KHẢO SÁT HÀM LƯỢNG FLUOR TRONG KEM ĐÁNH RĂNG<br />
BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐIỆN CỰC CHỌN LỌC ION<br />
Đặng Thị Kề*, Ngô Đồng Khanh**<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Mục tiêu: Khảo sát hàm lượng fluor trong kem đánh răng băng phương phân tích điện cực chọn lọc ion nhằm<br />
cung cấp những thông tin hữu ích giúp người tiêu dùng lựa chọn những sản phẩm kem đánh răng có chất lượng trên<br />
thị trường, đồng thời giúp các công ty định hướng sản xuất những sản phẩm kem đánh răng chuẩn không độc hại cho<br />
người tiêu dùng.<br />
Phương pháp nghiên cứu: 36 thương phẩm kem đánh răng được chọn ngẫu nhiên để khảo sát gồm: 13 thương<br />
phẩm từ các công ty sản xuất trong nước, 13 thương phẩm từ các công ty sản xuất trong nước và 13 thương phẩm<br />
ngoại nhập được bán trên thị trường Việt Nam. Mẫu khảo sát được tiến hành phân tích tại 2 nơi: Trung tâm dịch vụ<br />
phân tích thí nghiệm và Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Thành phố Hồ Chí Minh.<br />
Kết quả: Hàm lượng fluor trong kem đánh răng được so sánh ở 2 nơi phân tích không khác nhau. Tuy nhiên,<br />
hàm lượng fluor trong kem đánh răng được bán trên thị trường và tại công ty sản xuất có sự khác nhau. Đối với kem<br />
đánh răng sản xuất trong nước: kem người lớn dưới 50% không đạt hàm lượng chuẩn, kem trẻ em 100% không đạt<br />
hàm lượng chuẩn, 53,85% thương phẩm có hàm lượng fluor khảo sát khác với hàm lượng fluor ghi trên bao bì ở mức<br />
≥ 100 ppm. Riêng đối với kem đánh răng ngoại nhập: 88,89% không đạt hàm lượng chuẩn, 40% thương phẩm có hàm<br />
lượng fluor khảo sát khác với hàm lượng fluor ghi trên bao bì ở mức ≥ 100 ppm.<br />
Kết luận: Những kết quả này sẽ rất hữu ích cho việc sản xuất, nhập khẩu kem đánh răng có chất lượng; ngành<br />
Răng Hàm Mặt Việt Nam thiết lập chương trình chăm sóc sức khỏe răng miệng phù hợp và có hiệu quả.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
ANALYSIS FLUORIDE CONCENTRATION IN TOOTHPATE IN VIETNAM BY USING ION<br />
SELECTIVE ELECTRODE<br />
Dang Thi Ke, Ngo Dong Khanh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 – Supplement of No 2 - 2009: 65 – 71<br />
Objective: To test fluoride content in toothpaste by Ion selective electrode method, is to supply the information to<br />
help consumers choose high-quality toothpaste in market; simultaneously help companies plan to manufacture standard<br />
products of harmless toothpaste to consumers.<br />
Methods: 36 commercial products of toothpaste were chosen to test at random including: 13 domestic products,<br />
13 imported products. Patterns to test were carried out in two positions Biochemistry Center and Institute of OdontoStomatology in HCM city.<br />
Results: Fluoride concentration in toothpaste was compared indifferently. However the content fluoride in<br />
toothpaste sold in market is different from the one at production places. For the domestic toothpaste for adult, the<br />
content fluoride is less 50% than the standard. 100% for children doesn’t attein the standard, The fluoride content in<br />
53.85% of commercial products which was tested is different from the fluoride content was written on pack; it’s equal or<br />
less than 100 ppm. For imported toothpaste, 88.89% doesn’t attein the standard; 40% of commercial products which<br />
was tested is different from the fluoride content was written on pack; it’s equal or less than 100 ppm.<br />
Conclusion: This result is valuable and useful to the dental profession in Vietnam so that they can set up the<br />
preventive programme as same as studies later.<br />
*: Khoa Dược - Đại học Y Dược TP.HCM ** Bệnh viện RHM Trung Ương TP.HCM<br />
<br />
66<br />
<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Với vai trò phòng ngừa bệnh sâu răng và nha chu, fluor được nghiên cứu và đưa vào<br />
ứng dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe răng miệng cách đây 100 năm dưới nhiều hình<br />
thức: nước uống có fluor, muối có fluor, kem đánh răng có fluor, nước súc miệng có fluor,<br />
vật liệu trám phóng thích fluor.....(16,17,21). Trong đó, kem đánh răng có fluor được xem là<br />
dạng thích hợp nhất để đưa chất fluor đến với cá nhân và cộng đồng trong các chương trình<br />
chăm sóc sức khỏe răng miệng ở các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển(11,14,17,20,21).<br />
Ở Việt Nam, theo điều tra cơ bản sức khỏe răng miệng quốc gia (2000), tỷ lệ bệnh sâu<br />
răng ở trẻ em trong độ tuổi đi học 93,7%. Số trung bình răng sâu mất trám ở hệ răng sửa là<br />
(1,19)<br />
6,34, Sâu Mất Trám ở hệ răng vĩnh viễn 2,94<br />
. Tỷ lệ này hiện vẫn còn cao, mặc dù trong<br />
nhiều năm qua, ngành Răng Hàm Mặt Việt Nam đã thực hiện nhiều chương trình can thiệp<br />
cộng đồng như: chương trình nha học đường, chương trình fluor hóa nước máy ở một số<br />
tỉnh, thành phố. Song đối với những vùng nông thôn sâu, nơi có tỷ lệ bệnh sâu răng cao và<br />
những nơi không thể thực hiện được fluor hóa nước máy thì kem đánh răng chứa fluor<br />
2,19)<br />
được xem là dạng thích hợp và hiệu quả nhất để phòng ngừa sâu răng(<br />
.<br />
Fluor trong kem đánh răng là dạng fluor có tác dụng tại chỗ, nếu được sử dụng đúng<br />
lượng, đủ liều và đều đặn hàng ngày thì fluor có khả năng ngấm vào lớp men răng làm cho<br />
men răng cứng chắc hơn, giúp men răng ít bị hòa tan bởi acid trong môi trường miệng và đề<br />
kháng lại sâu răng. Ngược lại, nếu sử dụng quá liều thì lâu ngày sẽ dẫn tới răng bị nhiễm<br />
fluor làm ảnh hưởng đến chức năng và thẩm mỹ của răng (10,12,13,21). Nói cách khác, hiệu quả<br />
phòng ngừa sâu răng sẽ tùy thuộc chủ yếu vào hàm lượng fluor được bổ sung vào trong<br />
kem đánh răng và hàm lượng này phải đạt chuẩn cho phép.<br />
Mặt khác, trên thị trường nước ta hiện nay, lượng kem đánh răng khá nhiều, đủ các<br />
chủng loại, đủ nguồn gốc: sản xuất trong nước, hàng ngoại nhập, hàng quà biếu.....Vì vậy, sẽ<br />
không tránh khỏi tình trạng sản phẩm không đạt hàm lượng fluor theo tiêu chuẩn cho phép,<br />
bởi vì các sản phẩm kem đánh răng ghi nhãn có chứa fluor nhưng trên thực tế ít có sự kiểm<br />
chứng nào của ngành chức năng đối với loại hình này. Hơn nữa, từ năm 2000 theo qui định<br />
hiện hành thì các đơn vị sản xuất kem đánh răng chỉ cần tự công bố chất lượng với Tổng cục<br />
đo lường - Chất lượng là được. Như thế có thể nói một lĩnh vực có ảnh hưởng không nhỏ<br />
đến sức khỏe con người đang gần như bị buông lỏng về mặt quản lý chất lượng và định<br />
lượng fluor trong kem đánh răng rất cần thiết cho việc giám sát chất lượng chuẩn của kem<br />
đánh răng hiện nay.<br />
<br />
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
Đối tượng nghiên cứu<br />
Mẫu chuẩn: NaF trong nước tương đương 1000 µg F/ ml - Merck<br />
Mẫu thử: Cỡ mẫu phân tích gồm 154 mẫu được chọn ngẫu nhiên từ nơi sản xuất và thị<br />
trường. Cách lấy mẫu như sau: mỗi thương phẩm chọn 3 lô và trong mỗi lô lấy 2 tuýp.<br />
Riêng đối với kem ngoại nhập trên thị trường, mỗi thương phẩm chọn 1 lô và trong lô ấy<br />
lấy 2 tuýp.<br />
Kí hiệu mẫu (15,18)<br />
<br />
67<br />
<br />
Mẫu sau khi lấy về, mỗi thương phẩm được chia ngẫu nhiên làm 2 nhóm: nhóm phân<br />
tích tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Thành phố Hồ Chí Minh (BVRHMTƯ<br />
TPHCM) và nhóm phân tích tại Trung tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm Thành phố Hồ Chí<br />
Minh (TTDVPTTN TPHCM). Mỗi tuýp kem sẽ được sơn đen phủ kín bên ngoài và ghi kí<br />
hiệu theo cách sau:<br />
_ Nhóm phân tích tại BVRHMTƯ TPHCM<br />
AnjX<br />
<br />
n = 1, 2, ........, 13<br />
<br />
j = 1, 2, 3<br />
<br />
BmjX<br />
<br />
m = 1, 2, ......., 23<br />
<br />
j = 1, 2, 3<br />
<br />
_ Nhóm phân tích tại TTDVPTTN TPHCM<br />
AnjY<br />
<br />
n = 1, 2, ........, 13<br />
<br />
j = 1, 2, 3<br />
<br />
BmjY<br />
<br />
m = 1, 2, ........, 23<br />
<br />
j = 1, 2, 3<br />
<br />
Trong đó:<br />
A Mẫu từ công tyj<br />
<br />
Số thứ tự của lô<br />
<br />
B<br />
<br />
Mẫu từ thị trường<br />
<br />
X<br />
<br />
n<br />
<br />
Số thứ tự tên mẫu từ công ty Y<br />
<br />
Mẫu phân tích tại BVRHMTƯ TPHCM<br />
Mẫu phân tích tại TTDVPTTN TPHCM<br />
<br />
m Số thứ tự tên mẫu từ thị trường<br />
Chọn mẫu<br />
<br />
Mẫu sau khi được ghi kí hiệu theo nhóm được mang đi phân tích ở TTDVPTTN<br />
TPHCM (77 mẫu) và BVRHMTƯ TPHCM (36 mẫu).<br />
Phương tiện nghiên cứu<br />
<br />
Natri citrat, natri acetat, natri clorid, natri hydroxyd, acid hydrochloric, acid acetic<br />
băng – Merck. Máy đo pH/ Ion meter 450 (CORNING -Mỹ), máy đo pH/ Ion meter 710A<br />
(ORION -Mỹ), điện cực kép fluor (CORNING) mã số 476135 và một số trang thiết bị<br />
khác dùng trong phòng thí nghiệm.<br />
Phương pháp nghiên cứu<br />
<br />
Khảo sát phương pháp phân tích điện cực chọn lọc ion (5,9) Gồm 2 giai đoạn chủ yếu là<br />
xây dựng đường chuẩn và xác định ion fluor cần tìm trong mẫu thử<br />
Thẩm định phương pháp phân tích<br />
<br />
(3,4,5)<br />
<br />
Các chỉ tiêu được đánh giá bao gồm: độ chính<br />
<br />
xác, độ đúng, khoảng tuyến tính, giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng.<br />
Ứng dụng phương pháp phân tích điện cực chọn lọc ion để định lượng một số kem đánh<br />
răng chứa fluor hiện có trên thị trường Việt Nam<br />
Thu thập dữ liệu:(3,4,8)<br />
<br />
Kết quả phân tích sau khi ghi nhận được mã hóa và nhập số liệu để tính toán<br />
Phân tích dữ liệu:(3,4,8,18)<br />
<br />
Dữ liệu được nhập bằng phần mềm MS-Excel 2003. Sau đó, dùng thống kê mô tả và<br />
thống kê suy lý để phân tích dữ liệu.<br />
<br />
68<br />
<br />
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br />
<br />
Theá (mV)<br />
<br />
Khảo sát phương pháp định lượng fluor<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
<br />
YÂ = -59,167X + 60,831<br />
R2 = 0,9995<br />
<br />
0<br />
<br />
0,2<br />
<br />
0,4<br />
<br />
0,6<br />
<br />
0,8<br />
<br />
1<br />
<br />
Noàng ñoä (lgF)<br />
<br />
♦ Xây dựng ñường chuẩn<br />
<br />
Biểu đồ 1: Tương quan giữa nồng độ và thế của fluor<br />
<br />
Kết quả thẩm định<br />
Độ chính xác<br />
Khảo sát trên mẫu B23X 6 lần, ta có kết quả các giá trị như sau:<br />
<br />
X = 985,64 SD= 12,15 RSD%= 1,23%. Kết quả này cho thấy phương pháp đạt yêu cầu về<br />
độ lặp lại.<br />
<br />
Theá (mV)<br />
<br />
Khoảng tuyến tính<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
<br />
YÂ = -59,588X + 60,591<br />
2<br />
<br />
R = 0,9991<br />
<br />
0<br />
<br />
0,2<br />
<br />
0,4<br />
<br />
0,6<br />
<br />
0,8<br />
<br />
1<br />
<br />
Noàng ñoä (lgF)<br />
<br />
Biểu đồ 2: Tương quan giữa nồng độ và thế của fluor<br />
Kết quả xử lý thống kê cho thấy phương trình hồi qui tương thích và các hệ số hồi qui có<br />
ý nghĩa hay phương trình hồi qui có dạng Y = -59,588X + 60,591. (F = 8616,45 > F0,05 = 5,318, t0<br />
= 130,699 > t0,05 = 2,365, t = 92,824 > t0,05 = 2,365)<br />
<br />
Giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng<br />
Đo thế của mẫu trắng 10 lần, ta có kết quả: X = 177,3 SD = 0,3091. Từ phương trình hồi<br />
qui Y = -59,588X + 60,591 ta tính được giới hạn phát hiện của phương pháp là 0,02 µg F/ ml<br />
và giới hạn định lượng là 0,05 µg F/ ml.<br />
<br />
Độ đúng (Thực hiện trên mẫu B11X)<br />
Bảng 1: Kết quả thực nghiệm khảo sát độ đúng theo tỉ lệ phục hồi<br />
N Tỷ lệ % ñối với lượng E<br />
Oi<br />
i<br />
có sẵn<br />
<br />
1<br />
2<br />
<br />
80<br />
<br />
4,5<br />
4,5<br />
<br />
4,44<br />
4,42<br />
<br />
Fi<br />
98,67<br />
98,22<br />
<br />
69<br />
<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
<br />
100<br />
<br />
120<br />
<br />
X<br />
<br />
4,5<br />
5<br />
5<br />
5<br />
5,5<br />
5,5<br />
5,5<br />
<br />
4,41<br />
4,93<br />
4,91<br />
4,90<br />
5,41<br />
5,39<br />
5,37<br />
<br />
98,00<br />
98,60<br />
98,20<br />
98,00<br />
98,36<br />
98,00<br />
97,64<br />
98,19<br />
<br />
Kết quả cho thấy phương pháp đạt yêu cầu về độ đúng. Như vậy, có thể áp dụng qui<br />
trình định lượng này để phân tích hàm lượng fluor trong kem đánh răng.<br />
<br />
Kết quả định lượng hàm lượng fluor trong một số kem đánh răng hiện có trên thị trường Việt<br />
Nam<br />
Bảng 2: So sánh hàm lượng fluor trong kem đánh răng được khảo sát tại TTDVPTTN TPHCM và<br />
BVRHMTƯ TPHCM<br />
Tên mẫu<br />
<br />
A1-, B1A2-, B2A3-, B3A4-, B4A5-, B5A6-, B6A7-, B7A8-, B8A9-, B9A10-, B10A11-, B11A12-, B12A13-, B13B14B15B16B17B18B19B20B21B22B23-<br />
<br />
Kem công ty<br />
Kem thị trường<br />
TT<br />
BV<br />
TT<br />
BV<br />
DVPTTN RHMTƯ DVPTTN RHMTƯ<br />
1333<br />
1276<br />
1287<br />
1260<br />
957<br />
980<br />
1032<br />
986<br />
940<br />
1077<br />
1001<br />
916<br />
1225<br />
855<br />
1082<br />
798<br />
626<br />
663<br />
577<br />
673<br />
807<br />
885<br />
802<br />
885<br />
753<br />
977<br />
748<br />
999<br />
746<br />
946<br />
722<br />
890<br />
1373<br />
1167<br />
1281<br />
1030<br />
1216<br />
1389<br />
1173<br />
1351<br />
940<br />
895<br />
940<br />
962<br />
909<br />
1135<br />
839<br />
982<br />
1334<br />
1378<br />
1347<br />
1272<br />
868<br />
822<br />
831<br />
1006<br />
0<br />
0<br />
411<br />
575<br />
869<br />
810<br />
525<br />
526<br />
759<br />
917<br />
0<br />
0<br />
939<br />
1175<br />
750<br />
819<br />
<br />
So sánh kết quả đo hàm lượng fluor trong kem đánh răng ở TTDVPTTN và BVRHMTƯ<br />
TPHCM<br />
Hàm lượng fluor trong kem đánh răng đo tại TTDVPTTN TPHCM và BVRHMTƯ TPHCM<br />
như nhau (t = 1,469 < t0,05 = 2,03). Điều này có thể khẳng định, phương pháp phân tích điện cực<br />
chọn lọc ion có thể áp dụng được ở các phòng kiểm nghiệm có qui mô vừa và nhỏ hay không có<br />
điều kiện trang bị những thiết bị hiện đại.<br />
<br />
70<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
