Khảo sát khí áp mũi tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> KHẢO SÁT KHÍ ÁP MŨI TẠI BỆNH VIỆN TAI MŨI HỌNG TP HCM<br /> Nguyễn Thị Thanh Thuý*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt Vấn Đề: Đo khí áp mũi bằng sóng âm cho đồ thị mũi bằng âm thanh dội lại và cung cấp thông tin về<br /> diện tích mặt cắt ngang hốc mũi tuỳ thuộc vào khoảng cách từ mặt cắt đó đến cửa mũi. Tuy nhiên, những số<br /> liệu trên người bình thường chưa được nghiên cứu ở Việt Nam. Do đó chúng tôi muốn tìm trị số trên người<br /> bình thường trưởng thành và những thay đổi của các trị số này sau dùng thuốc co mạch.<br /> Phương Pháp Nghiên Cứu: chúng tôi có 100 người trưởng thành khỏe mạnh trong nhóm nghiên cứu. Đo<br /> khí áp mũi để đánh giá trở kháng mũi, thể tích mũi, diện tích mặt cắt tối thiểu, diện tích mặt cắt nhỏ nhất thứ<br /> 1(CSA1), diện tích mặt cắt nhỏ nhất thứ 2 (CSA2), diện tích mặt cắt nhỏ nhất thứ 3 (CSA3),... Những phương<br /> pháp này được đánh giá trước và sau khi dùng thuốc co mạch.<br /> Kết Quả: Trước khi dùng thuốc co mạch: trở kháng tương đương: 2,36 ± 0,90 (cm H2O/L/Mi); thể tích:<br /> 7,04 ± 1,90 (cc); diện tích tối thiểu: 0,54 ± 0,12 (cm2); CSA1: 0,59 ± 0,17 (cm2); CSA2: 1,64 ± 0,57(cm2);<br /> CSA3: 2,64 ± 0,94 (cm2). Sau khi dùng thuốc co mạch: trở kháng tương đương: 1,47± 0,35(cm H2O/L/Mi); thể<br /> tích: 9,38 ± 1,68 (cc); diện tích tối thiểu: 0,65 ± 0,06 (cm2); CSA1: 0,82 ± 0,31 (cm2); CSA2: 2,19 ± 0,63 (cm2);<br /> CSA3: 3,50 ± 1,77 (cm2).<br /> Kết Luận: Đo khí áp mũi là một phương pháp thuận tiện để đánh giá hình dạng và chức năng mũi.<br /> Từ Khóa: Đo khí áp mũi bằng sóng âm, diện tích mặt cắt tối thiểu, thuốc co mạch mũi, thể tích mũi.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF ACOUSTIC RHINOMANOMETRY AT ENT HOSPITAL<br /> Nguyen Thi Thanh Thuy * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 236 - 341<br /> Objectives: Acoustic rhinometry evaluates the geometry of the nasal cavity with acoustic reflections and<br /> provides information about nasal cross-sectional area and nasal volume within a given distance. However, data<br /> for healthy subjects reported in Vietnam are few. Therefore, we wanted to establish the normal range among<br /> healthy adults and to evaluate the changes after nasal decongestion.<br /> Methods: we had 100 healthy adults in this group. An acoustic rhinometer was used to evaluate the nasal<br /> resistance, nasal volume, minimal cross sectional area, the first minimal cross sectional ara (CSA1), the second<br /> minimal cross sectional area (CSA2) and the third minimal cross sectional area (MCA3),... These measurements<br /> were taken before and after nasal decongestion.<br /> Results: Before decongestion: nasal resistance: 2,36 ± 0,90 (cm H2O/L/Mi); nasal volume: 7,04 ± 1,90 (cc);<br /> minimal cross sectional area: 0,54 ± 0,12 (cm2); CSA1: 0,59 ± 0,17 (cm2); CSA2 : 1,64 ± 0,57(cm2); CSA3: 2,64<br /> ± 0,94 (cm2). After decongestion: nasal resistance: 1,47± 0,35(cm H2O/L/Mi); nasal volume : 9,38 ± 1,68 (cc);<br /> minimal cross sectional area: 0,65 ± 0,06 (cm2); CSA1: 0,82 ± 0,31 (cm2); CSA2: 2,19 ± 0,63 (cm2); CSA3: 3,50<br /> ± 1,77 (cm2).<br /> Conclusion: acoustic rhinomerty is a convenient method for assessing the geometry and function of the<br /> nasal cavity.<br /> Keywords:Acoustic Rhinometry (AR), minimal cross sectional area, nasal decongestant, nasal volume.<br /> * BV Tai Mũi Họng, TP HCM<br /> Tác giả liên lạc : ThS. BS. Nguyễn Thị Thanh Thúy ĐT: 0903999442<br /> <br /> 236<br /> <br /> Email: drthuynguyen@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Đo khí áp mũi bằng sóng âm (Acoustic<br /> Rhinometry = AR) l một phương pháp đánh giá<br /> khách quan về cấu trúc mũi và tình trạng chức<br /> năng của niêm mạc mũi(3,4,1).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> như máy định vị sóng âm trên tàu thuỷ. Kết<br /> qủa là vẽ được đồ thị của diện tích mặt cắt<br /> ngang của hốc mũi phụ thuộc vào khoảng cách<br /> đến hốc mũi. Diện tích mặt cắt ngang tính bằng<br /> cm2, khoảng cách tính bằng cm kể từ đầu ống<br /> thông vào hốc mũi(1,6).<br /> <br /> AR vẽ đồ thị mũi bằng âm thanh dội lại và<br /> đo hình dạng hình học của của hốc mũi giống<br /> <br /> Hình 1:<br /> AR rất hữu ích và là một xét nghiệm không<br /> thể thiếu trong việc đánh giá tình trạng chức<br /> năng và bệnh lý mũi khi phối hợp cùng các xét<br /> nghiệm khác như: chụp x.quang, CT scan hay nội<br /> soi mũi xoang(2,5).<br /> <br /> - Chỗ dốc 2 tương ứng vùng mép trước xương<br /> cuốn giữa và dưới. AR sẽ cho chỉ số về diện tích<br /> mặt cắt ngang CSA2 (cm2) và khoảng cách từ cửa<br /> mũi đến mặt cắt này CSA2 (cm).<br /> <br /> AR sử dụng tại bệnh viện Tai Mũi Họng TP<br /> HCM là ECCOVISION AR của Hood<br /> Laboratories, sử dụng sóng âm với mức xung<br /> 146dB và tần số 50µsec(6).<br /> Hình dạng của đồ thị liên quan trực tiếp đến<br /> cấu tạo của hốc mũi. Thông thường trên đồ thị có<br /> 3 chỗ dốc xuống(2,4,6)<br /> - Chỗ dốc 1 tương ứng vị trí van mũi, vị trí<br /> này gần giáp mép truớc của xương cuốn dưới.<br /> AR sẽ cho chỉ số về diện tích mặt cắt ngang CSA1<br /> (cm2) và khoảng cách từ cửa mũi đến mặt cắt này<br /> CSA1 (cm).<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Hình 2:<br /> <br /> 237<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> - Chỗ dốc 3 tương ứng vị trí đuôi xương cuốn<br /> dưới. AR sẽ cho chỉ số về diện tích mặt cắt ngang<br /> <br /> CSA3 (cm2) và khoảng cách từ cửa mũi trước đến<br /> mặt cắt này CSA3 (cm).<br /> <br /> Choã doác 3<br /> <br /> Dieän tích (cm2)<br /> <br /> Choã doác 2<br /> <br /> Cöûa muõi<br /> Thể tích mũi<br /> <br /> Khoảng cách từ cửa mũi vào (cm)<br /> <br /> Hình 3:<br /> Ngoài ra AR cũng cho chúng ta những thông<br /> số trong khoảng từ cửa mũi đến khoảng cách vào<br /> 6 cm(6).<br /> - Req (cmH2O/L/Mi): trở kháng tương<br /> đương.<br /> - Volume (cc): thể tích.<br /> - Minimum (cm2): diện tích mặt cắt ngang tối<br /> thiểu.<br /> - Min Dist (cm): khoảng cách từ cửa mũi đến<br /> vị trí có diện tích mặt cắt tối thiểu.<br /> Hiểu biết về AR ở người bình thường là rất<br /> cần thiết. Chúng tôi muốn khảo sát AR trên<br /> người bình thường nhằm bước đầu đưa ra mức<br /> chuẩn AR của người Việt Nam trưởng thành.<br /> <br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Khảo sát AR trên người Việt Nam trưởng<br /> thành.<br /> <br /> Mục tiêu chuyên biệt<br /> - Tìm chỉ số trung bình về AR trên người Việt<br /> Nam trưởng thành khoẻ mạnh và không có bệnh<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng<br /> 100 người bình thường đến khám và đo khí<br /> áp mũi tại bệnh viện Tai Mũi Họng TP HCM.<br /> <br /> Thời gian tiến hành<br /> Từ tháng 8/2005 đến tháng 8/2007.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả.<br /> <br /> Phương pháp tiến hành<br /> - 100 người bình thường không có tiền sử<br /> bệnh, phẫu thuật hoặc chấn thương mũi, không<br /> nghẹt mũi, không biến dạng mũi, không nhiễm<br /> trùng đường hô hấp trên, không dùng các loại<br /> thuốc co mạch toàn thân hay tại chỗ trước đó, có<br /> kết quả x.quang và nội soi bình thường sẽ được<br /> đo AR trước và sau dùng thuốc co mạch<br /> (Naphtazolin 1‰), tổng kết cho ra số liệu khí áp<br /> mũi ở người bình thường.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Kết quả khảo sát AR trên 100 người Việt<br /> Nam trưởng thành bình thường<br /> <br /> lý về mũi trước và sau khi dùng thuốc co mạch.<br /> - So sánh sự thay đổi của hai trị số này và<br /> đánh giá độ tin cậy.<br /> <br /> 238<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> Trung bình<br /> <br /> Về tuổi và giới (bảng 1)<br /> N<br /> Tuổi<br /> 40<br /> 26,75 ± 9 (19 – 39)<br /> 60<br /> 27,33 ± 9,2 (17 – 38)<br /> 100<br /> 27,1 ± 8,6 (17 – 39)<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Chúng tôi khảo sát AR trên 100 người việt<br /> Nam bình thường ở độ tuổi thanh niên với tuổi<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> trung bình là 27, trong đó tỉ lệ nam/nữ là 4/6.<br /> <br /> Các trị số AR trên người bình thường (bảng 2)<br /> Trở kháng tg đương<br /> Req(cmH20/L/Mi)<br /> Thể tích<br /> Volume(cc)<br /> Diện tích tối thiểu<br /> Minimum (cm2)<br /> Khoảng cách tối thiểu<br /> Min Dist (cm)<br /> CSA 1 diện tích<br /> (cm2)<br /> CSA 1 khoảng cách<br /> (cm)<br /> CSA 2 diện tích<br /> (cm2)<br /> CSA 2 khoảng cách<br /> (cm)<br /> CSA 3 diện tích<br /> (cm2)<br /> CSA 3 khoảng cách<br /> (cm)<br /> <br /> (T) trước<br /> 2,49 ± 0,79<br /> (1,41± 3,88)<br /> 6,61 ± 1,7<br /> (4,79 ± 10,43)<br /> 0,51 ± 0,01<br /> (0,37 ± 0,67)<br /> 0,99 ± 0,86<br /> (0,18 ± 1,86)<br /> 0,57 ± 0,16<br /> (0,37 ± 0.82)<br /> 1,83 ± 0,26<br /> (1,38 ± 2,34)<br /> 1,49 ± 0,49<br /> (0,90 ± 2,47)<br /> 4,74 ± 0,74<br /> (3,78 ± 6,43)<br /> 2,48 ± 0,72<br /> (1,47 ± 3,56)<br /> 7,46 ± 1,45<br /> (5,95 ± 11,23)<br /> <br /> (T) sau<br /> 1,45 ± 0,35<br /> <br /> (P) trước<br /> 2,23 ± 1.02<br /> <br /> (P) sau<br /> 1,50 ± 0,36<br /> <br /> (1,07 ± 2,17) (1,23 ± 4,34) (1,05 ± 2,45)<br /> 9,28 ± 1,93<br /> 7,48 ± 2,07<br /> 9,48 ± 1,48<br /> (7,15 ± 13,21) (4,51 ± 11,04) (6,54 ± 11,87)<br /> 0,65 ± 0,05<br /> 0,58 ± 0,01<br /> 0,65 ± 0,07<br /> (0,57 ± 0,72) (0,34 ± 0,71) (0,47 ± 0,71)<br /> 0,68 ± 0,69<br /> 1,16 ± 0,85<br /> 0,58 ± 0,68<br /> (0,18 ± 1,86) (0,18 ± 2,10) (0,17 ± 1,86)<br /> 0,90 ± 0,40<br /> 0,62 ± 0,03<br /> 0,74 ± 0,02<br /> (0,57 ± 1,97) (0,34 ± 0,98) (0,47 ± 1,14)<br /> 2,05 ± 0,96<br /> 1,76 ± 0,04<br /> 1,71 ± 0,16<br /> (1.38 ± 4,75) (1,38 ± 2,10) (1.38 ± 1,86)<br /> 2,12 ± 0,63<br /> 1,79 ± 0,63<br /> 2,27 ± 0,65<br /> (1,36 ± 2,93) (0,81 ± 2,71) (1,28 ± 3,33)<br /> 4,62 ± 1,32<br /> 4,72 ± 0,99<br /> 4,55 ± 0,96<br /> (3,54 ± 7,87) (3,54 ± 6,43) (3,54 ± 6,43)<br /> 3,43 ± 1,76<br /> 2,79 ± 1,15<br /> 3,57 ± 1,86<br /> (1,72 ± 6,84) (1,26 ± 4,86) (1,63 ± 7,75)<br /> 7,07 ± 1,74<br /> 6,64 ± 1,13<br /> 6,57 ± 1,15<br /> (5,47 ± 11,23) (4,99 ± 8,59) (4,99 ± 8,59)<br /> <br /> (2) trước thuốc<br /> 2.36 ± 0.90<br /> <br /> (2) sau thuốc<br /> 1,47± 0,35<br /> <br /> (1,23±4,34)<br /> 7,04±1,90<br /> (4,51±11,04)<br /> 0,54±0.12<br /> (0,34±0,71)<br /> 1,08±0,84<br /> (0,18-2,10)<br /> 0,59±0,17<br /> (0,34-0,98)<br /> 1,80±0,23<br /> (1,38-2,34)<br /> 1,64±0,57<br /> (0,81-2,71)<br /> 4,73±0,85<br /> (3,54-6,43)<br /> 2,64±0,94<br /> (1,26-4,86)<br /> 7,05±1,33<br /> (4,99-11,23)<br /> <br /> (1,05±2,45)<br /> 9,38±1,68<br /> (6,53±13,21)<br /> 0,65±0,06<br /> (0,47±0,72)<br /> 0,63±0,66<br /> (0,17-1,86)<br /> 0,82±0,31<br /> (0,47-1,97)<br /> 1,88±0,69<br /> (1,38-4,75)<br /> 2,19±0,63<br /> (1,28-3,33)<br /> 4,58±1,13<br /> (3,54-7,87)<br /> 3,50±1,77<br /> (1,63-7,75)<br /> 6,82±1,46<br /> (4,99-11,23)<br /> <br /> Biểu đồ 1:<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> 239<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Trước khi dùng thuốc: trở kháng tương<br /> đương là 2,36 ± 0,90 (cm H2O/L/Mi); thể tích là<br /> 7,04 ± 1,90 (cc); diện tích tối thiểu là 0,54 ± 0,12<br /> (cm2); CSA1 diện tích là 0,59 ± 0,17 (cm2); CSA2<br /> diện tích là 1,64 ± 0,57(cm2); CSA3 diện tích là<br /> 2,64 ± 0,94 (cm2).<br /> Sau khi dùng thuốc: trở kháng tương đương<br /> là 1,47± 0,35(cm H2O/L/Mi); thể tích là 9,38 ±<br /> 1,68 (cc); diện tích tối thiểu là 0,65 ± 0,06 (cm2);<br /> CSA1 diện tích là 0,82 ± 0,31 (cm2); CSA2 diện<br /> tích là 2,19 ± 0,63 (cm2); CSA3 diện tích là 3,50 ±<br /> 1,77 (cm2).<br /> Sau khi dùng thuốc co mạch, trở kháng<br /> tương đương giảm 0,88 ± 0,77 (cm H2O/L/Mi),<br /> thể tích mũi tăng 2,33 ± 1,76 (cc), diện tích tối<br /> thiểu tăng 0,10 ± 0,10 (cm2), CSA1 diện tích tăng<br /> 0,22 ± 0,28 (cm2), CSA2 diện tích tăng 0,55 ± 0,44<br /> (cm2), CSA3 diện tích tăng 0,86 ± 1,11 (cm2).<br /> <br /> 0,12 (cm2); CSA1 diện tích là 0,59 ± 0,17 (cm2);<br /> CSA2 diện tích là 1,64 ± 0,57(cm2); CSA3 diện<br /> tích là 2,64 ± 0,94 (cm2).<br /> Sau khi dùng thuốc co mạch: trở kháng<br /> tương đương là 1,47± 0,35(cm H2O/L/Mi); thể<br /> tích là 9,38 ± 1,68 (cc); diện tích tối thiểu là 0,65 ±<br /> 0,06 (cm2); CSA1 diện tích là 0,82 ± 0,31 (cm2);<br /> CSA2 diện tích là 2,19 ± 0,63 (cm2); CSA3 diện<br /> tích là 3,50 ± 1,77 (cm2).<br /> Sau khi dùng thuốc co mạch, trở kháng<br /> tương đương giảm 0,88 ± 0,77 (cm H2O/L/Mi),<br /> thể tích mũi tăng 2,33 ± 1,76 (cc), diện tích tối<br /> thiểu tăng 0,10 ± 0,10 (cm2), CSA1 diện tích tăng<br /> 0,22 ± 0,28 (cm2), CSA2 diện tích tăng 0,55 ± 0,44<br /> (cm2), CSA3 diện tích tăng 0,86 ± 1,11 (cm2).<br /> Sau khi dùng thuốc co mạch, khoảng cách<br /> tối thiểu, CSA1 khoảng cách, CSA2 khoảng cách,<br /> CSA3 khoảng cách thay đổi ít.<br /> <br /> Sau khi dùng thuốc co mạch, khoảng cách<br /> tối thiểu, CSA1 khoảng cách, CSA2 khoảng cách,<br /> CSA3 khoảng cách thay đổi ít.<br /> <br /> Không có sự khác biệt giữa các số liệu đo<br /> được trên mũi phải và mũi trái trước và sau<br /> dùng thuốc co mạch.<br /> <br /> Không có sự khác biệt giữa các số liệu đo<br /> được trên mũi phải và mũi trái trước và sau<br /> dùng thuốc co mạch.<br /> <br /> So sánh các số liệu về khí áp mũi ở người<br /> Việt Nam với các dân tộc khác<br /> <br /> Một ví dụ về: Khí áp mũi đo được trên<br /> người bình thường (biểu đồ 1).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trước khi dùng thuốc co mạch: trở kháng<br /> tương đương là 2,36 ± 0,90 (cm H2O/L/Mi); thể<br /> tích là 7,04 ± 1,90 (cc); diện tích tối thiểu là 0,54 ±<br /> <br /> Một nghiên cứu khảo sát khí áp mũi ở các<br /> dân tộc khác nhau được thực hiện ở Mỹ và Anh<br /> năm 1998: nghiên cứu được thực hiện trên 106<br /> người tình nguyện khoẻ mạnh gồm người châu<br /> Á da vàng, người Mỹ da đen và da trắng, người<br /> châu Au da trắng4. Kết quả đo được như sau.<br /> <br /> Bảng 3:<br /> <br /> Trung bình<br /> Sai số<br /> <br /> Trung bình<br /> Sai số<br /> <br /> 240<br /> <br /> Châu Á<br /> <br /> CSA 1<br /> Da đen<br /> <br /> Da trắng<br /> <br /> 0,53<br /> 0,10<br /> <br /> 0,67<br /> 0,10<br /> <br /> 0,52<br /> 0,12<br /> <br /> 0,59-1,66<br /> <br /> 1,04-1,86<br /> <br /> 0,57-1,45<br /> <br /> 0,61<br /> 0,12<br /> <br /> 0,81<br /> 0,11<br /> <br /> 0,64<br /> 0,12<br /> <br /> 0,65-1,99<br /> <br /> 1,27-2,03<br /> <br /> 0,91-1,73<br /> <br /> CSA 2<br /> Châu Á<br /> Da đen<br /> Trước co mạch<br /> 0,87<br /> 0,94<br /> 0,22<br /> 0,23<br /> 0,96-3,15<br /> <br /> 1,16-2,96<br /> <br /> Sau co mạch<br /> 1,47<br /> 1,64<br /> 0,36<br /> 0,32<br /> 1,65-5,61<br /> <br /> 2,19-4,58<br /> <br /> Da trắng<br /> <br /> Châu Á<br /> <br /> CSA 3<br /> Da đen<br /> <br /> 0,83<br /> 0,24<br /> <br /> 1,35<br /> 0,35<br /> <br /> 1,41<br /> 0,42<br /> <br /> 1,31<br /> 0,42<br /> <br /> 0,94-2,88<br /> <br /> 1,74-4,83<br /> <br /> 1,55-4,86<br /> <br /> 1,49-4,62<br /> <br /> 1,51<br /> 0,36<br /> <br /> 1,99<br /> 0,47<br /> <br /> 2,20<br /> 0,43<br /> <br /> 2,08<br /> 0,60<br /> <br /> 1,95-4,51<br /> <br /> 2,49-6,17<br /> <br /> 3,12-6,49<br /> <br /> 2,39-6,28<br /> <br /> Da trắng<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br />