Khảo sát tình hình sử dụng amiphargen tại bệnh viện Thống Nhất

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG AMIPHARGEN<br /> TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Lê Thị Huyền*, Võ Văn ảy**, Bùi Thị Hương Quỳnh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Thuốc bảo vệ gan đường tiêm Amiphargen gồm thành phần glycyrrhizin, glycin và L-cystein được<br /> sử dụng khá phổ biến tại BV Thống Nhất và chủ yếu dựa trên kinh nghiệm của b{c sĩ.<br /> Mục tiêu: Khảo sát tình hình sử dụng Amiphargen trước và từ sau ngày có hiệu lực của công văn<br /> 8321/BYT – BH ngày 30/10/2015 và hiệu quả sử dụng thuốc trên từng loại bệnh gan.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả dựa trên hồ sơ bệnh án của bệnh nhân có sử dụng<br /> thuốc Amiphargen từ 01/01/2015 đến 10/06/2016. Các hồ sơ lựa chọn được chia thành 2 nhóm dựa trên thời gian<br /> bắt đầu chỉ định Amiphargen trước (nhóm 1) và từ sau ngày 30/10/2015 (nhóm 2). Ngoài ra, nghiên cứu còn<br /> khảo sát tỷ lệ giảm AST, ALT ở từng nhóm bệnh gan.<br /> Kết quả: Có 221 hồ sơ thỏa mãn tiêu chuẩn, trong đó 105 hồ sơ nhóm 1 v| 116 hồ sơ nhóm 2. C{c đặc điểm<br /> nền bệnh nhân ở cả 2 nhóm l| tương đồng nhau (p > 0,05). Từ sau ngày có hiệu lực của công văn, tần suất sử<br /> dụng Amiphargen (7,2%) giảm có ý nghĩa thống kê so với trước đó (20,2%), p 0,001. Ngoại trừ ung thư gan,<br /> các bệnh nhân có bệnh gan khác nồng độ AST, ALT sau điều trị đều giảm so với trước điều trị.<br /> Kết luận: Công văn 8321/BYT – BH đã góp phần hạn chế sử dụng thuốc Amiphargen. Không nên sử dụng<br /> Amiphargen trên bệnh nh}n ung thư gan.<br /> Từ khóa: glycyrrhizin, Amiphargen, thuốc bảo vệ gan, công văn 8321/BYT-BH.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> INVESTIGATION OF AMIPHARGEN USE IN THONG NHAT HOSPITAL<br /> Le Thi Huyen, Vo Van Bay, Bui Thi Huong Quynh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 124 - 130<br /> Background: Intravenous hepatoprotective drug Amiphargen, containing glycyrrhizine, glycine, and Lcysteine, has been used commonly based on physicians’ clinical experience at Thong Nhat hospital.<br /> Objectives: The aims of this study were to investigate the use of Amiphargen before and after national<br /> archive No.8321/BYT–BH in October 30th, 2015 and effect of Amiphargen on different types of liver diseases.<br /> Method: We conducted a descriptive cross – sectional study reviewing medical records of patients indicated<br /> Amiphargen from January 1st, 2015 to September 10th, 2016. All selected records were divided into 2 groups based<br /> on time of starting Amiphargen used before (group 1) or after (group 2) October 30th, 2015. In addition, we<br /> investigated the change of AST and ALT levels in each type of liver diseases.<br /> Results: We included 221 medical records, of which 105 were in group 1 and 116 in<br /> group 2. The baseline characteristics of patients were not significantly different between the two study groups (p ><br /> 0.05). Since October 30th, 2015, the propotion of Amiphargen used (7.2%) has decreased significantly in<br /> comparison with this before(20.2%) (p < 0.001). After treatment, AST and ALT levels were significantly<br /> decreased, compared with those before in all types of liver diseases, except for liver cancer.<br /> *Khoa Dược, Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> **Khoa Dược, Bệnh viện Thống Nhất Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS. Bùi Thị Hương Quỳnh ĐT: 0912261353<br /> Email: huongquynhtn@gmail.com<br /> <br /> 124<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusion: The national archive No. 8321/BYT-BH have restricted Amiphargen use. Amiphargen should<br /> not be used in patients with liver disease.<br /> nhằm khảo sát tình hình sử dụng thuốc<br /> TỔNG QUAN<br /> Amiphargen trong 2 giai đoạn trước và sau khi<br /> Amiphargen được bào chế dưới dạng dung<br /> có hiệu lực của công văn 8321/BYT-BH cũng như<br /> dịch tiêm, có thành phần gồm 0,2% glycyrrhizin,<br /> x{c định hiệu quả giảm transaminase gan trên<br /> 0,1% L-cystein v| 2,0% glycin. Glycyrrhizin được<br /> các bệnh gan khác nhau.<br /> xem là thành phần t{c động chính của<br /> ĐỐI TƢỢNG-PHƢƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Amiphargen, glycin và L-cystein thêm vào nhằm<br /> hạn chế tác dụng không mong muốn giả tăng<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> aldosteron của glycyrrhizin(14). Thành phần của<br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả dựa trên hồ sơ<br /> Amiphargen tương tự chế phẩm Stronger Neobệnh án của bệnh nhân nội trú tại khoa Nội tiêu<br /> Minophagen C (SNMC) được dùng hơn 30 năm<br /> hóa và Ngoại gan mật – bệnh viện Thống Nhất<br /> ở Nhật Bản để hỗ trợ điều trị viêm gan virus<br /> được chỉ định sử dụng Amiphargen từ ngày<br /> mạn. Hiện tại, chưa có hướng dẫn chính thức<br /> 01/01/2015 đến ngày 10/06/2016. Chia tất cả các<br /> của các tổ chức y tế về chỉ định, liều dùng của<br /> hồ sơ được lựa chọn thành 2 nhóm:<br /> Amiphargen. Tuy nhiên, dựa trên các nghiên<br /> - Nhóm 1: Được chỉ định bắt đầu dùng thuốc<br /> cứu đã công bố, sử dụng Amiphargen có lợi trên<br /> Amiphargen trước ngày 30/10/2015.<br /> đối tượng bệnh nhân viêm gan C mạn có hoặc<br /> - Nhóm 2: Được chỉ định bắt đầu dùng thuốc<br /> không có xơ gan(3,5-7,9,12,19), viêm gan B mạn (4,10, 22,23).<br /> Amiphargen từ ngày 30/10/2015 trở đi.<br /> Một số ít tác giả nghiên cứu tác dụng của<br /> Ngày 30/10/2015 là ngày bắt đầu có hiệu lực<br /> Amiphargen trên bệnh nhân viêm gan B cấp(15),<br /> (21)<br /> (2)<br /> của<br /> công văn số 8321/BYT-BH của Bộ Y tế(1).<br /> viêm gan tự mi n và suy gan cấp cho kết quả<br /> Nghiên cứu được thông qua Hội đồng đạo đức<br /> tích cực.<br /> trong nghiên cứu y sinh học của Bệnh viện<br /> Trên thế giới, bệnh gan đang l| mối lo của<br /> Thống Nhất trước khi thực hiện.<br /> toàn xã hội. Theo báo cáo của trung tâm thống kê<br /> sức khỏe quốc gia Hoa Kỳ, bệnh gan mạn v| xơ<br /> gan là nguyên nhân gây chết thứ 12 ở Mỹ vào<br /> năm 2013, tỷ lệ tử vong do bệnh gan mạn v| xơ<br /> gan tăng theo thời gian từ 9,4% năm 1999 lên<br /> 11,5% năm 2013(11). Theo nghiên cứu được thực<br /> hiện tại 17 bệnh viện ở Trung Quốc, glycyrrhizin<br /> là thuốc có nguồn gốc tự nhiên được sử dụng<br /> nhiều nhất ở bệnh nhân viêm gan mạn(8). Tại<br /> Việt Nam, thuốc có thành phần glycyrrhizin +<br /> glycin + L – cystein đang được sử dụng rộng rãi<br /> v| còn chưa thực sự hợp lý(1). Trước tình hình đó,<br /> bộ y tế ban h|nh công văn số 8321/BYT-BH<br /> (ngày 30/10/2015) nhằm tăng cường công tác<br /> quản lý, đảm bảo sử dụng thuốc tiêm có thành<br /> phần glycyrrhizin + glycin + L-cystein an toàn,<br /> hợp lý, hiệu quả trong khám bệnh, chữa bệnh<br /> bảo hiểm y tế.<br /> Do đó, mục tiêu nghiên cứu của chúng tôi<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Hồ sơ bệnh án của bệnh nhân nội trú trú tại<br /> khoa Nội tiêu hóa và Ngoại gan mật có sử dụng<br /> Amiphargen từ ng|y 01/01/2015 đến ngày<br /> 10/06/2016;<br /> Bệnh nhân từ 18 tuổi trở lên;<br /> Bệnh nh}n được xét nghiệm AST và ALT<br /> trước khi chỉ định Amiphargen;<br /> Bệnh nh}n được theo dõi AST và ALT ít nhất<br /> 2 ngày sau khi bắt đầu dùng Amiphargen.<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân trốn viện, chuyển viện<br /> Phụ nữ có thai.<br /> Thông tin khảo sát<br /> Những hồ sơ thỏa mãn tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> và không có tiêu chuẩn loại trừ được đưa v|o<br /> khảo sát với các nội dung: đặc điểm dịch t của<br /> <br /> 125<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> bệnh nhân (tuổi, giới tính, BMI, sử dụng rượu,<br /> hút thuốc, bệnh gan, bệnh kèm), tình hình sử<br /> dụng thuốc (thời điểm bắt đầu dùng thuốc, tổng<br /> liều dùng, thời gian sử dụng thuốc, liều<br /> Amiphargen/ng|y), đ{p ứng AST, ALT trên<br /> từng bệnh gan bằng c{ch so s{nh độ giảm nồng<br /> độ AST, ALT trước v| sau điều trị, với AST, ALT<br /> sau điều trị là giá trị xét nghiệm gần nhất sau khi<br /> kết thúc điều trị với Amiphargen.<br /> Xử lý số liệu<br /> Số liệu được thống kê bằng phần mềm SPSS<br /> 20,0. Sử dụng thống kê mô tả để tính tỷ lệ %<br /> (biến định danh), trung bình ± SD (biến liên tục,<br /> phân phối chuẩn), trung vị, khoảng tứ phân vị<br /> (biến liên tục, phân phối không chuẩn) cho các<br /> biến số trong nghiên cứu. So sánh hai số trung<br /> bình giữa 2 nhóm bằng independent sample ttest hoặc Mann -Whitney U test. So sánh hai số<br /> trung bình ở nhóm phụ thuộc bằng paired sample t - test hoặc Wilcoxon matched - pair<br /> signed – rank. So sánh tỷ lệ giữa 2 nhóm độc lập<br /> bằng phép kiểm Chi – square. Khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê khi p < 0,05.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Theo số liệu cung cấp của phòng công nghệ<br /> thông tin bệnh viện Thống Nhất, trong giai đoạn<br /> 01/01/2015 – 10/06/2016, khoa Nội tiêu hóa và<br /> Ngoại gan mật tiếp nhận 4181 bệnh nhân tới<br /> điều trị nội trú, trong đó có 524 BN sử dụng<br /> thuốc Amiphagen. Tuy nhiên số lượng hồ sơ<br /> thoả mãn tiêu chuẩn chọn mẫu và không vi<br /> phạm tiêu chuẩn loại trừ là 221 hồ sơ, trong đó<br /> nhóm 1 có 105 hồ sơ bệnh án và nhóm 2 có 116<br /> hồ sơ bệnh án.<br /> Đặc điểm bệnh nhân của 2 nhóm nghiên cứu<br /> Trong số 221 bệnh nhân, 68,3% giới tính là<br /> nam. Tuổi trung vị là 65,0 (51,0 – 76), trong đó<br /> bệnh nhân tuổi từ 61 – 80 tuổi chiếm tỷ lệ cao<br /> nhất (43,9%). BMI ghi nhận được ở 166 bệnh<br /> nhân với giá trị trung bình là 21,7 ± 3,1. Trong<br /> tổng số 221 bệnh nhân, có 198 bệnh nhân ghi<br /> nhận được tình trạng sử dụng rượu và thuốc lá.<br /> Tỷ lệ bệnh nhân sử dụng rượu là 29,3 %, hút<br /> <br /> 126<br /> <br /> thuốc lá là 11,6%. Tất cả bệnh nhân sử dụng<br /> rượu và thuốc lá là nam.<br /> Bảng 1: Đặc điểm bệnh nhân<br /> c đi m bệnh nhân<br /> Tuổi<br /> <br /> Trung vị<br /> <br /> Nhóm 1<br /> (n=105)<br /> <br /> Nhóm 2<br /> (n=116)<br /> <br /> 63,0<br /> 65,5<br /> (52,0 – 74,5) (50,25 – 78)<br /> ≤ 30<br /> 4,8%<br /> 3,4%<br /> 30 – 60<br /> 35,2%<br /> 37,1%<br /> 60 – 80<br /> 50,5%<br /> 37,9%<br /> ≥ 1<br /> 9,5%<br /> 21,6%<br /> Giới tính<br /> Nữ<br /> 30,5%<br /> 33,6%<br /> Nam<br /> 69,5%<br /> 66,4%<br /> BMI<br /> 22,02 ± 3,2 21,5 ± 3,0<br /> Sử dụng rƣợu<br /> 34,4%<br /> 24,5<br /> út thuốc<br /> 12,5%<br /> 10,8%<br /> Ung thƣ gan<br /> 18,1%<br /> 30,2%<br /> Xơ gan do viêm<br /> 8,6%<br /> 2,6%<br /> gan C<br /> Xơ gan do<br /> 19,0%<br /> 13,8%<br /> nguyên nhân<br /> khác<br /> Viêm gan B mạn<br /> 5,7%<br /> 9,5%<br /> Bệnh<br /> Viêm gan C mạn<br /> 13,3%<br /> 6,9%<br /> gan<br /> Đợt cấp viêm gan<br /> 7,6%<br /> 6,9%<br /> B mạn<br /> Viêm gan do<br /> 19,0%<br /> 12,9%<br /> thuốc<br /> Viêm gan do<br /> 5,7%<br /> 1,7%<br /> rƣợu<br /> Bệnh gan khác<br /> 3,8%<br /> 5,2%<br /> Bệnh mật tụy<br /> 22,9%<br /> 23,3%<br /> Bệnh ống tiêu<br /> 39,0%<br /> 25,0%<br /> hóa<br /> Tăng huyết áp<br /> 27,6%<br /> 38,8%<br /> Đái tháo đƣờng<br /> 27,6%<br /> 21,6%<br /> Rối loạn lipid<br /> 1,9%<br /> 6,9%<br /> máu<br /> Bệnh<br /> kèm Bệnh tim mạch<br /> 7,6%<br /> 11,2%<br /> Bệnh hô hấp<br /> 10,5%<br /> 9,5%<br /> Bệnh tuyến tiền<br /> 1,9%<br /> 4,3%<br /> liệt<br /> Bệnh ƣơng<br /> 2,9%<br /> 6,0%<br /> khớp<br /> Bệnh khác<br /> 16,2%<br /> 16,4%<br /> <br /> Giá trị<br /> p<br /> 0,407<br /> <br /> 0,063<br /> <br /> 0,513<br /> 0,296<br /> 0,127<br /> 0,707<br /> 0,037<br /> 0,050<br /> 0,291<br /> <br /> 0,294<br /> 0,110<br /> 0,836<br /> 0,214<br /> 0,155<br /> 0,751<br /> 0,941<br /> 0,025<br /> 0,079<br /> 0,295<br /> 0,106<br /> 0,364<br /> 0,805<br /> 0,308<br /> 0,339<br /> 0,970<br /> <br /> Có 172 bệnh nhân có bệnh về gan, chiếm<br /> 77,8% mẫu nghiên cứu. Bệnh nhân bị bệnh gan<br /> mạn (gồm ung thư gan, xơ gan, viêm gan B mạn,<br /> viêm gan C mạn) chiếm đa số (63,8%). Tăng<br /> huyết áp là bệnh kèm có tỷ lệ cao nhất (33,5%),<br /> tiếp theo đó l| bệnh lý ống tiêu hóa (31,7%),<br /> bệnh đ{i th{o đường (24,4%), bệnh mật tụy<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> (23,1%). Đặc điểm bệnh nh}n được trình bày<br /> trong bảng 1.<br /> Tần suất sử dụng thuốc<br /> Trong giai đoạn nghiên cứu, khoa Nội tiêu<br /> hóa và Ngoại gan mật tiếp nhận 4181 bệnh nhân<br /> tới điều trị nội trú, trong đó có 524 bệnh nhân sử<br /> dụng thuốc Amiphagen – chiếm tỷ lệ 12,5%. Tần<br /> suất sử dụng Amiphargen kể từ sau ngày<br /> 30/10/2015 là 7,2%, giảm gần 3 lần so với trước<br /> đó (20,2%) (p < 0,001). Nhóm 1 có 105/345 hồ sơ<br /> (30,4%) và nhóm 2 có 116/179 hồ sơ (98,3%) đạt<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tiêu chuẩn lựa chọn của nghiên cứu. Hầu hết các<br /> hồ sơ bệnh án bị loại là do không có xét nghiệm<br /> chức năng gan trước điều trị.<br /> Đáp ứng AST, ALT trên các bệnh gan khác<br /> nhau ở bệnh nhân sử dụng Amiphargen<br /> Ngoại trừ ung thư gan có AST, ALT sau điều<br /> trị tăng, ở các bệnh gan còn lại AST, ALT sau<br /> điều trị đều giảm. Tỷ lệ giảm AST, ALT sau điều<br /> trị ở các loại bệnh gan kh{c nhau được trình bày<br /> trong bảng 2.<br /> <br /> Bảng 2: Tỷ lệ giảm AST, ALT ở các bệnh gan khác nhau<br /> 1<br /> <br /> Ung thƣ gan<br /> Xơ gan do viêm gan C<br /> Xơ gan do nguyên nhân hác<br /> Viêm gan B mạn<br /> Viêm gan C mạn<br /> Đợt cấp viêm gan B mạn<br /> Viêm gan do rƣợu<br /> Viêm gan do thuốc<br /> 3<br /> Bệnh gan khác<br /> 1.<br /> <br /> Tỷ lệ giảm AST (%)<br /> -13, 8 (-106,1 – 28,7)<br /> 29,7 (13,7 – 43,3)<br /> 21,9 (-35,3 – 44,5)<br /> 20,0 (-12,9 – 62,8)<br /> 31,4 (5,5 – 44,8)<br /> 85,6 (43,5 – 92,6)<br /> 32,0 (25,3 – 73,5)<br /> 71,2 (31,6 – 90,3)<br /> 76,1 (-14,9 – 95,2)<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tỷ lệ giảm ALT (%)<br /> -28,6 (-131,2 – 37,2)<br /> 22,3 (13,7 – 37,5)<br /> 19,3 (-8,7 – 53,0)<br /> 34,1 (-77,2 – 58,1)<br /> 25,3 (12,2 – 41,2)<br /> 81,4 (38,8 – 92,8)<br /> 39,5 (-25,0 – 48,9)<br /> 53,3 (29,1 – 78,1)<br /> 57,7 (5,8 – 84,2)<br /> <br /> Tỷ lệ giảm AST (%) = [(Nồng độ AST trước điều trị – nồng độ AST sau điều trị)/ Nồng độ AST trước điều trị] x100<br /> <br /> 2<br /> <br /> . Tỷ lệ giảm ALT (%) = [(Nồng độ ALT trước điều trị – nồng độ ALT sau điều trị)/ Nồng độ ALT trước điều trị] x100<br /> <br /> 3<br /> <br /> . Bệnh gan khác: viêm gan tự miễn, suy gan cấp, áp xe gan, vỡ gan, sán lá gan.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tuổi của bệnh nhân trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi cao hơn so với nghiên cứu của Veldt<br /> BJ.(2006) (tuổi trung bình là 53,9)(20) và nghiên<br /> cứu của Ikeda K. (2006) (tuổi trung vị là 54)(6).<br /> Điều n|y được giải thích l| do đối tượng bệnh<br /> nhân của bệnh viện Thống Nhất chủ yếu là cán<br /> bộ hưu trí. Điều n|y cũng giải thích tại sao số<br /> lượng nam giới trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> chiếm đa số (68,3%), tương tự phân bố giới tính<br /> trong nghiên cứu của Ikeda K. (2006) (nam<br /> chiếm 62,5%)(6), nghiên cứu của Orlent H. (2006)<br /> (nam giới chiếm 62%)(12), nghiên cứu của Manns<br /> M.P. (2012) (nam giới chiếm 67,9%)(9).<br /> Giá trị BMI trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> (21,7 ± 3,1) thấp hơn so với BMI trong nghiên<br /> cứu của Mans M.P (2012)(9)(26,05 ± 4,37), nghiên<br /> cứu của Orlent H. (2006) (26,9 ± 4,3)(12). Có thể do<br /> sự khác biệt về chủng tộc của nghiên cứu.<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br /> Tỷ lệ người uống rượu trong nghiên cứu này<br /> cao hơn tỷ lệ uống rượu ở nhóm người khỏe<br /> mạnh (26,6%) và thấp hơn ở nhóm người bị bệnh<br /> viêm gan C mạn (33,9%) trong nghiên cứu của<br /> Piton A.(13). Tỷ lệ hút thuốc trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi cũng thấp hơn so với kết quả trong<br /> khảo sát tình hình sử dụng thuốc tại Việt Nam<br /> năm 2010 (23,8%)(16) và kết quả nghiên cứu của<br /> Bui T.V. (2015) tại Việt Nam (41,3%)(17). Giải thích<br /> điều này là do bệnh nhân trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi đa phần l| người bị mắc bệnh gan mật<br /> nên có thể đã bỏ thói quen sử dụng rượu và<br /> thuốc lá. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> kê giữa 2 nhóm về tuổi, nhóm tuổi, giới tính,<br /> BMI, tỷ lệ uống rượu, hút thuốc.<br /> Trong toàn bộ mẫu nghiên cứu, tỷ lệ BN bị<br /> bệnh gan mạn (gồm ung thư gan, xơ gan, viêm<br /> gan B mạn, viêm gan C mạn) chiếm đa số<br /> (63,8%), trong số đó bệnh ung thư gan chiếm tỷ<br /> <br /> 127<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> lệ lớn nhất. Ở nhóm 2, tỷ lệ bệnh nh}n ung thư<br /> gan cao hơn so với nhóm 1 (p = 0,037).<br /> Bệnh viêm gan C mạn có hoặc không có xơ<br /> gan, viêm gan B mạn có nhiều nghiên cứu và<br /> chứng cứ về việc sử dụng Amiphargen. Trên<br /> bệnh nhân viêm gan C mạn, các nghiên cứu đã<br /> kết luận glycyrrhizin có tác dụng giảm ALT ở<br /> nhiều liều kh{c nhau, tuy nhiên không t{c động<br /> trên nồng độ HCV – RNA(3,9,10,12,18,19). Thời gian<br /> transaminase gan bắt đầu đ{p ứng sau khi dùng<br /> thuốc thay đổi từ 2 ngày – 2 tuần (9,19). Ngoài ra,<br /> glycyrrhizin còn thể hiện t{c động cải thiện tình<br /> trạng mô học và chỉ số viêm(9,10). Sử dụng<br /> glycyrrhizin trên bệnh nhân viêm gan C mạn<br /> giảm tỷ lệ chuyển sang xơ gan theo nghiên cứu<br /> của Kumada H. (2002)(7). Một số tác giả nghiên<br /> cứu t{c động cuả glycyrrhizin trên đối tượng<br /> bệnh viêm gan C mạn có xơ gan, kết luận<br /> glycyrrhizin bên cạnh hỗ trợ giảm transaminase<br /> gan còn có thể ngăn ngừa sự phát triển ung thư<br /> biểu mô gan, đặc biệt là ở bệnh nhân không đ{p<br /> ứng với interferon(5-7,20). Trên bệnh viêm gan B<br /> mạn, glycyrrhizin giảm nồng độ AST,<br /> ALT(4,10,22,23). Nghiên cứu của Chen J. (2014) còn<br /> cho kết quả glycyrrhizin tăng tỷ lệ chuyển đổi<br /> huyết thanh HBeAg, HBV-DNA, HBsAg; tuy<br /> nhiên vì chất lượng các nghiên cứu này thấp nên<br /> giá trị không cao(4).<br /> Bệnh có ít nghiên cứu về việc sử dụng<br /> Amiphargen l| đợt cấp của viêm gan B mạn,<br /> viêm gan tự mi n và suy gan cấp với các nghiên<br /> cứu ở quy mô pilot. Trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi, có 7,6% bệnh nhân (nhóm 1) và 6,9% bệnh<br /> nh}n (nhóm 2) đợt cấp viêm gan B mạn tính (p =<br /> 0,836); 1 bệnh nhân viêm gan tự mi n và 2 bệnh<br /> nhân suy gan cấp. Nghiên cứu của Tandon A.<br /> (2000) thực hiện trên 17 bệnh nhân viêm gan B<br /> cấp, glycyrrhizin giảm đ{ng kể AST, ALT; sau<br /> điều trị cả 7 bệnh nh}n đều chuyển đổi huyết<br /> thanh, 5/7 bệnh nhân mất HBsAg(15). Nghiên cứu<br /> của tác giả Yasui S. (2011) thực hiện trên 31 bệnh<br /> nhân viêm gan tự mi n cấp tính, kết quả<br /> transaminase gan ở nhóm dùng glycyrrhizin và<br /> nhóm dùng glycyrrhizin cùng corticoid giảm có<br /> <br /> 128<br /> <br /> ý nghĩa so với trước điều trị (p = 0,009; p =<br /> 0,01)(21). Nghiên cứu còn đưa ra kết luận việc sử<br /> dụng sớm glycyrrhizin có thể ngăn ngừa tiến<br /> triển đợt bùng phát viêm gan tự mi n. Nghiên<br /> cứu của tác giả Acharya S.K. (1993) cũng cho<br /> thấy Amiphargen làm giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh<br /> nhân suy gan cấp(2).<br /> Tần suất sử dụng Amiphargen kể từ sau<br /> ngày có hiệu lực của công văn số 8321/BYT-BH<br /> giảm có ý nghĩa thống kê so với trước đó (p <<br /> 0,001). Điều này chứng tỏ công văn đã thực hiện<br /> được mục tiêu là kiểm soát chặt chẽ việc chỉ định<br /> Amiphargen ở c{c cơ sở khám, chữa bệnh. Tỷ lệ<br /> hồ sơ đạt tiêu chuẩn ở nhóm 1 là 30,4% thấp hơn<br /> gần 3 lần so với ở nhóm 2 l| 98,3% (p < 0,001), đa<br /> số hồ sơ bị loại là do không có xét nghiệm AST<br /> v| ALT trước điều trị. Amiphargen với thành<br /> phần chính là glycyrrhizin với tác dụng được<br /> biết nhiều nhất là hỗ trợ giảm men gan. Việc<br /> tăng tần suất xét nghiệm chức năng gan trước<br /> chỉ định chứng tỏ việc sử dụng Amiphargen đã<br /> được cân nhắc hơn trước khi có công văn<br /> 8321/BYT-BH.<br /> Hiện tại chưa có nghiên cứu về việc sử dụng<br /> Amiphargen trên bệnh ung thư gan, do đó việc<br /> gia tăng tần suất sử dụng ở trên bệnh này chứng<br /> tỏ dường như c{c chứng cứ y học chưa được<br /> xem xét đúng mức. Sau điều trị, AST, ALT giảm<br /> có ý nghĩa thống kê so với trước điều tri. Tuy<br /> nhiên, mức giảm ở các nhóm bệnh gan có sự<br /> khác biệt. Riêng ở bệnh nh}n ung thư gan, AST,<br /> ALT sau điều trị tăng. Hiện nay, chưa có nghiên<br /> cứu về việc sử dụng Amiphargen trên bệnh<br /> nh}n ung thư gan. Mặt khác, tác dụng chủ yếu<br /> của Amiphargen là kháng viêm và hỗ trợ giảm<br /> men gan, trong khi mục tiêu điều trị chính của<br /> bệnh nh}n ung thư l| giảm tốc độ tăng sinh của<br /> khối u. Bệnh nh}n ung thư l| đối tượng phải sử<br /> dụng nhiều thuốc, thể trạng suy nhược; trong<br /> khi Amiphargen là thuốc dùng đường tiêm và<br /> chi phí cao. Do đó, cùng với kết quả ghi nhận<br /> được trong nghiên cứu, chúng tôi đề nghị không<br /> nên sử dụng Amiphargen cho bệnh nhân ung<br /> thư gan.<br /> <br /> Chuyên Đề Dƣợc<br /> <br />