S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O THANH HOÁỞ Ụ Ạ
TR NG ƯỜ THPT BA ĐÌNH – NGA S NƠ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
H NG D N H C SINH L P 12 ƯỚ Ẫ Ọ Ớ
ÔN T P PH N ĐC - HI UVĂN B N THEO H NG THI THPTẬ Ầ Ọ Ể Ả ƯỚ
QU C GIA MÔN NG VĂNỐ Ữ
H tên: Tr n Xuân Thànhọ ầ
Ch c v : Giáo viênứ ụ
SKKN thu c môn: Ng Vănộ ữ
THANH HÓA, NĂM 2015
2
A/PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.Lý do ch n đ tàiọ ề
Theo h ng d n thi THPT Qu c gia năm 2014-2015, trong c u trúc c a m tướ ẫ ố ấ ủ ộ
đ thi có m t ph n dành cho vi c đc- hi u văn b n nh m đánh giá năng l c c a h c sinh.ề ộ ầ ệ ọ ể ả ằ ự ủ ọ
Nh v y đc- hi u văn b n là m t ph n không th thi u trong bài thi c a h c sinh. Đc-ư ậ ọ ể ả ộ ầ ể ế ủ ọ ọ
hi u đòi h i các em ph i bi t t ng h p ki n th c, phát hi n, nh n bi t ki n th c và v nể ỏ ả ế ổ ợ ế ứ ệ ậ ế ế ứ ậ
d ng ki n th c đã h c đ gi i quy t m t bài t p c th . Do đó h c sinh đang còn r t lúngụ ế ứ ọ ể ả ế ộ ậ ụ ể ọ ấ
túng, th m chí ch a hình thành đc k năng, ph ng pháp khi gi i nh ng bài t p thu cậ ư ượ ỹ ươ ả ữ ậ ộ
d ng này.ạ
M t khác, đi v i h c sinh thi c luôn là m t áp l c gây căng th ng tâm lí choặ ố ớ ọ ử ộ ự ẳ
các em, đc bi t là h c sinh l p 12.Thông th ng các em l p 12 đã có nh ng ti p thu cănặ ệ ọ ớ ườ ớ ữ ế
b n trong quá trình h c song th i gian chia đu cho nhi u môn thi mu n đ có k t qu caoả ọ ờ ề ề ố ể ế ả
không ph i là bài toán đn gi n.V n đ đt ra là m i ng i th y trong quá trình h ngả ơ ả ấ ề ặ ỗ ườ ầ ướ
d n cho các em ôn thi c n ph i có m t ph ng pháp thi t th c đ các em ôn t p đt đcẫ ầ ả ộ ươ ế ự ể ậ ạ ượ
hi u qu cao nh t.ệ ả ấ
Trong quá trình gi ng d y môn Ng văn và h ng d n cho các em ôn t p cóả ạ ữ ướ ẫ ậ
nhi u ph ng pháp đc áp d ng và m i ph ng pháp đu có nh ng u đi m, nh cề ươ ượ ụ ỗ ươ ề ữ ư ể ượ
đi m nh t đnh. Song tôi th y hi u qu nh t v n là ph ng pháp h ng d n ôn t p choể ấ ị ấ ệ ả ấ ẫ ươ ướ ẫ ậ
h c sinh theo c u trúc đ thi. Theo c u trúc đ thi mà B GD& ĐT h ng d n ôn thiọ ấ ề ấ ề ộ ướ ẫ
THPT Qu c gia g m có hai ph n: đc - hi u văn b n và xây d ng văn b n. Đi m dànhố ồ ầ ọ ể ả ự ả ể
cho đc - hi u là 3 đi m chi m s l ng đi m không nh trong bài thi. Đc- hi u văn b nọ ể ể ế ố ượ ể ỏ ọ ể ả
th c ra là đ đánh giá k năng t ng h p c a h c sinh. Ph n này r t d l y đc đi m t iự ể ỹ ổ ợ ủ ọ ầ ấ ễ ấ ượ ể ố
đa n u có m t ki n th c, ph ng pháp và k năng ch c ch n và bi t cách trình bày h pế ộ ế ứ ươ ỹ ắ ắ ế ợ
lý.Tuy nhiên trên th c t cho th y có r t ít h c sinh đc đi m t i đa câu h i này.ứ ế ấ ấ ọ ượ ể ố ở ỏ
Ôn t p theo c u trúc đ thi là c n thi t nh ng trong ph m vi đ tài này, tôi chậ ấ ề ầ ế ư ạ ề ỉ
t p trung vào vi c h ng d n h c sinh l p 12 ôn t p ph n đc hi u văn b n.ậ ệ ướ ẫ ọ ớ ậ ầ ọ ể ả
2. M c đích nghiên c uụ ứ
D a trên k t qu th c t qua các k thi kh o sát ch t l ng THPT Qu c gia tr ngự ế ả ự ế ỳ ả ấ ượ ố ườ
tôi đã t ch c. M t khác d a theo s ch đo, h ng d n c a S đ đ ra cách th c ti nổ ứ ặ ự ự ỉ ạ ướ ẫ ủ ở ể ề ứ ế
hành năm m c đích:ụ
+ Nâng cao hi u qu h c t p và giúp các em l y đc đi m t i đa ph n đc - hi u vănệ ả ọ ậ ấ ượ ể ố ở ầ ọ ể
b n theo h ng thi THPT Qu c gia.ả ướ ố
3
+ n đnh tâm lý gi m b t tâm lý căng th ng thi c cho các em.Ổ ị ả ớ ẳ ử
+ Giúp các em hình thành ph ng pháp t h c, t sáng t o.ươ ự ọ ự ạ
3. Đ tài nghiên c u và đi t ng nghiên c uề ứ ố ượ ứ
- Đ tài nghiên c u: H ng d n h c sinh l p 12 k năng làm bài t p ph n đc- hi u vănề ứ ướ ẫ ọ ớ ỹ ậ ầ ọ ể
b n theo h ng thi THPT Qu c gia môn Ng văn.ả ướ ố ữ
- Đi t ng nghiên c u: H c sinh các l p 12 năm h c 2014-2015 mà tôi là ng i tr c ti pố ượ ứ ọ ớ ọ ườ ự ế
gi ng d y, đc bi t là h c sinh có h c l c trung bình và y uả ạ ặ ệ ọ ọ ự ế
4. Ph ng pháp nghiên c u.ươ ứ
- Ph ng pháp qua sát th c tươ ự ế
- Ph ng pháp nghiên c u qua s n ph m: bài làm và th ng kê đi m c a h c sinh.ươ ứ ả ẩ ố ể ủ ọ
B/ PH N N I DUNG:Ầ Ộ
I. Nh ng c s c a vi c h ng d n h c sinh l p 12 ôn t p ph n đc- hi u văn b nữ ơ ở ủ ệ ướ ẫ ọ ớ ậ ầ ọ ể ả
theo h ng thi THPT Qu c gia môn Ng văn.ướ ố ữ
1. C s nh n th cơ ở ậ ứ .
Nh n th c là s ph n ánh th gi i khách quan vào b óc ng i nh ng s ph nậ ứ ự ả ế ớ ộ ườ ư ự ả
ánh này không ph i là s đn gi n, th đng mà là quá trình bi n ch ng d a trên ho tả ự ơ ả ụ ộ ệ ứ ự ạ
đng tích c c c a ch th trong quan h đi v i khách th . Nh ng không ph i con ng iộ ự ủ ủ ể ệ ố ớ ể ư ả ườ
nào cũng đu là ch th c a nh n th c.Con ng i tr thành ch th khi nó tham gia vàoề ủ ể ủ ậ ứ ườ ở ủ ể
ho t đng xã h i nh m bi n đi nh n th c khách th .Trong nhà tr ng, h c sinh chính làạ ộ ộ ằ ế ổ ậ ứ ể ườ ọ
ch th c a ho t đng nh n th c; còn khách th chính là nh ng tri th c kinh nghi m.Theoủ ể ủ ạ ộ ậ ứ ể ữ ứ ệ
c s tri t h c: con ng i t làm ra mình b ng chính ho t đng c a mình nh ng cái quanơ ở ế ọ ườ ự ằ ạ ộ ủ ư
trong là làm ra cái đó nh th nào vào b ng cách nào? T c s y chúng ta có th nói m tư ế ằ ừ ơ ở ấ ể ộ
cách đn gi n các em h c sinh l p 12 không ph i ch đn gi n là ôn cái gì mà đi u quanơ ả ọ ớ ả ỉ ơ ả ề
tr ng là ôn nh th nào?ọ ư ế
M t khác, căn c vào văn b n h ng d n, ch th h ng d n thi c c a B GDặ ứ ả ướ ẫ ỉ ị ướ ẫ ử ủ ộ
&ĐT, S GD &ĐT Thanh Hóa ban hành, đc bi t là căn c vào đ thi m u môn Ng vănở ặ ệ ứ ề ẫ ữ
năm 2015 c a B đăng t i trên các báo và intrenet làm c s đ tôi h ng d n ôn t p choủ ộ ả ơ ở ể ướ ẫ ậ
h c sinh.ọ
2. C s th c ti n.ơ ở ự ễ
Đc- hi u văn b n đòi h i c n ph i hình thành đc k năng n u không khó cóọ ể ả ỏ ầ ả ượ ỹ ế
th đt đc đi m t i đa câu h i này. M t khác n u m t đi m ph n này, các ph nể ạ ượ ể ố ở ỏ ặ ế ấ ể ở ầ ầ
khác khó có th đt đc đi m t i đa nên đi m t ng c a toàn bài s th p.ể ạ ượ ể ố ể ổ ủ ẽ ấ
4
Qua k t qu th c t mà tôi th ng kê, t l đi m ph n này đt đc đi m t i đaế ả ứ ế ố ỷ ệ ể ở ầ ạ ượ ể ố
không cao.V n đ đt ra c n ph i có m t cách h ng d n c th mang tính khoa h c đấ ề ặ ầ ả ộ ướ ẫ ụ ể ọ ể
giúp các em tháo g nh ng khó khăn trong quá trình thi c .ỡ ữ ử
II. N i dung h ng d n h c sinh l p 12 làm bài t p ph n đc- hi u văn b n theoộ ướ ẫ ọ ớ ậ ầ ọ ể ả
h ng thi THPT Qu c gia môn Ng văn.ướ ố ữ
1. C u trúc c a m t bài t p đc- hi u trong đ thi THPT Qu c gia.ấ ủ ộ ậ ọ ể ề ố
Thông th ng m t bài t p đc- hi u văn b n g m 2 ph n: ườ ộ ậ ọ ể ả ồ ầ
Ph n 1: Đa ng li u.ầ ư ữ ệ
+ Tùy thu c vào ng i ra đ mà ng li u đc - hi u có th l a ch n là văn b n nh thộ ườ ề ữ ệ ọ ể ể ự ọ ả ư ế
nào. Tuy nhiên, thông th ng ng li u đa ra ph i có dung l ng ng n g n thu c th , vănườ ữ ệ ư ả ượ ắ ọ ộ ơ
xuôi hay là m t văn b n nh t d ng đc l y t nhi u ngu n t li u khác nhau.ộ ả ậ ụ ượ ấ ừ ề ồ ư ệ
+ Ng li u văn b n ph n l n r i tr ng tâm vào các văn b n thu c các đo n th , đo n vănữ ệ ả ầ ớ ơ ọ ả ộ ạ ơ ạ
xuôi đc s c trong SGK Ng văn 12. Cũng có th l y ng li u văn b n t SGK Ng vănặ ắ ữ ể ấ ữ ệ ả ừ ữ
l p 10, 11, t p trung các ch đ v đt n c, quê h ng ( thiên nhiên, lòng yêu n c)ớ ậ ủ ề ề ấ ướ ươ ướ
+ Ngoài ra văn b n ngoài ch ng trình: cho HS làm quen t t c các văn b n thu c cácả ươ ấ ả ả ộ
phong cách ngôn ng đã h c (Phong cách ngôn ng khoa h c; ngh thu t; báo chí; chínhữ ọ ữ ọ ệ ậ
lu n…)ậ
Ph n 2: Đa các câu h i yêu c u tr l i.ầ ư ỏ ầ ả ờ
+ Câu h i đc c u trúc theo nhi u c p đ khác nhau.ỏ ượ ấ ề ấ ộ
+ Đc b trí, s p x p theo ma tr n v i nhi u m c đ: t nh n bi t phát hi n v n đượ ố ắ ế ậ ớ ề ứ ộ ừ ậ ế ệ ấ ề
đn thông hi u đ t đó đi đn v n d ng ki n th c làm bài t p.V n d ng đôi khi cònế ể ể ừ ế ậ ụ ế ứ ậ ậ ụ
đc chia ra làm hai c p đ v n d ng th p và v n d ng cao.ượ ấ ộ ậ ụ ấ ậ ụ
2. Nh ng đn v ki n th c c n n m v ng và v n d ng trong bài t p đc- hi u trongữ ơ ị ế ứ ầ ắ ữ ậ ụ ậ ọ ể
đ thi THPT Qu c gia môn Ng văn.ề ố ữ
Nh trên đã nói sau khi l a ch n và đa ra ng li u cho bài t p đc- hi u, ng i raư ự ọ ư ữ ệ ậ ọ ể ườ
đ đa ra yêu c u cho vi c đc- hi u b ng m t h th ng câu h i đc s p x p theoề ư ầ ệ ọ ể ằ ộ ệ ố ỏ ượ ắ ế
nhi u c p đ. Tuy nhiên thông th ng có các d ng câu h i nh sau:ề ấ ộ ườ ạ ỏ ư
5