Kết quả hóa trị 10 trường hợp ung thư dạ dày xâm lấn chèn ép rốn gan gây vàng da

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ HÓA TRỊ 10 TRƯỜNG HỢP UNG THƯ DẠ DÀY<br /> XÂM LẤN CHÈN ÉP RỐN GAN GÂY VÀNG DA<br /> Quách Thanh Hưng*, Nguyễn Phúc Nguyên*, Đinh Hoài Thanh*, Đỗ Bá Hùng*, Văn Tần**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Ung thư dạ dày là một bệnh lý ác tính cao. Bệnh nhân thường đến khám ở giai đoạn muộn, khó<br /> điều trị và tiên lượng xấu. Hiện có nhiều phương pháp điều trị phối hợp như phẫu thuật, hóa trị, miễn dịch, điều<br /> trị nhắm trúng đích…, nhưng tỷ lệ sống 5 năm vẫn còn thấp. Đặc biệt bệnh nhân k dạ dày xâm lấn chèn ép rốn<br /> gan gây vàng da thì thường phải can thiệp đặt stent đường mật hoặc dẫn lưu đường mật ra da và tiên lượng rất<br /> xấu.<br /> Mục tiêu: Theo dõi đáp ứng lâm sàng, thời gian sống ngắn và trung hạn, tác dụng phụ sớm – muộn.<br /> Đối tượng – phương pháp: Hóa trị 10 trường hợp k dạ dày xâm lấn chèn ép rốn gan gây vàng da tắc mật,<br /> không can thiệp ngoại khoa (không có chỉ định dẫn lưu mật) tại BV Bình Dân: Điều trị với paclitaxel+xeloda mỗi<br /> tuần.<br /> Kết quả - bàn luận: Kết quả bước đầu cho thấy 8/10 bệnh nhân ĐT paclitaxel+xeloda hết vàng da sau 2 chu<br /> kỳ. Thời gian sống còn bệnh nhân >15,3 tháng, chất lượng sống cải thiện rất rõ: Bn giảm đau nhiều hoặc hết đau<br /> sau khi ĐT với PX chu kỳ đầu tiên, ăn uống tốt, lên cân... Kết quả xét nghiệm máu Bilirubin về gần bình thường<br /> sau điều trị. Tác dụng phụ như: rụng tóc, hội chứng tay chân, giảm bạch cầu đa nhân, nôn ói được ghi nhận.<br /> Kết luận: Điều trị ung thư dạ dày xâm lấn rốn gan gây vàng da với phát đồ paclitaxel+xeloda đáp ứng tốt,<br /> nhưng có nhiều tác dụng phụ. Đây là kết quả bước đầu, cần có nghiên cứu với số lượng nhiều hơn.<br /> Từ khóa: vàng da, ung thư dạ dày, tắc mật, paclitaxel, xeloda.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CHEMOTHERAPY 10 CASES ADVANCED GASTRIC CANCER<br /> WITH BILIARY OBSTRUCTIVE JAUNDICE<br /> Quach Thanh Hung, Nguyen Phuc Nguyen, Dinh Hoai Thanh, Do Ba Hung, Van Tan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 353 – 357<br /> Background: Gastric cancer is a highly malignant disease. Patients who have been examined and diagnosed<br /> advanced gastric cancer have poor prognosis, difficult treatment. Combination of many methods involved surgery,<br /> chemotherapy, targeted therapy and so on, however the rate 5-year survival is low. The patients with malignant<br /> biliary obstruction caused by metastatic gastric cancer often underwent percutaneous transhepatic biliary<br /> drainage (PTBD) or stenting biliary obstruction, but prognosis is still poor.<br /> Purpose: Mean survival of patients treated with paclitaxel+xeloda, quality of their life, side effects.<br /> Objective – Methods: 10 cases with jaundice caused by metastatic biliary obstruction from gastric cancer,<br /> no biliary drainage in BinhDan hospital were treated combination chemotherapy of paclitaxel and Xeloda weekly.<br /> Result: Initial results show that jaundice in 8 out of 10 cases have disappeared clinically after 2 cycles being<br /> treated with Paclitaxel+xeloda. Mean survival of patients treated with paclitaxel+xeloda is over 15.3 months,<br /> quality of their life including reduced pain, gaining weight has improved. Outcome serum bilirubin level reduced<br /> ** Khoa Tổng Quát 3, Bệnh Viện Bình Dân<br /> Khoa Nội Tổng Hợp, Bệnh Viện Bình Dân<br /> Tác giả liên lạc: BS. Quách Thanh Hưng<br /> ĐT: 0918 411 401<br /> Email: thanhhungbaclieu@gmail.com<br /> *<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> 353<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> after therapy with Paclitaxel+xeloda. Many side effects including neutropenia, alopecia, peripheral neuropathy,<br /> hand foot syndrome were observed in these patients.<br /> Conclusion: The results suggest that patients with jaundice caused by metastatic biliary obstruction from<br /> gastric cancer have improved clinically and had long-term survival when treated paclitaxel+xeloda, besides many<br /> side effects. Nevertheless studies with large population were necessarily conducted to confirm the result.<br /> Keywords: jaundice, gastric cancer, paclitaxel, xeloda, biliary obstruction.<br /> mật, không can thiệp ngoại khoa tại BV Bình<br /> TỔNG QUAN<br /> Dân, GPBL Adenoma carcinoma: Điều trị với<br /> Ung thư dạ dày là bệnh lý ác tính cao, đứng<br /> paclitaxel+xeloda mỗi tuần, không nhiễm viêm<br /> hàng thứ hai sau ung thư phổi, mỗi năm phát<br /> gan siêu vi B, C với HbsAg (-), Anti-HCV (-).<br /> hiện 875 ngàn ca mới trên thế giới(7). Phân bố<br /> Phác đồ<br /> nhiều quốc gia như Đông Nam Á, Trung Quốc,<br /> Phác đồ điều trị nhóm: PX<br /> Nhật Bản... tại Mỹ có khoảng 22,700 ca mới mỗi<br /> năm, và 11,800 ca tử vong mỗi năm(2). Tại BV<br /> Palitaxel 60mg/ m2/ tuần *3 tuần liên tục vào<br /> Bình Dân thống kê khoảng 262 ca được phẫu<br /> ngày 1,8,15 chu kỳ 28 ngày.<br /> thuật (GPB-BVBD, 2006), những bệnh nhân<br /> Capecitabin 1250mg/ m2 * 2lần/ ngày. 14<br /> không phẫu thuật được còn nhiều hơn nữa.<br /> ngày ngưng 7 ngày ĐT lại.<br /> Bệnh KDD tiên lượng xấu, thường bệnh<br /> nhân được chẩn đoán ở giai đoạn trễ nên tỉ lệ tử<br /> vong cao, trừ một vài quốc gia phát triển như<br /> Nhật Bản, Mỹ, Hàn quốc… Bệnh có liên quan<br /> đến đột biến gen sinh ung, chế độ ăn và nhiễm<br /> Helicobater pylori(2,3,15).<br /> Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị<br /> như: Phẫu trị, Hóa trị, miễn dịch liệu pháp...<br /> nhưng tỷ lệ sống 5 năm vẫn còn thấp(2). Đặc biệt<br /> bệnh nhân k dạ dày xâm lấn chèn ép rốn gan<br /> gây vàng da thì thường phải can thiệp đặt stend<br /> đ ường mật hoặc dẫn lưu đường mật ra da và<br /> tiên lượng rất xấu.<br /> Hóa trị hỗ trợ là một phương thức cần thiết<br /> với nhiều hóa chất và nhiều phát đồ khác nhau:<br /> 5FU, PACLITAXEL, DOCETAXEL, nhóm<br /> PLATIN,<br /> IRINOTECAN,<br /> EPIRUBICIN,<br /> EPOTOSIDE... phối hợp điều trị(3,4,15,16). Vì vậy<br /> việc phối hợp đa hóa trị cho phù hợp với thể<br /> tạng và điều kiện kinh tế của bệnh nhân thật sự<br /> là một băn khoăn lớn của các nhà ung thư lâm<br /> sàng.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Chọn bệnh<br /> Hóa trị 10 trường hợp k dạ dày giai đoạn<br /> muộn xâm lấn chèn ép rốn gan gây vàng da tắc<br /> <br /> 354<br /> <br /> Điều trị tối thiểu 4 chu kỳ, tối đa 8 chu kỳ.<br /> Theo dõi đáp ứng lâm sàng, thời gian sống<br /> ngắn và trung hạn, tác dụng phụ sớm – muộn.<br /> Huyết đồ, SGOT, SGPT, Bilirubin, CEA,<br /> CA19-9.<br /> Thay đổi hình ảnh học.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Bảng 1: Lâm sàng<br /> Lâm sàng<br /> Tuổi trung bình<br /> Giới<br /> Thể trạng<br /> Sốt<br /> <br /> 52<br /> 7 Nam: 3 nữ<br /> >60 điểm<br /> -<br /> <br /> Bảng 2<br /> Lâm sàng<br /> Vàng da – vàng mắt<br /> <br /> Trước điều trị<br /> Sậm (10/10)<br /> <br /> Dịch ổ bụng<br /> Đau bụng<br /> <br /> 2+ - 3+ (8/10)<br /> ++ (6/10)<br /> <br /> Sờ thấy khối u bụng<br /> Hạch thượng đòn<br /> <br /> 4/10<br /> -<br /> <br /> Sau điều trị<br /> Nhẹ (4/10), hết<br /> vàng (6/10)<br /> ít<br /> Hết đau bụng<br /> (10/10)<br /> 1/10<br /> -<br /> <br /> Kết quả bước đầu cho thấy 10 trường hợp<br /> điều trị paclitaxel+xeloda (PX). Các triệu chứng<br /> lâm sàng có cải thiện rõ rệt: hết vàng da sau 2<br /> hoặc 3 chu kỳ (Hình 1,2) và kéo dài trong nhiều<br /> tháng. Dịch ổ bụng, đau bụng, khối u ở bụng Bn<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> cảm thấy dễ chịu hơn, ăn uống nhiều và ngon<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> miệng hơn, lên cân (Bảng 2).<br /> <br /> Hình 1, 2: Bệnh nhân trước và sau khi điều trị pacli+xeloda<br /> kỳ đầu tiên, ăn uống nhiều hơn, lên cân...<br /> Thay đổi bilirubin máu, men gan, CA19.9,<br /> CEA (biểu đồ 1,2,3,4).<br /> Kết quả xét nghiệm máu Bilirubin về gần<br /> bình thường khi điều trị paclitaxel+xeloda.(Biểu<br /> Thời gian sống còn bệnh nhân > 15,3 tháng.<br /> đồ 1)<br /> Chất lượng sống cải thiện rất rõ: Bn giảm<br /> đau nhiều hoặc hết đau sau khi ĐT với PX chu<br /> Umol/L<br /> <br /> Biểu đồ 1: thay đổi bilirubin máu điều trị Pacli+xeloda<br /> <br /> U/L<br /> <br /> Biểu đồ 2: thay đổi men gan máu điều trị Pacli+xeloda<br /> <br /> Thay đổi dấu ấn ung thư<br /> U/ml<br /> <br /> Biểu đồ 3: Thay đổi dấu ấn ung thư CA19.9 điều trị<br /> Pacli+xeloda<br /> <br /> ng/ml<br /> <br /> Biểu đồ 4: Thay đổi dấu ấn ung thư CEA điều trị<br /> Pacli+xeloda<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> 355<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Khi K dạ dày xâm lấn đường mật rốn gan<br /> gây tắc mật, thể hiện trên hình ảnh học là dãn<br /> đường mật trong và ngoài, sau 6 chu kỳ điều trị<br /> đường mật hết dãn.(hình 3)<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Ung thư dạ dày xâm lấn chèn ép rốn gan<br /> gây vàng da thì thường phải can thiệp đặt stend<br /> dường mật hoặc dẫn lưu đường mật ra da sau<br /> đó tiến hành hóa trị nhưng tiên lượng rất xấu,<br /> bệnh nhân thường tử vong rất sớm.<br /> Hiện nay có rất ít tài liệu nghiên cứu vấn đề<br /> này, có tài liệu nghiên cứu với số lượng bệnh<br /> nhân không nhiều như một số báo cáo từng ca<br /> và một vài ca của tác giả Nhật, thời gian sống<br /> trung bình: 79 ngày có dẫn lưu đường mật+hóa<br /> trị(5) (n=38), sống 1 năm 13,2%.<br /> Những<br /> báo<br /> cáo<br /> khác<br /> hóa<br /> trị<br /> cisplatin+paclitaxel, cisplatin+5FU, paclitaxel<br /> đơn thuần, thì thời gian sống trung bình 10,4<br /> tháng(1,6,16).<br /> Nghiên cứu của chúng tôi không can thiệp<br /> ngoại khoa, chỉ điều trị: paclitaxel+xeloda kết<br /> quả cho thấy: hết vàng da sau 2 chu kỳ, Thời<br /> gian sống kéo dài >15,3 tháng, chất lượng cuộc<br /> sống cải thiện rõ rệt (bảng 2), bilirubin về mức<br /> gần bình thường (biểu đồ 1), thay đổi dấu ấn<br /> ung thư rất theo hướng giảm rất rõ rệt (biểu đồ<br /> 3,4). Hình ảnh học cho thấy bệnh tiến triển rất<br /> tốt đường mật hết dãn sau điều trị (hình 3).<br /> Nhưng có nhiều tác dụng phụ như hội chứng<br /> tay chân, rụng tóc, giảm bạch cầu đa nhân<br /> không đáng kể, ói, buồn nôn, tê bàn tay, bàn<br /> chân (hình 4).<br /> <br /> Hình 3: Hình ảnh K dạ dày xâm lấn đường mật<br /> trước và sau điều trị với PX<br /> <br /> Tác dụng phụ<br /> Tác dụng phụ<br /> Rụng tóc<br /> Hội chứng tay-chân<br /> Chán ăn<br /> Nôn ói<br /> Giảm bạch cầu<br /> <br /> PX<br /> +++<br /> ++<br /> +++<br /> +<br /> ++<br /> <br /> Tuy nhiên đây chỉ là kết quả bước đầu với<br /> số lượng bệnh nhân ít, thời gian theo dõi ngắn,<br /> thời gian sống 5 năm chưa tính được, nên cần<br /> thời gian theo dõi dài hơn và với số lượng bệnh<br /> nhân lớn hơn.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Điều trị ung thư dạ dày xâm lấn rốn gan gây<br /> vàng da với phát đồ paclitaxel+xeloda đáp ứng<br /> tốt, nhưng có nhiều tác dụng phụ. Đây là kết<br /> quả bước đầu, cần có nghiên cứu với số lượng<br /> nhiều hơn.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Hình 4: Hình ảnh tác dụng phụ điều trị pacli+xeloda<br /> <br /> 356<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Emoto T, Yoshikawa K, Fujii M, Nezu R, Dousei T, Fujikawa M,<br /> Yoshioka Y, Naka Y, Komaki T.Clinical study of weekly<br /> administration of paclitaxel for advanced and metastatic gastric cancer)<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> PMID: 12852348(PubMed - indexed for MEDLINE).<br /> Jemal A, Tiwari RC, Murray T, Ghafoor A, Samuels A, Ward E, Feuer<br /> EJ, Thun MJ (2004). American Cancer Society. Cancer statistics, CA<br /> Cancer J Clin. Jan-Feb. 54(1): 8-29.<br /> Kamineni A, Williams MA, Schwartz SM, Cook LS, Weiss NS (1999).<br /> The incidence of gastric carcinoma in Asian migrants to the United<br /> States and their descendants. Cancer Causes Control. Feb,s 10(1): 7783.<br /> Kelsen D, Karpeh M, Schwartz G, Gerdes H, Lightdale C, Botet<br /> J, Lauers G, Klimstra D, Huang Y, Saltz L, Quan V, Brennan M<br /> (1996). Neoadjuvant therapy of high-risk gastric cancer: a phase II trial<br /> of preoperative FAMTX and postoperative intraperitoneal fluorouracilcisplatin plus intravenous fluorouracil. J Clin Oncol. Jun;14(6): 18181828.<br /> Migita K, Watanabe A, Sakamoto C, Nakamura T, Ohyama<br /> T, Ishikawa H, Yamamoto K (2007). A case of multiple bone<br /> metastases from gastric cancer treated with combination chemotherapy<br /> of S-1 and CDDP. Article in Japanese, Gan To Kagaku Ryoho. Jun;<br /> 34(6): 929-931.<br /> Miyazaki Y, Imamura H, Furukawa H, Kishimoto T, Ohta K, Nakata<br /> Y, Ohshiro R, Kamigaki S, Takemoto H, Fujimi S, Nakayama<br /> T, Fukunaga M, Ohsata H, Tatsuta M (2007). A case of advanced<br /> gastric cancer with obstructive jaundice due to liver metastases<br /> successfully treated with chemotherapy. Article in Japanese. Gan To<br /> Kagaku Ryoho. Nov, 34(12): 2132-2134.<br /> Ott K, Sendler A, Becker K, Dittler HJ, Helmberger H, Busch<br /> <br /> 8.<br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> 12.<br /> 13.<br /> 14.<br /> <br /> 15.<br /> 16.<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> R, Kollmannsberger C, Siewert JR, Fink U (2003). Neoadjuvant<br /> chemotherapy with cisplatin, 5-FU, and leucovorin (PLF) in locally<br /> advanced gastric cancer: a prospective phase II study. Gastric Cancer.<br /> 6(3): 159-167.<br /> Source: Cancer Occurrence, Department of Epidemiology and<br /> Surveillance Research, American Cancer Society, Atlanta, GA, USA.<br /> Source: Department of Medicine, Memorial Sloan-Kettering Cancer<br /> Center, New York, NY USA.<br /> Source: Department of Surgery, Klinikum rechts der Isar der<br /> Technische Universität München, Ismaninger Str. 22, 81675 Munich,<br /> Germany.<br /> Source: Dept. of Internal Medicine, Medical Hospital, The Nippon<br /> Dental University School of Life Dentistry at Niigata.<br /> Source: Dept. of Surgery, Nara Prefectural Nara Hospital.<br /> Source: Dept. of Surgery, Sakai Municipal Hospital.<br /> Source: Division of Public Health Sciences, Fred Hutchinson Cancer<br /> Research<br /> Center,<br /> Seattle,<br /> WA<br /> 98109-1024,<br /> USA.<br /> akaminen@fhcrc.org.<br /> Textbook of cancer – Devita 8th, cancer of stomach: 1043-1062.<br /> Watanabe T, Uchida M, Harada K, Homma N, Ogata N, Funada<br /> R, Hasegawa K, Soga K, Shibasaki K (2007). A case of advanced<br /> gastric cancer with obstructive jaundice due to multiple liver metastasis<br /> successfully treated with the following combination therapy of CPT-11<br /> and cisplatin after combination therapy of paclitaxel and TS-1. Article in<br /> Japanese. Gan To Kagaku Ryoho. Apr; 34(4): 605-608.<br /> <br /> 357<br /> <br />