Khảo sát nồng độ myeloperoxidase trên bệnh nhân mắc bệnh mạch vành

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT NỒNG ĐỘ MYELOPEROXIDASE<br /> TRÊN BỆNH NHÂN MẮC BỆNH MẠCH VÀNH<br /> Nguyễn Trần Minh Thắng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát giá trị nồng độ myeloperoxidase trên bệnh nhân mắc bệnh mạch vành tại bệnh viện Nhân<br /> Dân Gia Định từ 09/2013 – 05/2014.<br /> Phương pháp nghiên cứu Mô tả cắt ngang – tiến cứu.<br /> Đối tượng nghiên cứu: Tất cả bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành được chụp mạch vành tại Khoa DSA,<br /> bệnh viện Nhân Dân Gia Định trong thời gian từ tháng 09/2013 đến tháng 05/2014.<br /> Kết quả: Qua kết quả chụp mạch vành, chúng tôi ghi nhận có 162 trường hợp thỏa tiêu chuẩn chẩn đoán và<br /> được đưa vào nghiên cứu. Độ tuổi trung bình là 65,33 ± 10,55 tuổi với nam chiếm ưu thế. Tỷ lệ tăng huyết áp và<br /> đái tháo đường lần lượt là 77,8% và 35,2%. Nồng độ myeloperoxidase máu trung bình là 654,36 ± 503,73.<br /> Kết luận: Nồng độ MPO máu ở bệnh nhân hội chứng vành cấp, tăng huyết áp và đái tháo đường cao hơn<br /> nồng độ MPO máu ở nhóm bệnh nhân còn lại.<br /> Từ khóa: Myeloperoxidase, Bệnh mạch vành, Hội chứng vành cấp.<br /> ABSTRACT<br /> INVESTIGATION OF THE MYELOPEROXIDASE CONCENTRATION IN PATIENTS WITH<br /> CORONARY ARTERY DISEASE<br /> Nguyen Tran Minh Thang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 221 - 225<br /> <br /> Objective: To survey the myeloperoxidase concentration of patients with coronary artery disease in Nhan<br /> Dan Gia Dinh Hospital from 09/2013 to 05/2014.<br /> Research Methodology: Cross - sectional, prospective study.<br /> Objects: All patients diagnosed with coronary artery disease, taken coronary angiography in DSA<br /> Department in Nhan Dan Gia Dinh Hospital from 09/2013 to 05/2014.<br /> Results: Through prospective medical record, we found 162 cases were eligible for the diagnostic criteria and<br /> were admitted to the study. The average age is 65.33 ± 10.55 years old, men outnumbered. The rate of<br /> hypertension and diabetes are 77.8% and 35.2%. The average myeloperoxidase concentration is 654.36 ± 503.73.<br /> Conclusion: The myeloperoxidase concentration of patients with acute coronary syndrome, hypertension<br /> and diabetes is higher than others.<br /> Keywords: Myeloperoxidase, Acute Coronary Syndrome, Coronary Disease.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ kê trong dân chúng nhưng các thống kê tại các<br /> bệnh viện lớn cho thấy bệnh nhân bị bệnh mạch<br /> Bệnh mạch vành là một bệnh rất thường gặp<br /> vành hầu hết ở tuổi 50 trở lên(16).<br /> trong số các bệnh tim ở các nước phát triển (1).<br /> Việc chẩn đoán bệnh mạch vành hiện nay<br /> Trên thế giới, có hơn 7 triệu người chết mỗi năm<br /> chủ yếu dựa vào việc khai thác triệu chứng đau<br /> do bệnh mạch vành, chiếm khoảng 12,8% các<br /> ngực của bệnh nhân, kết hợp với một số phương<br /> trường hợp tử vong(5). Ở Việt nam chưa có thống<br /> * Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch, Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: Ths.BS Nguyễn Trần Minh Thắng ĐT: 0979.014.904 Email: nguyentranminhthang@pnt.edu.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 221<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> pháp cận lâm sàng khác như điện tâm đồ, siêu KẾT QUẢ<br /> âm tim, xạ hình tưới máu cơ tim, và các xét<br /> Qua kết quả chụp mạch vành, chúng tôi ghi<br /> nghiệm sinh hóa(17) Chụp động mạch vành chọn<br /> nhận có 162 trường hợp thỏa tiêu chuẩn chẩn<br /> lọc và cản quang, phương pháp này được xem là<br /> đoán và được đưa vào nghiên cứu.<br /> tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh động mạch<br /> vành(16). Tuy nhiên các biện pháp trên tồn tại Đặc điểm chung<br /> nhiều khuyết điểm như độ nhạy và độ chuyên Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu<br /> biệt không cao, hoặc một số phương pháp đòi Đặc điểm<br /> hỏi chi phí cao khi thực hiện. Gần đây nhiều Tuổi 65,3 ± 10,55<br /> Tỷ lệ Nam/Nữ 103/59<br /> nghiên cứu cho thấy mối liên kết giữa<br /> Tỷ lệ bệnh mạch vành cấp 69,8%<br /> myeloperoxidase, một enzym được tiết ra từ Tỷ lệ hẹp hơn 1 nhánh MV 78,4%<br /> bạch cầu, với bệnh lý tim mạch(2,8). Các nghiên Tỷ lệ NMCT ST chênh 31,9%<br /> cứu cho thấy nồng độ myeloperoxidase tăng<br /> Tỷ lệ các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch<br /> đáng kể ở bệnh nhân đã được xác định có bệnh<br /> vành<br /> mạch vành qua chụp mạch máu.<br /> Myeloperoxidase có thể là một dấu ấn tim có ích Bảng 2. Tỷ lệ các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành<br /> Các yếu tố nguy cơ Tỷ lệ<br /> trong cấp cứu vì nó phản ánh tình trạng không<br /> Tăng huyết áp 77,8%<br /> ổn định của mảng xơ vữa, nguyên nhân của hội Đái tháo đường 35,2%<br /> chứng mạch vành cấp(11,14). Hút thuốc lá 31,5%<br /> Ở Việt Nam, hiện có rất ít các nghiên cứu Béo phì 16%<br /> Tiền căn gia đình mắc bệnh mạch vành 14,2%<br /> myeloperoxidase ở bệnh nhân bị bệnh động<br /> Rối loạn mỡ máu 56,2%<br /> mạch vành. Với mong muốn tìm hiểu thêm về<br /> nồng độ của myeloperoxidase ở bệnh nhân mắc Khảo sát nồng nồng độ MPO<br /> bệnh mạch vành, chúng tôi tiến hành nghiên cứu Bảng 3. Giá trị nồng độ MPO trên bệnh nhân bệnh<br /> với các mục tiêu cụ thể như sau mạch vành<br /> - Khảo sát nồng độ myeloperoxidase trên Nồng độ Giá trị Trung Độ lệch Trung Giá trị lớn<br /> MPO nhỏ nhất bình chuẩn vị nhất<br /> bệnh nhân bệnh mạch vành. Hội chứng<br /> 255 814,10 524,39 770 5172<br /> - Khảo sát mối tương quan giữa nồng độ vành cấp<br /> Bệnh mạch<br /> myeloperoxidase với mức độ xơ vữa động vành mạn<br /> 123 285,98 104,28 261 590<br /> mạch vành. Mẫu nghiên<br /> 123 654,36 503,73 572,5 5172<br /> cứu<br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Khảo sát mối tương quan giữa MPO và<br /> Đối tượng nghiên cứu mức độ xơ vữa của bệnh mạch vành<br /> Tất cả bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành<br /> Bảng 4. So sánh nồng độ MPO giữa hai nhóm bệnh<br /> được chụp mạch vành tại Khoa DSA, bệnh viện<br /> nhân<br /> Nhân Dân Gia Định trong thời gian từ tháng Nồng độ MPO p<br /> 09/2013 đến tháng 05/2014. Bệnh Cấp tính 814,10 ± 524,39<br /> < 0,001<br /> mạch vành Mạn tính 285,98 ± 104,28<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Hội chứng ST chênh 833,69 ± 418,10<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang – tiến cứu. 0,739<br /> vành cấp ST không chênh 804,94 ± 569,62<br /> Số nhánh<br /> Hẹp 1 nhánh 695,83 ± 857,20 0,874<br /> mạch vành<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 222 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Sự liên quan giữa nồng độ MPO (pmol/L) với các yếu tố nguy cơ<br /> Bảng 5<br /> Yếu tố nguy cơ Có Không p<br /> Tăng huyết áp 739,83 ± 837,12 629,00 ± 357,64 0,013<br /> Đái tháo đường 812,75 ± 714,83 568,37 ± 310,58 0,003<br /> Hút thuốc lá 646,25 ± 358,59 658,08 ± 559,37 0,430<br /> Béo phì 593,46 ± 368,72 666,00 ± 525,91 0,406<br /> Tiền căn gia đình bệnh mạch vành 746,48 ± 993,84 639,12 ± 370,03 0,107<br /> Rối loạn mỡ máu 705,34 ± 605,83 589,01 ± 322,50 0,321<br /> <br /> BÀN LUẬN khác biệt về nồng độ MPO trung bình giữa hai<br /> nhóm bệnh nhân bệnh mạch vành cấp và mạn<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, độ tuổi<br /> tính có ý nghĩa thống kê với p < 0,001. Nồng<br /> trung bình là 65,3 ± 10,55 tuổi, trong đó tuổi từ 50 độ MPO trung bình trong nhóm bệnh mạch<br /> trở lên chiếm 95,7%. Độ tuổi này cao hơn nghiên vành cấp cao hơn so với nồng độ MPO trung<br /> cứu của các tác giả Duzguncinar (61,7 ± 11,3 bình trong nhóm bệnh mạch vành mạn. Kết<br /> tuổi)(3) và tác giả Claire (61,7 ± 0,41 tuổi)(8). Điều quả này tương đồng với hai tác giả Liang(10) và<br /> này có thể do bệnh nhân ít được tầm soát bệnh tác giả Gurav(7). Vậy nồng độ MPO có giá trị<br /> mạch vành sớm và thường xuyên. Số bệnh nhân trong việc phân biệt giữa bệnh mạch vành cấp<br /> nam nhiều hơn nữ, tỷ lệ bệnh nhân nam chiếm và bệnh mạch vành mạn. Dựa vào kết quả<br /> 63,6%, thấp hơn so với nghiên cứu của các tác giả nồng độ MPO thu được tôi xác định điểm cắt<br /> Claire (81,7%)(8) và tác giả Goldhammer (82%)(6). nồng độ MPO để chẩn đoán phân biệt bệnh<br /> Sự khác biệt này có thể do nam giới tiếp xúc với mạch vành cấp và mạn tính là 468 pmol/L với<br /> các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành nhiều độ nhạy và độ đặc hiệu lần lượt là 80% và<br /> hơn nữ. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận<br /> 96%. Tuy nhiên, khi so sánh nồng độ MPO<br /> 69,8% bệnh nhân mắc hội chứng vành cấp, cao trung bình giữa hai nhóm bệnh nhân hội<br /> hơn nghiên cứu của tác giả Myeong-Ki Hong chứng vành cấp có ST chênh và không chênh<br /> (51,9%)(9). Qua đó, cho thấy kiến thức và thói thì sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với<br /> quen của bệnh nhân về bệnh mạch vành cũng<br /> p > 0,05. Kết quả này cũng tương đồng với tác<br /> rất quan trọng, bệnh nhân chờ bệnh nặng mới<br /> giả Giuseppe Ferrante(4) nhưng khác với kết<br /> đến bệnh viện. Hơn nữa, tỷ lệ bệnh nhân bị hẹp quả của tác giả Ndrepepa(13). Sự khác biệt này<br /> hơn một nhánh mạch vành là 78,4%, cao hơn có thể là do nghiên cứu của tác giả<br /> nghiên cứu của hai tác giả Myeong-Ki Hong Ndrepepa(13) có tỷ lệ bệnh nhân nhồi máu cơ<br /> (38%)(9) và tác giả Mariuca Vasa (48,9%)(18). Sự tim có ST chênh lên trên điện tâm đồ (28,1%)<br /> khác biệt này do độ tuổi trung bình trong nghiên thấp hơn nghiên cứu của tôi (31,9%). Bên cạnh<br /> cứu của tôi cao hơn hai tác giả trên.<br /> đó, trong nghiên cứu này, chúng tôi ghi nhận<br /> Khi tiến hành khảo sát các yếu tố nguy cơ, tôi sự khác biệt về nồng độ MPO trung bình giữa<br /> ghi nhận tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu hai nhóm bệnh nhân hẹp một nhánh và hẹp<br /> chiếm tỷ lệ cao nhất lần lượt là 77,8% và 56,2%. hơn một nhánh mạch vành không có ý nghĩa<br /> Kết quả này phù hợp vớ nghiên cứu của hai tác thống kê với p > 0,05. Kết quả này tương đồng<br /> giả Goldhammer(6) và Namita Mahalle(12). với hai tác giả Giuseppe Ferrante(4) và tác giả<br /> Đối với nồng độ MPO, tôi ghi nhận nồng Ndrepepa(13). Điều này cho thấy nồng độ MPO<br /> độ MPO của nhóm bệnh nhân hội chứng vành không giúp phân biệt giữa nhóm bệnh nhân<br /> cấp là 814,10 ± 524,39 pmol/L và nhóm bệnh hẹp một nhánh và hơn một nhánh mạch vành.<br /> nhân bệnh mạch vành mạn là 285,98 ± 104,28 Khi phân tích các yếu tố nguy cơ, đối với<br /> pmol/L. Theo kết quả ghi nhận được thì sự tăng huyết áp thì nồng độ MPO khác nhau có<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 223<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> ý nghĩa thống kê giữa hai nhóm có và không KẾT LUẬN<br /> có tăng huyết áp với p < 0,05. Nồng độ MPO<br /> Qua nghiên cứu, tôi rút ra kết luận về nồng<br /> trung bình trong nhóm bệnh mạch vành có<br /> độ MPO máu ở nhóm bệnh nhân bệnh mạch<br /> tăng huyết áp cao hơn so với nhóm không<br /> vành là 654,36 ± 503,73 pmol/L, mức 468 pmol/L<br /> tăng huyết áp. Kết quả này khác với kết quả<br /> là điểm cắt tối ưu để chẩn đoán bệnh mạch vành<br /> của hai tác giả G Ferrante(4) và tác giả<br /> cấp với độ nhạy và độ đặc hiệu lần lượt là 80%<br /> Ndrepepa(13). Sự khác biệt này có thể là do<br /> và 96%. Nồng độ MPO máu ở bệnh nhân bệnh<br /> nghiên cứu của tác giả Giuseppe Ferrante(4) chỉ<br /> mạch vành cấp cao hơn nồng độ MPO máu ở<br /> tiến hành trên các bệnh nhân bệnh mạch vành<br /> bệnh nhân bệnh mạch vành mạn. Nồng độ MPO<br /> cấp và nghiên cứu của tác giả Ndrepepa(13) có<br /> máu ở bệnh nhân bệnh mạch vành có tăng huyết<br /> tỷ lệ bệnh nhân bệnh mạch vành cấp (43,8%)<br /> áp và đái tháo đường cao hơn nồng độ MPO<br /> thấp hơn nghiên cứu của chúng tôi (69,8%).<br /> máu ở bệnh nhân bệnh mạch vành không có<br /> Hơn nữa, nồng độ MPO khác nhau có ý tăng huyết áp và đái tháo đường. Không có sự<br /> nghĩa thống kê giữa hai nhóm bệnh nhân có và khác biệt nồng độ MPO máu giữa nhóm bệnh<br /> không có bệnh đái tháo đường với p < 0,05. nhân hẹp hơn một nhánh hoặc có ST chênh trên<br /> Nồng độ MPO trong nhóm có bệnh đái tháo điện tâm đồ so với nhóm còn lại.<br /> đường cao hơn nhóm không có bệnh đái tháo<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> đường. Điều này giống với kết quả của tác giả<br /> 1. Andrus B, Lacaille D (2014), "2013 ACC/AHA Guideline on<br /> Ndrepepa(13) nhưng khác với tác giả Giuseppe the Assessment of Cardiovascular Risk". J Am Coll Cardiol, 63<br /> Ferrante(4), có thể do nghiên cứu của tác giả (25 Pt A), 2886.<br /> Giuseppe Ferrante(4) chỉ tiến hành trên các bệnh 2. Baldus S, Heeschen C, Meinertz T et al. (2003),<br /> "Myeloperoxidase serum levels predict risk in patients with<br /> nhân bệnh mạch vành cấp. acute coronary syndromes". Circulation, 108 (12), 1440-5.<br /> Tuy nhiên, đối với hút thuốc là thì sự khác 3. Duzguncinar O, Yavuz B, Hazirolan T et al. (2008), "Plasma<br /> myeloperoxidase is related to the severity of coronary artery<br /> biệt không có ý nghĩa thống kê về nồng độ MPO disease". Acta Cardiol, 63 (2), 147-52.<br /> (p > 0,05). Kết quả này khác với hai tác giả 4. Ferrante G, Nakano M, Prati F et al. (2010), "High levels of<br /> systemic myeloperoxidase are associated with coronary<br /> Ndrepepa(13) và Giuseppe Ferrante(4) là do không plaque erosion in patients with acute coronary syndromes: a<br /> tương đồng về lối sống. Tương tự như vậy, nồng clinicopathological study". Circulation, 122 (24), 2505-13.<br /> độ MPO khác nhau không có ý nghĩa thống kê 5. Fihn SD, Gardin JM, Abrams J et al. (2012), "2012<br /> ACCF/AHA/ACP/AATS/PCNA/SCAI/STS Guideline for the<br /> giữa hai nhóm bệnh nhân béo phì và không béo diagnosis and management of patients with stable ischemic<br /> phì với p > 0,05. Điều này tương đồng với kết heart disease: a report of the American College of Cardiology<br /> quả của tác giả Claire, tuy nhiên khác với tác giả Foundation/American Heart Association Task Force on<br /> Practice Guidelines, and the American College of Physicians,<br /> Jeroen Nijhuis(15). Khác biệt này có thể do tỷ lệ American Association for Thoracic Surgery, Preventive<br /> bệnh nhân béo phì trong nghiên cứu của tác giả Cardiovascular Nurses Association, Society for<br /> Cardiovascular Angiography and Interventions, and Society<br /> Nijhuis (80,4%) cao hơn nhiều so với tôi (16%). of Thoracic Surgeons". J Am Coll Cardiol, 60 (24), e44-e164.<br /> Bên cạnh đó, nồng độ MPO cũng khác nhau 6. Goldhammer E, Moshe Y Ben, Lubovich A, et al. (2010),<br /> không có ý nghĩa thống kê giữa hai nhóm bệnh "Serum endothelin-1, MMP-9, and myeloperoxidase and<br /> coronary artery morphology as detected by multi-slice CT<br /> nhân có và không có rối loạn mỡ máu (p > 0,05). angiography in intermediate and high risk asymptomatic<br /> Kết quả này phù hợp với nghiên cứu của tác giả subjects". Open Biomarkers Journal, 3 (2010).<br /> Giuseppe Ferrante(4). Tuy nhiên khác với kết quả 7. Gurav NR, Borse RT, Thorat Anand P et al. (2013),<br /> "Comparison of levels of Myeloperoxidase, C-reactive protein<br /> của tác giả Ndrepepa(13). Sự khác biệt này có thể and Uric acid in patients of Stable and Unstable angina".<br /> là do tỷ lệ bệnh nhân bị rối loạn mỡ máu trong Indian Journal of Basic & Applied Medical Research, 2 (8), 897-902.<br /> 8. Heslop CL, Frohlich JJ, Hill JS (2010), "Myeloperoxidase and<br /> nghiên cứu của tác giả Ndrepepa (64,1%) cao<br /> C-reactive protein have combined utility for long-term<br /> hơn trong nghiên cứu của tôi (56,2%)(13). prediction of cardiovascular mortality after coronary<br /> angiography". J Am Coll Cardiol, 55 (11), 1102-9.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 224 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 9. Hong MK, Mintz GS, Lee CW et al. (2004), "Comparison of 15. Nijhuis J, Rensen SS, Slaats Y et al. (2009), "Neutrophil<br /> coronary plaque rupture between stable angina and acute activation in morbid obesity, chronic activation of acute<br /> myocardial infarction: a three-vessel intravascular ultrasound inflammation". Obesity (Silver Spring), 17 (11), 2014-8.<br /> study in 235 patients". Circulation, 110 (8), 928-33. 16. Phạm Nguyễn Vinh (2008), Bệnh học tim mạch, Nhà xuất bản Y<br /> 10. Liang J, Zheng Z, Wang M et al. (2009), "Myeloperoxidase học Tp HCM, 63-68.<br /> (MPO) and interleukin-17 (IL-17) plasma levels are increased 17. Phạm Nguyễn Vinh (2012), Cập nhật về điều trị bệnh mạch máu<br /> in patients with acute coronary syndromes". J Int Med Res, 37 ngoại biên, Bài giảng chuyên khoa 2 Nội tim mạch, NXB Y học .<br /> (3), 862-6. 18. Vasa M, Fichtlscherer S, Aicher A, et al. (2001), "Number and<br /> 11. Loria V, Dato I, Graziani F et al. (2008), "Myeloperoxidase: a migratory activity of circulating endothelial progenitor cells<br /> new biomarker of inflammation in ischemic heart disease and inversely correlate with risk factors for coronary artery<br /> acute coronary syndromes". Mediators Inflamm, 2008, 135625. disease". Circ Res, 89 (1), E1-7.<br /> 12. Mahalle N, Garg MK, Naik SS et al. (2014), "Study of pattern<br /> of dyslipidemia and its correlation with cardiovascular risk<br /> factors in patients with proven coronary artery disease". Indian Ngày nhận bài báo: 09/9/2015<br /> J Endocrinol Metab, 18 (1), 48-55.<br /> 13. Ndrepepa G, Braun S, Mehilli J et al. (2008), "Myeloperoxidase Ngày phản biện nhận xét bài báo: 16/9/2015<br /> level in patients with stable coronary artery disease and acute<br /> coronary syndromes". Eur J Clin Invest, 38 (2), 90-6.<br /> Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> 14. Nicholls SJ, Hazen SL (2005), "Myeloperoxidase and<br /> cardiovascular disease". Arterioscler Thromb Vasc Biol, 25 (6),<br /> 1102-11.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 225<br />