intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Hút thuốc lá thụ động và sức khỏe trẻ em

Chia sẻ: Bút Cam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
111
lượt xem 13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình trạng hút thuốc lá thụ động có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là sức khỏe trẻ em. Các triệu chứng và bệnh mà trẻ có thể gặp phải khi phải phơi nhiễm với khói thuốc lá bao gồm viêm tai giữa, viêm đường hô hấp dưới, các triệu chứng hô hấp như ho, khò khè, khó thở, nhiều đờm dãi, v.v... làm bệnh hen suyễn trở nên trầm trọng hơn, suy giảm chức năng phổi và gây ra hội chứng đột tử bất thường ở trẻ sơ sinh....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hút thuốc lá thụ động và sức khỏe trẻ em

  1. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Huùt thuoác laù thuï ñoäng vaø söùc khoûe treû em Leâ Thò Thanh Höông (*) Tình traïng huùt thuoác laù thuï ñoäng coù theå gaây ra nhöõng aûnh höôûng nghieâm troïng tôùi söùc khoûe coäng ñoàng, ñaëc bieät laø söùc khoûe treû em. Caùc trieäu chöùng vaø beänh maø treû coù theå gaëp phaûi khi phaûi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù bao goàm vieâm tai giöõa, vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi, caùc trieäu chöùng hoâ haáp nhö ho, khoø kheø, khoù thôû, nhieàu ñôøm daõi, v.v…, laøm beänh hen suyeãn trôû neân traàm troïng hôn, suy giaûm chöùc naêng phoåi vaø gaây ra hoäi chöùng ñoät töû baát thöôøng ôû treû sô sinh. Nhieàu nghieân cöùu treân theá giôùi ñaõ cho thaáy maëc duø vaán ñeà phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi thuoác laù ñaõ ñöôïc chuù yù trong thôøi gian gaàn ñaây, nhöng tæ leä treû em phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù vaãn khaù cao. Naêm 2010, Toå chöùc Y teá theá giôùi ñaõ öôùc tính coù khoaûng 700 trieäu treû em treân theá giôùi vaãn phaûi soáng trong baàu khoâng khí bò oâ nhieãm bôûi khoùi thuoác laù, vaø haøng naêm coù gaàn 170.000 treû em töû vong do caùc beänh lieân quan tôùi thuoác laù [59]. Baøi baùo naøy seõ giôùi thieäu veà thaønh phaàn cuûa khoùi thuoác laù, taùc haïi cuûa khoùi thuoác laù tôùi söùc khoûe treû em, thöïc traïng treû em phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi thuoác laù treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam, cuõng nhö nhöõng nghieân cöùu, chöông trình can thieäp ñaõ thöïc hieän nhaèm giaûm söï phôi nhieãm cuûa treû em vôùi khoùi thuoác laù ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû Vieät Nam. Töø khoùa: khoùi thuoác laù trong moâi tröôøng, phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi thuoác laù. Secondhand smoke and children's health Le Thi Thanh Huong (*) Secondhand smoke (SHS), also called environmental tobacco smoke (ETS), can cause detrimental health effects to community health, especially to children's health. Main symptoms and diseases caused by children's exposure to SHS include middle ear disease, lower respiratory tract infections, respiratory symptoms and the exacerbation of asthma, lung dysfunction and sudden infant death syndrome. Worldwide studies have shown that although the issue of SHS exposure has been given increased attention recently, the proportion of children exposed to SHS is still high. The World Health Organization (WHO) estimated that there were about 700 million children in the world who have to inhale the air polluted by tobacco smoke and approximately 170,000 deaths among children each year caused by tobacco-related diseases [59]. This article will introduce the definition and composition of SHS and will discuss its harmful effects to children's health, the situation of children's exposure to SHS worldwide and in Viet Nam and interventions to reduce children's exposure to SHS in Viet Nam. Keywords: secondhand smoke/ environmental tobacco smoke, involuntary exposure to secondhand smoke. Taùc giaû: (*) Ths. Leâ Thò Thanh Höông, Phoù tröôûng Boä moân Söùc khoûe moâi tröôøng, Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng, 138 Giaûng Voõ, Haø Noäi. Email: lth@hsph.edu.vn Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23) 11
  2. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 1. Ñaët vaán ñeà 2. Khaùi nieäm veà huùt thuoác laù thuï ñoäng vaø Huùt thuoác laù thuï ñoäng laø tình traïng ngöôøi khoâng thaønh phaàn cuûa khoùi thuoác laù huùt thuoác phaûi hít/ngöûi khoùi thuoác laù hoaëc khoùi Huùt thuoác thuï ñoäng hay khoùi thuoác laù/ thuoác laøo thuoác laøo coù trong moâi tröôøng vaø laøm taêng tæ leä maéc trong moâi tröôøng (sau ñaây goïi chung laø khoùi thuoác beänh vaø töû vong cuûa caùc beänh coù lieân quan tôùi khoùi laù) laø hoãn hôïp cuûa doøng khoùi phuï (sidestream thuoác laù trong coäng ñoàng nhöõng ngöôøi khoâng huùt smoke) - laø khoùi töø ñaàu maåu cuûa ñieáu thuoác hoaëc thuoác [10],[57]. Y vaên treân theá giôùi ñaõ cho thaáy huùt saûn phaåm thuoác laù ñang chaùy vaø doøng khoùi chính thuoác laù thuï ñoäng laø nguyeân nhaân gaây ra nhieàu beänh (mainstream smoke) - laø khoùi do ngöôøi huùt thuoác laù vaø trieäu chöùng ôû caû ngöôøi lôùn vaø treû em. Vieäc treû em vaø thuoác laøo phaû ra moâi tröôøng [10],[16],[17],[58]. phaûi phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi thuoác laù ñaõ trôû Khoùi thuoác laù laø hoãn hôïp cuûa raát nhieàu hoùa chaát thaønh moät vaán ñeà y teá coâng coäng (YTCC) ñaùng quan ñoäc haïi. Vaøo naêm 1992, Cô quan Baûo veä moâi tröôøng taâm. Nhöõng treû em phaûi soáng trong moâi tröôøng bò oâ Hoa Kyø (EPA) ñaõ xaùc ñònh trong khoùi thuoác laù coù nhieãm bôûi khoùi thuoác coù theå phaûi ñoái maët vôùi nhieàu hôn 4.000 hoùa chaát ñoäc haïi, trong ñoù coù khoaûng 250 nguy cô veà söùc khoûe, chaúng haïn vieâm tai giöõa, vieâm chaát coù theå gaây nhöõng aûnh höôûng nghieâm troïng tôùi ñöôøng hoâ haáp döôùi (chuû yeáu laø vieâm phoåi vaø vieâm söùc khoûe con ngöôøi, vaø khoaûng 50 chaát laø taùc nhaân pheá quaûn), laøm traàm troïng theâm caùc ca hen suyeãn gaây ung thö [22]. Tuy nhieân, naêm 2004, Cô quan vaø taêng taàn suaát xuaát hieän caùc côn hen, gaây ra caùc Nghieân cöùu quoác teá veà Ung thö (IARC) ghi nhaän trieäu chöùng veà ñöôøng hoâ haáp treân, suy giaûm chöùc raèng cho tôùi naêm 2000, coù tôùi 69 taùc nhaân gaây ung naêng phoåi vaø nguy cô ñoät töû baát thöôøng ôû treû sô sinh thö ñöôïc tìm thaáy trong thaønh phaàn cuûa khoùi thuoác [16],[22],[57],[58]. laù [28]. Naêm 2010, Boä Y teá Hoa Kyø chính thöùc khaúng ñònh coù tôùi hôn 7.000 hoùa chaát ñoäc haïi ñöôïc Taïi Vieät Nam, tình traïng huùt thuoác laù vaø thuoác tìm thaáy trong thaønh phaàn cuûa khoùi thuoác laù, trong laøo coøn khaù phoå bieán trong coäng ñoàng, ñaëc bieät laø ôû ñoù coù haøng traêm chaát gaây nguy haïi tôùi söùc khoûe con khu vöïc noâng thoân. Theo Ñieàu tra veà Tình hình söû ngöôøi vaø 69 chaát laø taùc nhaân gaây ung thö cho con duïng thuoác laù ôû ngöôøi tröôûng thaønh taïi Vieät Nam ngöôøi [18]. Khoâng coù möùc tieáp xuùc naøo vôùi khoùi naêm 2010, tæ leä ngöôøi töø 15 tuoåi trôû leân huùt thuoác laø thuoác laù ñöôïc cho laø an toaøn ñoái vôùi söùc khoûe cuûa 47,4% ôû nam giôùi vaø 1,4% ôû nöõ giôùi [39]. Vaán ñeà nhöõng ngöôøi khoâng huùt thuoác [18], [58]. huùt thuoác laù khoâng chæ döøng laïi ôû tæ leä huùt thuoác maø coøn lieân ñôùi tôùi tæ leä caùc hoä gia ñình coù baàu khoâng Doøng khoùi chính vaø doøng khoùi phuï khí bò oâ nhieãm bôûi khoùi thuoác cao. Theo Ñieàu tra Y Doøng khoùi phuï laø thaønh phaàn chuû yeáu cuûa khoùi teá quoác gia naêm 2002, maëc duø tæ leä huùt thuoác laù ôû thuoác laù, chieám khoaûng 85% thaønh phaàn cuûa khoùi phuï nöõ Vieät Nam raát thaáp, nhöng coù tôùi 63% hoä gia thuoác laù, 15% coøn laïi laø thaønh phaàn cuûa doøng khoùi ñình ôû Vieät Nam coù ít nhaát moät ngöôøi huùt thuoác chính [61]. Thaønh phaàn cuûa doøng khoùi chính chuû trong nhaø vaø coù tôùi 71,7% treû em döôùi 5 tuoåi soáng yeáu laø nicotine, carbon monoxide vaø caùc chaát haït. trong caùc gia ñình coù ngöôøi huùt thuoác [1]. Vaán ñeà Thaønh phaàn cuûa doøng khoùi phuï gaàn töông töï nhöng söùc khoûe cuûa treû em vaø cuûa ngöôøi khoâng huùt thuoác chöùa nhieàu taùc nhaân gaây ung thö hôn. Ngöôøi ta vaø taùc haïi cuûa khoùi thuoác laù trong moâi tröôøng ñaõ cuõng öôùc tính raèng doøng khoùi phuï coù ñoäc tính cao ñöôïc quan taâm trong vaøi naêm trôû laïi ñaây, ñaëc bieät töø hôn doøng khoùi chính. 1 gam caùc chaát haït trong doøng khi Vieät Nam gia nhaäp Coâng öôùc khung veà Kieåm khoùi phuï coù ñoäc tính cao hôn töø 3 ñeán 4 laàn so vôùi 1 gam caùc chaát haït trong doøng khoùi chính soaùt taùc haïi thuoác laù. [50],[58],[61]. Baùo caùo raø soaùt caùc nghieân cöùu veà Baøi baùo naøy trình baøy ñònh nghóa vaø thaønh phaàn taùc haïi cuûa khoùi thuoác laù do Boä Y teá Hoa Kyø thöïc cuûa khoùi thuoác laù, taùc haïi cuûa vieäc phôi nhieãm thuï hieän trong caùc naêm 2006, 2007 veà caùc nghieân cöùu ñoäng vôùi khoùi thuoác laù vaø söùc khoûe treû em, cuõng nhö ño löôøng caùc hôïp chaát coù trong doøng khoùi chính vaø ñöa ra nhöõng con soá thoáng keâ veà thöïc traïng phôi doøng khoùi phuï cho thaáy nhöõng hôïp chaát nhö nhieãm cuûa treû em vôùi khoùi thuoác laù ôû Vieät Nam vaø polyaromatic hydrocarbons (PAH) gaây ung thö coù treân theá giôùi vaø nhöõng chöông trình can thieäp ñaõ coù trong doøng khoùi phuï cao hôn gaáp 10 laàn trong doøng nhaèm laøm giaûm tình traïng phôi nhieãm cuûa treû em khoùi chính [16],[17]. Moät nghieân cöùu môùi ñöôïc vôùi khoùi thuoác laù taïi Vieät Nam. xuaát baûn gaàn ñaây cho thaáy thaønh phaàn chính cuûa 12 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23)
  3. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | doøng khoùi phuï laø PAH, caùc aldehydes bay hôi vaø ra nguy cô ñoät töû baát thöôøng ôû treû sô sinh carbon monoxide [15], trong khi moät nghieân cöùu [10],[16],[17],[41],[44],[56],[57],[58]. Ngoaøi ra, khaùc laïi cho raèng doøng khoùi chính chöùa caùc chaát khoùi thuoác laù coøn ñöôïc cho laø gaây ra caùc vaán ñeà veà daàu vaø chaát saùp vaø ñöôïc thaûi ra döôùi daïng caùc haït giaûm khaû naêng nhaän thöùc ôû treû, aûnh höôûng khoâng toát nhoû [51]. Doøng khoùi phuï khi môùi ñöôïc thaûi ra moâi ñeán khaû naêng phaùt trieån haønh vi cuûa treû vaø gaây ra tröôøng ít ñoäc haïi hôn so vôùi chính noù khi ñaõ toàn taïi caùc daïng ung thö ôû treû em, v.v… Tuy nhieân, hieän trong moâi tröôøng töø 1,5 ñeán 2 giôø [51]. chöa ñuû baèng chöùng khoa hoïc roõ raøng ñeå chöùng Theo EPA, caùc hôïp chaát gaây ung thö coù trong minh coù moái quan heä nhaân quaû giöõa vieäc phôi nhieãm doøng khoùi phuï cuõng gaàn töông töï nhö caùc hôïp chaát vôùi khoùi thuoác laù vaø caùc vaán ñeà naøy ôû treû em coù trong doøng khoùi chính. Tuy nhieân, khi phaân tích [16],[17]. Do vaäy, trong phaïm vi baøi baùo naøy, chuùng thaønh phaàn cuûa caùc hôïp chaát hoùa hoïc trong doøng toâi chæ giôùi thieäu nhöõng vaán ñeà söùc khoûe ôû treû em khoùi phuï vaø doøng khoùi chính, EPA cuõng phaùt hieän ñaõ ñöôïc chöùng minh laø haäu quaû cuûa vieäc phôi nhieãm ra raèng trong thaønh phaàn cuûa doøng khoùi phuï coù 5 taùc vôùi khoùi thuoác laù. nhaân gaây ung thö cho con ngöôøi, 9 hôïp chaát coù theå 3.1. Vieâm tai giöõa gaây ung thö cho con ngöôøi vaø 3 chaát gaây ung thö cho Hieän coù ñuû baèng chöùng khoa hoïc ñeå chöùng minh ñoäng vaät cuõng nhö moät soá taùc nhaân ñoäc haïi khaùc coù moái lieân quan giöõa vieäc phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác haøm löôïng cao hôn trong doøng khoùi chính [22]. laù töø boá meï vaø nhöõng ngöôøi xung quanh vaø beänh Ngoaøi ra, caùc nhaø nghieân cöùu coøn phaùt hieän caùc chaát vieâm tai giöõa ôû treû em. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ baét ñaàu tröø saâu chöùa ni-tô trong doøng khoùi phuï vaø doøng khoùi chuù troïng tôùi vieäc nghieân cöùu veà moái quan heä nhaân chính, ñoù laø flumetralin, pendimenthalin vaø quaû cuûa vieäc phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong trifluralin. Taát caû 3 chaát tröø saâu naøy ñöôïc khaúng nhaø vaø nguy cô maéc vieâm tai giöõa vaø vieâm tai giöõa ñònh laø nguy haïi tôùi söùc khoûe con ngöôøi vaø coù theå laø coù muû töø ñaàu thaäp nieân 80 cuûa theá kyû 20 [32]. Trong nhöõng taùc nhaân gaây ung thö cho con ngöôøi [15]. Moät nghieân cöùu naøy, caùc taùc giaû ñaõ phaùt hieän ra moái lieân soá chaát nitrosamines ñaëc thuø coù trong khoùi thuoác laù, quan giöõa phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù do boá meï chaúng haïn nhö N-nitrosonornicotine (NNN) and 4- huùt vaø nguy cô maéc vieâm tai giöõa vaø vieâm tai giöõa (methylnitrosamino)-1-(3-pyridyl)-1-butanone coù muû ôû treû. Ñaàu nhöõng naêm 1990, qua raø soaùt caùc (NNK) gaây ung thö aùc tính. Nhöõng hôïp chaát naøy chæ nghieân cöùu, EPA ñaõ khaúng ñònh coù moái quan heä coù theå tìm thaáy trong caùc saûn phaåm cuûa thuoác laù vì nhaân quaû giöõa phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù vaø caùc chuùng lieân quan tôùi nicotine vaø caùc hôïp chaát beänh vieâm nhieãm ôû tai, muõi vaø hoïng cuûa treû [22]. alkaloids thuoác laù [15]. Trong caùc xeùt nghieäm taïi Cuoái nhöõng naêm 1990s, döïa treân 692 baøi baùo ñaõ phoøng thí nghieäm cuûa mình, Hetch ñaõ chöùng minh ñöôïc xuaát baûn, 45 nghieân cöùu raø soaùt ñaõ ñöôïc thöïc raèng NNN gaây caùc khoái u trong thöïc quaûn vaø hieän veà vieâm tai giöõa caáp tính, vieâm tai giöõa taùi khoang muõi cuûa chuoät, trong khi NNK hoã trôï quaù dieãn, vieâm tai giöõa coù muû, v.v… ñöôïc thöïc hieän. Döïa trình phaùt trieån caùc khoái u trong phoåi cuûa moät soá loaøi treân 45 nghieân cöùu raø soaùt naøy, Strachan vaø Cook gaëm nhaám chaúng haïn nhö chuoät nhaét vaø chuoät ñoàng ñaõ thöïc hieän moät nghieân cöùu raø soaùt heä thoáng vaø keát [26]. Döïa treân keát quaû raø soaùt töø 30 nghieân cöùu khaùc luaän raèng vieäc huùt thuoác laù cuûa boá meï coù moái quan nhau taïi 8 nöôùc vaø nhieàu nghieân cöùu khaùc, EPA keát heä nhaân quaû vôùi beänh vieâm tai giöõa ôû treû em, caû luaän raèng khoùi thuoác laù ñöôïc coi laø taùc nhaân gaây ung maõn vaø caáp tính [53]. Döïa treân 40 nghieân cöùu vôùi thö nhoùm A cho con ngöôøi [22]. caùc thieát keá nghieân cöùu khaùc nhau, Toå chöùc Y teá theá giôùi ñaõ keát luaän raèng vieäc phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác 3. Taùc haïi cuûa phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi laù laø nguyeân nhaân gaây ra beänh vieâm tai giöõa maõn khoùi thuoác laù ñoái vôùi söùc khoûe treû em tính vaø caáp tính ôû treû em [57]. Keát luaän naøy moät laàn Caùc aûnh höôûng coù haïi cuûa vieäc phôi nhieãm thuï nöõa ñöôïc khaúng ñònh laïi trong caùc baùo caùo cuûa Boä ñoäng vôùi khoùi thuoác laù tôùi söùc khoûe treû em bao goàm Y teá Hoa Kyø [16],[17]. vieâm tai giöõa, vieâm nhieãm ñöôøng hoâ haáp döôùi (chuû yeáu laø vieâm phoåi vaø vieâm pheá quaûn), caùc trieäu 3.2. Vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi chöùng cuûa ñöôøng hoâ haáp treân nhö ho, khoø kheø, nhieàu Vieäc nghieân cöùu tìm moái quan heä nhaân quaû giöõa ñôøm daõi, khoù thôû, v.v…, laøm caùc ca hen suyeãn trôû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù vaø vieâm nhieãm ñöôøng neân traàm troïng hôn, suy giaûm chöùc naêng phoåi vaø gaây hoâ haáp döôùi ôû treû em - maø chuû yeáu laø vieâm phoåi vaø Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23) 13
  4. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | vieâm pheá quaûn, ñaëc bieät laø trong giai ñoaïn treû döôùi thuoác laù cuûa ngöôøi meï laø moät yeáu toá nguy cô cuûa moät tuoåi vaø treû nhoû ñaõ ñöôïc nhieàu nhaø khoa hoïc thöïc trieäu chöùng thôû khoø kheø; vaø moät soá yeáu toá moâi hieän trong nhieàu thaäp kyû trôû laïi ñaây vaø ñaõ ñöôïc tröôøng, trong ñoù coù khoùi thuoác laù trong nhaø coù lieân nhieàu toå chöùc coù uy tín ghi nhaän [16],[22],[41],[44]. quan tôùi caùc trieäu chöùng veà ñöôøng hoâ haáp trong Caùc nghieân cöùu khaùc nhau ñaõ chöùng minh raèng aûnh quaàn theå nhöõng treû ñöôïc nghieân cöùu [29]. Moät höôûng cuûa phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi thuoác laù tôùi nghieân cöùu khaùc ôû Ñaøi Loan cho thaáy treû em phôi ñöôøng hoâ haáp ôû treû seõ traàm troïng nhaát trong hai naêm nhieãm vôùi khoùi thuoác laù ñoái maët vôùi nguy cô maéc ñaàu tieân cuûa cuoäc ñôøi [24],[27],[34],[35], vaø vieäc hen suyeãn caáp tính vaø thôû khoø kheø cao hôn, vaø vieäc treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong nhöõng naêm huùt thuoác laù cuûa cha meï gaây ra nguy cô maéc nhöõng ñaàu ñôøi seõ laøm taêng nguy cô maéc caùc beänh traàm trieäu chöùng naøy cao hôn [54]. Trong khi ñoù, taïi Italy, troïng veà ñöôøng hoâ haáp sau naøy [34]. Moät nghieân cöùu moät nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân 4.122 treû em ôû beänh chöùng ôû Thoå Nhó Kyø veà nhöõng aûnh höôûng coù 29 tröôøng tieåu hoïc trong naêm hoïc 2004-2005 cho haïi cuûa vieäc huùt thuoác laù thuï ñoäng vôùi vieäc maéc caùc thaáy tæ leä maéc trieäu chöùng khoù thôû vaø taùi xuaát hieän beänh vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi ôû treû em töø 2 ñeán 12 caùc côn hen ôû nhöõng treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác tuoåi trong thôøi gian thaùng 10/2003 tôùi thaùng 3/2004 laù töø boá meï taïi nhaø cao gaàn gaáp ñoâi so vôùi nhoùm cho thaáy nhöõng treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù coù khoâng phôi nhieãm [45]. Nhieàu nghieân cöùu ñöôïc thöïc nguy cô maéc caùc beänh vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi cao hieän ôû caùc thôøi gian vaø ñòa ñieåm khaùc nhau cuõng cho hôn gaàn 5 laàn so vôùi nhoùm treû khoâng phôi nhieãm (p thaáy moái lieân heä roõ raøng giöõa vieäc phôi nhieãm vôùi = 0,000, OR = 4,72, 95%CI = 2,62 - 8,52) [30]. khoùi thuoác laù cuûa treû em vaø söï xuaát hieän caùc trieäu Nhöõng treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù do meï huùt chöùng ho, nhieàu ñôøm daõi, khoù thôû vaø taêng möùc ñoä coù nguy cô maéc caùc beänh vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi traàm troïng cuûa caùc côn hen cao hôn 60%, trong khi nhöõng treû phôi nhieãm vôùi [13],[20],[23],[46],[52],[55]. khoùi thuoác laù töø nhöõng thaønh vieân khaùc trong gia 3.4. Suy giaûm chöùc naêng phoåi ñình coù nguy cô maéc cao hôn 50% [8]. Moät soá chæ soá nhö dung tích thôû ra toái ña trong Trong caùc baùo caùo naêm 2006 vaø 2007, Boä Y teá moät laàn thôû (FVC), dung tích khí thôû ra gaéng söùc Hoa Kyø ñaõ khaúng ñònh coù ñuû baèng chöùng khoa hoïc trong moät giaây ñaàu tieân (FEV1) thöôøng ñöôïc söû chöùng minh moái quan heä nhaân quaû giöõa vieäc treû bò duïng ñeå ño löôøng chöùc naêng phoåi (EPA 1992; phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong gia ñình vaø caùc DHHS 2006). Boä Y teá Hoa Kyø keát luaän raèng phôi beänh ñöôøng hoâ haáp döôùi, ñaëc bieät laø vôùi treû nhoû, vaø nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong thôøi kyø baøo thai do nguy cô maéc caùc beänh vieâm ñöôøng hoâ haáp döôùi ôû treû ngöôøi meï mang thai huùt thuoác laø moät nguyeân nhaân cao nhaát khi treû phaûi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù laøm suy giaûm chöùc naêng phoåi ôû treû, tuy nhieân, vieäc töø ngöôøi meï [16],[17]. phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù sau khi sinh cuõng laø moät nguyeân nhaân quan troïng daãn tôùi suy giaûm chöùc 3.3. Caùc trieäu chöùng cuûa ñöôøng hoâ haáp treân naêng phoåi ôû treû em [16],[17]. vaø dieãn bieán xaáu cuûa caùc ca hen suyeãn Nhieàu nghieân cöùu khaùc cuõng cho keát quaû töông Phaàn naøy taäp trung vaøo moät soá trieäu chöùng chính töï. Taïi Hy Laïp, khi nghieân cöùu treân quaàn theå gaàn cuûa ñöôøng hoâ haáp treân bao goàm: ho, nhieàu ñôøm daõi, 600 treû em töø 5 ñeán 14 tuoåi, caùc taùc giaû ñaõ cho thaáy thôû khoø kheø, khoù thôû vaø dieãn bieán xaáu ñi cuûa caùc ca nhöõng treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù coù chöùc hen suyeãn ôû nhöõng treû phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù. naêng phoåi keùm hôn, cuï theå laø coù FEV1 giaûm hôn so Döïa treân keát quaû raø soaùt raát nhieàu nghieân cöùu vaø baøi vôùi nhöõng treû khoâng phôi nhieãm. Rinne vaø coäng söï baùo, Boä Y teá Hoa Kyø khaúng ñònh coù moái lieân heä cuõng tìm ñöôïc moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ nhaân quaû giöõa vieäc huùt thuoác cuûa boá meï vôùi moät soá giöõa vieäc treû em phaûi phôi nhieãm vôùi khí ga vaø caùc trieäu chöùng hoâ haáp ôû treû em tuoåi hoïc ñöôøng (chaúng khoùi töø nhieân lieäu ñun naáu vaø khoùi thuoác laù vôùi suy haïn nhö ho, nhieàu ñôøm daõi, thôû khoø kheø, khoù thôû, giaûm caùc chæ soá FVC vaø FEV1 [48]. vaø dieãn bieán xaáu cuûa caùc ca hen suyeãn) [16],[17]. Nhieàu nghieân cöùu môùi ñöôïc thöïc hieän gaàn ñaây 3.5. Hoäi chöùng ñoät töû baát thöôøng ôû treû sô cuõng cho keát quaû töông töï. Moät nghieân cöùu ñöôïc sinh thöïc hieän taïi Ba Lan trong quaàn theå 1.100 treû trong Hoäi chöùng ñoät töû baát thöôøng ôû treû sô sinh (SIDS) ñoä tuoåi 13-15 cho thaáy vieäc treû phôi nhieãm vôùi khoùi ñöôïc ñònh nghóa laø "nhöõng ca töû vong baát thöôøng vaø 14 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23)
  5. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | khoâng roõ nguyeân nhaân ôû treû döôùi moät tuoåi" [25]. (xaáp xæ 700 trieäu treû) phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù. Nhöõng naïn nhaân cuûa SIDS thöôøng laø khoûe maïnh Haøng naêm, coù khoaûng gaàn 170.000 treû em treân theá tröôùc khi cheát, vaø lyù do daãn tôùi SIDS cho ñeán nay giôùi cheát vì caùc beänh do khoùi thuoác laù gaây neân [58]. vaãn chöa giaûi thích ñöôïc qua caùc baèng chöùng laâm Treû em coù theå phaûi phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi khoùi saøng hay qua khaùm nghieäm töû thi [25],[40]. Toå chöùc thuoác laù trong raát nhieàu moâi tröôøng khaùc nhau, Y teá theá giôùi vaø Boä Y teá Hoa Kyø ñaõ khaúng ñònh söï nhöng moâi tröôøng chính maø treû phaûi tieáp xuùc vôùi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong thôøi kyø baøo thai khoùi thuoác laù laø taïi caùc hoä gia ñình. Taïi nhaø, treû vaø sau khi sinh laø moät nguyeân nhaân daãn tôùi nguy cô phaûi hít ngöûi khoùi thuoác töø boá meï hoaëc töø nhöõng SIDS [16],[17],[57],[59]. Raát nhieàu nghieân cöùu ngöôøi khaùc soáng trong gia ñình cuûa mình [58]. khaùc cuõng cho keát quaû töông töï. Nghieân cöùu ñöôïc Caùc nghieân cöùu treân theá giôùi cho thaáy tæ leä treû thöïc hieän ôû Coäng hoøa AÛ raäp Syria cho thaáy coù moái phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù treân theá giôùi töông ñoái lieân quan roõ raøng giöõa SIDS ôû treû vaø vieäc phôi cao. Theo öôùc tính cuûa Boä Y teá Hoa Kyø, khoaûng gaàn nhieãm cuûa treû vôùi khoùi thuoác laù töø boá meï [37]. 60% treû em töø 3 ñeán 11 tuoåi ôû Myõ phaûi phôi nhieãm Dybing vaø Sanner trong baùo caùo raø soaùt cuûa mình vôùi khoùi thuoác laù [17]. Tuy nhieân, moät nghieân cöùu cuõng khaúng ñònh vieäc phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù khaùc cuõng thöïc hieän ôû Hoa Kyø cho thaáy tæ leä treû em tröôùc vaø sau khi sinh ñoùng goùp phaàn lôùn vaøo nguy ôû Myõ phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù dao ñoäng töø 35- cô SIDS ôû treû nhoû [21]. Hawamdeh vaø coäng söï khi 80%, phuï thuoäc vaøo phöông phaùp ño löôøng vaø quaàn nghieân cöùu vaø raø soaùt caùc baøi baùo, caùc baùo caùo khoa theå nghieân cöùu [33]. Taïi Ñaøi Loan, tæ leä naøy ñöôïc hoïc vaø caùc taøi lieäu khaùc veà aûnh höôûng cuûa huùt thuoác öôùc tính laø 50% [36]. Vieäc phôi nhieãm cuûa treû vôùi laù thuï ñoäng tôùi söùc khoûe treû em cuõng keát luaän raèng khoùi thuoác laù thöôøng coù lieân quan tôùi möùc thu nhaäp phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong thôøi kyø baøo thai cuûa gia ñình vaø trình ñoä vaên hoùa cuûa boá meï. Nhöõng vaø sau sinh laø moät yeáu toá nguy cô raát quan troïng cuûa treû soáng trong nhöõng gia ñình coù thu nhaäp thaáp vaø SIDS ôû treû nhoû [25]. Moät nghieân cöùu khaùc ñöôïc thöïc boá meï coù trình ñoä vaên hoùa thaáp thöôøng coù tæ leä phôi hieän ôû Ba Lan vaø moät soá nôi khaùc treân theá giôùi cuõng nhieãm cao hôn [12],[31],[47]. Tæ leä treû em soáng cho keát quaû töông töï [19],[27],[62]. Cô quan baûo veä trong caùc caên hoä ôû caùc khu chung cö phaûi phôi moâi tröôøng California cuõng khaúng ñònh coù tôùi 10% nhieãm vôùi khoùi thuoác laù raát cao, tôùi 73% [60]. caùc ca töû vong do SIDS ñöôïc quy cho laø do phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù [44]. 4.2. Thöïc traïng phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù cuûa treû em ôû Vieät Nam 4.Thöïc traïng phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi Vieät Nam tham gia kyù Coâng öôùc khung veà Kieåm khoùi thuoác laù ôû treû em soaùt taùc haïi thuoác laù (FCTC) vaøo ngaøy 8/8/2003 vaø pheâ duyeät FCTC vaøo ngaøy 17/12/2004. Keå töø ñoù, 4.1. Thöïc traïng phôi nhieãm thuï ñoäng vôùi Chính phuû Vieät Nam ñaõ thöïc hieän raát nhieàu noã löïc khoùi thuoác laù cuûa treû em treân theá giôùi ñeå phoøng choáng taùc haïi thuoác laù vaø huùt thuoác laù thuï Maëc duø ñaõ coù caùc baèng chöùng khoa hoïc roõ raøng ñoäng. Maëc duø ñaõ ñöôïc caûi thieän, nhöng tæ leä treû em veà taùc haïi cuûa khoùi thuoác laù vôùi söùc khoûe treû em, phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù vaãn coøn töông ñoái cao, nhöng tæ leä treû em treân theá giôùi phaûi phôi nhieãm vôùi ñaëc bieät laø ôû vuøng noâng thoân. khoùi thuoác laù vaãn coøn khaù phoå bieán, ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø keùm phaùt trieån, nôi coù Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 21, tæ leä treû nhöõng quy ñònh loûng leûo veà huùt thuoác laù trong nhaø. phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù ôû Vieät Nam khaù cao. Trung taâm Phoøng ngöøa vaø Kieåm soaùt Beänh taät öôùc Theo baùo caùo Ñieàu tra Y teá quoác gia naêm 2002, tæ tính coù khoaûng 43% treû em töø 13-15 tuoåi treân toaøn leä treû döôùi 5 tuoåi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù laø theá giôùi phaûi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù haøng 71,7% [1]. Moät nghieân cöùu khaùc chuù troïng tôùi ñoái ngaøy [9]. Moät nghieân cöùu môùi ñöôïc xuaát baûn trong töôïng treû em 13-15 tuoåi, tæ leä phôi nhieãm cuûa nhoùm naêm 2011 ñöôïc thöïc hieän döïa treân soá lieäu veà tình naøy vôùi khoùi thuoác laù taïi nhaø dao ñoäng töø 52-65%, traïng phôi nhieãm vôùi treû em treân theá giôùi ôû 192 trong khi tæ leä phôi nhieãm cuûa caùc em vôùi khoùi thuoác nöôùc cho thaáy coù khoaûng 40% treû em treân theá giôùi laù taïi caùc nôi coâng coäng töø 86-90% [4]. phaûi phôi nhieãm vôùi khoùi thuoác laù trong naêm 2004 Sau khi pheâ duyeät Coâng öôùc khung, tình traïng [43]. Trong khi ñoù, theo thoáng keâ cuûa Toå chöùc Y teá phôi nhieãm cuûa treû vôùi khoùi thuoác laù coù veû ñöôïc caûi theá giôùi, khoaûng moät nöûa soá treû em treân theá giôùi thieän. Moät nghieân cöùu beänh chöùng ñöôïc thöïc hieän Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23) 15
  6. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | taïi Baéc Giang naêm 2007 cho thaáy tæ leä treû döôùi 6 47,7% xuoáng coøn 11,4% (p
  7. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Taøi lieäu tham khaûo 12. Constant, C., I. Sampaio, et al. (2011). "Environmental tobacco smoke (ETS) exposure and respiratory morbidity in school age children." Rev Port Pneumol 17(1): 20-26. Tieáng Vieät 13. Cook, D. G. and D. P. Strachan (1997). "Health effects 1. Boä Y teá (2003). Ñieàu tra Y teá quoác gia 2002. Haø Noäi, Boä of passive smoking. 3. Parental smoking and prevalence of Y teá. respiratory symptoms and asthma in school age children." 2. Buøi Thu Trang, Phaïm Thò Caåm Haø, et al. (2006). Xaây Thorax 52(12): 1081-1094. döïng moâ hình can thieäp "Ngoâi nhaø khoâng khoùi thuoác" taïi xaõ 14. Daher, N., R. Saleh, et al. (2010). "Comparison of Chi Laêng Nam, huyeän Thanh Mieän, tænh Haûi Döông. Haø Noäi, carcinogen, carbon monoxide, and ultrafine particle Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. Baøi taäp thöïc ñòa coäng ñoàng emissions from narghile waterpipe and cigarette smoking: 2: 75. Sidestream smoke measurements and assessment of 3. Leâ Thò Thanh Höông, Leâ Vuõ Anh, et al. (2011). "Nghieân second-hand smoke emission factors." Atmos Environ cöùu thaêm doø tính khaû thi cuûa chöông trình can thieäp "Treû em 44(1): 8-14. noùi khoâng vôùi huùt thuoác thuï ñoäng"." Taïp chí Y teá coâng coäng 15. Dane, A. J., C. D. Havey, et al. (2006). "The detection 21: 24-31. of nitro pesticides in mainstream and sidestream cigarette 4. Lyù Ngoïc Kính, Phan Thò Haûi, et al. (2004). "Tình hình söû smoke using electron monochromator-mass spectrometry." duïng thuoác laù trong hoïc sinh tuoåi 13-15 taïi 5 tænh, thaønh phoá Anal. Chem. 78(10): 3227 - 3233. Vieät Nam." Taïp chí Y hoïc thöïc haønh 533: 29-38. 16. DHHS (2006). The health consequences of involuntary 5. Nguyeãn Khaéc Haûi, Ñaëng Anh Ngoïc, et al. (2006). "Hieäu exposure to tobacco smoke: A report of the Surgeon quaû döï aùn "Laøm saïch baàu khoâng khí oâ nhieãm khoùi thuoác laù: General. Atlanta, GA, U.S. Department of Health and Taïo moâi tröôøng laønh maïnh vaø an toaøn cho treû em" " Taïp chí Human Services, Centers for Disease Control and Y teá coâng coäng 6: 41-46. Prevention, Coordinating Center for Health Promotion, National Center for Chronic Disease Prevention and Health 6. Wipfli, H., Leâ Baûo Chaâu, et al. (2009). "Phôi nhieãm thuï Promotion, Office on Smoking and Health. ñoäng vôùi thuoác laù ôû phuï nöõ vaø treû em taïi gia ñình." Taïp chí Y teá coâng coäng 12: 46-51. 17. DHHS (2007). Children and secondhand smoke exposure. Excerpts from the health consequences of involuntary exposure to tobacco smoke: A report of the Tieáng Anh Surgeon General. Atlanta, GA, U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and 7. Bowen, A., H. Ma, et al. (2007). "A cluster-randomized Prevention, Coordinating Center for Health Promotion, controlled trial evaluating the effect of a handwashing- National Center for Chronic Disease Prevention and Health promotion program in Chinese primary schools." Am. J. Promotion, Office on Smoking and Health. Trop. Med. Hyg. 76(6): 1166-1173. 18. DHHS (2010). A Report of the Surgeon General: How 8. Britton, J. (2010). "Passive smoking damages children's Tobacco Smoke Causes Disease - The Biology and health." Practitioner 254(1729): 27-30. Behavioral Basis for Smoking-Attributable Disease: A 9. CDC (2008). "Global Youth Tobacco Surveillance 2000- Report of the Surgeon General. Atlanta GA, U.S. 2007. Morbidity and Mortality Weekly Report, 57 (SS01); Department of Health and Human Services, Centers for 1-21." Retrieved 28 April, 2010, from Disease Control and Prevention, National Center for http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss5701a1.ht Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office m. on Smoking and Health. 10. CDC (2010, January 2010). "Secondhand Smoke Fact 19. DiFranza, J. R., C. A. Aligne, et al. (2004). "Prenatal and Sheets." Retrieved 13 April, 2010, from Postnatal Environmental Tobacco Smoke Exposure and http://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/sec Children's Health." Pediatrics 113(Suppl 4): 1007-1015. ondhand_smoke/general_facts/index.htm. 20. Dong, G. H., Y. Cao, et al. (2007). "Effects of 11. Christensen, P. (2004). "The health-promoting family: a environmental tobacco smoke on respiratory health of boys conceptual framework for future research." Social Science and girls from kindergarten: results from 15 districts of & Medicine 59(2): 377-387. northern China." Indoor Air 17(6): 475-483. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23) 17
  8. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 21. Dybing, E. and T. Sanner (1999). "Passive smoking, 34. Kwok, M. K., C. M. Schooling, et al. (2008). "Early life sudden infant death syndrome (SIDS) and childhood second-hand smoke exposure and serious infectious infections." Hum Exp Toxicol 18(4): 202-205. morbidity during the first 8 years: Evidence from Hong Kong's "Children of 1997" birth cohort." Tob Control 17(4): 22. EPA (1992). Respiratory health effects of passive 263-270. smoking: Lung cancer and other disorders. Washington, D.C., U.S Environmental Protection Agency, Office of 35. Lam, T. H., G. M. Leung, et al. (2001). "The effects of Research and Development, Office of Air Radiation. environmental tobacco smoke on health service utilization in the first eighteen months of life." Pediatrics 107(6): E91. 23. Guang-Hui, D., M. Yan-Nan, et al. (2008). "Housing characteristics, home environmental factors and respiratory 36. Lin, P.-L., H.-L. Huang, et al. (2010). "Second-hand health in 3945 pre-school children in China." International smoke exposure and the factors associated with avoidance Journal of Environmental Health Research 18(4): 267-282. behavior among the mothers of pre-school children: a school-based cross-sectional study." BMC Public Health 24. H#berg, S. E., H. Stigum, et al. (2007). "Effects of pre- 10(1): 606. and post-natal exposure to parental smoking on early childhood respiratory health." Am J Epidemiol 166(6): 679- 37. Maziak, W., F. Mzayek, et al. (1999). "Effects of 686. environmental tobacco smoke on the health of children in the Syrian Arab Republic." East Mediterr Health J 5(4): 25. Hawamdeh, A., F. A. Kasasbeh, et al. (2003). "Effects 690-697. of passive smoking on children's health: a review." East Mediterr Health J 9(3): 441-447. 38. Minh, H. V., P. T. H. Anh, et al. (2007). Study on the association between secondhand smoke and respiratory 26. Hecht, S. S. (1998). "Biochemsitry, biology, and health of children under 6 years of age in Vietnam. Hanoi. carcinogenicity of tobacco-specific N-Nitrosamines." Chemical Research in Toxicology 11(6): 559-603. 39. Ministry of Health of Vietnam (2010). Global Adult Tobacco Survey (GATS) Vietnam 2010. Hanoi, Ministry of 27. Hofhuis, W., J. C. De Jongste, et al. (2003). "Adverse Health. health effects of prenatal and postnatal tobacco smoke exposure on children." Arch Dis Child 88(12): 1086-1090. 40. Moon, R. Y. and L. Y. Fu (2007). "Sudden Infant Death Syndrome." Pediatrics in Review 28(6): 209-214. 28. IARC (2004). IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to human: tobacco smoke and involuntary 41. NCI (1999). Health effects of exposure to environmental smoking. Vol. 83. Lyon (France): International Agency for tobacco smoke: The report of the California EPA. Smoking Research on Cancer. 83. and Tobacco Control Monograph No. 10, U.S. Department of Health and Human Services, National Institute of Health, 29. Kasznia-Kocot, J., M. Kowalska, et al. (2010). National Cancer Institute. 2010. "Environmental risk factors for respiratory symptoms and childhood asthma." Ann Agric Environ Med 17(2): 221-229. 42. Nga, P. T. Q. and L. T. T. Ha (2007). Evaluation of the effectiveness of the project 'Reducing social acceptability of 30. Keskinoglu, P., D. Cimrin, et al. (2007). "The impact of smoking in Vietnam'. Hanoi, Vietnam Public Health passive smoking on the development of lower respiratory Association & Health Bridge Canada: 91. tract infections in children." J Trop Pediatr 53(5): 319-324. 43. Oberg, M., M. S. Jaakkola, et al. (2011). "Worldwide 31. King, K., M. Martynenko, et al. (2009). "Family burden of disease from exposure to second-hand smoke: a Composition and Children's Exposure to Adult Smokers in retrospective analysis of data from 192 countries." Lancet Their Homes." Pediatrics 123(4): e559-e564. 377(9760): 139-146. 32. Kraemer, M. J., M. A. Richardson, et al. (1983). "Risk 44. OEHHA Cal/ EPA. (2006). "Secondhand tobacco smoke factors for persistent middle-ear effusions: Otitis media, and children's health." Retrieved 15 April, 2010, from catarrh, cigarett smoke exposure, and atopy." JAMA 249(8): http://oehha.ca.gov/air/environmental_tobacco/pdf/smoke2 1022-1025. final.pdf. 33. Kum-Nji, P., L. Meloy, et al. (2006). "Environmental 45. Pirastu, R., C. Bellu, et al. (2009). "Indoor exposure to tobacco smoke exposure: prevalence and mechanisms of environmental tobacco smoke and dampness: Respiratory causation of infections in children." Pediatrics 117(5): 1745- symptoms in Sardinian children--DRIAS study." 1754. Environmental Research 109(1): 59-65. 18 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23)
  9. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 46. Qian, Z., J. Zhang, et al. (2004). "Factor analysis of and bronchitic symptoms among children in Taiwan." Respir household factors: are they associated with respiratory Res 11(1): 11. conditions in Chinese children?" International Journal of 55. Wahlgren, D. R., M. F. Hovell, et al. (2000). Epidemiology 33(3): 582-588. "Involuntary smoking and asthma." Curr Opin Pulm Med 47. Radic, S. D., B. S. Gvozdenovic, et al. (2011). "Exposure 6(1): 31-36. to tobacco smoke among asthmatic children: parents' 56. WHO - Regional Office for Europe and European smoking habits and level of education." Int J Tuberc Lung Environment and Health Information System. (2007, May Dis 15(2): 276-280. 2007). "Exposure of children to environmental tobacco 48. Rinne, S. T., E. J. Rodas, et al. (2006). "Relationship of smoke - Fact sheet No. 3.4." Retrieved 14 April, 2010, pulmonary function among women and children to indoor air f r o m pollution from biomass use in rural Ecuador." Respir Med http://www.euro.who.int/Document/EHI/ENHIS_Factsheet 100(7): 1208-1215. _3_4.pdf. 49. Rohde, J. E. and T. Sadjimin (1980). "Elementary-school 57. WHO (1999). International consultation report on pupils as health educators: Role of school health environmental tobacco smoke and child health. Geneva, programmes in primary health-care." Lancet 1: 1350-1352. World Health Organization: 29. 50. Schick, S. and S. Glantz (2005). "Philip Morris 58. WHO (2009). WHO report on the global tobacco toxicological experiments with fresh sidestream smoke: epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. more toxic than mainstream smoke." Tob Control 14(6): 396 - 404. 59. WHO (2010). Gender, women, and tobacco epidemic. Chapter 5. Second-hand smoke, women and children. 51. Schick, S. and S. A. Glantz (2006). "Sidestream cigarette Geneva. smoke toxicity increases with aging and exposure duration " Tob. Control 15(6): 424 - 429. 60. Wilson, K. M., J. D. Klein, et al. (2011). "Tobacco- smoke exposure in children who live in multiunit housing." 52. Schwartz, J., K. L. Timonen, et al. (2000). "Respiratory effects of environmental tobacco smoke in a panel study of Pediatrics 127(1): 85-92. asthmatic and symptomatic children." Am J Respir Crit Care 61. Witschi, H., J. P. Joad, et al. (1997). "The toxicology of Med 161(3): 802-806. environmental tobacco smoke." Annu. Rev. Pharmacol. 53. Strachan, D. P. and D. G. Cook (1998). "Parental Toxicol. 37: 29 - 52. smoking, middle ear disease and adenotonsillectomy in 62. Zakrzewski, M., J. Wojtak, et al. (2005). "The influence children." Thorax 53(1): 50-56. of sudden infant death syndrome (SIDS) risk factors on 54. Tsai, C.-H., J.-H. Huang, et al. (2010). "Household health, growth and development in the first year of life. A environmental tobacco smoke and risks of asthma, wheeze preliminary report." Med Wieku Rozwoj 9(4): 763-771. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 2.2012, Soá 23 (23) 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
14=>2