Huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển

Chia sẻ: Lam Trungquoc | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

202
lượt xem 72
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đường Hồ Chí Minh trên biển đã trở thành một thiên anh hùng ca bất tử, một bộ phận quan trọng trong hệ thống vận tải quân sự chiến lược ghóp phần vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển

HUYỀN THOẠI ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH TRÊN BIỂN *** Đường Hồ Chí Minh trên biển đã trở thành một thiên anh hùng ca bất tử, một bộ phận quan trọng trong hệ thống vận tải quân sự chi ến lựợc góp phần vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến ch ống M ỹ, c ứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, xây dựng nên truyền thống vẻ vang của Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng. Đường Hồ Chí Minh trên biển 1
Tháng 5/1959, Tổng Quân uỷ Trung ương quyết định thành lập Phòng nghiên cứu hoạt động chi viện quân sự cho miền Nam. Ngày 19/5/1959, “ Đoàn công tác quân sự đặc biệt” (đơn vị tiền thân của Đoàn 559) được thành lập và ngày 01/6/1959, Tiểu đoàn 301 ra đời, có nhiệm vụ mở tuyến vận t ải xuyên Trường Sơn để chi viện vũ khí, trang bị, lực lượng cho chi ến tr ường mi ền Nam. Đến tháng 7/1959, Tiểu đoàn 603 được thành lập, gồm 107 cán bộ, chiến sỹ, biên chế thành 2 đại đội, đóng quân tại thôn Thanh Khê, xã Thanh Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, có nhiệm vụ nghiên cứu tìm phương thức vận chuyển, chi viện vũ khí cho chiến trường miền Nam bằng đường bi ển. Để giữ bí mật, Tiểu đoàn lấy tên là “Tập đoàn đánh cá Sông Gianh” nhanh chóng ổn định nơi ăn, ở và tích cực chuẩn bị mọi mặt cho chuyến vượt biển đầu tiên vào Khu V. Chuyến đi gồm 6 người nhưng không thành công, 5 th ủy thủ đã hy sinh và Tiểu đoàn giải thể. Đầu năm 1960, cùng với Phong trào Đồng khởi Bến Tre, cách mạng của các tỉnh đồng bằng Nam Bộ chuyển mạnh lên thế tiến công và trở thành cao trào đồng khởi rộng khắp; trước tình hình đó, yêu cầu về vũ khí trang bị và thuốc chữa bệnh trở thành vấn đề sống còn của công cuộc cách mạng thời bấy giờ. Ngày 23/10/1961 Đoàn 759 vận tải thuỷ được thành lập gồm có Ban Tham mưu, Ban Chính trị, Ban Hậu cần với 38 cán bộ, chiến sĩ, trong đó có 20 đồng chí thuộc các thuyền của Bến Tre, Trà Vinh và Liên khu V vừa điều ra, do đồng chí Đoàn Hồng Phước làm đoàn trưởng. Đoàn đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Bộ Tổng Tư lệnh, lấy nhà số 83 Lý Nam Đế (Hà Nội) làm trụ sở; có nhiệm vụ mua sắm phương tiện, vận chuyển tiếp tế cho chiến trường miền Nam bằng đường biển. Bám sát diễn biến tình hình chiến trường, từ những chi 2
bộ ngày đầu thành lập cho đến các cấp uỷ, cơ quan chính trị và đ ội ngũ cán b ộ luôn coi trọng và tập trung xây dựng các chi bộ tàu thành những “chi bộ đỏ”, “chi bộ thép”, đủ sức lãnh đạo, giải quyết những vấn đề nảy sinh trong th ực hiện nhiệm vụ độc lập trên biển; giáo dục, động viên bộ đội nhận th ức sâu sắc nhiệm vụ, tin tưởng vào thắng lợi của cách mạng; th ấy rõ đ ược vai trò to lớn của công tác vận tải biển; vượt lên trên mọi khó khăn gian kh ổ, đoàn k ết, chủ động, mưu trí, sáng tạo nhận và hoàn thành xuất s ắc nhi ệm vụ đ ược giao. Công tác vận chuyển chi viện cho chiến trường miền Nam trong đi ều ki ện vô cùng khó khăn, ác liệt; địch kiểm soát trên không, trên biển và phong to ả ngày càng gắt gao; nhưng cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vận tải với tinh thần quả cảm và trình độ nghiệp vụ tinh thông; trình độ tổ chức, ch ỉ huy th ống nhất; kiên quyết, bí mật; hiệp đồng chặt chẽ, kết h ợp chiến thu ật với k ỹ thu ật ; bảo đảm thông tin liên lạc, tín hiệu thông suốt giữa sở chỉ huy với tàu, giữa tàu với các bến bãi đã tổ chức tiếp nhận, cải hoán ph ương ti ện đ ể có trang b ị phù hợp, giữ nghiêm kỷ luật chiến trường, kết hợp giữa hoạt động bí m ật và công khai, giữa du kích và hiện đại, giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh quốc tế, sáng tạo ra chiến thuật độc đáo trong vận tải; địch phong toả đường trong, ta đi đường ngoài; địch phong tỏa biển gần, ta đi biển xa; địch phong t ỏa theo tuyến biển dài, ta đi phân đoạn; đồng thời biết khéo léo k ết h ợp v ới c ải d ạng, ngụy trang nghi binh, đối sách khôn khéo, táo bạo, bí mật, th ọc sâu vào b ến nhanh chóng, bất ngờ, quay vòng tăng chuyến, vận chuyển năng suất, chất lượng, hiệu quả và an toàn. Cán bộ, chiến sĩ “Đoàn tàu không s ố”, không có s ố hiệu cố định, trang bị hàng hải thô sơ, xen kẽ, trà trộn vào những đoàn tàu đánh cá của ngư dân địa phương trên biển nhưng bằng trình độ và kinh nghi ệm dày dạn, đã nắm vững kỹ thuật điều khiển tàu và khả năng phán đoán th ời ti ết, nắm vững địa hình, hàng hải thiên văn, đi được biển xa c ập b ến an toàn. M ỗi chuyến ra đi là một cuộc đấu trí căng thẳng, quyết liệt với kẻ thù, v ới thiên nhiên, với mọi khó khăn, thử thách. Ra đi là xác định hy sinh, đồng th ời đòi h ỏi sự thông minh, quyết đoán, táo bạo; khi gặp hiểm nguy s ẵn sàng lao th ẳng vào tàu địch, chiến đấu đến phút cuối cùng để bảo vệ vũ khí trang bị, giữ bí mật về chủ trương của Đảng, về con tàu, về bến bãi. Đó là tình đồng chí, đ ồng đội, lòng yêu thương gắn bó như anh em ruột thịt, đồng cam, cộng khổ, nhận khó khăn, hy sinh về mình, giành thuận lợi, sự sống cho đồng đội. Tiêu bi ểu như Tàu 41, 42, 154..., các đồng chí Bông Văn Dĩa, Phan Văn Nh ờ (t ức T ư Mau), Nguyễn Phan Vinh, Nguyễn Văn Hiệu... là điển hình của những tập thể, cá nhân anh hùng sống mãi với con đường biển mang tên Chủ t ịch H ồ Chí Minh và biết bao người con ưu tú của Tổ quốc đã anh dũng hy sinh, mãi mãi cùng con tàu ở lại với biển, với non sông đất nước. Cán bộ, chiến sỹ tuyến vận tải biển của Hải quân nhân dân Việt Nam đã chiến th ắng địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đó là sự hy sinh, đùm bọc, ch ở che c ủa c ấp u ỷ, chính quyền và nhân dân địa phương, đơn vị của hai miền Nam Bắc và các bến bãi ngay trong lòng địch như Vàm Lũng (Cà Mau), Lộ Diêu (Bình Định), Vũng 3
Rô (Phú Yên), Đạm Thủy, Ba Làng An (Quảng Ngãi), Bình Đạo (Quảng Nam), Hòn Hèo (Khánh Hoà) và bến bãi của các tỉnh Bạc Liêu, Minh Hải, B ến Tre, Cà Mau, Trà Vinh...; là sự giúp đỡ của nhân dân Liên Xô đã chuyên ch ở vũ khí bằng đường sắt đến đảo Hải Nam (Trung Quốc) để tàu ta trực tiếp nhận vũ khí từ đó chuyển vào chiến trường miền Nam; là sự giúp đỡ c ủa Trung Qu ốc, giành cho chúng ta các cảng biển như Hậu Th ủy, Duy Ninh, B ắc á, H ải Kh ẩu để tiếp nhận hàng hóa, vũ khí; hoặc những lúc tàu ta b ị n ạn, lúc cán b ộ, chi ến sỹ bị thương, ốm đau...được bạn cấp cứu, cung cấp lương thực, thực phẩm, sửa chữa tàu, thuyền, động viên, chia sẻ. Tất cả những yếu tố đó đã tạo nên sức mạnh tổng hợp để hoàn thành nhiệm vụ. Ra đời và trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, lực lượng vận tải quân sự từ chỗ ngày đầu chỉ có 38 cán bộ, chiến sĩ làm nòng cốt và 4 tàu gỗ thô sơ gắn máy từ miền Nam đưa ra hoạt đ ộng ven b ờ đã phát triển lên đội tàu vỏ sắt, với những trang bị từng bước hiện đ ại và đã tr ở thành Lữ đoàn vận tải, đảm đương hướng chiến lược trên biển. Cùng với Đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh trên biển là một nét độc đáo, đặc sắc, sáng tạo của đường lối chiến tranh nhân dân, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; trở thành biểu tượng tự hào của cả dân tộc Việt Nam, hiện thân của ý chí khát vọng độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc; là trí tuệ, ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ngày 23/10/1961 trở thành ngày truyền thống của Đoàn 759 trước đây, Lữ đoàn 125 Hải quân ngày nay, đồng thời là Ngày mở Đường Hồ Chí Minh trên biển. Thời gian sẽ qua đi, nhưng huyền thoại về 50 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển vẫn mãi mãi ngời sáng trong trang sử oanh liệt của dân tộc ta như một thiên anh hùng ca bất tử, tô thắm truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc, Quân đội và Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng, tiếp thêm sức mạnh cho mọi thế hệ phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cách đây 49 năm, vào ngày11/10/1962, chuyến tàu không số đầu tiên vận chuyển 30 tấn vũ khí, mở lối cho trên dưới trăm chuy ến tàu không số v ận chuyển hàng ngàn tấn vũ khí từ miền Bắc vào Nam, đã chính thức lên đường và cập bến an toàn tại Cà Mau. Cũng từ đây, đường H ồ Chí Minh trên bi ển đã được hình thành. 4
Tàu không số đang trên đường vận chuyển vũ khí vào chiến trường miền Nam Cùng với đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh trên Biển Đông là tuyến chi viện chiến lược đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải miền phóng thống Nam, nhất đất nước, mở ra một trang sử vẻ vang mới cho dân tộc Việt Tượng đài “Bến Tàu không số” ở thung lũng Xanh dưới chân đồi Nghinh Phong – Đồ Sơn, Hải Phòng Trước Nam. 5
tình hình địch đẩy mạnh chiến tranh, Bộ Chính trị Trung ương Đảng đã h ọp và ra Nghị quyết về “nhiệm vụ trước mắt của cách mạng miền Nam”. Ngày 23/10/1961, theo Chỉ thị của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam đã quy ết định thành lập Đoàn 759, ti ền thân của Lữ đoàn 125 Hải quân (với tên gọi “Đoàn tàu không số”) để vận chuyển vũ khí, trang bị cho chiến trường miền Nam bằng đường biển. Gọi là "tàu không số" nhưng thật ra các tàu đều có số hiệu tại đơn v ị, ch ỉ khi ti ến hành thâm nhập vào miền Nam để tiếp tế vũ khí, đến h ải ph ận nào thì s ẽ thay biển số của nơi đó.Ngày 8/4/1962, chuyến tàu đi trinh sát và mang chỉ thị của Trung ương về “Mở đường vận chuyển chiến lược trên biển” do đồng chí Bông Văn Dĩa chỉ huy đã đến miền Nam. Bắt đầu từ đây, xuất hi ện nh ững con tàu không số lúc ẩn lúc hiện, tiếp tế vũ khí cho miền Nam. Ngày 11/10/1962, chiếc tàu gỗ gắn máy không số đầu tiên mang tên Phương Đông 1 chở vũ khí dưới quyền chỉ huy của đồng chí Lê Văn Một và Bông Văn Dĩa rời bến Đồ Sơ n (Hải Phòng), đến ngày 16/10 tàu cập bến Vàm Lũng (Cà Mau) an toàn, khai thông tuyến Di tích lịch sử quốc gia - Tàu không số Vũng Rô – Phú Yên đường vận chuyển vũ khí trên biển nối liền hai miền Nam-Bắc. Khai thông con đường đã khó, việc giữ bí mật con đường càng khó khăn hơn, bởi phải trải qua chặng hành trình trong khu vực bi ển đ ịch ki ểm soát, tàu địch lùng sục gắt gao. Để thực hiện quyết tâm chiến lược của Đảng mở đường vận chuyển chi viện cho đồng bào miền Nam, các chi ến sĩ h ải quân đã phải dày công nghiên cứu, đấu trí, đấu sức tìm ra ph ương th ức v ận chuy ển 6
độc đáo. Từ ngày đầu bằng những phương tiện thô sơ thuy ền gỗ g ắn máy, trọng tải nhỏ, đi dọc theo ven biển, đã phát triển lên các đội tàu sắt, có trọng tải hàng trăm tấn, vươn rộng ra biển. Địch phong tỏa gần bờ, các chi ến sĩ h ải quân đi trên vùng biển xa; địch phong tỏa đường biển dài, ta đi phân đo ạn, đồng thời khéo léo ngụy trang, nghi binh, bí mật thọc sâu vào b ến nhanh chóng và bất ngờ, khi thời cơ đến thì tập trung toàn lực, dốc sức cho nhi ệm vụ v ận chuyển chi viện chiến trường. Công trình Khu di tích lịch sử Tàu không số Vũng Rô - dự án phục vụ kỷ niệm Phú Yên 400 năm gắn với Năm Du lịch quốc gia duyên hải Nam Trung Bộ - Phú Yên 2011. Với 6 chiếc thuyền gỗ thô sơ ban đầu đưa từ miền Nam ra và 38 cán bộ, chiến sĩ làm nòng cốt trong ngày đầu thành lập, trong 14 năm th ực hi ện nhi ệm vụ trên con đường biển mang tên Bác, lực lượng vận tải bi ển c ủa h ải quân đã phát triển thành một binh đoàn vận tải chiến lược trên biển, hình thành nhiều tuyến, mở hàng chục bến bãi khắp các tỉnh ven biển miền Nam, len l ỏi vào chiến trường khu V khốc liệt, đến tận cửa ngõ Sài Gòn v ận chuy ển vũ khí chi viện cho tiền tuyến đánh giặc. Mười bốn năm ấy, những con đường, các bến bãi đều nằm trong các vùng kìm kẹp, lùng sục, truy quét, vây ráp, đánh phá ác li ệt su ốt đêm ngày c ủa địch. Mỗi chuyến đi là một cuộc đấu trí căng th ẳng, quy ết li ệt v ới k ẻ thù, v ới 7
thiên nhiên, với mọi khó khăn, thử thách, ra đi là xác định cảm tử. Từ năm 1961 đến 1975, cán bộ, chiến sĩ Đoàn 125 vượt qua hơn 20 cơn bão lớn, vượt qua hàng trăm cuộc vây ráp của kẻ thù, huy động được gần 2000 lượt chi ếc tàu, đi gần 4 triệu hải lý, vận chuyển gần 8 vạn lượt người, trên 15 vạn tấn vũ khí, đạn dược và hàng vạn tấn hàng hóa, góp ph ần chi vi ện đ ắc l ực cho nhi ều hướng chiến trường, nhiều chiến dịch lớn, nhiều địa bàn trọng y ếu mà đường bộ chưa với tới được. Hành trình của những “con tàu không số" trên biển đã đến bao nhiêu bến, bãi dọc bờ biển Việt Nam, có s ự đóng góp công lao to l ớn của Đảng bộ và nhân dân các tỉnh ven biển: Hải Phòng, Quảng Ninh, Ngh ệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Cà Mau, Trà Vinh, Bến Tre... Đường Hồ Chí Minh trên Biển Đông là biểu hi ện sinh động của tinh thần đoàn kết quân dân, gi ữa cán b ộ, chi ến sĩ H ải quân Nhân dân Việt Nam với nhân dân các địa phương ven biển. Chiến công anh hùng của các chiến sĩ hải quân là thể hiện trình độ tác chiến chỉ huy hiệp đồng chặt chẽ của các lực lượng và các cơ quan tham mưu, chính trị, k ỹ thu ật, h ậu cần theo một hệ thống đảm bảo, hệ thống thông tin vô tuy ến đi ện và tín hi ệu thông suốt từ Sở chỉ huy đến từng con tàu hành trình trên bi ển và l ực l ượng ở các bến bãi. Đoàn 125 Hải quân với tên gọi "Đoàn tàu không số" là lực lượng trực tiếp vận chuyển trên đường con biển mang tên Bác đã 2 lần được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu "Đơn vị Anh hùng L ực lượng Vũ trang nhân dân", xây đắp truyền nên thống vẻ vang "Mưu trí cảm, dũng Nhà trưng bày Di tích Đường Hồ Chí Minh trên biển – Bến Vàm Lũng (Cà Mau) 8
khắc phục khó khăn, vận tải đường biển, chi viện chiến trường, quyết chiến quyết thắng". Ngày 23/10 hằng năm trở thành ngày truyền thống mở “Đường Hồ Chí Minh trên biển” và thành lập Lữ đoàn 125 Hải quân. Ngày nay những ai có dịp đến Đồ Sơn (Hải Phòng) đều có thể thăm di tích cảng quân sự bí mật K15 đánh dấu cột mốc Hải lý đầu tiên của đường Hồ Chí Minh trên biển, với tượng đài “Bến Tàu không số” ở thung lũng Xanh d ưới chân đồi Nghinh Phong. Giữa màu xanh của núi đồi Đồ Sơn trong tiếng rì rào của sóng biển, di tích K 15 là biểu tượng anh hùng ca ng ợi lòng qu ả c ảm, s ẵn sàng chiến đấu hy sinh vì Tổ quốc của cán bộ chiến sỹ trên nh ững con tàu không số năm xưa. Tại Cà Mau – đích đến của các đoàn tàu số, không tượng đài chiến thắng Đường Hồ Chí Minh trên biển đã được xây dựng tại bến Vàm Lũng, xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển. Tượng đài chính cao hơn 10m, khắc họa lại hình ảnh con tàu không số vận chuyển vũ khí từ Bắc vào Nam trên đường Hồ Chí Minh trên biển phục vụ chiến Tượng đài tưởng niệm Đoàn tàu không số ở Ngọc Hiển, Cà Mau. trường miền với Nam, những chiến sĩ bộ đội vững chắc tay lái cập bến Vàm Lũng (Ngọc Hiển - Cà Mau). Hai bức phù điêu hai bên tượng đài chính mô phỏng hình dáng hai con tàu đang vượt sóng, với những họa tiết minh họa các hoạt động bốc xếp vũ khí xuống xuồng ba lá, chuyển đến chiến trường, có sự hỗ trợ, ti ếp s ức c ủa đ ồng bào và tái hiện lại những trận đánh tàu giặc oanh liệt của Đoàn 125, nh ững 9
chiến thắng vang dội trên khắp chiến trường Nam bộ. Ngoài ra, khu tượng đài còn có nhà trưng bày truyền thống lịch sử để du khách tìm hi ểu v ề con đ ường huyền thoại này. Đường Hồ Chí Minh trên biển đã đi vào lịch sử, những bến tàu trên tuyến đường này như bến tàu không số K15 Đồ Sơn (Hải Phòng), b ến tàu không số Lộc An (Bà Rịa – Vũng Tàu), bến tàu không s ố Vũng Rô (Phú Yên), bến Vàm Lũng (Cà Mau) đã trở thành những khu di tích lịch sử thu hút nhiều du khách và một số nơi đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du l ịch công nhận là di tích lịch sử Quốc gia. Ý nghĩa, tầm quan trọng của đường Hồ Chí Minh trên biển đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đường Hồ Chí Minh trên biển đã hoàn thành trọn vẹn và đặc biệt xuất sắc nhiệm vụ chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam. Từ 1961 đến 1975, cán bộ, chiến sĩ trên tuyến vận tải biển đã vượt qua muôn vàn gian kh ổ, khắc phục khó khăn, mưu trí, dũng cảm, táo bạo; vượt qua sóng to, gió lớn; vượt qua sự phong tỏa ác liệt, vây ráp gắt gao của kẻ thù. Hàng trăm l ượt tàu đã ra khơi, hàng ngàn tấn vũ khí, hàng hóa, thuốc chữa bệnh và hàng chục ngàn lượt người đã từ hậu phương lớn vào tiền tuyến lớn, trực tiếp góp ph ần cùng toàn dân đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn. Cùng với đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh trên biển là một nét độc đáo, đặc sắc, sáng tạo của đường lối chiến tranh nhân dân, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; trở thành biểu tượng tự hào của c ả dân t ộc Vi ệt Nam, hiện thân của ý chí khát vọng độc lập, tự do và th ống nh ất T ố qu ốc; là trí tu ệ, ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; trong đó cán bộ, chiến sỹ Hải quân nhân dân Việt Nam, mà trực tiếp là Đoàn 759 trước đây, Đoàn v ận t ải quân s ự 125 và Lữ đoàn 125 ngày nay là lực lượng nồng cốt. Hơn bao giờ hết để thấy rõ hơn ý nghĩa và tầm quan trọng c ủa đường Hồ Chí Minh trên biển đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thì chúng ta cần phải đi sâu vào phân tích cụ thể như sau: t¸o b¹o - bÝ mËt - bÊt ngê, VËn chuyÓn chi viÖn cho chiÕn tr- êng giai ®o¹n 1 (1962 -1965), gãp phÇn ®¸nh th¾ng chiÕn l îc “chiÕn tranh ®Æc biÖt” cña Mü. 10
Phong trµo §ång khëi n¨m 1960 th¾ng lîi, c¸ch m¹ng miÒn Nam chuyÓn biÕn m¹nh mÏ, côc diÖn chiÕn trêng cã nhiÒu thay ®æi theo chiÒu híng cã lîi cho ta, chÝnh quyÒn Ng« §×nh DiÖm ®øng tr íc nguy c¬ sôp ®æ; ®Ó cøu v·n t×nh thÕ vµ chiÕm l¹i nh÷ng ®Þa bµn, vïng d©n c ®· mÊt, ®Çu n¨m 1962, ®Õ quèc Mü thùc hiÖn ChiÕn l îc “ChiÕn tranh ®Æc biÖt”, néi dung c¬ b¶n cña chiÕn l îc nµy lµ cµn quÐt, dån d©n vµo Êp chiÕn lîc trªn quy m« lín, ®a hµng triÖu n«ng d©n miÒn Nam vµo tr¹i tËp trung, t¸ch lùc lîng c¸ch m¹ng ra khái d©n; t¨ng c êng b¾n ph¸o, nÐm bom, r¶i chÊt ®éc ho¸ häc diÖt sù sèng trªn mÆt ®Êt. Tríc t×nh h×nh ®ã, NghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ vÒ nhiÖm vô tr íc m¾t cña c¸ch m¹ng miÒn Nam chØ râ: “…TÝch cùc x©y dùng lùc lîng vÒ mäi mÆt, nhÊt lµ x©y dùng vµ ph¸t triÓn lùc lîng vò trang tËp trung cña miÒn, qu©n khu…”. Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña Bé ChÝnh trÞ vµ Qu©n uû Trung ¬ng, sau khi rót kinh nghiÖm c¸c chuyÕn vËn chuyÓn ® êng biÓn tõ B¾c vµo Nam cha thµnh c«ng, §oµn 759 quyÕt ®Þnh ®Ó thuyÒn “B¹c Liªu” ®i chuyÕn trinh s¸t, më ®êng tõ B¾c vµo Nam. ThuyÒn gåm 6 ng êi do ®ång chÝ B«ng V¨n DÜa lµ BÝ th chi bé phô tr¸ch, ®ång chÝ Hai Tranh 11
lµ Phã BÝ th chi bé. §ªm 10 th¸ng 4 n¨m 1962, thuyÒn rêi cöa NhËt LÖ (Qu¶ng B×nh) ®i vÒ híng Nam, ngµy 14 th¸ng 4 n¨m 1962, khi thuyÒn ®Õn vïng biÓn Nha Trang th× gÆp tµu Mü, chóng nghi ngê vµ cho tµu ch¹y vßng quanh, quÇn ®¶o tõ 8 giê s¸ng ®Õn 14 giê chiÒu; anh em trªn thuyÒn ph¶i bá hÕt h¶i ®å, la bµn xuèng biÓn, ®ãng vai d©n chµi ra kh¬i ®¸nh c¸ bÞ giã ®Èy xa bê, ®Þch bÞ ta nghi binh kh«ng ®eo b¸m n÷a; thuyÒn tiÕp tôc hµnh tr×nh vÒ h íng nam; ngµy 18 th¸ng 4 n¨m 1962, thuyÒn tíi cöa Bå §Ò (thuéc T©n ¢n - Ngäc HiÓn - Cµ Mau); thuyÒn ®i vµo cöa R¹ch R¸ng, 10 giê ®ªm h«m ®ã cËp vµo Vµm Lòng; sau thêi gian nghiªn cøu, kh¶o s¸t bÕn, thuyÒn B¹c Liªu tiÕp tôc quay trë ra miÒn B¾c; chuyÕn ®i trinh s¸t, më ®êng tõ B¾c vµo Nam ®· thµnh c«ng. Trung tuÇn th¸ng 8 n¨m 1962, Qu©n uû Trung ¬ng th«ng qua NghÞ quyÕt më ®êng vËn chuyÓn chiÕn lîc trªn biÓn. B¾t ®Çu tõ ®©y, §oµn 759 bíc vµo mét giai ®o¹n vËn chuyÓn míi. Th¸ng 8 n¨m 1962, §oµn 759 nhËn bµn giao 4 tµu gç tõ X ëng ®ãng tµu I (H¶i Phßng) vµ tiÕp nhËn bæ sung c¸n bé. §ªm 11 th¸ng 10 n¨m 1962, chiÕc tµu gç ®Çu tiªn chë 30 tÊn vò khÝ ®· rêi bÕn §å S¬n (H¶i Phßng) lªn ® êng ®i Cµ Mau do ®ång chÝ Lª V¨n Mét lµm thuyÒn tr ëng, ®ång chÝ B«ng V¨n DÜa lµm chÝnh trÞ viªn cïng 11 thñy thñ. Ngµy 19 th¸ng 10 tµu vµo bÕn Vµm Lòng, 30 tÊn vò khÝ tõ hËu ph ¬ng miÒn B¾c ®· ®îc chiÕn trêng miÒn Nam tiÕp nhËn an toµn. §êng biÓn, nèi liÒn hËu ph ¬ng lín miÒn B¾c víi tiÒn tuyÕn lín miÒn Nam ®· trë thµnh hiÖn thùc, t¹o tiÒn ®Ò cho nh÷ng chuyÕn vËn chuyÓn thµnh c«ng tiÕp theo cña c¸n bé, chiÕn sü §oµn 759. Ph¸t huy kÕt qu¶ cña tµu thø nhÊt, lÇn l ît tµu thø hai, thø ba vµ tµu thø t tiÕp tôc vît biÓn vµo bÕn Cµ Mau. §Ó ®¶m b¶o bÝ mËt cho tuyÕn ®êng vËn t¶i ®Æc biÖt, nh÷ng chiÕc tµu cña §oµn 759 ph¶i c¶i ho¸n thµnh tµu ®¸nh c¸, kh«ng cã sè hiÖu cè ®Þnh, xen kÏ, trµ trén vµo nh÷ng ®oµn tµu ®¸nh c¸ cña ng d©n ®Þa ph¬ng trªn biÓn, tªn gäi §oµn tµu kh«ng sè ®îc ra ®êi. 4 chuyÕn trong hai th¸ng ®· vËn chuyÓn 111 tÊn vò khÝ cho Khu IX an toµn, ®©y lµ mét th¾ng lîi lín khi mµ vïng ®Êt cùc nam Nam Bé, lùc lîng vò trang ®ang ph¸t triÓn, cÇn vò khÝ ®Ó chiÕn ®Êu ®Ëp tan c¸c cuéc cµn quÐt cña Mü ngôy, cñng cè niÒm tin vµ quyÕt t©m cña qu©n d©n miÒn Nam trong sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt níc. Khi tuyến đường vËn t¶i biÓn được khai th«ng, những tấn vũ khÝ đầu tiªn đến với lực lượng vũ trang Cà Mau (10/1962), Chủ tịch Hồ ChÝ 12
Minh đ· gửi điện biểu dương khen ngợi, đồng thời nhắc nhở c¸n bộ, chiến sĩ ®oµn 759"…h·y nhanh chãng rót kinh nghiệm, tiếp tục vận chuyển nhanh hơn nữa, nhiều hơn nữa vũ khÝ cho đồng bào miền Nam giết giặc". Qua nh÷ng chuyÕn tµu vá gç ®i vµo Cµ Mau th¾ng lîi, ®· kh¼ng ®Þnh ta cã thÓ vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn l©u dµi, v× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn tèt h¬n ®i trong mäi thêi tiÕt; Qu©n uû Trung ¬ng chñ tr¬ng nhanh chãng ®Çu t, trang bÞ cho §oµn 759 lo¹i tµu vá s¾t träng t¶i tõ 50 tÊn ®Õn 100 tÊn; cuèi n¨m 1962, Bé Tæng T lÖnh ®Ò nghÞ Xëng ®ãng tµu III (H¶i Phßng) thuéc Bé Giao th«ng vËn t¶i ®¶m nhiÖm viÖc ®ãng tµu vá s¾t. Ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 1963, chiÕc tµu vá s¾t ®Çu tiªn do ®ång chÝ §inh §¹t lµm thuyÒn trëng, ®ång chÝ NguyÔn V¨n TiÕn lµm chÝnh trÞ viªn chë 44 tÊn vò khÝ lªn ® êng vµ ®· vµo bÕn Trµ Vinh an toµn. X - ëng ®ãng tµu III (H¶i Phßng) tiÕp tôc cho h¹ thñy chiÕc tµu thø 2, råi tµu thø 3, thø 4, thø 5 vµ tµu thø 6. Nhê ®ã, trong n¨m 1963, §oµn 759 ®· tæ chøc ®i nhiÒu chuyÕn chë hµng hãa, vò khÝ; nh÷ng chuyÕn tµu cïng c¸n bé, chiÕn sü lÆng lÏ, bÝ mËt, nèi tiÕp nhau rêi bÕn, cËp bÕn chi viÖn cho chiÕn trêng miÒn Nam; mçi chuyÕn ra kh¬i lµ mçi lÇn thö th¸ch ®Çy khã kh¨n, gian khæ, c¨ng th¼ng, hiÓm nguy ®èi víi c¸n bé, chiÕn sü; hä kh«ng chØ ®Êu trÝ víi kÎ thï mµ cßn ph¶i v ît qua sãng giã, thö th¸ch cña thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt. Trong §oµn, kh«ng tµu nµo biÕt tµu nµo; tr íc khi lªn ®êng, c¸n bé, chiÕn sü kh«ng tiÕp xóc b¹n bÌ, ng êi th©n. Nhê tæ chøc tèt, kû luËt nghiªm, ý thøc tr¸ch nhiÖm cao, tinh thÇn v÷ng vµng vµ tr×nh ®é chuyªn m«n giái, nh÷ng chuyÕn ®i cña §oµn ®Òu hoµn thµnh tèt nhiÖm vô vµ gi÷ ®îc bÝ mËt. ChØ trong vßng 1 n¨m, §oµn 759 ®· thùc hiÖn 29 chuyÕn hµng vµo Nam Bé, vËn chuyÓn 1.430 tÊn vò khÝ cho chiÕn trêng, ®¹t hÖ sè vËn chuyÓn cao, ®©y lµ chiÕn c«ng to lín trùc tiÕp gãp phÇn quan träng vµo chiÕn th¾ng cña qu©n vµ d©n miÒn Nam. Ph¸t huy kÕt qu¶ vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn chi viÖn cho chiÕn trêng Nam Bé, Bé Quèc phßng chØ thÞ cho Khu VII më bÕn ®ãn tµu, ®Ó vËn chuyÓn vò khÝ tõ miÒn B¾c vµo th¼ng chiÕn tr êng miÒn §«ng Nam Bé. §oµn 759 ®îc lÖnh chuÈn bÞ mét tµu chë vò khÝ ®ét ph¸ më ® - êng míi vµo bÕn Bµ RÞa; ®ªm 26 th¸ng 9 n¨m 1963, chiÕc tµu gç mang sè hiÖu 41 do ®ång chÝ Lª V¨n Mét lµm thuyÒn tr ëng, ®ång chÝ §Æng V¨n Thanh lµ chÝnh trÞ viªn cïng 11 thuû thñ, chë 18 tÊn vò khÝ xuÊt ph¸t t¹i c¶ng BÝnh §éng (H¶i Phßng). §Ó gi÷ bÝ mËt Tµu ph¶i ®i trong m a b·o 13
®Ó tr¸nh tµu tuÇn tiÔu, tuÇn tra cña ®Þch; khi tµu tíi khu vùc ®¶o Phó Quý th× chuyÓn híng vµo bÕn, khã kh¨n lóc nµy lµ ch a b¾t ®îc liªn l¹c víi ban phô tr¸ch bÕn theo kÕ ho¹ch; trêi s¾p s¸ng, thñy triÒu b¾t ®Çu xuèng, trªn ®êng vµo bÕn tµu bÞ m¾c c¹n gÇn ®ån Ph íc H¶i cña ®Þch, l¹i ®óng lóc chóng ®ang cµn quÐt ë vïng nµy; ®Ó gi÷ bÝ mËt l©u dµi, ban phô tr¸ch bÕn yªu cÇu cho ph¸ hñy tµu ngay trong ®ªm; song c¸n bé, chiÕn sü Tµu 41 ®· h¹ quyÕt t©m kh«ng ph¸ tµu, tuy tµu m¾c c¹n gÇn ®Þch nhng cha bÞ lé vµ ®Ò nghÞ lùc lîng ë bÕn cïng víi c¸n bé, chiÕn sü trªn tµu nhanh chãng bèc dì vò khÝ ®a vµo bê; mÆc dï vò khÝ cha lÊy hÕt, nhng trêi ®· s¸ng nªn ®µnh dõng l¹i; suèt tõ mê s¸ng cho ®Õn tr a, Tµu 41 vµ 2 c¸n bé cña ta lµ bÝ th chi bé §Æng V¨n Thanh vµ thî m¸y Huúnh V¨n Sao ë l¹i gi÷ tµu, thi gan, ®Êu trÝ víi m¸y bay ®Þch, cã nh÷ng lóc tëng chõng nh ®Þch ®· ph¸t hiÖn ra con tµu chë vò khÝ cña ta, nhiÒu lÇn ban phô tr¸ch bÕn yªu cÇu hñy tµu, nh ng víi lßng dòng c¶m, trÝ th«ng minh, ®ång chÝ §Æng V¨n Thanh vµ Huúnh V¨n Sao ®· nªu mét tÊm g - ¬ng s¸ng vÒ sù b×nh tÜnh, m u trÝ, gan d¹ vµ linh ho¹t trong xö lý t×nh huèng tríc kÎ thï, do ®ã ®· gi÷ ®îc bÝ mËt tuyÖt ®èi cña chuyÕn ®i quan träng nµy vµ chuyÕn ®i më ® êng, më bÕn chi viÖn vò khÝ cho Khu VII vµo Bµ RÞa thµnh c«ng. Víi thµnh tÝch vËn chuyÓn vò khÝ cho chiÕn trêng, th¸ng 9 n¨m 1963, §oµn 759 ®· ®îc Quèc héi, ChÝnh phñ tÆng thëng Hu©n ch¬ng ChiÕn c«ng h¹ng Hai; Tµu 41 ®îc tÆng Hu©n ch¬ng Qu©n c«ng h¹ng NhÊt; Tµu 43, 54, 55, 56 ®îc tÆng Hu©n ch¬ng ChiÕn c«ng h¹ng NhÊt; Tµu 42, 67, 68 ®îc tÆng Hu©n ch¬ng ChiÕn c«ng h¹ng Nh×. Qu¸ tr×nh vËn t¶i b»ng ®êng biÓn, §oµn 759 nhËn ®îc sù chØ ®¹o s©u s¸t cña Bé ChÝnh trÞ, Qu©n ñy Trung ¬ng, Bé Tæng T lÖnh; sù gióp ®ì, phèi hîp, hiÖp ®ång cã hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ quan trùc thuéc Bé; nhÊt lµ Côc T¸c chiÕn (Bé Tæng Tham m u); Côc C¸n bé, Côc B¶o vÖ (Tæng côc ChÝnh trÞ); Côc Qu©n khÝ (lóc ®ã thuéc Tæng côc HËu cÇn); sù phèi hîp, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cña Bé C«ng an, Bé Giao th«ng vËn t¶i; §¶ng bé vµ nh©n d©n c¸c ®Þa ph¬ng, nhÊt lµ Thµnh phè H¶i Phßng. Th¸ng 8 n¨m 1963, Qu©n uû Trung ¬ng quyÕt ®Þnh giao §oµn 759 trùc thuéc Qu©n chñng H¶i qu©n. Ngµy 29 th¸ng 1 n¨m 1964, Bé Quèc phßng quyÕt ®Þnh ®æi phiªn hiÖu §oµn 759 thµnh §oµn 125. Díi sù l·nh ®¹o vµ chØ ®¹o trùc tiÕp cña §¶ng uû, BTL Qu©n chñng H¶i qu©n, §oµn 125 ®· khÈn tr ¬ng cñng cè tæ chøc vµ æn ®Þnh mäi mÆt; võa x©y dùng, võa vËn chuyÓn; §oµn 125 kh«ng ngõng tr ëng 14
thµnh vµ ®¹t nhiÒu thµnh tÝch míi. Tõ n¨m 1962 ®Õn hÕt n¨m 1964, §oµn 125 ®· huy ®éng 17 tµu vá s¾t, 3 tµu vá gç, tæ chøc 79 chuyÕn vËn chuyÓn vò khÝ trang bÞ vµ c¸n bé trung, cao cÊp cña §¶ng vµ Qu©n ®éi vµo miÒn Nam. Sè vò khÝ, trang bÞ mµ ®¬n vÞ vËn chuyÓn trong thêi gian nµy ®îc h¬n 4.000 tÊn. Tµu cña §oµn ®· cËp bÕn B¹c Liªu (Cµ Mau) 43 lÇn, BÕn Tre 17 lÇn, Trµ Vinh 14 lÇn, Bµ RÞa 2 lÇn, Phó Yªn 2 lÇn, B×nh §Þnh 1 lÇn. Sè vò khÝ ®· ®Õn ® îc víi chiÕn trêng Nam Bé, cùc Nam Trung Bé vµ Khu V ®óng lóc, ®¸p øng kÞp thêi sù mong ®îi cña chiÕn trêng, trùc tiÕp gãp phÇn cïng c¸c lùc lîng vò trang Nam Bé, cục Nam Trung Bé vµ Khu V nhanh chãng ph¸t triÓn thÕ tiÕn c«ng, giµnh nhiÒu th¾ng lîi oanh liÖt nh chiÕn th¾ng Êp B¾c, §Çm D¬i, C¸i N íc, Chµ Lµ, V¹n T êng, Ba Gia, B×nh Gi·..., gãp phÇn lµm thÊt b¹i vÒ c¨n b¶n chiÕn l îc “ChiÕn tranh ®Æc biÖt” cña Mü – ngôy trªn chiÕn tr êng miÒn Nam. Sau chuyÕn vËn t¶i vµo Khu V thµnh c«ng, cuèi n¨m 1964, Bé Tæng T lÖnh quyÕt ®Þnh giao nhiÖm vô cho Bé T lÖnh H¶i qu©n nghiªn cøu më réng tuyÕn vËn t¶i b»ng ®êng biÓn vµo c¸c bÕn thuéc ®Þa bµn Khu V; lùa chän ph ¬ng ¸n nµy, tuy cung ®êng ®îc rót ng¾n, nhng xuÊt hiÖn nhiÒu khã kh¨n míi, nhÊt lµ viÖc t×m ®Æt bÕn; ®Þa h×nh ven biÓn trèng tr¶i, c¸c cöa s«ng tµu ta cã thÓ vµo ®Ó giao hµng th× ®Þch ®· ®ãng ®ån bèt, ngoµi biÓn th× ra®a, tµu chiÕn, m¸y bay ®Þch kiÓm so¸t kh¸ cÈn mËt. Sau khi nhËn ®îc th«ng tin vÒ bÕn, b·i do c¸c tæ trinh s¸t vµ c¬ quan qu©n sù ®Þa ph¬ng cung cÊp, Bé T lÖnh Qu©n chñng H¶i qu©n ®· th«ng qua ph¬ng ¸n vËn chuyÓn do §oµn 125 ®Ò xuÊt; ®ång thêi nhÊn m¹nh: C¸c tµu vµo ven biÓn Khu V ph¶i thËt kh«n khÐo lõa ®Þch trªn ® - êng hµnh tr×nh, t¸o b¹o, bÝ mËt thäc s©u vµo bÕn, nhanh chãng bèc dì hµng xong lµ rót ngay; tr êng hîp thËt ®Æc biÖt míi ë l¹i ban ngµy, nh ng ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ kÕ ho¹ch vµ ph ¬ng ¸n chiÕn ®Êu phßng khi bÞ lé. Sau mét thêi gian phèi hîp víi Khu V nghiªn cøu vµ chuÈn bÞ bÕn b·i, ngoµi bÕn Vòng R« (Phó Yªn) ®· cã, c¸c bÕn Lé Diªu (B×nh §Þnh), §¹m Thuû (Qu¶ng Ng·i), B×nh §µo (Qu¶ng Nam) ® îc khÈn tr¬ng chuÈn bÞ vµ s½n sµng tiÕp nhËn hµng. Ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 1964, Tµu 401 ®îc lÖnh lªn ®êng vµo Khu V, Tµu cã 12 c¸n bé, chiÕn sü; khi hµnh tr×nh trªn biÓn, gÆp giã mïa §«ng B¾c, nªn chi ñy tµu héi ý vµ quyÕt ®Þnh cho tµu quay trë l¹i; ngµy 10 15
th¸ng 10 n¨m 1964, Tµu xuÊt ph¸t lÇn hai, nh ng gÆp b·o, ®µnh ph¶i ® a tµu vµo t¹m tró t¹i ®¶o H¶i Nam. Ngµy 25 th¸ng 10, Tµu tiÕp tôc hµnh tr×nh, vît qua sãng giã vµ sù tuÇn tra, kiÓm so¸t cña ®Þch, s¸ng ngµy 1 th¸ng 11 n¨m 1964, Tµu cËp bÕn Lé Diªu giao hµng nhng bÞ m¾c c¹n, ph¶i tiÕn hµnh m¹o hiÓm lÊy hµng vµo ban ngµy, toµn bé vò khÝ ® îc ®a vÒ vÞ trÝ cÊt giÊu an toµn. Do bÞ m¾c c¹n, Tµu 401 bÞ háng nÆng kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc, chi bé quyÕt ®Þnh ®èt ch¸y tµu ®Ó xãa dÊu vÕt. T×nh h×nh Tµu 401 më bÕn Lé Diªu ®îc b¸o c¸o lªn §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p, §¹i tíng chØ thÞ: Kh«ng sö dông bÕn Lé Diªu n÷a mµ t×m c¸ch ®a hµng vµo bÕn míi ë Phó Yªn. ChÊp hµnh chØ thÞ cña ®ång chÝ BÝ th Qu©n uû Trung ¬ng vµ sù chØ ®¹o híng dÉn cña Côc T¸c chiÕn, Thêng vô §¶ng uû, Bé T lÖnh H¶i qu©n quyÕt ®Þnh chän bÕn Vòng R« lµm ®iÓm giao hµng cho chiÕn trêng Phó Yªn. §Ó thùc hiÖn chuyÕn ®i vµo Vòng R«, Bé T lÖnh H¶i qu©n vµ §oµn 125 chän Tµu 41. §©y lµ chiÕc tµu vá s¾t ®Çu tiªn cña §oµn 125 ®i vµo Khu V, gåm 16 c¸n bé, thñy thñ do thuyÒn tr ëng Hå §¾c Th¹nh vµ ChÝnh trÞ viªn TrÇn Hoµng ChiÕu chØ huy. Ngµy 16 th¸ng 11 n¨m 1964, Tµu 41 chë 45 tÊn vò khÝ rêi bÕn B·i Ch¸y (Hßn Gai, Qu¶ng Ninh); tµu ®i ®îc h¬n mét ngµy th× gÆp giã mïa ®«ng b¾c, së chØ huy chØ thÞ cho tµu dõng l¹i ë ®¶o H¶i Nam (th êng gäi lµ A3) chê lÖnh; Ngµy 26 th¸ng 11, tµu ®îc lÖnh tiÕp tôc hµnh tr×nh, ®Õn 23 giê ngµy 28 th¸ng 11, tµu cËp bÕn Vòng R«, sau chuyÕn thø nhÊt Tµu 41 ®îc lÖnh vµo Vòng R« lÇn thø 2, lÇn thø 3. C¶ 3 chuyÕn vËn chuyÓn ®Òu th¾ng lîi, an toµn. Cã vò khÝ tõ miÒn B¾c chuyÓn vµo, th¸ng 12 n¨m 1964, Bé T lÖnh Khu V ®· më c¸c ®ît t¸c chiÕn tiªu diÖt qu©n chñ lùc ngôy, hç trî cho quÇn chóng næi dËy ph¸ k×m, diÖt ¸c, gi¶i phãng mét sè vïng ë ®ång b»ng Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Kh¸nh Hoµ. T¹i thung lòng An L·o, chØ trong mét ®ªm, lùc lîng cña ta ®· san b»ng 9 cø ®iÓm cña ®Þch. Ph¸t huy th¾ng lîi, c¸c trung ®oµn chñ lùc cña Khu V ®· phèi hîp víi c¸c tiÓu ®oµn bé ®éi ®Þa ph ¬ng vµ ®Æc c«ng tiÕp tôc tiÕn c«ng ®Þch giµnh chiÕn th¾ng vang déi ë ViÖt An, QuÕ S¬n, §Ìo Nh«ng, D ¬ng LiÔu…, hµng ngµn tªn ®Þch bÞ tiªu diÖt, hµng v¹n nh©n d©n vïng ®ång b»ng ®îc gi¶i phãng. §Õn ®©y, cao trµo ®Êu tranh qu©n sù, chÝnh trÞ song song ë Khu V cã bíc ph¸t triÓn míi, gãp phÇn lµm chuyÓn biÕn côc diÖn chung trªn toµn MiÒn. 16
C«ng viÖc vËn chuyÓn ®ang tiÕn triÓn thuËn lîi th× x¶y ra sù kiÖn Tµu 143 bÞ lé ë Vòng R«. Tµu 143 ®îc lÖnh chë 63 tÊn vò khÝ vµo bÕn Lé Diªu (B×nh §Þnh), nhng sau ®ã ®îc lÖnh ®a hµng vµo bÕn Vòng R« (Phó Yªn). Ngµy 16 th¸ng 2 n¨m 1965, sau khi bèc dì hµng hãa tµu quay ra th× têi neo bÞ háng, buéc ph¶i ngôy trang ë l¹i bÕn, nh ng bÞ ®Þch ph¸t hiÖn, chóng cho m¸y bay nÐm bom vµ sö dông lùc l îng bé binh bao v©y hßng tiªu diÖt vµ b¾t sèng c¶ ng êi vµ tµu cña ta; trong trËn chiÕn ®Êu kh«ng c©n søc, mét sè ®ång chÝ bé ®éi ®Þa ph ¬ng bÞ th- ¬ng vµ hy sinh, ta mÊt mét sè vò khÝ cÊt giÊu ch a kÞp chuyÓn ®i. Con ®êng vËn chuyÓn chiÕn lîc trªn biÓn kh«ng cßn gi÷ ®îc bÝ mËt n÷a. BiÕt râ ý ®å cña ta, ®Þch t¨ng cêng tuÇn tiÔu, kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ phong táa vïng biÓn miÒn Nam. ViÖc vËn chuyÓn vò khÝ, hµng hãa qu©n sù chi viÖn cho chiÕn trêng miÒn Nam b»ng ®êng biÓn gÆp mu«n vµn khã kh¨n, Qu©n ñy Trung ¬ng quyÕt ®Þnh t¹m ngõng viÖc vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn vµo miÒn Nam ®Ó nghiªn cøu ph ¬ng thøc vËn chuyÓn míi, phï hîp víi t×nh h×nh. Th¸ng 10 n¨m 1964, Qu©n uû Trung ¬ng chØ thÞ cho lùc lîng vò trang miÒn Nam më ®ît ho¹t ®éng §«ng - Xu©n (1964 - 1965) nh»m tiªu diÖt mét bé phËn quan träng qu©n chñ lùc ngôy, më réng vïng gi¶i phãng. ChiÕn trêng chÝnh trong ®ît ho¹t ®éng nµy lµ miÒn §«ng Nam Bé, miÒn Trung Trung Bé vµ T©y Nguyªn. §Ó chuÈn bÞ cho ®ît ho¹t ®éng §«ng - Xu©n (1964 - 1965), Bé T lÖnh miÒn §«ng Nam Bé xin chi viÖn vò khÝ vËn chuyÓn b»ng ® êng biÓn vµo Bµ RÞa. Thùc hiÖn ChØ thÞ cña Bé Tæng Tham m u, Bé T lÖnh H¶i qu©n lÖnh cho §oµn 125 thùc hiÖn yªu cÇu trªn. Ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 1964, Tµu 56 chë 44 tÊn vò khÝ, nhæ neo vµ ®Õn 10 giê ®ªm 22 th¸ng 12 Tµu ®· cËp bÕn Léc An - S«ng Ray (Bµ RÞa - Vòng Tµu) an toµn. N¨m 1964 lµ n¨m mµ §oµn 125 vËn chuyÓn ® îc nhiÒu vò khÝ nhÊt chi viÖn cho chiÕn trêng; tõ ngµy ®i chuyÕn ®Çu tiªn (th¸ng 10 n¨m 1962) cho tíi ®Çu n¨m 1965, §oµn 125 ®· tæ chøc trªn 90 chuyÕn, vËn chuyÓn trªn 5 ngµn tÊn vò khÝ cho chiÕn tr êng; bao gåm sóng ®¹n, thuèc ch÷a bÖnh vµ c¸c trang bÞ qu©n sù, nh÷ng chuyÕn ®i vµ hµng tr¨m c©u chuyÖn thÇn kú vÒ lßng dòng c¶m, ®øc hy sinh, sù tµi trÝ; lµ nh÷ng c©u chuyÖn c¶m ®éng vÒ t×nh ®ång ®éi, vÒ tinh thÇn v ît khã, chÞu ®ùng gian khæ, thêi tiÕt kh¾c nghiÖt, x«ng pha n¬i hiÓm nguy, ®èi mÆt trùc diÖn víi kÎ thï; mçi chuyÕn ®i lµ mét chiÕn c«ng, kÓ c¶ nh÷ng 17
chuyÕn ®i thµnh c«ng vµ nh÷ng chuyÕn ®i ch a thËt trän vÑn. Nh÷ng sù tÝch anh hïng, nh÷ng huyÒn tho¹i cña “§oµn tµu kh«ng sè”, x©u chuçi thµnh con ®êng bÊt tö - §êng Hå ChÝ Minh trªn biÓn , m·i m·i lu truyÒn trong lÞch sö chèng giÆc ngo¹i x©m cña d©n téc ViÖt Nam. Vît qua thö th¸ch ¸c liÖt, kh¾c phôc khã kh¨n, tiÕp tôc vËn chuyÓn chi viÖn cho chiÕn trêng giai ®o¹n II, gãp phÇn ®¸nh th¾ng chiÕn lîc “chiÕn tranh côc bé” vµ “viÖt nam ho¸ chiÕn tranh” cña ®Õ quèc mü (1965 - 1972) Bị thất bại trong cuộc phản công chiến lược lần thứ nhất, đế quốc Mỹ tiếp tục tăng quân, ráo riết chuẩn bị mở cuộc phản công lớn lần thứ hai; tính đến tháng 8 năm 1966, số quân Mỹ tham gia cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam đã lên gần 300.000 quân. Hải quân và Không quân Mỹ tăng c ường t ối đa các vụ oanh liệt hòng chặn đứng mọi nguồn chi viện của mi ền B ắc cho mi ền Nam, số luowngjmasy bay Mỹ đánh phá miền Bắc trong năm 1966 tăng gấp 2 lần năm 1965. Ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1966, ®Õ quèc Mü ®· leo nÊc thang míi rÊt nghiªm träng; chóng nÐm bom mét sè môc tiªu kinh tÕ, chÝnh trÞ quan träng ë Thñ ®« Hµ Néi vµ Thµnh phè H¶i Phßng. Tr íc hµnh ®éng më réng chiÕn tranh x©m lîc cña ®Õ quèc Mü, ngµy 17 th¸ng 7 n¨m 1966 Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ra lêi kªu gäi qu©n vµ d©n c¶ níc: “...ChiÕn tranh cã thÓ kÐo 18
dµi 5 n¨m, 10 n¨m, 20 n¨m hoÆc l©u h¬n n÷a. Hµ Néi, H¶i Phßng vµ mét sè thµnh phè, xÝ nghiÖp cã thÓ bÞ tµn ph¸, song nh©n d©n ViÖt Nam quyÕt kh«ng sî. Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do; ®Õn ngµy th¾ng lîi, nh©n d©n sÏ x©y dùng l¹i ®Êt níc ta ®µng hoµng h¬n, to ®Ñp h¬n...”. §¸p lêi kªu gäi thiªng liªng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, qu©n vµ d©n c¶ níc ®oµn kÕt mét lßng, vît qua mäi gian khæ hy sinh, quyÕt chiÕn ®Êu ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn. MiÒn B¾c cµng sôc s«i khÝ thÕ ®¸nh th¾ng cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i b»ng kh«ng qu©n vµ h¶i qu©n cña ®Õ quèc Mü, dån søc chi viÖn cho miÒn Nam ®¸nh b¹i cuéc ph¶n c«ng chiÕn l îc lÇn thø hai cña ®Þch. Hßa cïng khÝ thÕ chung cña c¶ níc, §oµn 125 chuÈn bÞ b- íc vµo giai ®o¹n vËn chuyÓn míi. Trong ®iÒu kiÖn yÕu tè bÝ mËt, bÊt ngê cña tuyÕn ® êng kh«ng cßn; ®Þch bè phßng, kiÒm to¶ g¾t gao, ® êng ®i míi, xa bê, qua nhiÒu vïng biÓn l¹, nguy hiÓm; do vËy, c«ng t¸c chuÈn bÞ cho chuyÕn më ® - êng ph¶i ®îc tiÕn hµnh khÈn tr¬ng, chÆt chÏ, chu ®¸o. §oµn 125 giao cho Tµu 42 gåm 16 thuû thñ do ®ång chÝ NguyÔn V¨n Cøng lµm thuyÒn trëng vµ ®ång chÝ NguyÔn Ngäc Èn lµm chÝnh trÞ viªn. §ªm 15 th¸ng 10 n¨m 1965, Tµu 42 chë 60 tÊn vò khÝ nhæ neo, xuÊt bÕn; ®ªm 24 th¸ng 10, Tµu cËp bÕn R¹ch KiÕn Vµng (Cµ Mau) an toµn. Th¾ng lîi cña chuyÕn ®i më ®êng cña Tµu 42 trong t×nh h×nh míi cã ý nghÜa v« cïng quan träng; nã chøng minh cho ý chÝ quyÕt t©m liªn tôc tiÕn c«ng chi viÖn cho miÒn Nam b»ng ®êng biÓn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. TiÕp theo Tµu 42, Tµu 69 vµ Tµu 68 lÇn l ît lªn ®êng thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô ®îc giao. MÆc dï so s¸nh lùc lîng trªn biÓn gi÷a ta vµ ®Þch lµ hÕt søc chªnh lÖch, mét bé phËn H¹m ®éi 7 cña Mü vµ tµu thuyÒn cña qu©n ®éi nguþ Sµi Gßn, hÖ thèng trinh s¸t, quan s¸t, c¶nh giíi tÇm xa vµ tµu ®Þch ken dµy cïng víi lùc lîng kh«ng qu©n hç trî tèi ®a vµ mét bªn lµ lùc lîng vËn t¶i nhá, trang bÞ vò khÝ th« s¬; nh ng c¸n bé, chiÕn sü cña §oµn 125 ®· lµm nªn nh÷ng ®iÒu kú diÖu, lu«n ® ¬ng ®Çu víi ®Þch vµ vËt lén víi sãng to, giã lín; cµng gÆp khã kh¨n nguy hiÓm, cµng b×nh tÜnh, dòng c¶m, m u trÝ, s¸ng t¹o, trªn díi ®oµn kÕt mét lßng, hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô trong mäi t×nh huèng. Ghi nhËn nh÷ng thµnh tÝch ®Æc biÖt xuÊt s¾c cña c¸n bé, chiÕn sü §oµn 125, ngµy 30 th¸ng 4 n¨m 1966, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ký S¾c lÖnh tÆng th ëng Hu©n ch¬ng Qu©n c«ng h¹ng NhÊt cho ®¬n 19
vÞ. Ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 1967, Quèc héi, ChÝnh phñ tÆng Danh hiÖu ®¬n vÞ Anh hïng LLVTND cho §oµn 125. §ªm 30, r¹ng s¸ng ngµy 1 TÕt MËu Th©n (31 th¸ng 1 n¨m 1968), cuéc Tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy tÕt MËu Th©n 1968 cña qu©n vµ d©n ta diÔn ra ®ång lo¹t trªn kh¾p miÒn Nam. §Ó ®¸p øng yªu cÇu vò khÝ cho chiÕn trêng vµ ph©n t¸n sù ®èi phã cña ®Þch; tõ ngµy 23 ®Õn ngµy 27 th¸ng 2 n¨m 1968, Bé T lÖnh H¶i qu©n quyÕt ®Þnh sö dông 4 tµu: Tµu 165, 56, 54 vµ Tµu 235 lªn ® êng lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn ®Æc biÖt chi viÖn cho cuéc Tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy trªn chiÕn tr êng miÒn Nam. KÕt thóc giai ®o¹n vËn chuyÓn cùc kú ¸c liÖt, tõ th¸ng 10 n¨m 1965 ®Õn th¸ng 3 n¨m 1968, §oµn 125 ®· tæ chøc 23 chuyÕn vËn chuyÓn, trong ®ã cã 5 chuyÕn thµnh c«ng, chë 310 tÊn vò khÝ cho chiÕn tr êng; 6 chuyÕn x¶y ra chiÕn ®Êu, ta ph¸ hñy 4 chiÕc, ®Þch lÊy cña ta 2 chiÕc; ta ph¸ 2 tµu bÞ m¾c c¹n; nh÷ng chuyÕn ®i cßn l¹i gÆp ®Þch, buéc ph¶i quay vÒ. Tríc thÊt b¹i b»ng kh«ng qu©n ë miÒn B¾c vµ tæn thÊt nÆng nÒ trªn chiÕn trêng miÒn Nam, ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 1968, Mü tuyªn bè ngõng nÐm bom miÒn B¾c. Theo chØ thÞ cña T lÖnh Qu©n chñng, §oµn 125 tham gia ChiÕn dÞch vËn chuyÓn VT5 (vËn chuyÓn hµng ho¸, vò khÝ tõ H¶i Phßng vµo S«ng Gianh - Qu¶ng B×nh) , vµ tõ ®©y hµng ho¸, vò khÝ sÏ ®îc c¸c lùc lîng vËn chuyÓn vµo chiÕn trêng miÒn Nam b»ng ®êng bé. Víi ph¬ng ch©m chØ ®¹o “ChuÈn bÞ chu ®¸o, tranh thñ thêi c¬, lµm nhanh, gän, liªn tôc, an toµn, ®i gÇn bê, dùa vµo d©n”, tõ ngµy 3 th¸ng 11 n¨m 1968 ®Õn ngµy 29 th¸ng 1 n¨m 1969, v ît qua hµng rµo phong táa dµy ®Æc thñy l«i vµ bom tõ trêng cña Mü, §oµn 125 ®· huy ®éng 364 lît tµu, vËn chuyÓn 21.737 tÊn hµng, ®¹t 217,37% kÕ ho¹ch; ®Õn cuèi th¸ng 1 n¨m 1969, §oµn 125 kÕt thóc ®ît 1 ChiÕn dÞch vËn chuyÓn VT5. Th¸ng 2 n¨m 1969, §oµn 125 tiÕp tôc ChiÕn dÞch vËn chuyÓn VT5, víi 187 chuyÕn tµu, vËn chuyÓn 10.889 tÊn hµng hãa, v ît chØ tiªu 1.000 tÊn, gãp phÇn chi viÖn cho chiÕn trêng, ®Æc biÖt lµ chiÕn trêng Thõa Thiªn - HuÕ vµ MÆt trËn Khu V. TÕt Nguyªn ®¸n n¨m 1969, c¸n bé, chiÕn sÜ §oµn 125 vinh dù ®îc Chñ tÞch níc T«n §øc Th¾ng göi tÆng l½ng hoa vµ ®ãn §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p ®Õn th¨m, chóc tÕt ®¬n vÞ. ChiÕn lîc “ChiÕn tranh côc bé” bÞ thÊt b¹i, ®Ó cøu v·n t×nh h×nh, ®Õ quèc Mü thùc hiÖn ChiÕn lîc “ViÖt Nam hãa chiÕn tranh”, chóng t¨ng cêng ®a vò khÝ hiÖn ®¹i víi sè lîng lín vµo chiÕn trêng miÒn Nam. 20