M t s kinh nghi m d y h c l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh trong ưở
bài Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc (1953-1954) ế ượ ế
PH N TH NH T: M ĐU
I. Đt v n đ
1. Lí do lý lu n
Ch t ch H Chí Minh khi đánh giá v vai trò c a thanh niên, Ng i ườ
nh n m nh: “Ng i ta th ng nói: Thanh niên là ng i ch t ng lai c a ườ ườ ườ ươ
n c nhà. Th t v y, n c nhà th nh hay suy, y u hay m nh, m t ph n l n làướ ướ ế
do các thanh niên. Thanh niên mu n làm ng i ch t ng lai cho x ng đáng ườ ươ
thì ngay hi n t i ph i rèn luy n tinh th n và l c l ng c a mình, ph i làm ượ
vi c đ chu n b cho cái t ng lai đó”. ươ
V i m c tiêu căn b n đt ra cho th h tr Vi t Nam hôm nay là tăng ế
c ng giáo d c lý t ng cách m ng, đo đc, l i s ng cho th h tr Vi tườ ưở ế
Nam góp ph n rèn luy n th h tr v a “h ng” v a “chuyên” nh m t o ế
chuy n bi n căn b n v đo đc, l i s ng phát tri n toàn di n; yêu gia đình, ế
có đo đc trong sáng, l i s ng văn hóa; yêu n c, t hào dân t c, kiên đnh ướ
lý t ng đc l p dân t c và ch nghĩa xã h i; có ý th c tuân th pháp lu t; cóưở
năng l c và b n lĩnh trong h i nh p qu c t ; có s c kh e, tri th c và k năng ế
lao đng, tr thành nh ng công dân có ích, tích c c tham gia xây d ng và b o
v T qu c Vi t Nam xã h i ch nghĩa.
Trong công cu c xây d ng và b o v t qu c hi n nay, chúng ta càng
th y rõ vai trò c a thanh niên cũng nh trách nhi m c a gia đình, nhà tr ng, ư ườ
xã h i đi v i thanh niên trong đó có m t ph n r t l n là thanh niên h c sinh
đang trong đ tu i THCS, THPT. Đng tr c th c t yêu c u c a giáo d c ướ ế
hi n nay không ch “d y ch mà còn “d y ng i”, d y h c c n ph i chú ườ
tr ng không ch ki n th c mà còn chú tr ng đn vi c hình thành năng l c ế ế
nh n th c và ph m ch t cho các em.
2. Lý do th c ti n
Môn l ch s trong tr ng h c ph thông là môn h c có nhi u l i th ườ ế
trong vi c truy n t i đn h c sinh nh n th c sâu s c h n v tinh th n yêu ế ơ
n c, v lòng t hào dân t c, v giáo d c lí t ng, đo đc cách m ng caoướ ưở
đp mà không ph i môn h c nào cũng có th l ng ghép giáo d c nh ng n i
dung sâu s c này. Tuy nhiên, không ph i giáo viên nào cũng v n d ng linh
ho t các ph ng pháp d y h c đ giáo d c l ng ghép có hi u qu và không ươ
ph i bài h c nào, n i dung nào cũng có th l ng ghép giáo d c.
Bên c nh l i th b môn thì môn h c l ch s có nhi u h n ch trong ế ế
vi c d y h c l ng ghép đo đc, lí t ng s ng cao đp cho h c sinh nh s ưở ư
ti t trong tu n còn ít (ch t 1 đn 2 ti t), th i l ng ki n th c trong bàiế ế ế ượ ế
Nguy n Th Minh Tính - Tr ng THCS L ng Th Vinh - Krông Ana - Đk L k ườ ươ ế
1
M t s kinh nghi m d y h c l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh trong ưở
bài Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc (1953-1954) ế ượ ế
nhi u, s ki n, n i dung nhi u nên th i gian, n i dung dành cho l ng ghép
giáo d c còn h n ch . T ế th c t d y h c tr ng THCS L ng Th Vinh ế ườ ươ ế ,
huy n Krông Ana, tôi nh n th y đa s h c sinh trong l p, trong tr ng có kĩ ườ
năng, nh n th c, ph m ch t đo đc t t. Tuy nhiên, v n còn đi t ng h c ượ
sinh l p 8,9 là thanh niên có nh ng bi u hi n ch a đúng chu n m c trong ư
hành đng, l i nói, vi c làm, giao ti p ng x , ch a ý th c đc m c tiêu ế ư ượ
chính c a vi c h c t p, lao đng, m c đích s ng hi n t i, có th nh h ng ưở
đn t ng lai sau này c a các em. Chính vì nh n th c rõ yêu c u giáo d c c aế ươ
b môn v i thái đ, hành đng trong vi c th c hi n lí t ng s ng c a h c ưở
sinh, tôi ch n đ tài sáng ki n kinh nghi m ế d y h c l ng ghép giáo d c lí
t ng s ng cao đp cho h c sinh trong bài Cu c kháng chi n toàn qu cưở ế
ch ng th c dân Pháp k t thúc (1953-1954) môn l ch s 9 ế nh m trao đi, chia
s cùng đng nghi p kinh nghi m d y h c nâng cao ch t l ng ượ giáo d c
trong b môn l ch s .
II. M c đích (m c tiêu) nghiên c u
M c tiêu c a đ tài là xác đnh rõ đi t ng, m c đích, ph ng pháp ượ ươ
d y h c nh m l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cho h c sinh trong ti t d y ưở ế
h c l ch s qua đó nâng cao ch t l ng h c t p, nâng cao nh n th c v lí ượ
t ng s ng cao đp cũng nh đúc rút thêm m t s kinh nghi m trong quaưở ư
trình d y h c c a giáo viên.
Nhi m v c a đ tài nh m giúp giáo viên xác đnh rõ m t s ph ng ươ
pháp d y h c b môn l ch s c p trung h c c s (THCS) đ ơ đnh h ng ướ cho
h c sinh có nh n th c đúng đn h n v trách nhi m và vi c làm c th c a ơ
thanh niên, h c sinh trong giai đo n hi n nay.
Ph n th hai: GI I QUY T V N Đ
I. C s lí lu n ơ
D a trên nh ng v n đ v ph ng pháp d y h c l ch s tr ng ươ ườ ph
thông; trên c s ơ tâm lý l a tu i h c sinh c p THCS; t t ng c a ch nghĩa ư ưở
Mác - Lê nin và toàn b quan đi m c a Đng v lí lu n d y h c hi n đi,
ph ng pháp d y h c tích c c l y h c sinh làm trung tâm c a quá trình d yươ
h c, phát huy vai trò ch đng, tích c c, t duy sáng t o c a h c sinh d a trên ư
s h ng d n c a th y cô giáo nh m nâng cao ch t l ng d y h c c a th y ướ ượ
đng th i nâng cao năng l c nh n th c c a h c sinh qua bài h c.
D a theo Công văn s 4612/BGDĐT-GDTrH ngày 03 tháng 10 năm
2017 v vi c h ng d n th c hi n ch ng trình giáo d c ph thông hi n ướ ươ
hành theo đnh h ng phát tri n năng l c và ph m ch t cho h c sinh t năm ướ
h c 2017-2018. T đây, ng i th y trong quá trình d y h c không ch truy n ườ
Nguy n Th Minh Tính - Tr ng THCS L ng Th Vinh - Krông Ana - Đk L k ườ ươ ế
2
M t s kinh nghi m d y h c l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh trong ưở
bài Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc (1953-1954) ế ượ ế
t i ki n th c mà còn đnh h ng giáo d c cho h c sinh phát tri n t duy, kĩ ế ướ ư
năng và ph m ch t v n có phù h p trong t ng bài h c, môn h c qua đó đáp
ng yêu c u d y h c hi n nay cũng nh nâng cao ch t l ng b môn. ư ượ
Đ hi u v khái ni m lí t ng s ng cao đp c a con ng i chúng ta ưở ườ
c n hi u lí t ng s ng là gì? ưở Lí t ng s ng ưở (l s ng) là m c đích t t đp mà
m i con ng i mu n h ng t i, mong m i đt đc ườ ướ ượ . Ng i cóườ lí t ngưở
s ng cao đp là ng i luôn suy nghĩ và hành đngườ không m t m i đ th c
hi n đc lí t ng c a dân t c, c a nhân lo i, vì s ti n b c a b n thân và ượ ưở ế
xã h i, luôn v n t i s ươ hoàn thi n v m i m t, luôn mong mu n c ng hi n ế
trí tu và s c l c cho s nghi p chung, cho gia đình, xã h i và đt n c ướ ...Lí
t ng s ng c a thanh niên ngày nay là xây d ng n c Vi t Nam dâu giàu,ưở ướ
n c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh. Thanh niên h c sinh ph iướ
ra s c h c t p, rèn luy n đ có đ tri th c, ph m ch t và năng l c đ th c
hi n lí t ng. ưở
T i sao con ng i c n có lí t ng s ng cao đp nh t là đi v i th h ườ ưở ế
tr ? Hi n nay, s ng có m c đích, s ng có lí t ng cao đp là yêu c u đt ra ưở
không ch đi v i m i ng i nói chung mà còn đi v i th h tr nói riêng ườ ế
b i đây là l c l ng nòng c t cho xã h i trong t ng lai. Do đó, b i d ng ượ ươ ưỡ
tinh th n lí t ng đo đc s ng trong sáng, lành m nh cho th h tr là yêu ưở ế
c u c a toàn đng, toàn dân ta đng th i cũng là nhi m v then ch t trong h
th ng giáo d c hi n nay. Và đ đáp ng yêu c u ngày càng cao c a giáo d c
đòi h i không ch ng i th y ph i có ph m ch t đo đc t t, là t m g ng ườ ươ
cho h c sinh noi theo mà trong t ng môn h c còn là m t ph n c a m c tiêu
bài h c đ ra v kĩ năng, thái đ bên c nh ki n th c bài h c. ế
Bài 27, Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t ế ượ ế
thúc 1953-1954 trong môn l ch s 9 có nhi u n i dung phù h p trong vi c l ng
ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh nên bên c nh vi c truy n ưở
đt ki n th c tr ng tâm c a bài. V y làm th nào đ có th v a đm b o ế ế
th i l ng ti t h c yêu c u v a có th b sung n i dung l ng ghép giáo d c ượ ế
đt ra. Ph n gi i quy t v n đ s làm rõ yêu c u này. ế
II. Th c tr ng v n đ
1. Thu n l i
Trong quá trình gi ng d y b môn l ch s các l p t i tr ng THCS ườ
L ng Th Vinhươ ế , huy n Krông Ana, t nh Đk L k tôi nh n th y các môn h c
trong nhà tr ng nói chung cũng nh ườ ư môn h c l ch s nói riêng có nhi u thu n
l i nh : ư Nhà tr ng t o đi u ki n c s v t ch t, thi t b d y h c nh máyườ ơ ế ư
chi u, máy tính, ti vi có k t n i internet… nhi u l p nên vi c truy n t iế ế
Nguy n Th Minh Tính - Tr ng THCS L ng Th Vinh - Krông Ana - Đk L k ườ ươ ế
3
M t s kinh nghi m d y h c l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh trong ưở
bài Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc (1953-1954) ế ượ ế
ki n th c, vi c minh h a n i dung tranh, nh, phim t li u….c a giáo viênế ư
cũng nh vi c ti p thu bài c a h c sinh hi u qu h n.ư ế ơ
V i b n thân tôi đã có m t s kinh nghi m nh t đnh trong d y h c tích
h p, l ng ghép ki n th c giáo d c h c sinh, đt hi u qu khá cao đc các ế ượ
c p công nh n nên không b ng trong cách th c ti n hành cũng nh ti n ế ư ế
trình th c hi n. Trong quá trình th c hi n đ tài, giáo viên đã g n đc th c ượ
ti n v i lí thuy t, l y th c ti n công vi c đ t đó đúc k t lí lu n và ng c ế ế ượ
l i lí lu n s đc ki m nghi m qua th c t ch t l ng d y h c. Tuy đ tài ượ ế ượ
nghiên c u c a tôi không ph i là m i song làm th nào đ đt hi u qu cao ế
và ph bi n cho các giáo viên l i là m t yêu c u c n đc đi m i. Chính vì ế ượ
th , tôi càng nh n th c rõ yêu c u đi m i giáo d c toàn di n đòi h i ng iế ườ
giáo viên ph i không ng ng sáng t o trong gi ng d y nh m thu đc hi u ượ
qu cao nh t.
H c sinh đa s có ý th c t h c khá t t, m t s h c sinh có năng khi u ế
b môn, h c l c gi i, v n d ng t t ki n th c các môn h c, th ng xuyên ế ườ
đc tìm hi u, b tr ki n th c liên quan đn bài h c qua các t li u trênượ ế ế ư
internet do đó phát huy đc năng l c cá nhân và ph m ch t v n có giúp choượ
vi c th c hi n n i dung l ng ghép giáo d c hi u qu h n. ơ
2. Khó khăn
M t s h c sinh h c t p còn th đng, máy móc , h c l c y u kém, ế
l i h c bài có h th ng nên vi c chu n b bài, tìm nh ng n i dung liên quanườ
đn bài h c còn nhi u h n ch , nh h ng đn vi c ti p thu bài h c trên l p,ế ế ưở ế ế
đn nh n th c và hành đng tích c c trong th c t . ế ế
Bên c nh ý th c h c t p ch a t t, ý th c th c hi n n i qui tr ng l p ư ườ
c a m t s h c sinh trong đó có đi t ng h c sinh l p 9 nh : ý th c k lu t ượ ư
ch a cao, đi h c mu n, b ti t, ngh h c không có lí do, nghi n ch i đi n t ,ư ế ơ
m t s em l i h c, thêm tác đng x u t bên ngoài d n đn b h c. ườ ế
nhi u l p còn có bi u hi n ch a t t trong giao ti p, đánh nhau, nói t c ch i ư ế
th , gây m t đoàn k t trong nhóm b n bè. Thi u ý th c trong b o v c a ế ế
công tr ng l p, b o v c s v t ch t chung nh bàn gh , l p h c, x rácườ ơ ư ế
b a bãi trong khuôn viên tr ng, s d ng ch a ti t ki m đi n, n c trong ườ ư ế ướ
nhà tr ng, tr n tránh, l i, ch a tích c c trong lao đng t p th , chăm sócườ ư
b n hoa cây c nh c a l p, c a nhà tr ng...Đây chính là bi u hi n h n ch ườ ế
trong nh n th c và hành đng c a m t s h c sinh v quy n và nghĩa v h c
t p, ch a xác đnh đc m c đích h c t p, ch a xác đnh đc nh ng vi c ư ượ ư ượ
làm tích c c c a b n thân đi v i tr ng, l p và hành vi đó không ch làm ườ
nh h ng x u đn tính cách c a b n thân mà còn nh h ng đn m t s ưở ế ưở ế
h c sinh khác, đn phong trào thi đua c a t p th , c a tr ng l p. Theo đó, ế ườ
Nguy n Th Minh Tính - Tr ng THCS L ng Th Vinh - Krông Ana - Đk L k ườ ươ ế
4
M t s kinh nghi m d y h c l ng ghép giáo d c lí t ng s ng cao đp cho h c sinh trong ưở
bài Cu c kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc (1953-1954) ế ượ ế
d n đn tình tr ng b h c, ch i b i lêu l ng, d b r rê, lôi kéo vào các t ế ơ
n n xã h i, nh h ng x u đn gia đình, xã h i. T v n đ h n ch trên, tôi ưở ế ế
càng nh n th c rõ h n vai trò ơ c a các ho t đng giáo d c. D y h c không ch
chú tr ng ki n th c mà còn ph i chú tr ng n i dung l ng ghép giáo d c nh n ế
th c t t ng, kĩ năng, thái đ cho h c sinh, giúp các em càng nh n th c rõ ư ưở
m c tiêu, nh n th c lí t ng s ng c a b n thân khi đang còn là h c sinh ưở
THCS, làm n n t ng cho t ng lai sau này. ươ
V phía giáo viên, tr c khi th c hi n đ tài tôi nh n th y vi c l ng ướ
ghép giáo d c h c sinh trong các bài gi ng đã đc th c hi n th ng xuyên. ượ ườ
Tuy nhiên, giáo viên còn m c ph i m t s h n ch c th nh ế ư trong quá trình
gi ng d y v n còn thiên v truy n t i ki n th c sách v , ít chú ý đn v n đ ế ế
giáo d c th c t , ng i đi m i các ph ng pháp d y h c tích c c nên ph n ế ươ
nào nh h ng đn ch t l ng giáo d c toàn di n. ưở ế ượ N u ch chú tr ng truy nế
t i ki n th c, vi c l ng ghép giáo d c s chi m r t ít n i dung, hi u qu ế ế
ch a cao. N u l ng ghép, b tr thêm các môn h c nh m giáo d c h c sinhư ế
thì l i m t quá nhi u th i gian, nh h ng đn th i l ng ki n th c cũng ưở ế ượ ế
nh th i gian c a m t ti t h c. T li u d y h c l ng ghép còn dàn tr i, ch aư ế ư ư
n i b t nên vi c l ng ghép giáo d c ch a th t rõ ràng, m i ch ra n i dung ư
minh h a b tr phù h p song ch a ch t đc v n đ c n giáo d c l ng ư ượ
ghép nên cũng ch a đt đc hi u qu . Giáo viên còn lúng túng trong ph ngư ượ ươ
pháp không bi t nên đt n i dung l ng ghép giáo d c ti u m c nào, n iế
dung nào trong bài đ l ng ghép giáo d c nên m t r t nhi u th i gian, làm cho
ho t đng giáo d c đc l ng ghép b ch ng chéo, lan man, không tr ng tâm, ượ
thi u hi u qu . ế
Đa s ti t d y l ch s l p 9 có n i dung ki n th c dài, có nhi u s ế ế
ki n, nhi u m c th i gian, nhi u tranh nh ph i làm rõ n i dung, ý nghĩa…Do
đó, đ đáp ng đc m c tiêu v a truy n đt ki n th c bài h c v a l ng ượ ế
ghép giáo d c h c sinh, đm b o cho h c sinh phát huy đc năng l c, ph m ượ
ch t, kĩ năng, thái đ là vi c làm r t khó. Yêu c u giáo viên v a ph i linh
ho t gi a các ph n, các khâu trong t ng đn v ki n th c, v a ph i ch n l c ơ ế
n i dung l ng ghép giáo d c hi u qu , tránh sa vào liên h ki n th c dàn tr i, ế
lan man, m t th i gian trong ti t h c. ế
3. Đnh h ng th c hi n đ tài ướ
Đ đt đc m c tiêu c a đ tài là l ng ghép giáo d c lí t ng s ng ượ ưở
cao đp cho h c sinh l p 9 c p THCS trong môn l ch s bài 27 Cu c kháng
chi n ch ng th c dân Pháp xâm l c k t thúc 1953-1954, tr c h t tôi thamế ượ ế ướ ế
kh o thái đ c a h c sinh đi v i môn h c cũng nh đi v i n i dung trong ư
bài 27. Ph n tham kh o này đc giáo viên th c hi n tr c khi ti n hành bài ượ ướ ế
Nguy n Th Minh Tính - Tr ng THCS L ng Th Vinh - Krông Ana - Đk L k ườ ươ ế
5