khi tôi nằm chết - phần 2

DARL Nó ngồi trên ngựa, giận dữ nhìn trừng trừng Vernon, cái mặt gầy guộc của nó đỏ bừng từ cằm đến chân tóc, đôi mắt nó nhợt nhạt và khắc nghiệt. Cái mùa hè nó tròn mƣời lăm tuổi, nó làm một trận ngủ kinh ngƣời. Một buổi sáng khi tôi đi cho lũ la ăn thì những con bò vẫn còn buộc và sau đó tôi nghe thấy bố quay trở vào trong nhà và gọi nó. Khi chúng tôi trở vào nhà để ăn sáng, nó đi qua chúng tôi, xách xô sữa, đi loạng choạng nhƣ thể say rƣợu, và khi chúng tôi đóng la vào xe thì nó vẫn còn vắt sữa, nên chúng tôi ra đồng mà không có nó. Chúng tôi ở ngoài đó ba giờ mà nó vẫn chƣa xuất hiện. Khi Dewey Dell ra mang cơm trƣa cho chúng tôi, bố bảo nó về tìm thằng Jewel. Họ thấy nó trong chuồng gia súc bẩn thỉu, ngồi trên một chiếc ghế đẩu, ngủ. Sau đó, mỗi buổi sáng bố đều vào đánh thức nó. Nó có thể ngủ trên bàn ăn, ngay khi vừa ăn xong, nó có thể vào giƣờng ngủ và khi nó vào giƣờng nó nằm nhƣ ngƣời chết. Tuy vậy bố vẫn cứ phải đánh thức nó vào buổi sáng. Nó dậy, nhƣng vẫn nửa thức nửa ngủ, nó có thể đứng đó nghe bố và phàn nàn mắng mỏ mà không nói lại một lời nào, rồi cầm cái xô đi xuống nhà trại và có lần ngƣời ta thấy nó nằm ngủ bên con bò: chiếc xô để đúng chỗ đã đầy đƣợc một nửa, và hai bàn tay nó nhúng đến cổ tay vào sữa, và đầu nó thì tì lên sƣờn con bò. Sau đó con Dewey Dell phải vắt sữa bò. Nó vẫn chỉ dậy khi bố đánh thức nó, đi làm những việc chúng tôi bảo nó làm theo cái cách mê mụ đó. Giống nhƣ nó hết sức cố gắng để làm những việc ấy, và nó cũng bối rối nhƣ bất kỳ ai khác. “Con ốm à?” mẹ nói. “Con cảm thấy không khỏe à?” “Nó chỉ lƣời thôi, tin tôi đi,” bố nói. Và Jewel đứng đó, ngủ gật trên đôi chân nhƣ không có chuyện gì. “Đúng không?” bố nói, đánh thức nó lần nữa để bắt nó trả lời. “Không,” Jewel nói. “Con nghỉ đi và hôm nay ở nhà,” mẹ nói. “Thế cứ để chỗ ruộng trũng lại, không cày phỏng?” bố nói. “Nếu mày không ốm, thì có chuyện gì?” “Không,” Jewel nói. “Con vẫn khỏe.” “Vẫn khỏe?” bố nói. “Lúc này mày đang đứng mà ngủ đấy.” “Không,” Jewel nói. “Con vẫn khỏe.” “Tôi muốn nó ở nhà hôm nay,” mẹ nói. “Tôi cần nó,” bố nói. “Việc nhiều lắm, tất cả cùng làm cũng chƣa hết.” “Ông có thể cố sức làm với thằng Cash và thằng Darl,” mẹ nói. “Tôi cần nó ở nhà hôm nay.” Nhƣng nó không chịu. “Con không sao cả”. Nó vẫn tiếp tục nói thế. Nhƣng nó không khỏe. Mọi ngƣời đều thấy thế. Nó gầy rộc đi, và tôi đã thấy nó vào đi ngủ mồm lẩm bẩm chán nản; mắt nhìn cái cuốc giơ lên bổ xuống chậm chạp, thành hình vòng cung ngày càng nhỏ hơn, đến lúc dừng hẳn và nó tựa cuốc đứng bất động dƣới cái nắng oi ả. Mẹ muốn gọi bác sĩ, nhƣng bố không muốn tiêu tiền nếu không cần thiết, và Jewel có vẻ ổn trừ việc trông nó gầy đi và rơi vào cơn buồn ngủ bất cứ lúc nào. Nó ăn uống khá mạnh chỉ trừ việc ngủ gục ngay trên cái đĩa mà nó vừa ăn, với một mẩu bánh mì còn đang dở dang trên đƣờng đến miệng nó, và hàm nó vẫn nhai nhai. Nhƣng nó cam đoan là nó ổn. Chính là bà ấy bảo Dewey Dell đi vắt sữa thay cho nó trả công cho nó cách nào đó, và những công việc khác trong nhà mà trƣớc nay thằng Jewel vẫn làm trƣớc bữa tối, thì bây giờ bà bắt chúng nó làm. Và bản thân bà làm khi bố không có đó. Bà làm những thức ăn đặc biệt cho nó ăn, giấu những ngƣời khác. Và có thể là khi tôi lần đầu phát hiện ra chuyện này chính Addie Bundren có lẽ đã giấu bất cứ cái gì bà làm, mà bà là ngƣời đã cố dạy chúng tôi rằng lừa dối là cái thứ mà, trên đời không có gì khác tệ hơn thế trầm trọng hơn thế, kể cả đói nghèo. Và đôi khi lúc tôi vào giƣờng để ngủ bà ngồi trong bóng tối bên Jewel nó đang ngủ. Và tôi biết rằng bà ghét bản thân về sự lừa dối đó và ghét Jewel bởi vì bà phải yêu nó do đó bà phải hành động sự dối trá đó. Một đêm khi bà ấy ốm và khi tôi đi vào nhà trại để đƣa lũ la vào và đánh xe của Tull, tôi không thấy có đèn. Tôi nhớ tôi đã để ý thấy nó treo trên cái đinh vào đêm trƣớc, nhƣng bây giờ lúc nửa đêm nó không có đó. Do đó tôi buộc la trong bóng tối và tiếp tục đi, và quay trở lại đó với bà Tull ngay sau khi trời sáng. Và chiếc đèn ở đó, treo trên cái đinh mà tôi nhớ tôi không tìm thấy nó trƣớc đó. Và sau đó một buổi sáng khi Dewey Dell đang vắt sữa ngay trƣớc khi mặt trời lên, Jewel vào nhà trại từ phía sau, chui qua cái lỗ ở bức tƣờng sau, với cái đèn trong tay. Tôi nói với Cash, và Cash với tôi nhìn nhau. “Mò gái,” Cash nói. “Phải.” Tôi nói, “Nhƣng tại sao cái đèn. Và tất cả mọi đêm. Chả trách sao nó gầy rộc. Anh có định nói gì với nó không?” “Đừng nói gì cả thì hơn” Cash nói “Nhƣng việc nó đang làm cũng không có gì tốt.”. “Tao biết. Nhƣng bản thân nó cũng phải biết điều đó. Cho nó thời gian để hiểu ra rằng chuyện đó an toàn, chỉ ngày mai nữa thôi, thì nó sẽ ổn. Tao sẽ không nói với ai cả, tao nghĩ thế.” “Không,” tôi nói. “Em sẽ bảo Dewey Dell đừng nói. Dù sao, đừng nói với mẹ” “Không. Với mẹ cũng không.” Sau đó tôi nghĩ nó thật là một trò cƣời: nó hành động thật lúng túng và thèm ngủ đến chết và gầy nhom nhƣ một cái cọc giàn đậu, thế mà nó nghĩ nó quá khôn với chuyện đó. Và tôi tự hỏi con bé đó là ai. Tôi nghĩ hoài và tôi biết nó có thể là ai, nhƣng tôi không thể nói chắc. “Chả phải đứa con gái nào đâu.” Cash nói. “Đây là một mụ đã có chồng ở đâu đó. Không đứa con gái trẻ nào dám bạo nhƣ thế và sức lực dai nhƣ thế. Đây là điều mà tao không thích trong chuyện này.” “Tại sao?” tôi nói. “Mụ ta sẽ an toàn cho nó hơn là một đứa con gái. Có lý hơn..” Anh nhìn tôi, ánh mắt anh đắn đo dò dẫm, lời lẽ anh đắn đo trên điều anh cố gắng để nói ra. “Không phải luôn luôn an toàn trong cái thế giới này khi mà một thằng đàn ông...” “Ý anh muốn nói, điều an toàn nhất không phải luôn luôn là điều tốt nhất?” “Ầy, tốt nhất.” anh nói, lại đắn đo. “Nó không phải là điều tốt nhất, là điều tốt cho nó. Một thằng trai trẻ.. một gã trông mà ghét... đắm mình trong vũng bùn của ngƣời khác.” Đó là điều anh cố gắng để nói ra. Khi có cái gì đó là mới và khó nhằn và sáng sủa, thì nên có gì tốt hơn cho nó hơn là chỉ an toàn, bởi vì an toàn chỉ là cái mà ngƣời ta đã làm quá lâu đến nỗi ngƣời ta mòn hết các cạnh sắc và không có cái giống việc làm ấy đáng để cho một ngƣời đàn ông nói đến. Điều đó chƣa đƣợc làm trƣớc đây và không thể làm lại. Do đó chúng tôi đã không nói, ngay cả khi sau một thời gian bỗng nhiên nó xuất hiện trên đồng bên cạnh chúng tôi và đi làm việc, không có thời gian để về nhà và cho thấy nó ngủ trên gƣờng suốt đêm. Nó nói với mẹ rằng nó không đói vào bữa sáng hay nó đã ăn một miếng bánh trong khi nó đi buộc la. Nhƣng tôi và Cash biết rằng những đêm ấy nó chẳng ở nhà lúc nào, và nó đã ở rừng đi ra khi chúng tôi ra đồng. Nhƣng chúng tôi không nói. Lúc đó đã gần hết mùa hè rồi, chúng tôi biết rằng khi các đêm bắt đầu trở lạnh, không nó thì bà ấy sẽ nói: thôi đủ rồi. Nhƣng khi các đêm bắt đầu dài hơn, cái khác duy nhất là nó luôn luôn ở trong giƣờng khi bố đánh thức nó, cuối cùng bắt đƣợc nó dậy trong trạng thái đầu tiên là đờ đẫn nửa ngây dại giống nhƣ lần đầu tiên chuyện ấy xảy ra, tệ hơn những khi nó thƣờng ra ngoài ban đêm. “Bà ta chắc chắn là một ngƣời dai sức,” tôi bảo Cash, “Trƣớc đây có lúc em ngạc nhiên về bà ấy, nhƣng bây giờ em thật sự tôn trọng bà ấy.” “Đó không phải là một ngƣời đàn bà,” anh ấy nói. “Anh biết,” tôi nói. Nhƣng anh nhìn tôi. “Vậy đó là cái gì?” “Đó là cái anh đang muốn tìm ra,” anh ấy nói. “Anh nên lần theo bƣớc nó qua rừng suốt đêm nếu anh muốn,” tôi nói. “Em thì không” “Anh không theo dõi nó.” Anh ấy nói. “Vậy thì anh gọi nó là cái gì?” “Anh không theo dõi nó.” Anh ấy nói. “Ý anh không muốn theo cách đó.” Và nhƣ vậy mấy đêm sau tôi thấy Jewel dậy và trèo qua cửa sổ, và sau đó tôi thấy anh Cash dậy và đi theo nó. Sáng hôm sau khi tôi dậy và đi xuống nhà trại, Cash đã ở đó, lũ la đã đƣợc cho ăn, và anh ấy đang giúp Dewey Dell vắt sữa bò. Và khi tôi nhìn anh tôi hiểu rằng anh đã biết đó là cái gì. Bây giờ tôi bắt gặp anh nhìn nó bằng cái nhìn nghi ngờ, nhƣ đã khám phá ra Jewel đi đâu và làm gì, cuối cùng đã cho anh một cái gì đó để thật sự suy nghĩ về nó. Nhƣng đó không phải là cái nhìn lo lắng, đó là cái nhìn tôi thấy ở anh khi tôi thấy anh đang làm những công việc của Jewel trong nhà, những công việc mà bố vẫn nghĩ là Jewel làm, và mẹ thì nghĩ là Dewey Dell làm. Bởi vậy tôi chẳng nói gì với nó, tin rằng khi nó đã làm xong cái việc sắp xếp điều ấy trong óc nó, nó sẽ nói với tôi. Nhƣng nó không bao giờ nói. Một buổi sáng, lúc ấy là tháng Mƣời một, năm tháng kể từ khi việc ấy bắt đầu - Jewel không có ở trong giƣờng và nó không đi làm đồng với chúng tôi. Đó là lần đầu tiên mẹ biết đƣợc điều gì đó về những gì đang xảy ra. Bà bảo Vardaman xuống tìm xem thằng Jewel đâu, và một lúc sau chính bà cũng xuống. Điều ấy dƣờng nhƣ, trong suốt thời gian điều giả dối kia vẫn lƣu hành lặng lẽ và đơn điệu, tất cả chúng tôi để cho chúng tôi bị lừa dối, tiếp tay cho điều giả dối ấy một cách vô thức hoặc có thể vì hèn nhát, vì tất cả chúng tôi đều hèn nhát và tự nhiên thích bất kỳ một loại lừa lọc nào bởi vì nó có vẻ ngoài dịu dàng ôn tồn. Nhƣng bây giờ giống nhƣ tất cả chúng tôi đã - dƣờng nhƣ thỏa thuận