intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Hướng dẫn thiết kế công nghệ đúc

Chia sẻ: Nguyen Van Dau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

Thêm vào BST
Báo xấu
598
lượt xem 315
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nằm trong ch-ơng trình đào tạo đại học ngành cơ khí của tr-ờng đại học kỹ thuật công nghiệp. Kỹ thuật chế tạo máy là môn học kỹ thuật cơ sở giới thiệu các ph-ơng pháp chế tạo phôi và các chi tiết máy dùng trong ngành chế tạo máy và nhiều ngành khác của nền kinh tế quốc dân. Môn học cung cấp những kiến thức cơ bản về các quá trình sản xuất đúc, hàn và rèn dập, h-ớng dẫn cách thiết kế công nghệ và chọn dụng cụ, thiết bị để thực hiện các quá trình công...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hướng dẫn thiết kế công nghệ đúc

  1. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Lêi nãi ®Çu N»m trong ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o ®¹i häc ngµnh c¬ khÝ cña tr-êng ®¹i häc kü thuËt c«ng nghiÖp. Kü thuËt chÕ t¹o m¸y lµ m«n häc kü thuËt c¬ së giíi thiÖu c¸c ph-¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i vµ c¸c chi tiÕt m¸y dïng trong ngµnh chÕ t¹o m¸y vµ nhiÒu ngµnh kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. M«n häc cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®óc, hµn vµ rÌn dËp, h-íng dÉn c¸ch thiÕt kÕ c«ng nghÖ vµ chän dông cô, thiÕt bÞ ®Ó thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ ®ã. §Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu nªu trªn cña m«n häc, g¾n häc víi hµnh, cïng víi viÖc tiÕp nhËn c¸c kiÕn thøc qua ch-¬ng tr×nh häc häc tËp lý thuyÕt theo c¸c gi¸o tr×nh m«n häc, ng-êi häc cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c bµi thÝ nghiÖm vµ c¸c bµi tËp thùc hµnh. Tµi liÖu bµi tËp m«n häc kü thuËt chÕ t¹o m¸y nµy gióp cho ng-êi häc cã c¬ së vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn ®-îc c¸c bµi tËp m«n häc ®-îc giao trong qu¸ tr×nh häc tËp, gióp ng-êi häc lµm quen vµ cã kh¶ n¨ng thiÕt kÕ c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c lo¹i ph«i vµ chi tiÕt m¸y cã kÕt cÊu t-¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Tµi liÖu ®-îc mét tËp thÓ gi¶ng viªn cña bé m«n C«ng nghÖ kim lo¹i biªn so¹n, do PTS Lª Cao Th¨ng lµm chñ biªn. Ph©n c«ng biªn so¹n nh- sau: PhÇn I: H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Môc A, B vµ C – PTS Lª Cao Th¨ng Môc D – GV Bïi Ngäc Tr©n PhÇn II: H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ rÌn tù do GV Vò §×nh Trung PhÇn III: H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ dËp thÓ tÝch trªn m¸y bóa PTS Lª Cao Th¨ng PhÇn IV: H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ hµn nãng ch¶y GV Ph¹m ViÖt B×nh §Ó thuËn tiÖn cho viÖc sö dông, mçi phÇn ®-îc in thµnh mét tËp riªng. C¸c t¸c gi¶ mong nh÷ng tËp tµi liÖu nµy sÏ gióp Ých cho sinh viªn trong qu¸ tr×nh häc tËp t¹i tr-êng. Tµi liÖu còng cã thÓ dïng ®Ó tham kh¶o cho c¸c b¹n ®ång nghiÖp, c¸c kü s- trong c«ng t¸c kü thuËt. Nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó hiÖu chØnh, bæ sung n©ng cao chÊt l-îng cho nh÷ng lÇn xuÊt b¶n sau xin göi vÒ ®Þa chØ: Bé m«n C«ng nghÖ kim lo¹i, khoa C¬ khÝ, tr-êng §¹i häc kü thuËt c«ng nghiÖp Th¸i Nguyªn. 1
  2. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc PhÇn I - h-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc §Ò bµi: ThiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc chi tiÕt... (®-îc chØ ®Þnh theo b¶n vÏ ®Ò bµi sè...) víi c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhá, mÉu gç, lµm khu«n c¸t b»ng tay. VËt liÖu chi tiÕt vµ vËt liÖu mÎ kim lo¹i ®-îc chØ ®Þnh theo sè ®Çu ®Ò bµi tËp. NhiÖm vô cô thÓ: 1) PhÇn b¶n vÏ: a) B¶n vÏ c«ng nghÖ ®óc (b¶n vÏ vËt ®óc) (A2) b) B¶n vÏ mÉu, hép lâi (A1) 2) PhÇn thuyÕt minh: a) Ph©n tÝch tÝnh c«ng nghÖ cña kÕt cÊu vËt ®óc b) C¸ch chän mÆt ph©n khu«n c) ThuyÕt minh qu¸ tr×nh lµm khu«n d) C¸c tÝnh to¸n: HÖ thèng rãt, ngãt, h¬i, mÎ liÖu kim lo¹i, lùc kÑp giø hai nöa khu«n a. H-íng dÉn thùc hiÖn bµi tËp thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc D-íi ®©y h-íng dÉn tr×nh tù c¸c b-íc tiÕn hµnh ®Ó lµm mét bµi tËp thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc, chñ yÕu dïcho ph-¬ng ph¸p lµm khu«n b»ng tay ®Ó ®óc vËt ®óc gang x¸m I. Nghiªn cøu b¶n vÏ chi tiÕt ®óc, ph©n tÝch tÝnh c«ng nghÖ cña nã, ®Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ söa ®æi h×nh d¹ng, kÕt cÊu cho phï hîp víi kh¶ n¨ng cña s¶n xuÊt ®óc Khi thiÕt kÕ c«ng nghÖ mét chi tiÕt ®óc ta ph¶i nghiªn cøu b¶n vÏ chi tiÕt ®óc ®Ó hiÓu h×nh d¸ng, kÝch th-íc, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, vÞ trÝ cña chi tiÕt trong m¸y, ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu chÕ t¹o chi tiÕt còng nh- yªu cÇu vÒ c¬ lý tÝnh cña toµn bé chi tiÕt, cña tõng phÇn chi tiÕt, c¸ch gia c«ng chi tiÕt sau nµy v.v... T×m hiÓu cµng ®Çy ®ñ th× b¶n thiÕt kÕ c«ng nghÖ cµng cã chÊt l-îng tèt, s¶n phÈm ®óc ra sÏ ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, vËt ®óc Ýt bÞ h- háng. 1. §äc b¶n vÏ chi tiÕt ®óc: Muèn h×nh dung ®-îc chi tiÕt ph¶i ®äc kü b¶n vÏ. §ã lµ ®ßi hái tr-íc tiªn ®èi víi ng-êi thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc. Khi h×nh dung ®-îc chi tiÕt ®óc mét c¸ch ®Çy ®ñ míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó chän mÆt ph©n khu«n, r¸p khu«n, thiÕt kÕ lâi, ®Ëu ngãt vµ hÖ thèng rãt, vËt lµm nguéi, l-îng d- gia c«ng vµ l-îng d- c«ng nghÖ mét c¸ch thÝch hîp nhÊt ®èi víi quy m« s¶n xuÊt vµ trang thiÕt bÞ hiÖn cã cña ph©n x-ëng. 2. t×m hiÓu ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña chi tiÕt : Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña chi tiÕt ®óc ®Ó cã thÓ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o vËt ®óc. VÝ dô khi ®óc c¸c th©n m¸y c«ng cô, c¸c 2
  3. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc sèng tr-ît lµ bé phËn rÊt quan träng kh«ng cho phÐp cã khuyÕt tËt ®óc th× ph¶i ®Æt phÇn nµy n»m ë khu«n d-íi v.v... 3. nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu chÕ t¹o vµ yªu cÇu vÒ c¬ lý tÝnh cña chi tiÕt : Mçi hîp kim ®óc ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng vÒ tÝnh ®óc, do ®ã khi thiÕt kÕ c«ng nghÖ cÇn ph¶i chó ý ®Ó cã biÖn ph¸m c«ng nghÖ thÝch øng (vÝ dô ®Ó l-îng trõ co ë mÉu kh¸c nhau t-¬ng øng víi mçi hîp kim ®óc; Chó ý thiÕt kÕ hÖ thèng rãt cã kh¶ n¨ng ®iÒn ®Çy vËt ®óc ®èi víi c¸c hîp kim cã ®é ch¶y lo·ng kÐm; Cã biÖn ph¸p chèng nøt vËt ®óc ®èi víi c¸c hîp kim truyÒn nhiÖt kÐm). Dïng ph-¬ng ph¸p ®óc ®¹t ®é chÝnh x¸c cao ®Ó ®¶m b¶o kÝch th-íc cña chi tiÕt ®óc ra ®¸p øng ®-îc ®óng yªu cÇu cña b¶n vÏ mµ kh«ng cÇn gia c«ng c¬ khÝ víi c¸c hîp kim khã gia c«ng c¬ khÝ nh- thÐp chÞu mµi mßn (thÐp mangan cao), thÐp chÞu axit (thÐp silic)... 4. t×m hiÓu c¸ch gia c«ng chi tiÕt, vÞ trÝ g¸ l¾p cña chi tiÕt trong khi gia c«ng c¬ khÝ Nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch gia c«ng, vÞ trÝ g¸ l¾p chi tiÕt khi gia c«ng c¬ khÝ sÏ gióp cho ng-êi thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc trong viÖc chon mÆt ph©n mÉu, r¸p khu«n, quy ®Þnh c¸c l-îng d- c«ng nghÖ... ®-îc hîp lý, chÝnh x¸c, còng nh- t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc gia c«ng c¬ khÝ ®-îc thuËn lîi, chi phÝ gia c«ng Ýt vµ Ýt bÞ sai háng. 5. §Ò xuÊt ý kiÕn ®Ó söa ®æi h×nh d¸ng, kÕt cÊu chi tiÕt ®óc Sau khi ®· ®äc b¶n vÏ chi tiÕt ®óc, t×m hiÓu ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu, c¸ch gia c«ng c¬ khÝ sau khi ®óc nÕu thÊy cã phÇn nµo cña chi tiÕt cã h×nh dang vµ kÕt cÊu kh«ng hîp lý (kh«ng ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ®óc vµ qu¸ tr×nh gia c«ng c¬ khÝ tiÕp theo ®-îc thuËn lîi, hoÆc kh«ng ®¶m b¶o ®-îc chÊt l-îng vËt ®óc... ) th× ng-êi thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc cÇn th¶o luËn vµ ®Ò xuÊt víi ng-êi thiÕt kÕ chi tiÕt ®óc vµ ng-êi thiÕt kÕ g¸ l¾p gia c«ng c¬ khÝ (trong ph¹m vi sinh viªn thùc hiÖn bµi tËp ®óc th× ®ã lµ sù th¶o luËn vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn cña sinh viªn víi gi¸o viªn h-íng dÉn) sù thay ®æi h×nh d¸ng vµ kÕt cÊu cña chi tiÕt ®óc cho phï hîp víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. Mäi sù thay ®æi h×nh d¸ng vµ kÕt cÊu chi tiÕt ®óc cho phï hîp víi c«ng nghÖ ®óc kh«ng ®-îc lµm ¶nh h-ëng tíi kh¶ n¨ng lµm viÖc cña nã. II. ThiÕt kÕ vËt ®óc 1. Chän vÞ trÝ vËt ®óc trong khu«n rãt: VÞ trÝ cña vËt ®óc trong khu«n lóc rãt th-êng chän theo ph-¬ng ph¸p lµm khu«n, c¸ch bè trÝ hÖ thèng rãt, l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ vµ l-îng d- c«ng nghÖ, kÝch th-íc cña hßm khu«n... Khi chän vÞ trÝ vËt ®óc trong khu«n khi rãt cÇn chó ý: - Nh÷ng phÇn quan träng cña chi tiÕt cÇn sÝt chÆt, nh÷ng bÒ mÆt gia c«ng quan träng, lín nªn ®Æt ë phÇn d-íi cña khu«n (vÝ dô phÇn sèng tr-ît cña th©n m¸y tiÖn, c¸c bÒ mÆt r¨ng cña b¸nh r¨ng... ). - NÕu kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc ®iÒu nªu trªn th× ®Æt c¸c mÆt nµy dùng ®øng hoÆc nghiªng ®Ó tr¸nh khuyÕt tËt rç xØ, rç khÝ... 3
  4. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc - NÕu v× nguyªn nh©n nµo ®ã nh÷ng mÆt gia c«ng quan träng b¾t buéc ph¶i ®Æt quay vÒ phÝa trªn th× ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng khuyÕt tËt ®óc (rç co, rç xØ, rç khÝ... ) chØ sinh ra ë nh÷ng phÇn cña vËt ®óc mµ khi ®óc cã thÓ c¾t bá ®i (®Ëu h¬i, ®Ëu ngãt, phÇn gia c«ng c¬ khÝ... ) - Nh÷ng vËt ®óc b»ng hîp kim cã ®é co lín khi ®«ng nguéi th× khi rãt ph¶i ®Æt ë vÞ trÝ cã thÓ ®¶m b¶o cho h-íng ®«ng cña kim lo¹i trong khu«n vÒ phÝa bæ ngãt cho ®Ëu ngãt. - §Æt nh÷ng phÇn vËt ®óc cã thµnh máng vµ réng ë phÝa d-íi cña khu«n hoÆc n»m nghiªng lóc rãt ®Ó tr¸nh c¸c khuyÕt tËt nh- thiÕu, khíp... cña vËt ®óc. 2. chän vÞ trÝ cña mÉu khi lµm khu«n, chän mÆt r¸p khu«n vµ mÆt ph©n mÉu: ViÖc chän vÞ trÝ cña mÉu khi lµm khu«n còng nh- mÆt r¸p khu«n cã ¶nh h-ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh kü thuËt lµm khu«n vµ ®é chÝnh x¸c cña vËt ®óc. Chän mÆt r¸p khu«n nªn c¨n cø vµo c¸c chØ dÉn sau ®©y: - §¶m b¶o cho qu¸ tr×nh lµm khu«n ®-îc dÔ dµng, thuËn lîi (rót ®-îc mÉu ra khái khu«n dÔ dµng sau khi lµm khu«n ®¶m b¶o cho viÖc söa khu«n ®-îc thuËn tiÖn, viÖc thao t¸c khi lµm khu«n vµ khi l¾p ®-îc dÔ dµng... ). Muèn vËy nªn chän mÆt r¸p khu«n qua tiÕt diÖn lín nhÊt; chän sao cho lßng khu«n réng vµ lßng khu«n trªn nªn chän n«ng h¬n lßng khu«n d-íi ®Ó gi¶m chiÒu cao vµ träng l-îng cña nöa khu«n trªn. - MÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ cña mÉu trong khu«n nªn chän sao cho kÕt cÊu cña mÉu ®¬n gi¶n, cµng Ýt phÇn l¾p rêi cµng tèt ®Ó gi¶m chi phÝ chÕ t¹o mÉu vµ khu«n, ®¶m b¶o ®é bÒn vµ cøng v÷ng cña mÉu. - MÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ cña mÉu trong khu«n nªn chän sao cho khu«n chØ cã mét mÆt r¸p khu«n vµ mÆt r¸p khu«n nµy ®ång thêi lµ mÆt ph©n mÉu, ®iÒu ®ã lµm cho cÊu t¹o khu«c ®óc ®¬n gi¶n, cho phÐp lµm khu«n c¶ trªn m¸y vµ vËt ®óc ®¹t ®é chÝnh x¸c. §Ó thùc hiÖn chØ dÉn nµy cã tr-êng hîp ng-êi ta dïng thªm c¸c lâi ®Ó t¹o h×nh bÒ mÆt bªn phøc t¹p cña vËt ®óc (H×nh 1). - MÆt r¸p khu«n nªn lµ mÆt ph¼ng. NÕu ph¶i dïng ®Õn ô c¸t th× ô c¸t nªn n»m ë khu«n d-íi (H×nh 2). - MÆt r¸p khu«n còng nh- vÞ trÝ cña mÉu khi lµm khu«n nªn chän sao cho sè lâi lµ Ýt nhÊt, nÕu cã thÓ ®-îc nªn dïng thªm ô c¸t thay cho lâi. §iÒu ®ã lµm gi¶m thêi gian chÕ t¹o vµ l¾p r¸p lâi, n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña vËt ®óc, gi¶m bavia ë chç mèi r¸p khu«n vµ lâi (H×nh 3). ChiÒu cao cña ô c¸t n»m ë phÇn khu«n d-íi Hd  D, cßn ô c¸t n»m ë phÇn khu«n trªn Htr 0,3D (D lµ ®-êng kÝnh cña ô c¸t) ®èi víi tr-êng hîp lµm khu«n c¸t t-¬i trªn m¸y. Khi lµm khu«n b»ng tay cã thÓ gi¶m c¸c trÞ sè nµy ®i gÇn mét nöa. - MÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ cña mÉu khi lµm khu«n nªn chän sao cho chiÒu cao chung cña khu«n lµ bÐ nhÊt, v× nÕu ph¶i dïng mÉu cã chiÒu cao lín ®Ó lµm khu«n th× võa khã rót mÉu ra khái khu«n, khu«n dÔ søt vì, l¹i khã l¾p ®Æt lâi vµo khu«n, h×nh d¹ng vËt ®óc thay ®æi nhiÒu do ®é nghiªng thµnh vËt 4
  5. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc ®óc lín. Ngoµi ra khu«n ®óc cao dÔ bÞ ph×nh, khu«n trªn dÔ bÞ næi lªn do ¸p suÊt cña kim lo¹i láng lín, ph¶i dïng c¸c biÖn ph¸p ®Æc biÖt ®Ó xö lý. H×nh 1- Lµm khu«n ®Õ bµn xoay cña m¸y a) Chi tiÕt; b) Khu«n H×nh 2- Khu«n gi¸ ®ì víi mÆt r¸p khu«n gÊp khóc a) Kh«ng ®óng- ô c¸t 1 treo ë nöa khu«n trªn b) §óng - ô c¸t 2 n»m ë nöa khu«n d-íi - MÆt r¸p khu«n nªn chän sao cho tÊt c¶ c¸c lâi ®Òu n»m ë phÇn khu«n d-íi ®Ó dÔ l¾p ®Æt lâi, dÔ kiÓm tra vÞ trÝ cña lâi trong khu«n. - MÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ cña mÉu trong khu«n nªn chän sao cho toµn bé hoÆc phÇn lín c¸c phÇn vËt liÖu ®óc ®ßi hái ®é chÝnh x¸c vµ chÊt l-îng ®-îc n»m trong cïng mét hßm khu«n vµ tèt nhÊt lµ c¶ vËt ®óc n»m ë khu«n d-íi. C¸c mÆt kh«ng qua gia c«ng c¬ khÝ, l¹i kh«ng cho phÐp cã ®é nghiªng cña vËt ®óc th× kh«ng ®-îc bè trÝ n»m ë thµnh bªn cña khu«n ®óc. - Víi c¸c vËt ®óc cã khe hÑp hoÆc thµnh máng mµ chiÒu réng hay chiÒu dµy cña khe hÑp hay thµnh cÇn ®¶m b¶o kÝch th-íc chÝnh x¸c th× mÆt r¸p khu«n ph¶i chän sao cho nh÷ng phÇn nµy cïng n»m trong mét hßm khu«n ®Ó c¸c 5
  6. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc kÝch th-íc cña c¸c phÇn nµy kh«ng hoÆc Ýt bi thay ®æi nhÊt khi hßm khu«n bÞ xª dÞch (H×nh 4). H×nh 3- Lµm khu«n ch©n bÖ m¸y a) H×nh vÏ ch©n bÖ ; b) Khu«n cã lâi ; c) Khu«n cã ô c¸t H×nh 4- Khu«n vµnh ®-êng kÝnh 3m dµy 25mm lµm d-íi nÒn a) Kh«ng ®óng- cã thÓ háng nÕu lÖch hßm; b) §óng - MÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ cña khu«n ®-îc chän sao cho mÆt chuÈn gia c«ng nªn n»m trong mét hßm khu«n, kh«ng cã mÆt r¸p c¾t ngang vµ tèt nhÊt lµ bè trÝ ®-îc mÆt chuÈn vµ c¸c mÆt gia c«ng theo chuÈn ®ã trong cïng mét hßm khu«n. Ngoµi ra mÆt r¸p khu«n vµ vÞ trÝ mÉu trong khu«n còng ph¶i chó ý b¶o ®¶m dÔ l¾p r¸p khu«n, dÔ söa ch÷a, dÔ kiÓm tra vµ dÔ sÊy. 3. thµnh vËt ®óc- thiÕt kÕ chuyÓn tiÕp thµnh vËt ®óc Thµnh vËt ®óc nèi liÒn c¸c bé phËn lµm viÖc c¬ b¶n cña vËt ®óc víi nhau t¹o nªn mét kÕt cÊu v÷ng ch¾c. ChiÒu dµy thµnh vËt ®óc ®-îc thiÕt kÕ kh«ng chØ dùa vµo yªu cÇu lµm viÖc cña chóng mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o ®-îc kh¶ n¨ng cã thÓ ®óc ®-îc. Dïng hîp kim cã ®é ch¶y lo·ng cao cã thÓ ®óc ®-îc nh÷ng vËt ®óc cã thµnh máng. Khi thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc cÇn c¨n cø vµo b¶ng B1 ®Ó kiÓm tra xem víi chiÒu dµy c¸c thµnh cña chi tiÕt cÇn ®óc cã ®óc ®-îc kh«ng. NÕu cã thµnh nµo cña vËt ®óc qu¸ máng kh«ng ®óc ®-îc th× ph¶i söa ®æi kÕt cÊu hoÆc cã nh÷ng biÖn ph¸p c«ng nghÖ ®Æc biÖt. 6
  7. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Gi÷a c¸c thµnh vËt ®óc cã phÇn chuyÓn tiÕp. NÕu c¸c thµnh vËt ®óc cã chiÒu dµy gÇn b»ng nhau th× sù chuyÓn tiÕp ®¬n gi¶n chØ lµ nh÷ng gãc l-în víi b¸n kÝnh thÝch hîp ®Ó khu«n kh«ng bÞ vì khi rót mÉu vµ vËt ®óc kh«ng bÞ nøt khi hîp kim ®óc kÕt tinh vµ ®«ng ®Æc trong khu«n. trong tr-êng hîp chiÒu dµy c¸c thµnh vËt ®óc kh¸c nhau nhiÒu th× ph¶i thiÕt kÕ phÇn chuyÓn tiÕp (b¶ng B2). 4. Sai lÖch cho phÐp vÒ kÝch th-íc, khèi l-îng cña vËt ®óc vµ l-îng d-: 4.1. sai lÖch vÒ kÝch th-íc vµ khèi l-îng: Khi chÕ t¹o vËt ®óc bao giê còng cã sù sai lÖch gi÷a kÝch th-íc, khèi l-îng danh nghÜa vµ thùc tÕ, sai lÖch nµy phô thuéc vµo d¹ng s¶n xuÊt, tr×nh ®é c«ng nh©n méc mÉu, lµm khu«n, lµm lâi vµ l¾p r¸p... - B¶ng B3 giíi thiÖu c¸c gi¸ trÞ sai lÖch cho phÐp vÒ kÝch th-íc ®èi víi vËt ®óc b»ng gang x¸m vµ b»ng thÐp. - B¶ng B4 – sai lÖch cho phÐp vÒ chiÒu dµy thµnh vµ g©n kh«ng gia c«ng cña vËt ®óc b»ng gang x¸m. - B¶ng B5 – sai lÖch cho phÐp vÒ khèi l-îng cña vËt ®óc b»ng gang x¸m. §Ó x¸c ®Þnh ®-îc sai lÖch vÒ kÝch th-íc vµ khèi l-îng vËt ®óc tr-íc hÕt cÇn x¸c ®Þnh ®-îc cÊp chÝnh x¸c vËt ®óc. Tuú theo ®é chÝnh x¸c yªu cÇu, tÊt c¶ c¸c vËt ®óc ®-îc chia ra lµm ba cÊp chÝnh x¸c. §é chÝnh x¸c cÊp I dïng cho s¶n xuÊt hµng lo¹t lín, sö dông mÉu kim lo¹i vµ m¸y ®Ó lµm khu«n ®óc. §é chÝnh x¸c cÊp II dïng cho s¶n xuÊt hµng lo¹t võa. §é chÝnh x¸c cÊp III lµ s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, lµm khu«n b»ng tay víi mÉu gç. Sè l-îng s¶n phÈm cÇn ®óc lµ th«ng sè quan träng ®Ó ®-a vµo ®ã mµ ®Þnh ra d¹ng s¶n xuÊt. Víi c¸c vËt ®óc cì nhá (khèi l-îng < 100 kg) vµ cì trung b×nh (khèi l-îng ®Õn 500 kg) sè l-îng cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt theo d¹ng s¶n xuÊt hµng lo¹t lín lµ trªn 1000 vËt ®óc, hµng lo¹t võa lµ tõ 100 ®Õn 1000 vËt ®óc, s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ lo¹t nhá lµ d-íi 100 vËt ®óc. Víi c¸c vËt ®óc cì lín (khèi l-îng trªn 500 kg) sè l-îng vËt ®óc cÇn thiÕt ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt theo c¸c lo¹i h×nh trªn cã thÓ lÊy gi¶m ®i 20  40 % so víi tr-êng hîp c¸c vËt ®óc trung b×nh vµ nhá. Trong c¸c b¶ng kÓ trªn giíi h¹n sai lÖch trªn cña vËt ®óc lµ ®é sai kh¸c gi÷a kÝch th-íc (hay khèi l-îng) cho phÐp lín nhÊt vµ kÝch th-íc (hay khèi l-îng) danh nghÜa trªn b¶n vÏ vµ ®-îc ghi b»ng dÊu (+). Giíi h¹n sai lÖch d-íi lµ ®é sai kh¸c gi÷a kÝch th-íc (khèi l-îng) danh nghÜa víi kÝch th-íc (khèi l-îng) cho phÐp bÐ nhÊt vµ ®-îc ghi b»ng dÊu (-). 4.2. l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ: L-îng d- gia c«ng c¬ khÝ lµ phÇn kim lo¹i ®Ó d«i ra trªn c¸c bÒ mÆt cña vËt ®óc ®Ó sau khi gia c«ng c¬ khÝ c¾t bá líp kim lo¹i nµy ®i sÏ nhËn ®-îc chi tiÕt m¸y cã ®é chÝnh x¸c kÝch th-íc vµ ®é bãng bÒ mÆt yªu cÇu. Khi chä gi¸ trÞ l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ cÇn c¨n cø vµo cÊp chÝnh x¸c cña vËt ®óc, vÞ trÝ bÒ mÆt cÇn ®Ó l-îng d- khi ®óc, ®é phøc t¹p cña lo¹i hîp kim ®óc. Ngoµi ra l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ ®-îc chän còng cÇn c¨n cø vµo lo¹i hîp kim ®óc, kÝch th-íc vËt ®óc, d¹ng s¶n xuÊt. Víi c¸c vËt ®óc b»ng gang x¸m, cã thÓ chän l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ theo b¶ng B6, trong ®ã cã ba nhãm l-îng d- víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau vµ 7
  8. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc trong mçi nhãm vËt ®óc l¹i ®-îc chia ra lo¹i ®¬n gi¶n vµ phøc t¹p. C¸c gi¸ trÞ l-îng d- trong b¶ng nµy ¸p dông ®èi víi c¸c mÆt d-íi vµ mÆt c¹nh cña vËt ®óc theo vÞ trÝ khi rãt. §èi víi c¸c mÆt trªn cña vËt ®óc nhãm 2 nªn lÊy l-îng d- theo nhãm 3, cßn ®èi víi mÆt trªn cña vËt ®óc thuéc nhãm 3 l-îng d- ®-îc tuú theo ph-¬ng ph¸p chÕ t¹o vËt ®óc nªn kh«ng ghi ë b¶ng. B¶ng 7 lµ gi¸ trÞ l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ quy ®Þnh theo tiªu chuÈn ViÖt Nam. L-îng d- gia c«ng c¬ khÝ c¸c lç l¾p ghÐp cña vËt ®óc b»ng gang x¸m nªu ë b¶ng B8. Khi gia c«ng c¸c lç cã chiÒu dµi gÊp n¨m lÇn ®-êng kÝnh th× l-îng d- ®èi víi nhãm 1 vµ 2 ®-îc x¸c ®Þnh t-¬ng øng theo nhãm 2 vµ 3, cßn l-îng d- ®èi víi nhãm 3 t¨ng lªn tuú theo ph-¬ng ph¸p ®óc. KÝch th-íc bÐ nhÊt cña nh÷ng lç kh«ng gia c«ng trong c¸c vËt ®óc gang chÕ t¹o b»ng c¸t, tÝnh b»ng mm nh- sau: ChiÒu dµy thµnh vËt ®óc 6  10 20  30 40  50 §-êng kÝnh lç ®óc 6  10 10  15 12 18 §èi víi vËt ®óc b»ng thÐp lÊy trÞ sè lín h¬n mét chót KÝch th-íc lín nhÊt cña lç gia c«ng b»ng c¸ch khoan vËt ®óc ®Æc, th-êng lÊy b»ng 20mm trong s¶n xuÊt lín , 30mm trong s¶n xuÊt hµng lo¹t võa, 40mm trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc. Khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ cÇn chó ý lµ nÕu l-îng d- gia c«ng qu¸ lín sÏ kh«ng cã lîi v× lµm t¨ng khèi l-îng vËt ®óc vµ t¨ng chi phÝ cho qu¸ tr×nh gia c«ng. Nh-ng nÕu l-îng d- gia c«ng qu¸ nhá còng kh«ng cã lîi v× cã thÓ t¨ng phÕ phÈm, lµm dao c¾t chãng bÞ mµi mßn do c¾t trùc tiÕp líp vá cøng bÒ mÆt vËt ®óc vµ th-êng lµm gi¶m 30  60 % tèc ®é c¾t gät, kÐo dµi thêi gian gia c«ng. 4.3. l-îng trõ co: C¸c b¶ng l-îng d- gia c«ng kÓ trªn kh«ng tÝnh ®Õn l-îng d- cÇn thiÕt ®Ó bï trõ cho sù biÕn d¹ng cña vËt ®óc, sù thay ®æi kÝch th-íc do vËt ®óc bÞ cong vªnh, còng nh- kh«ng tÝnh ®Õn sù co ngãt. Trong thùc tÕ khi kÕt tinh vµ lµm nguéi vËt ®óc bao giê còng bÞ co ngãt. B¶ng B9 tr×nh bµy nh÷ng trÞ sè cña ®é co theo chiÒu dµi cña c¸c hîp kim ®óc kh¸c nhau. C¸c trÞ sè nhá dïng cho c¸c vËt ®óc cã lâi lín, cã c¸c ô c¸t vµ c¸c phÇn lâi c¶n trë sù co, c¸c trÞ sè lín dïng cho c¸c vËt ®óc ®¬n gi¶n, co tù do. Khi chÕ t¹o c¸c vËt ®óc cã kÝch th-íc lín tõ c¸c hîp kim co nhiÒu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c l-îng co, v× nÕu sai sãt nhá trong ®¸nh gi¸ l-îng co còng cã thÓ g©y ra sai lÖch lín vÒ kÝch th-íc, sai lÖch lín nh- vËy kh«ng thÓ dån ®-îc trong giíi h¹n cña l-îng d- gia c«ng. Do ®ã cã thÓ ph¶i lo¹i bá vËt ®óc hoÆc ph¶i söa ch÷a rÊt tèn kÐm. Sai sè vÒ ®é co kh«ng chØ lµm thay ®æi c¸c kÝch th-íc dµi cña vËt ®óc mµ cßn lµm xª dÞch c¸c riªng biÖt so víi vÞ trÝ quy ®Þnh trªn b¶n vÏ, dÉn tíi kÕt qu¶ lµ sau khi gia c«ng vËt ®óc cã chiÒu dµy thµnh kh«ng ®Òu, c¸c lç khoan cã thÓ bÞ xª dÞch so víi c¸c vÊu ®Ó b¾t bu l«ng... L-îng co phô thuéc vµo lo¹i hîp kim, h×nh d¸ng vËt ®óc, chiÒu dµi vËt ®óc, chiÒu dµy thµnh kim lo¹i vµ ®é r¾n cña khu«n, nhiÖt ®é cña hîp kim rãt vµo. tuú theo h×nh d¸ng vËt ®óc, ®é co theo c¸c h-íng kh¸c nhau còng cã thÓ kh¸c nhau. 8
  9. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Nh-ng ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ ë b¶n vÏ mÉu ng-êi ta quy ®Þnh mét l-îng co ®èi víi toµn bé vËt ®óc. 4.4. l-îng d- c«ng nghÖ: L-îng d- c«ng nghÖ bao gßm l-îng d- khi ®óc c¸c lç, r·nh, chç hâm vµ c¸c phÇn rçng, l-îng d- do ®é nghiªng cña c¸c thµnh vËt ®óc sinh ra, l-îng d- ë chç c¾t ®Ëu ngãt, phÇn ®óc thªm ®Ó g¸ vËt ®óc lóc gia c«ng, g©n chèng nøt, l-îng d- bï cho sù co lÖch theo h-íng nµo ®Êy vµ bï cho vËt ®óc biÕn chèng. 4.4.1. l-îng d- c«ng nghÖ khi ®óc c¸c lç, r·nh, c¸c chç hâm vµ hèc: Nh÷ng lç nhá vÒ sau ph¶i gia c«ng th-êng kh«ng ®óc lç. ChØ trong tr-êng hîp c¸ biÖt khi thay c¸c lç ®óc b»ng c¸c lç khoan gùp khã kh¨n do h×nh d¸ng cña lç hay do vËt liÖu ®óc (vÝ dô trong c¸c vËt ®óc b»ng thÐp mangan ostenit), ng-êi ta míi ®óc c¸c lç nhá, ngay c¶ trong nh÷ng vËt ®óc kh¸ lín. CÇn ph¶i c©n nh¾c xem xÐt ®Ó chän ph-¬ng ¸n hoÆc ®óc ra c¸c r·nh lâm vµ hèc, hoÆc ®óc liÒn råi gia c«ng c¬ khÝ. L-îng d- c«ng nghÖ khi ®ã tuú theo h×nh d¸ng cña chi tiÕt, kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ nµo. nãi chung cã thÓ kh«ng ®óc c¸c lç, c¸c r·nh, lâm, hèc trong c¸c tr-êng hîp sau: - Khi kim lo¹i cÇn ph¶i ®iÒn ®Çy nh÷ng chç ®ã míi nhËn ®-îc nh÷ng vËt ®óc hoµn h¶o. - Khi nh÷ng lç, hâm ®óc thùc sù g©y phøc t¹p cho viÖc chÕ t¹o mÉu hoÆc viÖc lµm khu«n. - Khi ®iÒu kiÖn kü thuËt cho phÐp cã thÓ ®óc ®Çy, liÒn vµ gi÷ l¹i ë thµnh phÈm mµ kh«ng ph¶i c¾t bá ®Þ. - Khi viÖc c¾t gät ë nh÷ng chç ®ã kh«ng g©y khã kh¨n g× vµ kh«ng ®ßi hái nh÷ng chi phÝ lín. - Khi cÇn ®óc ®Çy c¸c lç, hèc ®Ó dÒ gia c«ng vËt ®óc sau nµy. 4.4.2. l-îng d- do ®é xiªn cña thµnh vËt ®óc sinh ra: ë c¸c mÆt mÉu vµ hép lâi song song víi h-íng rót mÉu ra khái khu«n cÇn ph¶i cã ®é xiªn ®Ó dÔ rót mÉu khi lµm khu«n. §iÒu ®ã t¹o ra ®é xiªn cña thµnh vËt ®óc sau khi ®óc. Khi thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc cã thÓ x¸c ®Þnh ®é xiªn theo b¶ng B10.    H×nh 5- §é xiªn trªn mÉu a) §é xiªn t¹o nªn do t¨ng chiÒu dµi thµnh vËt ®óc(“céng”; b) §é xiªn t¹o nªn do lµm nöa t¨ng nöa gi¶m chiÒu dµy thµnh vËt ®óc (“céng – trõ”); c) §é xiªn t¹o nªn do lµm gi¶m chiÒu dµy thµnh vËt ®óc (“trõ”) 9
  10. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Tuú theo tÝnh chÊt cña bÒ mÆt vËt ®óc (gia c«ng hay ®Ó th«) vµ c¸ch nèi ghÐp nã víi c¸c chi tiÕt kh¸c, ®ång thêi tuú thuéc vµo sai lÖch cho phÐp vÒ kÝch th-íc mµ cã thÓ t¹o dé xiªn theo c¸c c¸ch kh¸c nhau (H×nh 5). §èi víi c¸c mÆt kh«ng gia c«ng, ®é xiªn thµnh vËt ®óc th-êng ®-îc chän nh- sau: “Céng” khi chiÒu dµy cña thµnh bªn nhá h¬n 8 “Céng – trõ” khi chiÒu dµy cña thµnh bªn n»m trong kho¶ng 8  12 “Trõ” khi chiÒu dµy cña thµnh bªn lín h¬n 12 §èi víi c¸c mÆt gia c«ng, ®é xiªn “céng” ®-îc tÝnh thªm vµo l-îng d- gia c«ng quy chuÈn. §é xiªn trªn c¸c bé phËn cña mÉu ®Ó t¹o nªn nh÷ng ô c¸t trong khu«n hoÆc nh÷ng g©n máng cã thÓ t¨ng lªn 50  100 %, nh-ng kh«ng qu¸ 30 (xem b¶ng B11). 4.4.3. l-îng d- ë nh÷ng chç c¾t ®Ëu ngãt cña vËt ®óc: Víi c¸c vËt ®óc b»ng c¸c hîp kim cã ®é co lín (vÝ dô vËt ®óc thÐp) cÇn ph¶i ®Æt ®Ëu ngãt ®Ó bï ngãt cho vËt ®óc, phÇn ®Ëu ngãt sÏ ®-îc c¾t bá khái vËt ®óc sau khi ®óc. L-îng d- ë nh÷ng chç c¾t ®Ëu ngãt tuú thuéc chiÒu réng hoÆc ®-êng kÝnh cña ®Ëu ngãt ph¶i c¾t (xem b¶ng B12). NÕu ®iÒu kiÖn kü thuËt ghi trªn b¶n vÏ cho phÐp th× cã ®Ó mÆt kh«ng gia c«ng cña vËt ®óc ë ch©n ®Ëu ngãt dµy lªn hoÆc lâm xuèng mét Ýt. §èi víi c¸c mÆt cã gia c«ng l-îng d- chung lµ tæng c¸c gi¸ trÞ l-îng d- x¸c ®Þnh theo b¶ng trªn víi l-îng d- gia c«ng c¬ khÝ. 4.4.4. nh÷ng phÇn ®óc thªm ®Ó kÑp chÆt vËt ®óc khi gia c«ng, thanh gi»ng chèng biÕn d¹ng, c¸c g©n co ngãt: §Ó g¸ l¾p ®-îc thuËn lîi vµ v÷ng ch¾c khi gia c«ng c¬, trªn th©n vËt ®óc trong nhiÒu tr-êng hîp ®-îc ®óc thªm nh÷ng phÇn ®Ó g¸ kÑp vËt ®óc khi gia c«ng. Xem vÝ dô trªn h×nh vÏ H.6. H×nh 6- Dïng chuÈn tù t¹o a) Thªm vÊu1, 2, 3, 4 khi gia c«ng n¾p th©n ®éng c¬ m«t«; b) Thªm hai thµnh ngang M vµ N (vÏ b»ng nÐt liÒn m¶nh) khi gia c«ng vá hép vi sai cña «t« vËn t¶i Víi c¸c vËt ®óc cã kh¶ n¨ng bÞ biÕn d¹ng nhiÒu cÇn sö dông nh÷ng thanh gi»ng trªn kÕt cÊu vËt ®óc ®Ó tr¸nh cho vËt ®óc khái bÞ biÕn d¹ng trong thêi gian lµm nguéi, vËn chuyÓn vµ nhiÖt luyÖn (vÝ dô xem trªn c¸c h×nh vÏ H.7 vµ H.8). Nh÷ng thanh gi»ng nµy th-êng chØ ®-îc c¾t bá ®i sau khi chi tiÕt ®óc ®-îc chÕ t¹o 10
  11. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc xong. Trong mét sè tr-êng hîp ë nh÷ng vËt ®óc rÊt lín nh÷ng thanh gi»ng chØ ®-îc c¾t bá ®i sau khi l¾p r¸p. H×nh 7- C«n n¹p liÖu §é co t? to¸n 1,5% nh Thanh gi»ng H×nh 8- VËt ®óc thÐp- phÇn phÝa sau gÇu xóc Trªn kÕt cÊu vËt ®óc còng cã thÓ cãn cã nh÷ng g©n chèng nøt (xem vÝ dô trªn h×nh vÏ H.9) ®Ó ng¨n ngõa cho vËt ®óc kh«ng bÞ nøt trong thêi gian nguéi. G©n chèng nøt th-êng ®-îc dïng nhiÒu trong nh÷ng vËt ®óc b»ng thÐp. ChiÒu dµy t cña g©n b»ng 0,2  0,3 chiÒu dµy S cña thµnh vËt H×nh 9- G©n chèng nøt ®óc (nh-ng kh«ng ®-îc nhá h¬n 2,5  3 mm), trªn c¸c vËt ®óc b»ng thÐp 11
  12. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc chiÒu cao h cña g©n b»ng 1  2,5s, cßn chiÒu dµi l b»ng 4  5s. 4.4.5. l-îng d- ®Ó bï trõ vËt ®óc bÞ biÕn d¹ng vµ co theo mét sè h-íng sai lªch víi dù tÝnh: Cã thÓ thÊy râ vao trß cña l-îng d- ®Ó bï trõ cho sù biÕn d¹ng cña vËt ®óc qua mét sè vÝ dô sau: - Khi chÕ t¹o c¸c vËt ®óc cã bÝch ë c¸c ®Çu mót (xem h×nh vÏH.10a,b) th× sau khi gia c«ng mÆt bÝch th-êng cã chiÒu dµy nhá h¬n so víi b¶n vÏ. Nguyªn nh©n lµ do cã lùc c¶n lín cña khu«n ®óc gi÷a hai mÆt bÝch lµm gi¶m ®é co theo h-íng th¼ng gãc víi bÝch. V× thÕ khi gia c«ng c¬ khÝ ®Ó ®¶m b¶o kÝch th-íc kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mÆt bÝch phÇn kim lo¹i thõa ra ë mÆt ngoµi cña bichs sÏ bÞ c¾t ®i lµm cho chiÒu dµy cña bÝch nhá h¬n kÝch th-íc yªu cÇu theo b¶n vÏ. §Ó tr¸nh hiÖn t-îng nµy ta thªm líp l-îng d- t-¬ng øng a ë phÇn mÆt trong cña hai bÝch. Víi nh÷ng vËt ®óc nhá b»ng thÐp cã chiÒu dµi 100  200 mm l-îng d- a = 2  4 mm, ®èi víi nh÷ng vËt ®óc lín cã chiÒu dµi 1000  2000 mm, a = 6  8 mm. Khi chÕ t¹o c¸c vËt ®óc d¹ng th©n m¸y phÇn rçng bªn trong lµ do mét sè lâi lín t¹o nªn. do lâi c¶n co nªn ®-êng kÝnh D cña vËt ®óc sÏ lín h¬n so víi b¶n vÏ ®· quy ®Þnh, khã b¾t ®-îc bu l«ng S khi l¾p r¸p. §Ó tr¸nh ®iÒu nµy, trªn mÉu ë chç l¾p bu l«ng ng-êi ta khoÐt thªm vµo thµnh ngoµi vËt ®óc mét l-îng d- ©m C vµ ®Ó ®¶m b¶o chiÒu dµy thµnh vËt ®óc ng-êi ta gi¶m mét l-îng còng b»ng C ë ®-êng kÝnh cña hép lâi (xem h×nh vÏ H.10c) VÞ trÝ A VÞ trÝ B H×nh 10- L-îng d- c«ng nghÖ ®Ó bï trõ cho sù co kh«ng b×nh th-êng NÕu do lùc c¶n cña khu«n mµ sù co cña vËt ®óc theo h-íng th¼ng ®øng nhá h¬n so víi dù kiÕn th× ®Ó ®¶m b¶o kt H theo yªu cÇu cña b¶n vÏ cã thÓ ph¶i gi¶m bít chiÒu cao cña bÝch K vµ vÊu N, cã tr-êng hîp cßn khoÐt lÑm vµo bÒ mÆt phÝa d-íi cña thµnh vËt ®óc. §Ó tr¸nh ®iÒu ®ã ng-êi ta ®Ó mét l-îng d- “©m” –e trªn mÉu, ®ång thêi còng ®Ó mét l-îng d- “d-¬ng” +e trªn hép lâi 12
  13. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc 4.4.6. “l-îng d- ©m” trªn mÉu liªn quan víi mÆt r¸p khu«n vµ ®¸nh ®éng ®Ó rót mÉu ra khái khu«n: Do hai phÇn khu«n kh«ng ¸p s¸t nhau sau khi r¸p khu«n nªn chiÒu dµy cña thµnh n»m song song víi mÆt ph¼ng r¸p khu«n cã thÓ lín h¬n so víi kÝch th-íc ghi trªn b¶n vÏ. §Ó bï trõ cho viÖc thµnh vËt ®óc dµy lªn do ®¸nh ®éng khi rót mÉu ra hoÆc do khu«n bÞ ph×nh ng-êi ta th-êng lµm gi¶m bít c¸c kÝch th-íc t-¬ng øng ë mÉu mét l-îng nµo ®ã (xem b¶ng B12). “L-îng d- ©m” bï trõ cho thµnh vËt ®óc bÞ dµy thªm ë mÆt ph¼ng r¸p khu«n ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy c¸c sè liÖu trong b¶ng B12 nh©n víi hÖ sè 1,2 (khi lµm khu«n b»ng tay ë c¸c hßm khu«n) hoÆc nh©n víi hÖ sè 1,5 (khi lµm khu«n b»ng trªn nÒn). 5. ThiÕt kÕ lâi: 5.1. H×nh d¸ng cña lâi: H×nh d¸ng cña lâi vÒ c¬ b¶n t-¬ng øng víi h×nh d¸ng phÇn rçng trong vËt ®óc. Khi thiÕt kÔ c«ng nghÖ ®óc ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc h×nh d¸ng lâi, sè l-îng lâi t¹o nªn hèc rçng bªn trong vËt ®óc, mÆt tiÕp gi¸p gi÷a c¸c lâi vµ thiÕt kÕ hép lâi. Khi x¸c ®Þnh h×nh d¸ng lâi vµ sè l-îng lâi cÇn thiÕt ®Ó t¹o hèc rçng bªn trong vËt ®óc cÇn l-u ý mét sè vÊn ®Ò sau: - Sö dông nhiÒu lâi (chia lâi ra nhiÒu phÇn) sÏ lµm t¨ng sè l-îng c¸c bé phËn hîp thµnh khu«n, t¨ng sè l-îng hép lâi, ®å g¸ vµ d-ìng ®Ó chÕ chÕ t¹o lâi, t¨ng c¸c nguyªn c«ng ®Ó lµm vµ l¾p ghÐp lâi. §©y lµ ®iÒu kh«ng mong muèn cña ng-êi thiÕt kÕ còng nh- ng-êi s¶n xuÊt. - Nh-ng xÐt ë mÆt kh¸c viÖc ph©n chÝ lâi ra nhiÒu phÇn còng t¹o ra nh÷ng thuËn lîi, chñ yÕu lµ: + Lµm ®¬n gi¶n h×nh d¸ng c¸c lâi nªn chÕ t¹o hép lâi ®ì phøc t¹p. + Cã thÓ dïng mét lo¹i hép lâi ®Ó chÕ t¹o c¸c lâi t-¬ng tù nhau trªn c¬ së bæ sung thªm mét sè tÊm lãt thay ®æi ®-îc nªn gi¶m chi phÝ chÕ t¹o bé mÉu, cã thÓ ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ khi chuyÓn sang lµm khu«n trªn m¸y víi hép lâi kim lo¹i ngay c¶ khi loaÞ s¶n xuÊt kh«ng lín l¾m. + Cã thÓ t¹o ra c¸c mÆt ph¼ng ë c¸c lâi ®Ó ®Æt dÔ dµng vµ ch¾c ch¾n trªn c¸c tÊm sÊy cã h×nh d¸ng ®¬n gi¶n mµ kh«ng ph¶i dïng c¸c khay sÊy ®Þnh h×nh ®¾t tiÒn. §iÒu nµy rÊt quan träng víi nh÷ng lâi cã h×nh d¸ng phøc t¹p. + Cã thÓ dïng c¸c m¸y lµm lâi cì nhá, dông cô ®Ó quay (lËt) vµ vËn chuyÓn lâi ®¬n gi¶n vµ rót ng¾n ®-îc thêi gian sÊy lâi. + C¸c lâi cã kÝch th-íc (nhÊt lµ chiÒu cao) nhá sÏ Ýt bÞ biÕn d¹ng khi sÊy, ®¶m b¶o vËt ®óc chÝnh x¸c. Nh÷ng Ých lîi cña viÖc chän ph-¬ng ¸n ph©n chia lâi thµnh nhiÒu phÇn cã thÓ thÊy râ qua c¸c vÝ dô sau: - VÝ dô 1: §óc b¸nh xe thÐp ®Üa kÐp (xem h×nh vÏ H.11) NÕu dïng lâi d¹ng vßng liÒn khèi cã kÝch th-íc lín th× lâi sÏ yÕu, kh«ng thuËn tiÖn khi vËn chuyÓn vµ khi ®Æt vµo khu«n. V× thÕ thuËn lîi lµ nªn chia lâi lín thµnh nhiÒu m¶nh lâi nhá. Lâi 1 cã d¹ng h×nh cung, c¸c lâi 2 vµ 3 còng cã d¹ng h×nh cung chÕ t¹o riªng, sÊy xong th× ®-îc d¸n liÒn l¹i (chó ý cÇn dïng d-ìng kiÓm kiÓm tra ®é co khi r¸p khu«n vµo ruét). Lâi 4 t¹o lç ë gi÷a vËt ®óc vµ lâi phô 5 ®Ó t¹o ®-êng rãt xi ph«ng. 13
  14. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc H×nh 11- Khu«n ®óc b¸nh xe thÐp ®Üa kÐp; 1. Ruét d¹ng cung; 2,3. Ruét d¹ng cung chÕ t¹o riªng, sÊy xong d¸n liÒn, cÇn dïng d-ìng kiÓm ®é cao khi r¸p vµo ruét 1; 4. Ruét gi÷a; 5. Ruét phô ®Ó rãt xi ph«ng - VÝ dô 2: §óc b¸nh r¨ng lín lßng khu«n ghÐp toµn b»ng lâi (xem h×nh vÏ H.12). B¸nh r¨ng lín (H.12a) ®-îc ®óc khu«n ba hßm chÕ t¹o b»ng c¸ch ghÐp nhiÒu lâi (H.12b). Hßm d-íi ®-îc ®Çm chÆt vµ lµm ph¼ng mÆt tr-íc, trong ®ã bè trÝ 8 r·nh dÉn ngang. Sau ®ã l¾p ghÐp lâi theo tr×nh tù sau: - Lâi L1 ®Æt gi÷a, ®Ëu rãt qua trung t©m lâi, ®Æt trôc cã g¾n d-ìng kiÓm xuyªn qua t©m cña lâi nµy. - Dïng d-ìng kiÓm ®Æt 8 lâi L2 trïm lªn 8 r·nh dÉn ngang, mçi r·nh dÉn nµy cã ®Ëu dÉn th¼ng lªn ®óng vÞ trÝ cña ®Ëu ngãt. - §Æt 8 lâi L3 t¹o vµnh r¨ng sau khi kiÓm tra chÝnh x¸c, ®Çm chÆt c¸t ®Öm ë ngoµi ®Ó cè ®Þnh lâi víi hßm khu«n gi÷a. - §Æt 8 lâi L4. - §Æt 8 lâi L5 ®èi diÖn víi L2. - Rót trôc vµ ®Æt èng rãt vµo, sau ®ã ®Çm chÆt c¸t ë hßm trªn, t¹o ®Ëu ngãt. H×nh 12- §óc b¸nh r¨ng trong khu«n ghÐp toµn b»ng lâi 14
  15. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc Nh- vËy khi thiÕt kÕ h×nh d¹ng lâi cÇn xem xÐt c©n nh¾c ®Ó chän ph-¬ng ¸n cho hîp lý. Nªn chän ph-¬ng ¸n ph©n chia lâi thµnh nhiÒu phÇn khi ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: - Nh÷ng phÇn hîp thµnh cña lâi ph¶i ®¶m b¶o cã ®é bÒn cÇn thiÕt khi vËn chuyÓn còng nh- khi ®Æt lâi vµo khu«n, l¾p ghÐp v÷ng ch¾c trong khu«n, tho¸t h¬i dÔ dµng vµ an toµn, kh«ng qu¸ cao ®Ó lâi kh«ng bÞ biÕn d¹ng d-íi t¸c dông cña träng l-îng b¶n th©n, nªn thiÕt kÕ cã mÆt ph¼ng ®Ó ®Æt lâi n»m v÷ng ch¾c trong thêi gian sÊy. - MÆt ph©n lâi ph¶i chän sao cho hép lâi cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ gåm Ýt phÇn nhÊt ®Ó dÔ gi÷ hçn hîp lâi còng nh- dÔ ®Æt c¸c x-¬ng lâi vµ vËt lµm nguéi. - Kh«ng nªn ®Ó ®-êng tiÕp gi¸p gi÷a hai lâi n»m ë nh÷ng gãc l-în chuyÓn tiÕp tõ h×nh nµy sang h×nh kh¸c; nªn ph©n chia lâi theo tiÕt diÖn mµ biÕn d¹ng ë ®ã ®-îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c b»ng c¸c kÝch th-íc trªn b¶n vÏ. 5.2. ®Çu g¸c lâi vµ æ g¸c: 5.2.1. ®Æt lâi vµo khu«n: §é bÒn cña khu«n vµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó r¸p khu«n phÇn lín phô thuéc vµo ph-¬ng ph¸p ®Æt lâi vµo khu«n còng nh- kÕt cÊu cña ®Çu g¸c lâi vµ æ g¸c lâi. Lâi cÇn cã ®Çu tùa v÷ng ch¾c, kh«ng bÞ biÕn d¹ng hoÆc xª dÞch trong khu«n d-íi t¸c dông cña träng l-îng b¶n th©n còng nh- ¸p suÊt cña kim lo¹i láng. ViÖc ®Æt lâi vµo khu«n ph¶i dÔ dµng vµ thuËn tiÖn. Khi h¹ lâi vµo khu«n ng-êi thî lµm khu«n ph¶i quan s¸t ®-îc ®Çu g¸c lâi cã n»m ®óng vÞ trÝ trong æ g¸c lâi hay kh«ng. C¸c h×nh vÏ H.13 vµ H.14 tr×nh bµy c¸c kiÓz u ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi ®èi víi lâi ®Æt n»m ngang vµ th¼ng ®øng. G¸c hai ®Çu G¸c mét ®Çu H×nh 13 - KÕt cÊu cña ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi n»m ngang 15
  16. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc H×nh 14- KÕt cÊu ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi th¼ng ®øng Chó ý c¸c yªu cÇu nªu ra ë trªn ®èi víi viÖc ®Æt lâi vµo khu«n, khi thiÕt kÕ lâi vµ ®Çu g¸c lâi nªn chó ý tíi c¸c chØ dÉn sau: - CÇn tr¸nh thiÕt kÕ c¸c lâi (®Æt n»m ngang hoÆc th¼ng ®øng) cã chiÒu dµi qu¸ lín, võa cã ®é bÒn kÐm l¹i khã l¾p ®Æt v÷ng ch¾c trong khu«n. Trong tr-êng hîp b¾t buéc ph¶i dïng c¸c lâi dµi th× ph¶i t¨ng c-êng ®é æn ®Þnh v÷ng ch¾c cho lâi b»ng c¸ch ®ì lâi nhê ®Çu g¸c phô hay m· ®ì. Víi nh÷ng lâi ®Æt ®øng cã chiÒu cao lín h¬n ®-êng kÝnh 2,5 lÇn trë lªn th× th-êng ph¶i më réng ®Çu g¸c phÝa d-íi theo h×nh nÊm ng-îc (H.15). H×nh 15- Cè ®Þnh lâi trong khu«n: §Çu g¸c lâi ®-îc më réng ë phÝa H×nh 16- C¸c ph-¬ng ph¸p d-íi; phÇn trªn lâi ®-îc gi÷ chÆt b»ng cè ®Þnh lâi treo c¸c m· ®ì - Tr¸nh thiÕt kÕ lâi ph¶i treo ë c¸c phÇn trªn cña khu«n, nÕu cã thÓ ®-îc nªn thay thÕ nh÷ng lâi nµy b»ng nh÷ng lâi cã ®Çu g¸c më réng tùa lªn khu«n, v× r»ng treo lâi vµ cè ®Þnh lâi lªn hßm khu«n trªn lµ c«ng viÖc khã kh¨n vµ nÆng nhäc, tèn thêi gian gÊp tõ 3 ®Õn 6 lÇn so víi viÖc l¾p ®Æt lâi th«ng th-êng. Lâi treo th-êng ®-îc cè ®Þnh b»ng vÝt hay d©y thÐp (H.16a). H×nh 16
  17. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc H.16b lµ lâi cã ®Çu g¸c më réng, tùa vµo phÇn d-íi cña khu«n. Lo¹i nµy l¾p ®Æt dÔ dµng, Ýt tèn thêi gian h¬n. H.16c,d lµ lâi ®-îc l¾p tõ ngoµi vµo sau khi r¸p khu«n. Víi c¸ch ®Æt lâi nµy cÇn chó ý ®Ì lâi cÈn thËn ®Ò phßng lâi cã thÓ bÞ kim lo¹i láng rãt vµo khu«n ®Èy næi lªn. - Khi thiÕt kÕ lâi còng nªn tr¸nh nh÷ng lâi n»m ngang chØ g¸c mét ®Çu v× kÐm cøng v÷ng. NÕu b¾t buéc ph¶i dïng lo¹i lâi nh- vËy th× cÇn ph¶i cè ®Þnh chóng ®Ó lâi kh«ng xª dÞch d-íi t¸c dông cña träng l-îng b¶n th©n vµ ¸p suÊt cña kim lo¹i láng. Cã thÓ cè ®Þnh lâi theo c¸ch sau: dïng nöa khu«n trªn ®Ì chÆt lâi ®· ®-îc ®Æt trªn nöa khu«n d-íi; g¾n lâi lªn khu«n b»ng c¸c ®inh, mãc; ®ì lâi b»ng lâi phô hoÆc m· ®ì; t¨ng kÝch th-íc ®Çu g¸c ®Ó t¹o ®èi träng ®Æt träng t©m cña lâi r¬i vµo æ g¸c lâi ®Ó ruét kh«ng bÞ nghiªng ®æ (H.17a), lµm kho¸ h·m ®Ó cè ®Þnh vÞ trÝ lâi (H.17b), ghÐp hai lâi thµnh mét ®Ó cã chung ®Çu g¸c (H.17c). H×nh 17- Bè trÝ c¸c ®Çu g¸c H×nh 18-Cè ®Þnh lâi vµ ®Ó tr¸nh lâi bÞ nghiªng ®æ; tho¸t h¬i lâi 1, 3 qua lâi 2 ra a) §Çu g¸c cã ®èi träng; ngoµi; 4- Lâi phô b) §Çu g¸c cã khã h·m; c) Lâi chung ®Çu g¸c Trong tr-îng hîp lâi kh«ng n»m v÷ng trong æ g¸c lâi (H.15) hoÆc lâi cã thÓ bÞ næi lªn do t¸c dông cña ¸p suÊt kim lo¹i láng (H.18) th× nªn dïng con m· ®ì. V× m· ®ì lµm gi¶m tÝnh ®ång nhÊt cña kim lo¹i vµ ®é sÝt kÝn cña vËt ®óc nªn chØ dïng m· ®ì trong nh÷ng tr-êng hîp thËt cÇn thiÕt. §Ó cho c¸c m· ®ì kh«ng Ên lâm khu«n (do t¸c dông cña ¸p suÊt kim lo¹i láng vµ träng l-îng cña lâi – ®Æc biÖt lµ c¸c lâi lín), cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn sau ®©y: P < n.f.K ë ®©y: P- lùc t¸c dông lªn lâi [N] K- øng suÊt nÐn cho phÐp cña hçn hîp khu«n, lâi [N/cm2] f- diÖn tÝch bÒ mÆt cña m· ®ì [cm2] n- sè l-îng m· ®ì chÞu lùc t¸c dông. Víi khu«n t-¬i K = 2,5 N/cm2, cßn ®èi víi khu«n kh« K = 25 N/cm2. 17
  18. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc VËy ®èi víi khu«n t-¬i ®iÒu kiÖn trªn ®-îc viÕt lµ: P < 2,5 .n .f Tõ ®ã cã thÓ tÝnh ®-îc sè m· ®ì cÇn thiÕt: 0,4 P n f Trong tr-êng hîp kh«ng dïng m· ®ì mµ më réng ch©n ®Çu g¸c (H.19) th× ®iÒu kiÖn ®Ó cho lâi kh«ng bÞ kim lo¹i láng ®Èy næi lªn ®-îc biÓu thÞ H×nh 19- Më réng ®Çu b»ng ph-¬ng tr×nh c©n b»ng c¸c lùc t¸c dông lªn lâi g¸c ®Ó c©n b»ng víi nh- sau: lùc ®Èy næi lâi H.F1. + G = h.F2. Tõ ph-¬ng tr×nh nµy nÕu cho mét trÞ sè nµo ®ã (vÝ dô diÖn tÝch F2) th× cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc c¸c trÞ sè kh¸c (vÝ dô diÖn tÝch F1). Trong c«ng thøc trªn G lµ khèi l-îng cña lâi, cßn  lµ träng l-îng riªng cña kim lo¹i láng. Ngoµi c¸c chØ dÉn nªu trªn, khi thiÕt kÕ lâi cÇn chó ý ®¶m b¶o ®Æt lâi vµo æ g¸c lâi (do mÉu t¹o nªn), nªn tr¸nh tùa c¸c ®Çu g¸c cña lâi nµy vµo æ g¸c n»m trong lâi kh¸c, tr¸nh ®Æt vµi ba lâi vµo mét æ g¸c. Trong tr-êng hîp kh«ng tÝnh ®-îc nh÷ng ®iÒu ®ã th× ph¶i dù kiÕn tr-íc c¸ch kiÓm tra ®Æt lâi vµo khu«n. 5.2.2. h×nh d¸ng cña ®Çu g¸c lâi: H×nh d¸ng vµ kÝch th-íc cña ®Çu g¸c lâi ®-îc x¸c ®Þnh ph¶i ®¶m b¶o dÔ ®Æt lâi vµo khu«n, ng¨n ngõa s¶n xuÊt sù xª dÞch cña lâi trong æ g¸c theo h-íng th¼ng gãc víi trôc ®Çu g¸c, xª dÞch däc theo trôc hoÆc xoay quanh trôc. §Ó tr¸nh sù xª dÞch däc hoÆc quanh trôc cã thÓ dïng c¸c kiÓu “kho¸” lâi ®-îc giíi thiÖu trªn c¸c h×nh vÏ H.20 ®èi víi c¸c lâi ®Æt n»m ngang vµ H.21 ®èi víi c¸c lâi ®Æt th¼ng ®øng. H×nh 20- KÕt cÊu khãa ®èi víi c¸c ruét n»m ngang; a) Khãa vßng; b) Khãa cã mét mÆt v¸t; c) Khãa cã hai mÆt v¸t; d) Khãa h×nh thang; Khãa a vµ d ng¨n ruét xoay vµ xª dÞch theo trôc; Khãa b vµ c chØ ng¨n ruét xoay 18
  19. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc H×nh 21- KÕt cÊu khãa ®èi víi c¸c lâi th¼ng ®øng; a) Khãa kiÓu c¾t v¸t; b) Khãa më réng cã mét mÆt c¾t v¸t; c,d) Khãa cã r·nh chèt H×nh d¸ng vµ h×nh thøc ®Çu lâi còng ph¶i ®¶m b¶o kh«ng bÞt kÝn ®-êng th«ng h¬i, kh«ng lµm lón, háng bÒ mÆt ®Çu g¸c lâi vµ æ g¸c do ¸p lùc trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch bÒ mÆt cña æ g¸c vµ ®Çu g¸c lâi sinh rabëi träng l-îng cña lâi vµ ¸p suÊt cña chÊt láng v-ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp. 5.2.3. kÝch th-íc ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi, khe hë gi÷a chóng: - KÝch th-íc ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi ®-îc tr×nh bµy trong c¸c b¶ng B13 vµ B14. còng cã thÓ dïng sè liÖu ë c¸c b¶ng B15, B16, B17. Th«ng th-êng lÊy ®-êng kÝnh lµm th«ng sè c¬ b¶n ®èi víi c¸c ®Çu g¸c h×nh trô. C¸c lâi n»m ngang ®-îc chia lµm ba lo¹i: I. Lâi cã ®Çu g¸c d-íi II. Lâi kh«ng cã ®Çu g¸c d-íi III.Lâi cÇn ®Çu g¸c dµi (do lâi dµi hoÆc nÆng) (xem B13) C¸c lâi th¼ng ®øng ®-îc chia ra: I. Lâi cøng v÷ng, khi tû sè gi÷a chiÒu cao vµ ®-êng kÝnh b»ng 1 (xem B14) II. Lâi kh«ng v÷ng, khi tû sè lín h¬n 1. Nãi chung kh«ng nªn lÊy kÝch th-íc ®Çu g¸c lín v× lµm t¨ng träng l-îng cña lâi. - Khe hë gi÷a ®Çu g¸c lâi vµ æ g¸c cã ¶nh h-ëng lín ®Õn ®é chÝnh x¸c cña vËt ®óc. Khe hë cµng lín cµng dÔ l¾p r¸p lâi vµo khu«n nh-ng ®é chÝnh x¸c cña vËt ®óc cµng kÐm. Thùc ra trÞ sè khe hë lµ vÊn ®Ò phøc t¹p v× nã kh«ng chØ phô thuéc vµo kÝch th-íc ®Çu g¸c vµ æ g¸c lâi chän khi thiÕt kÕ ®óc mµ cßn chÞu ¶nh h-ëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nh-: biÕn d¹ng khu«n, lâi khi chÕ t¹o, sÊy vµ vËn chuyÓn... V× thÕ c¸c sè liÖu vÒ khe hë gi÷a ®Çu g¸c lâi vµ æ g¸c chän theo b¶ng B18 cã thÓ ®iÒu chØnh tuú theo hoµn c¶nh thùc tÕ ë mçi x-ëng s¶n xuÊt. 6. ThiÕt kÕ hÖ thèng rãt 6.1. Chän kiÓu hÖ thèng rãt vµ chØ dÉn kim lo¹i vµo khu«n HÖ thèng rãt dïng ®Ó dÉn kim lo¹i vµo khu«n. Yªu cÇu ®èi víi hÖ thèng rãt lµ ph¶i t¹o ®-îc dßng ch¶y ªm, ®ång ®Òu vµ liªn tôc, ®¶m b¶o ng¨n xØ vµ t¹p chÊt kh«ng ch¶y theo kim lo¹i vµo khu«n ®óc còng nh- cã kh¶ n¨ng cung cÊp kim lo¹i 19
  20. Bé m«n Kü ThuËt ChÕ T¹o M¸y H-íng dÉn thiÕt kÕ c«ng nghÖ ®óc láng cho vËt ®óc trong thêi gian kim lo¹i vËt ®óc ®«ng ®Æc. Ngoµi ra hÖ thèng rãt ph¶i cã khèi l-îng kh«ng qu¸ lín, chiÕm Ýt chç trong khu«n ®Ó cã thÓ tËn dông thÓ tÝch cña hßm khu«n. viÖc chän kiÓu vµ kÝch th-íc hÖ thèng rãt còng nh- chän chç dÉn kim lo¹i vµo khu«n cã ¶nh h-ëng nhiÒu tíi chÊt l-îng vµ gi¸ thµnh chÕ t¹o vËt ®óc nªn ®ßi hái c«ng viÖc ®ã ph¶i ®-îc xem xÐt, ph©n tÝch mét c¸ch cÈn thËn. 6.1.1. Chän kiÓu hÖ thèng rãt: Mçi vËt ®óc ®Òu cã ®Æc ®iÓm kÕt cÊu riªng vµ do ®ã ®ßi hái c¸ch thiÕt kÕ hÖ thèng rãt riªng vµ chän chç dÉn kim lo¹i vµo khu«n thÝch hîp. Khi chän kiÓu hÖ thèng rãt cã thÓ dùa vµo c¸c chØ dÉn sau: - KiÓu hÖ thèng rãt kim lo¹i vµo bªn h«ng (H.22) dïng trong tr-êng hîp ®óc c¸c vËt ®óc nhá hoÆc trung b×nh. KiÓu hÖ thèng rãt nµy cã -u ®iÓm lµ dÔ chÕ t¹o v× chóng n»m trªn mÆt r¸p khu«n, cã kh¶ n¨ng läc xØ kh¸ vµ ®iÒn ®Çy khu«n tèt cho phÐp nhËn ®-îc c¸c H×nh 22- Rãt vµo bªn vËt ®óc cã chÊt l-îng nªn ®-îc dïng h«ng vËt ®óc phæ biÕn. H×nh 23- S¬ ®å hÖ thèng rãt trªn xuèng; a) Rãt trùc tiÕp qua mét r·nh dÉn; b,c) Rãt qua vµi r·nh dÉn nhá; d) Rãt trªn xuèng cã dïng m¹ng läc; ®) Rãt trªn xuèng kiÓu m-a r¬i; e) Rãt trªn xuèng qua r·nh dÉn h×nh nªm; g) Rãt trªn xuèng dïng cèc nót. 1-Cèc rãt; 2- èng rãt; 3- VËt ®óc; 4- M¹ng läc; 5- R·nh läc xØ vßng; 6- §Ëu ngãt; 7- §Ëu h¬i; 8- Nót. - KiÓu hÖ thèng rãt kim lo¹i vµo khu«n ®óc tõ trªn xuèng (H.23) cã lîi lµ nhiÖt ®é phÇn vËt ®óc phÝa trªn cao h¬n c¸c phÇn nhiÖt ®é cßn l¹i, t¹o h-íng ®«ng thuËn lîi ®Ó bæ ngãt cho vËt ®óc, nhÊt lµ khi ®óc c¸c hîp kim cã ®é co lín. HÖ thèng rãt lo¹i nµy th-êng cã khèi l-îng bÐ h¬n c¸c kiÓu 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2