi n h t s c ph c t p. S bùng n trào l u ly khai dân t c trên th gi i ế ế ư ế
hi n nay đã nh h ng tr c ti p đn n c ta. Còn trong n c m t s ph n ưở ế ế ướ ướ
t x u c tình xuyên t c l ch s đ ti p tay cho các th l c hi u chi n ph n ế ế ế ế
đng nh m kích đng, chia r kh i đoàn k t gi a các dân t c, tôn giáo ế
n c ta, nh t là các vùng dân t c thi u s . V i các th đo n m dân, nh mướ
t p h p, lôi kéo qu n chúng vào các t ch c ph n đng núp d i các hình ướ
th c tôn giáo, s c t c, phá ho i truy n th ng đoàn k t. Chúng còn ráo ri t t ế ế
ch c l c l ng đ hình thành các t ch c ph n đng nh là “Nhà n c Đ ượ ư ướ
ga đc l p” Tây Nguyên, “nhà n c Kh -me Crôm đc l p” Tây Nam b , ướ ơ
“V ng qu c Mông” vùng mi n núi phía B c, “V ng qu c Chămpa” ươ ươ
mi n Trung…Vì v y giúp h c sinh hi u đúng v công cu c m mang lãnh
th , xác l p ch quy n Hoàng Sa, Tr ng Sa c a chính quy n H Nguy n ườ
cũng là góp ph n vào vi c đu tranh làm th t b i âm m u, th đo n trong ư
chi n l c “di n bi n hoà bình” c a các th l c thù đch, gi v ng n đnhế ượ ế ế
chính tr và tr t t an toàn xã h i, b o v ch quy n qu c gia.
Đ h c sinh hi u đúng v công cu c m mang lãnh th nói chung, và
vi c m mang lãnh th c a chính quy n H Nguy n nói riêng cũng là giúp
các em th y đc đ có đc m t đt n c Vi t Nam ngày nay là s k ượ ượ ướ ế
th a và phát tri n t nhà n c Văn Lang th i các Vua Hùng. Nh ng tr i m y ướ ư
nghìn năm l ch s c ng v c n c ta đã nhi u l n thay đi. Đ có diên m o ươ ướ
nh ngày nay, t tiên ta đã đ bao m hôi và x ng máu… Qua đó giúp h cư ươ
sinh th y đc vi c tìm l i l ch s v vi c m mang lãnh th đt n c th t ượ ướ
là lý thú, h p d n và b ích. Nh ng đ làm đc vi c này cũng r t khó khăn ư ượ
do đn nay các tài li u vi t v n i dung này r t t n mát, sách giáo khoa phế ế
thông thì ít th hi n. Nên vi c giúp h c sinh hi u đúng v nh ng vi c làm
c a t tiên, nh t là tài li u vi t v vi c m mang b cõi c a chính quy n H ế
Nguy n. theo tôi đ th c hi n đi u này đang trông ch r t l n vào tâm huy t ế
c a giáo viên gi ng d y l ch s c p trung h c c s . ơ
Vì v y nhi m v quan tr ng c a ng i giáo viên d y l ch s nói chung ườ
và d y l ch s l p 7 nói riêng là ph i bi t ch n nh ng n i dung, ki n th c ế ế
phù h p v i bài h c đ b sung, l ng ghép. Qua đó kh i d y tính ch đng, ơ
tích c c c a h c sinh, các em t giác th o lu n, tranh lu n và rút ra đc bài ượ
h c v s trung th c khách quan cho mình.
2. Th c tr ng v n đ nghiên c u.
Thu n l i c a v n đ tôi nghiên c u là: b n thân đã có nhi u năm kinh
nghi m d y môn l ch s t t c các kh i l p c p Trung h c c s , nh t là ơ
kh i l p 7, đc tham gia t p hu n chuyên môn do ngành giáo d c t ch c, ượ
CHU T L - THCS L ng Th Vinh- Krông Ana- Đc L c ươ ế
4
SKKN2016-2017
đc th ng xuyên trao đi h c t p kinh nghi m v i đng nghi p. Th i gianượ ườ
g n đây vi c đánh giá l i công lao c a chính quy n H Nguy n đi v i l ch
s dân t c cũng đc các nhà khoa h c l ch s r t quan tâm đó chính là ượ
đi u ki n thu n l i đ tôi th c hi n nghiên c u đ tài này.
Bên c nh nh ng thu n l i thì vi c nghiên c u đ tài này cũng g p
nhi u khó khăn nh : ư tài li u vi t v công cu c m mang lãnh th , xác l p ế
ch quy n Hoàng Sa và Tr ng Sa c a chính quy n H Nguy n còn r t ườ
t n mát, sách giáo khoa ph thông thì vi t v n i dung này r t ít và không rõ ế
ràng. Nên vi c làm cho h c sinh hi u đúng, khách quan v chính quy n H
Nguy n ch y u là do giáo viên tr c ti p gi ng d y. ế ế
Thành công c a vi c áp d ng đ tài này vào vi c d y L ch s l p 7 th i
k t th k XVI đn đu th k XIX là tôi th y nh n th c c a h c sinh v ế ế ế
đánh giá công lao c a chính quy n H Nguy n trung th c, khách quan h n. ơ
Đi m ki m tra c a các em đi v i các câu h i liên quan đên n i dung này khá
cao, trong đó nhi u em đt đi m khá gi i nh : ư
Năm h c 2013 -2014: (ch a áp d ng đ tài) đi v i n i dung ki m tra: ư
Nh n xét v tình hình kinh t Nông nghi p Đàng Trong các th k XVI ế ế
XVIII, vai trò c a chính quy n H Nguy n nh th nào trong vi c m mang ư ế
lãnh th đt n c nh th nào? Thì t l h c sinh làm đc bài t TB tr lên ướ ư ế ượ
là 62.1%
Năm h c 2014 -2015 và 2015 -2016 ( áp d ng đ tài) đi v i n i dung
ki m tra Nh n xét v tình hình kinh t Nông nghi p Đàng Trong các th k ế ế
XVI XVIII, vai trò c a chính quy n H Nguy n nh th nào trong vi c m ư ế
mang lãnh th đt n c nh th nào? Thì t l h c sinh làm đc bài t TB ướ ư ế ượ
tr lên là 90 %
Qua đó có th th y là ch c n m t s thay đi nh trong ph ng pháp ươ
d y h c, m t ít c g ng c a giáo viên s làm cho hi u qu giáo d c c a b
môn l ch s đc tăng lên đáng k . Đó là đi u khích l tôi ti p t c th c hi n ượ ế
đ tài này trong th i gian t i các l p 7 nh t là l p 7 Mô hình tr ng h c ườ
m i.
u đi m c a v n đ nghiên c u là đáp ng đc yêu c u đi m i d yƯ ượ
h c môn L ch s là ph i đánh giá các s ki n l ch s m t cách trung th c,
khách quan. D y h c l y h c sinh làm trung tâm, giáo viên đóng vai trò h ng ướ
d n, đnh h ng...hi u qu giáo d c c a b môn tăng lên rõ r t ướ
Tr c s phát tri n c a công ngh thông tin, s m c a giao l u kinh t ,ướ ư ế
văn hóa v i các n c trên th gi i ngoài m t tích c c thì cũng đã có tác đng ướ ế
tiêu c c đn nh n th c c a h c sinh đó là: ế B n s c văn hóa dân t c b đe d a,
s kích đng, ti p tay c a các th l c hi u chi n ph n đng, s can thi p l t ế ế ế ế
đ. Các th l c thù đch đã và đang xuyên t c, l i d ng nh ng v n đ l ch s ế
đ kích đng, gieo r c t t ng phân bi t ư ưở , h n thù chia r kh i đoàn k t gi a ế
CHU T L - THCS L ng Th Vinh- Krông Ana- Đc L c ươ ế
5