Kinh nghiệm thế giới và Việt Nam về xây dựng và bảo vệ Hiến pháp: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:164

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách "Xây dựng và bảo vệ Hiến pháp - Kinh nghiệm thế giới và Việt Nam" tiếp tục trình bày nội dung chính về Hiến pháp Việt Nam trước yêu cầu cụ thể bao gồm: Vấn đề cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước trong Hiến pháp Việt Nam trước yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền; Vấn đề bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong Hiến pháp Việt Nam trước yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền; Phương hướng đổi mới Hiến pháp để đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền; Cơ chế bảo hiến - kinh nghiệm thế giới và mô hình cho Việt Nam;... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm thế giới và Việt Nam về xây dựng và bảo vệ Hiến pháp: Phần 2

C H U 'Ö N G 2: M IE N P H Á P V 1 ET N A M T R U Ó C Y É U C Á U X A Y D l/N G N H Á N U Ó C P H Á P Q U Y É N I. V Á N D É C Ö C H É T H U C H IE N Q U Y É N L U C N H A N U Ó C T R O N G H1ÉN P H Á P V I É T N A M T R U Ó C Y É U CAU X Á Y DUNG NHA NUÓ C PH A P Q U Y ÉN 1.1 Ván dé c
chàp nhcin su phàn quyèn ày. G g i su phàn quyèn ciy là phàn cóng cùng àuge ihói, nhirng theo tói, llò C h i M inh dà chàp nhcin su phàn quyèn và dà khèo kél herp hài hòci quyèn hip phàp. hành phàp, tu phàp; quyèn trung ircmg, dia phuang co s a "1 . Theo Hièn phàp này, càc chùc nàng làp phàp, hành phàp và tir phàp do ba co quan là Nghj vièn nhàn dàn, Chinh phu và Tòa àn thirc hièn. Nghj vièn nhàn dàn là co quan có quyèn lue cao nhàt cùa nuóc Vièt Nam dàn chù còng hòa (dièu 22), dai dién cho toàn dàn do cóng dàn truc tièp bau ra vói nhièm kì ba nàm. Thàm quyèn cùa Nghj vièn góm: làp phàp, bièu quyèt ngàn sàch, quyèt djnh càc vàn dè quan trong cùa dàt nuóc, chuàn y càc hièp uóc mà Chinh phù ky vói nuóc ngoài; bau Chù tich nuóc, quyèt dinh vàn dè tuyèn chièn và có thè tuyèn bò tu giai tàn; xeni xét vièc bài mièn cùa mòt nghj vièn; phè chuàn vièc lira chon Thu tuóng cùa Chù neh nuóc, vièc lira chon càc Bó truóng cùa Thu tuóng (cà Thù tuóng và Bò truóng dèu phai Nghj vièn). Nghj vièn có quyèn kièm soàt, phè bình Chinh phu và có quyèn yèu càu sua dòi Hièn phàp. Chinh phu là co quan hành chinh cao nhàt cua toàn quòc (chù hành chinh ó dày diroc hièu mòt càdì tuong duong nhu hành phàp ngày nay). Co càu cua Chinh phu góm có Chù tjch niróc, Phó Chù tjch nuóc và Nói càc. Nói càc có Thu tuóng. càc Bò truóng. Thù truóng. có thè có Phó Thù tuóng. Chu tjch nuóc phài là Nghi vièn do Nghi vièn bàu ra vói nhièm ky nàm nani và phài duoc 2/3 Nghj vièn bò phièu thuàn, nèu bo phièu làn dàu mà khóng dii sò phièu ày thì làn thù hai sè theo da sò tuong dòi. Chù tjch nuóc có càc quyèn han và nhièm vu nhu: chon Thù tuóng trong Nghj vièn dè dua ra Nghj vièn bièu quyèt; thay màt 1 Dan theo Nguyén Thj Hoi - Tir luifiig phan chia quyèn lire nhci niróc vói vièc là ehire bò màynhà niróc ó m t sò nuóc - Nxb Tir phàp, (> 2005. tr.223. 154
cho nhà niróc trong các moi quan hê dôi nói và dôi ngoai; tông chi luiy quân dôi. chi dinh hoác cách chùc các tuóng soái trong lue quân. không quân. hài quân; ki sac lênh bô nhiêm Thù tiróng. nhân viên Nôi các và nhân viên các câp thuôc các co quan Chinh phu; Chù tjch niróc ban bô các dao luât dà duge Nghi viçn quyêt nghj. Chu tjch nirác duge huông dàc quyên là không phài cliiu mot trách nhiêm nào trCr khi là pham tôi phàn quôc. Môi khi truy tô Chù tjch niróc. Phó Chù tjch niróc, hay mot nhân viên Nói các vê các tôi phàn quôc, Nghj viên sè thành lâp mot Tôa àn dàc biêt dê xêt xù. Viêc bât bô và truy tô truôc Tôa àn mot nhân viên Nôi các vê thuông tôi phài dirge su irng thuân cua Hôi dông Chinh phù. Nhir vây, Chù tjch nuôc vùa dirng dâu quôc gia, vùa truc tiêp chi dao các hoat dông cùa Chinh phu. Tù dò. có thè thây vj tri vai trò cùa Chù tjch nuóc ô niróc ta có nhiêu nét tirong tu nhu Tông thông cùa các nuôc công hôa hôn hgp. Ngoài các quyên han cùa Chù tjch nuôc, Chinh phu con có các quyên han tirong tu nhu co quan hành pháp ô các nuôc nhu là thi hành các luât và quyêt nghj cùa Nghj viên; dê nghj các du luât truôc Nghj viên và du àn sàc luât truôc Ban thuông vu. Trong lùc Nghj viên không hop mâ güp truông hgp dàc biçt thi Chinh phù có quyên bài bô mênh lênh và nghj quvêt cùa co quan càp duôi nêu cân; bô nhiêm hoàc cách chùc các nhân viên trong các co quan hành chinh hoâc chuyên mon; thi hành luât dông viên và moi phirang sàch cân thiêt dê giù gin dât nuôc; lâp du àn ngân sàch hàng nam. Quyên tir pháp thuôc vê hê thông Toa àn bao gôm Tôa àn tôi cao. các Toa án phùc thâm, dê nhj câp và sa câp. Thâm phàn do Chinh phu bô nhiêm và khi xêt xù. Thâm phàn chi tuân theo pháp luât. các co quan khác không duge can thiêp. - Hiën phap / 94f) con có nlnrng quy dinh nhàm m dich irù lié h và ngân ngïra sir lain quyên cùa các co quan nhà mare. Lâp pháp tham gia thành lâp ca quan hành pháp qua viêc bâu Chù tjch nuôc. phê chuân su lua chçn Thù tuông cùa Chù 155
tjch nuôc và su lira chon Bò triràng cùa Thù tuáng. Láp pháp có thè giám sàt, chi phòi và kièm chè hành pháp bang càc hình thirc: biêu quyêt càc du luât, sac luât và ngàn sách do Chinh phù de trinh, chuán y càc hiép iróc mà Chinh phù kÿ vói niróc ngoài; chât vàn càc thành viên cùa Chinh phù; truy tò và xét xù Chù tjch nuóc, Phó Chù tjch niróc hay mot nhàn viên Nói càc khi ho pham tpi phàn quòc; làt dò Chinh phù qua viêc biêu quyêt vân dê tin nhiêm Thù tuóng và Nói các; Ban thiróng vu có quyên kiêm soàt và phê binh Chinh phu. Ngupc lai, hành pháp có thè kiêm chê lap pháp qua viçc Chù tich niróc có thè yêu câu Nghj viên thào luán lai du luât mà Nghj viên dà thóng qua; Chinh phù có quyên bât giam và xét xù các Nghi viên pham tôi khi ho có su dông y cùa Nghi viên hoâc cùa Ban thuông vu. nêu ho pham tôi quà tang thi Chinh phù có quyên bât giam ngay xong phài thóng bào cho Ban thuông vu châm nhât là sau 24 giô. Ouan hç hành pháp và tir pháp thè hiên qua viêc Chinh phù có quyên bô nhiêm Thâm phàn và Tóa àn có quyên truy tô. xét xù nliân viên Nói các vê thuông tôi. Nliu vây, trong Hiên pháp nàm 1946. màc dù su phân quyên không dupe dê câp tôi. song có thè khäng djnh trong tó chirc bô máy nhà nuôc ta lúe dó. tu tuong phân quyên dupe thè hiên ô mire dp tirong dôi rô. - Hiên pháp 1946 con lôl la àuçrc ban tinh càn ph có cua càc co qiuin nhà niróc: Nghj viên theo Hiên pháp 1946 là mot Nghi viên doàn kêt. dân chù và thân trong. Chê djnh Nghj viên nhân dân dupe quy djnh trong Hiên pháp 1946 thè hiên mot hinh thirc dân chu mói cùa chinh thê công hôa lân dâu tiên dupe thiêt láp ó mot dât nuôc nùa phong kiên, nùa thuôc dja. Bàn chât. tô chirc và phirang thùc hoat dông cùa Nghi viçn nhân dân là phù liçrp vtVi tinh hinh thirc tê cùa Viçt Nam sau Tông tuyên cir 1946, vói sir thani gia cùa nhiêu lue lupng chinh trj trong mot co chê dâm chù nhân dân. Viêc bô sung 70 ghê Dai biêu Quôc hôi cho Viçt INam Quôc dân dàng nhäin tâp hop các lire lupng chông dôi, loi cuôn 156
ho tham gia xây dirng dât nuôc; thirc su là sang kiên vï dai vê mot nhà nuôc cùa dân tôc Viêt Nam1 Dieu dàc biêt cân nhân . manh là diêu 30 Hiên phâp 1946 xâc djnh hinh thûc hoat dông rât dân chu cüa Nghj viên nhân dân: "Nghi viên hop công khai. công chùng dirçrc nghe Quy djnh này dâ thê hiên sâu sàc bàn chât cùa nhà nuôc Viêt Nam vôi tinh câch là nhà nuôc dân chu nhân dân. Tinh dân chù cùa Nghi. viên trong Hiên phâp 1946 côn dugc thê hiên à quy djnh: “ Nhi'mg viêc quan hè dên vân ménh quôc gia së dira ra nhân dân phiic quyêt, nèu 2/3 tông sô nghi viên dông y ” (diêu 32). Dê giir cho quyêt djnh lâp phâp cùa Nghj viên diroc cân trong hon, diêu 31 cùa Hiên phâp 1946 quy djnh: Chù tjch nirôc dirgc quyên yêu câu Nghj viên xem xét lai câc du thào luât dà dugc thông qua; hoàc diêu 54 Hiên phâp 1946 quy djnh Chu tjch nuôc cô quyên yêu câu Nghj viên thào luân lai viêc bât tin nhiêm Nôi câc là cûng nhâm mue dich dâm bào cho quyêt djnh bât tin nhiêm Nôi câc cùa Nghj viên dugc thân trgng han. Chinh phù theo Hiên phâp 1946 là mot Chinh phù manh và dâm chju trâch nhiêm. Thông qua viêc nghiên cüu nhiêm vu, quyên han cùa Chù tich nirôc và Chinh phù theo Hiên phâp 1946, cô thê nhân thây ràng, Chù tjch nuôc vira dirng dâu quôc gia, vira truc tiêp chi dao câc hoat dông cùa Chinh phù. Chùrc nàng nguyên thù quôc gia nhâp lai vôi chùrc nàng hành phâp và Chù tjch nuôc thuc su nàm quyên hành phâp. Chinh phù thirc su "là co quan hành chinh cao nhât cùa toàn quôc ". “ Trong sir phàn quyên ây, ntôi quan tàm suât dôi cùa Hô C hi Minh, theo tôi hiëu. là xây dirng mot nën hành phâp rât manh, rât, rât manh, và diêu nciv là mot kinh nghiêm l&n cùa lo ài ngtrài. Hô 1 Nguyen Vân Thào - Xây dung nhà niroc phâp quyên dir&i su lành dçocûa Dâng - Nxb Tur phâp, 2006, tr.35. 157
Chi Mirth âù nhgtt rñ kinh nghièm ay . Giông vói mot sô nirôc khác, trong moi sâc Içnli cùa Chinh phu bèn canh chù kÿ cùa Chù tich nuôc phài cô chfr kÿ “ hô th ir" cùa mot Bô trirông và p chinh ngirôi trirc tiêp kÿ ây mói phái chiu trách nhiêm trirôc Nghi viçn vê hâu quà phap lÿ cùa vàn bán dó2. Bô truông chi chju trách nhiêm cà nhân mà không phài chju trách nhiêm lien dói triróc Nghi. viên nên chi Bô trirông nào không diroc Nghi viên tin nhiêm thi mói phài tir chúrc và Nôi các không phài tir chirc tâp thê trong trirông hop Bô trirông bj mât tin nhiêm. Thù tirông là nguôi dùrng dâu, diêu hành Nôi các và chju trách nhiêm vê moi hoat dçng cùa Nôi các triróc Nghj viên: “ 7 ;// tiràng phài 7 chiu trách nhiêm vê con chràng chinh tri cita Nôi các Thù tirông và Nôi các cô thê bi dût vân dê tin nhiêm triróc Nghi viên khi Ban thirông vu hoàc V« tông sô Nghi viên dût vân dê ây. Trong vông 24 giô sau khi Nghi viên biêu quyêt không tin nhiêm Nôi các thi Chu tich nuôc cô quyên dira vân dê dó ra thào luân lai. Sau cuôc biêu quyêt lân hai mà vân bi mât tin nhiêm thi Nôi các phài tir chirc. Các Bô trirông phài trà lôi chât vân cùa Nghj viên hoâc Ban thirông vu. Tôa àn theo Hiên phàp 1946 là mot Tôa àn dôc lâp. Tôa àn duoc xem "là mût eu quan trçng yêu cita chinh quyên ", cô vj tri dpc lâp trong tô chirc bô máy. Tóa àn biêt lâp dôi vôi hành chinh, chi có Tóa án mói có chúc náng xét xú; các viên Thâm phán dêu do Chinh phù bô nhiêm: trong khi xét xir, các viên Thâm phán chi tuân theo phàp luât, các co quan khác không duoc phép can thiêp. 1 Dan theo Nguyen Thj Hoi - Tu tirtmg phdn cliia qityen lire nhd nude vai vifc id chiirc bo may nhd nuoc o nidi so nutrc - Nxb Tu phap. 2005. tr.226. 2 Nguyen Dang Dung - Ludl Hiin pltdp nude ngodi - Nxb Dong Nai, 1997, tr.68. 158
1.2 Vân de ca ch é thirc hiçn quyèn lire nhà niróc trong Hién phàp 1959 Hién phàp 1959 dirge xây dung theo mô hinh cùa Hién pháp các nuóc xâ hôi chu nghïa, cùng vài nó là nguyên tàc tâp quyên xà hôi chu nghïa dirgc dé cao trong tô chirc và hoat dông cùa bô may nhà nirâc. Theo tinh thân cùa Hién phàp xà hôi chù nghïa thi chi cô Quôc hôi - ca quan dai diên cao nhât cùa nhân dân mài cô dày du quyên lue nhà nuóc và là co quan quyên lue nhà niróc cao nhât. Càc ca quan câp cao khác cùa nhà nuóc chi là ca quan ehâp hành và tu phàp cùa ca quan quyên lue nhà nuóc cao nhât. nên dêu truc tiêp hoàc giàn tiêp do nó lâp ra và bài mien, dêu nhân duge quyên lue tù nó nên dêu phài chju tràch nhiêm và bào cào công tac truóe nó. Hiên phàp Liên Xô 1936 quy dinh: "Xô viêt lo i cao Lien Xô sir dung moi quyên han cuu Liên X ô ” . Hoüc Hiên phàp Tiêp Khàc I960 quy dmh: "NhCmg ca quan dai diên cùa nuàc công hôa xà hôi chu nghîa Tiêp Khàc là Quôc liôi. H ôi dông dân tàc và càc Uy ban dân tàc. Quyên lire cuci càc ca quan nhà nuàc khàc dêu bât nguôn lit càc ca quan Irê n ". Tu tuông phân quyên hâu nhir bi phù nhân trong Hiên pháp càc nuóc xâ hôi chù nghïa. Trong Ieri giói thiêu vê Hiên phâp Tiêp Khàc I960. Giang Gorongky da khàng dinh: "Tô chirc, hoat dông và càc quan hê lùy thuôc làn nliau giùa càc ca quan nhà nuàc nhir Hiên phàp dà quy dinh, dêu dirgc xây dung mot càch lôgic Irên ca sa nguyên tàc thông nhât quyên lire nlui nuàc, thông nhât toàn bô hê thông ca quan nhà nuire mà ha! nhân là càc ca quan dai diên tir dirai lên Irên. Su thông nhât quyên lire nhà nuire dirgc nhân tngnh trong Hiên phâp nuire hêt being viêc xôci bo nhi'rng làn tich hinh thirc cùa citi goi là phân quyên. Do dô, le cfi nhiên là Hiên phâp xà hôi chu nghîa cita Tiêp Khàc không cô diêu khoan quy dinh rang C'lui tich nuire công hôa không phai chut tràch nhiêm vin ai và ehinh Ici C'hinh phu phai chiù irâch nhiêm i c hoçil dông cùa Chu licit. Hiên phâp cùng không quy dinh Chu tich cô quyên g ià i làn 159
Quôc hôi và kéo clcii nhiêm kÿ cùa Quôc h ô i"1 Tuy nhiên, sir . phù nhân tu tuàng phàn quyên à câc nuâc chu nghïa xà hôi chi là phù nhân su ngang quyên và su kiêm chê dôi trong lan nhau giûa câc ca quan tôi cao cùa nhà nuâc, không phài là phù nhân su phân djnh chûc nàng, nhiêm vu, quyên han giCra câc c a quan lâp phâp, hành phâp và tu phâp cüng nhu su giâm sât hoat dông cùa hành phâp và tu phâp. Vi thê, màc dù khâng djnh nguyên tàc thông nhât quyên lue, phù nhân su phân quyên. song Hiên phâp cùa câc nuôc xà hôi chù nghïa van dê câp dên câc chûc nàng lâp phâp, hành phâp và tu phâp, câc c a quan thuc hiên câc chûc nàng trên, thâm quyên cùa moi co quan cüng nhu môi quan hê giûa chùng, van khâng dmh cân phài: "X àc clinh sir phàn công, phàn nhiêm rgch ro i g iiïa câc co quan nhà nuâc, giùa chinh quyên Irung trong vâi chinh quyên âia phucmg, gii'ra câc co quan quyên lire nhà mrôc vâi co quan châp hành và hành chinh nhà mrâc "2. Tu tuàng này thê hiên trong tô chirc bô inây nhà nuâc ta theo Hiên phâp 1959. Théo Hiên phâp nàm 1959, quyên lâp phâp thuôc vê Quôc hôi và quyen lue cùa Quôc hôi duçrc tâng cuàng han nhiêu so vâi Nghi viçn nhân dân, pham vi cùa quyên lâp phâp cüng duçrc mà rông han. Quôc hôi duçc quy dinh là ca quan quyên lire nhà nuâc cao nhât. ca quan duy nhât cô quyên lâp phâp. Quôc hôi cô toàn quyên làm Hiên phâp và sira dôi Hiên phâp; giâm sât viêc thi hành Hiên phâp, làm luât, quyêt dinh chiên tranh, hôa binh và dai xâ... Khi xày ra chiên tranh hoàc câc truàng hçp bât thuàng khâc, Quôc hôi cô thê quyêt dinh kéo dài nhiêm ki cùa minh và nhùng bien phâp cân thiêt dê bào dàm hoat dông cùa Quôc hôi và cùa Dai biêu Quôc hôi. Quôc hôi cô thê dinh cho 1 Dan theo Nguyen Thj Hoi - Tu lirmig phdn chia quyen lire nha mrcrc vrri vijc to chirc hit may nha nurrc it mol no mrirc Nxb Tir phap, 2005, tr.230. 2 Nguyen Thj Hoi - Tir urimg phdn chia quyen luc nlia nirc/e vcri viee Id chirc bp may nha nucrc ir m t so mrirc - Nxb Tu1 (> phap, 2005, tr.232. 160
mình nhìrng quyên hân cân thiêt khác ngoài quy dinh cùa Hiên pháp. có thè quyèt dinh thành lap Tòa án dâc biêt khi cân xét xù nhCrng vu án dâc biêt. Chu tich nirôc không con nâm trong Chinh phû mà là mot chê dinh riêng. tire là chürc nâng nguyên thù quôc gia dirçrc tách khoi chirc nâng hành pháp. Chu tich nuôc không con nhiêu quyên han nhir Hièn pháp 1946. Hôi dông Chinh phû dirçrc quy djnh "là cir quan chcip hemh cùa ctr cincin qiiyên lire nhc) niróc cao illicit, ve) Ici ctr quan hc'inh chinh nlià niróc cao nheit cùa niróc Viel Nain dein chù công hòa " (Diêu 71). Tinh hành chinh cao nhât trong hoat dông cùa Hôi dông Chinh phù dirçrc thê hiên qua nhìrng nhièm vu. quyên han nhir: lành dao công tâc cùa các bô, các co quan thuôc Hôi dông Chinh phù và Uy ban hành chinh các câp: ban bô các nghi djnh. nghj quyêt. chi thi và kièm tra vièc thi hành các van ban dó. châp hành kê hoach kinh tê và ngân sách nhà nirôc: quàn lÿ nôi thuong, ngoai thuong, công tâc van hòa - xà hôi. công tâc dôi ngoai. công tâc dân tôc... Quycn tir pháp thuôc vê Toa án nhàn dân và Viên kiêm sát nhân dân. I rong dò Tòa án chi thirc hiçn chürc nüng xét xtr con Viçn kiêm sát cô chûc nâng kiêm sát viêc tuân theo pháp luât và thirc hành quyên công tô. Sir tâp trung quyên lire vào tay co quan dai diçn thê hiçn à chô Thâm phân là do câc co quan dai diçn bâu ra. Tòa án và Viçn kiêm sât phài bâo câo công tâc và chin trách nhièm triròc co quan dai diçn cùng câp. Thong qua viêc nghiéii a h i ctr chê thuc hiên quyên lire nhc) mrcrc theo Hiên pháp 1959. có Ilié nhân Ihay rang nhi'mg iilicin lei clcip irng yèn cciu xciy chrng nlià nircre pháp quyên trong han Hién pháp nc'iy là nur illicit him Hién pháp 1946, cu thè Ici: I lien pháp 1050 dà áp tiling nguyên tñc tâp quyên xà hôi chu nghïa và phu nhân nguyên tâc phân quyên (mâc dù cô sir phân công. phân nhiC’in rànli mach giura câc ca quan nhà niróc). Vi tri. vai trò cùa Quôc hôi dirge dé cao. Quôc hôi thirc 161
sir là ca quan quyên lue cao nhât. Câc ca quan nhà nude cao cap khâc chi là nhùng ca quan phài sinh tir Quôc hç»i, do Quôc hôi thành lâp ra và bai mien, phài bâo câo công tâc và chiu trâch nhiêm truâc Quôc hôi. Không mot ca quan hay mot chirc danh nào trong bô mày nhà nuôc cô quyên kiêm chê và kiêm soât hoat dông cùa Quôc hôi. Nhu vây, Hiên phàp 1959 không cô nhüng vào dô là ca chê bâi nhiêm. tue là mûre dô khâc khe han, chu không chi dan giàn là su tù chûc khi không côn duac tin nhiêm. Vi thê, Hiên phâp 1959 cûng không lôt ta duac ban tinh quyêt doân và dâm chiu trâch nhiçm - vôn là bàn tinh cân phài cô ciia Chinh phù trong nhà nuôc phâp quyên. - Vôi ca chê bâu Thâm phân, Hiên phâp 1959 dà làm han chê su dôc lâp cân phài cô cua Tôa ân so vôi Hiên phâp 1946. 1.3 Van dê caché thirc hiên quven lue nhà nuôc trong Hicn p h a p 1980 Do chiu ành huông manh më cùa H ¡en phâp xâ hôi chu nghïa, nên vê phuang diên tô chûc bô mây nhà nuôc, Hicn phâp 1980 là dinh cao cùa su tâp trung quyên lire nhà nuôc trong tay 162
Quoc hoi. tirong tu nhir tinh than cua Hien phap Lien Xo 1977: "Xd vieI toi cao Lien Xo co loan quyen g iai quyet tat cci ccic van de thuoc quyen cua Lien Xo dirge Hien phap nay quy d in h ’’1 . Theo Hien phap 1980 thi nguyen t3c tap quyen x5 hoi chu nghla dupe ap dung triet de, cung voi no la viec xay dung mot mo hinh Quoc hoi co toan quyen. Nhirng nhan to dap urng yeu cau xay dung nha niroc phap quyen trong Hien phap 1980 la rat mo nhat. cu the nhu sau: - Trong Hien phap 1980. chi co sir phan chia rS ch nSng. tham quyen giira lap phap voi tir phap, con quyen lap phap va hanh phap thi gan nhir nhap lam mot. Quoc hpi dugc quy dinh la co quan quyen luc nha nuoc cao nhat cua nuoc ta, la co quan duy nhat co quyen lap hien va lap phap. Quoc hoi bau ra Hoi dong nha nuoc. Hoi dong Bo truong, Chanh dn Toa an nhan dan toi cao. Vien truong Vien kiem sat nhan dan toi cao; quyet djnh cac van de quan trong cua dat nuoc va giam sat toi cao toan bo hoat dong cua nha nuoc. Hoi dong Bo truong la Chinh phu cua nuoc ta, la co quan chap hanh va hanh chinh nha nuoc cao nhat cua Quoc hoi. Quy dinh nay cho thay, Hpi dong Bo truong la co quan do Quoc hoi lap ra va dugc Quoc hpi giao cho chuc nang quan ly nha nuoc. Nhung trong ITnh vyc nay. Hoi dong Bo truong khong phai la co quan cao nhat. Quoc hoi hoan toan co quyen can thiep. lam thay cong viec hanh chinh cua Hgi dong Bp truong. Nhu vay, theo Hien phap 1980 thi sir phan djnh chuc n3ng, nhiem vu. quyen han giua Quoc hpi va Hpi dong Bo truong la chua that ro rang. Toa an la co quan xet xir cua nuoc ta, la co quan n3m quyen tu phap. Khi xet xir, Tham phan doc lap va chi tuan theo phap luat. Song trong thyc te, sy dpc lap cua Toa an chi co tinh chat tuong doi boi lg Tham phan 1 Dan theo Nguyen Thj Hoi - Tu tuong phan chia quyen luc nha nude vdi viec lo chuc ho may nlia nude d mol so nude - Nxb Tu phap, 2005, tr.238. 163
là do Quôc hôi và Hôi dông nhân dân các câp bâu ra. Toa àn phài chju trách nhiêm và báo cào công tác truôc Quôc hôi và Hôi dông nhân dân. Tóm lai. sir thè hiên tir tirang phàn quyèn trong tô chirc bô niây nhà nuóc ta theo Hiên phàp nâm 1980 it dirçc thê hiên nhât trong các Hiên pháp. Mâc dù van cô su phàn djnh chùc näng. thâm quyên giira các co qiian lâp pháp. hành pháp và tir pháp: song sir phàn djnh áy kein rö ràng hon các Hiên pháp khác. Míre dô dôc lap cúa các co quan hành pháp. tir pháp triróc lap pháp thi tháp han. - Hiên pháp 1980 chi có nhùng quy djnh nhäm lieu và ngàn ngìra su lam quyên cùa hành pháp và tu pháp. chtr khòng có nhùng quy djnh tuong tir dòi vói co quan lap pháp. Chi có Quôc hôi mài có quyên kiêm chê hoat dông cùa các co quan nhà niróc khác thóng qua các hinh thi'rc: \ét báo cáo công tác Hôi dông nhà niróc, Hôi dông Bô triróng, Toa àn nhân dân tôi cao, Viên kiêm sát nhân dân tôi cao: chât vân và yêu câu các thành viên cùa Hôi dông Bô truóng phài trinh bày hoàc cung câp tài lieu vê các vân dê cân thiêt. Hôi dông nhà nirôc, Hôi dông Bô triróng, Chánh án tôa án nhân dân tôi cao, Viên trirong Viên kiêm sát nhân dân tôi cao phài chju trách nhiêm và báo cáo công tác triróc Quôc hôi. Su kiêm chê Quôc hôi tù pliia co quan hành pháp và tu pháp chi thê hiên tâp trung ó viêc các co quan ây có thè bàt giam và truy tó dai biêu Quôc hôi khi có su dông y cùa Quôc hôi hoàc Hôi dông Nhà niróc. có thè tam giù Dai biêu Quôc hôi khi ho pham pháp quà tang song phài lâp tíre báo cáo dê Quôc hôi hoàc Hôi dông nhà niróc xeni xét và quyêt djnh. Vói tir cách là co quan quyên lue nhà nuóc cao nhât, Quôc hôi có toàn quyên trong lïnh vire lâp hiên, lâp pháp; quyêt djnh nhùng vân dê quan trong cùa dât nuóc trên moi ITnh vue cùa dôi sông x3 hôi và giám sát tôi cao. Không nhfrng thê. Quôc hôi con có thê can thiêp. làm thay công viêc hành chinh cùa Hôi dông Bô truông. Quôc hôi có thê tir djnh thêm cho minh hoàc giao thêm cho Hôi dông nhà niróc. Hôi dông Bô trirong nhùng nhiêm 164
vu và quy«n han ngoài Hiên phàp khi xét thây cân thiêt. Trong truông hgp dâc biêt, Quôc hôi có thê quyêt djnh kéo dài nhiêm ki và các bien phàp cân thiêt dê bào dàm hoat dông cùa minh. Trong nhà niróc phâp quyên thi không thè có co quan nào näm tât cà moi quyên và phân chia cho các co quan khác. Chúc näng, nhiêm vu, quyên han cùa các co quan nhà niróc trong nhà niróc phâp quyên phài xuât phât tir Hiên phâp, do Hiên phâp trao cho. - Hiên phâp 1980 cùng không lôt tà duge bàn tin cân phài có cùa các co quan nhà niróc. Vói mot mô hình Quôc hôi có toàn quyên thi không mot chù thè nào có quyên dê nghi Quôc hôi xem xét lai các quyêt djnh cùa mình. Vi thê, bàn tinh thân trong cùa Quôc hôi không dirge lôt tà trong Hiên phâp 1980. Hôi dông Bô truòng không có toàn quyên ngay trong lïnh vue quân lÿ. Vi thè, nô cùng không thê là mot co quan hành phâp manh me và quyêt doán. Hon nïra, vói tinh thân làm chù tâp thè. vai trò cùa Chu tjch Hôi dông Bô truòng hoàn toàn mô nhat so vói Hôi dông Bô truông. Hiên phâp 1980 không quy dinh quyên han cu thê cùa Chù tjch Hôi dông B ç truông. Vi vây. chúc danh này không duge xem là mot thiêt chê quyên lue có tinh dôc lâp nhu nguôi dirng dâu Chinh phù trong Hiên phâp 1946. Chù tjch Hôi dông Bô truông duge xem nhu mpt v¡ tri dirng dâu cùa Hôi dông, lành dao diêu phôi hoat dông cùa Hôi dông và quyên han cùng trong pham vi cùa Hôi dông. Vai trò cùa Chu tich Hôi dông Bp truông không duge xàc djnh cy thê trong co câu quyên lue nhà nuôc kê cà trên phuong diçn phâp lÿ lan thuc tien hoat dông. Do làm viêc theo chê dô tâp thê, Hiên phâp 1980 cùng không quy djnh trách nhiêm cùa Chù tjch Hôi dông Bô truông nhu quy djnh trong Hiên phâp 1946: "Thù litcrng phài chiù iràch nhiêm vé can âtràng chinh tri cùa Nói các". Hiên phâp 1980 cùng không có co chê tin nhiêm Chinh phu. thay vào dó là co ché bài nhiêm nhu Hién phâp 1939. VOi co ché tin nhiêm thi mói có khà nâng phât huy tinh thân trách nhiêm cua các thành viên Chinh phù, cùng nhu tao diêu kiên 165
cho Quóc hQ¡ chú dóng han trong viéc xú ly các thairh vién cua Chính phü. Tính dpc láp cua Toa án cüng bi lu mor vói co che báu Thám phán dugc áp dung trong Hién pháp 1980. 1.4 Van dé cor ché thirc hién quyén Iye nhá niróc trong Hién pháp 1992 (dá diroc sira doi, bó sung) Trái qua han mirái nám hoat dóng, mó hinh tó chúc bó máy nhá niróc theo huóng táp quyén cao dó cüa Hién pháp 1980 da thé hién ró su han ché cüa nó la lám cho bó máy nhá nuóc cóng kénh, kém hiéu quá va kém náng dóng. Thuc té cho tháy, pham vi hoat dóng cüa nhá nuóc ta ngáy cáng mó róng, cóng viéc ngáy cáng náng né, da dang vá phúc tap hon nén néu khóng có su phán cóng, phán nhiém ró ráng thi các co quan nhá nuóc khó có thé hoat dóng mót cách náng dóng, tu chü vá có hiéu quá, dát nuóc khóng thé thoát khói tinh trang khüng hoáng nghiém trong. Ngoái ra, dói hói cüa xa hói dói vói nhá nuóc ngáy cáng cao nén cách thúc tó chúc bó máy nhá nuóc cüng phái khoa hoc han thi mói dám nhiém dugc vai tro xa hói cüa nó. Thuc trang trén dá dan tói su dói mói nhán thúc cüa Dáng vá Nhá nuóc ta má két quá lá Hién pháp nám 1992 dá thé hién ngáy cáng ró han vá nhiéu han su van dung nhúng hat nhán hgp ly cüa tu tuóng phán quyén trong tó chúc bó máy nhá nuóc. Vói su van dung áy, viéc tó chúc quyén luc cüa Nhá nuóc ta hién nay da: "Thé hién dúng tinh ihán chi ¿too cua Dang khi xua dói Hién pháp 1980: ló chúc quyén lite Nhá nuóc la khóng luán theo nguyén tac phán chia quyén luc nía iheo nguyén tac táp quyén xa hói chú nghTa, nhung có su phán cóng phán nhiém mót cách rach ró i gura các ca quan. Quóc hói trong pham vi quyén han cua minh, phái thuc hién tót chúc náng láp pháp cua m'mh, dé có hé thóng pháp lu ál hocin chinh phü hgp vó i ca ché thi truóng. L'hinh phu phai quan Ii nhá nuóc theo ditng qui dinh cita pháp luát, vá cuói cüng Toa án chi luán theo pháp lu ál dé thuc hién tót chúc náng xét xú cua minh vá cú nhu váy se tao ra su hoat dóng dóng bó cua tát cá các ca quan trong bó máy nhá 166
nirác . Däc biêt là dieu 2 Hiên phàp 1992 (dà dugc sùa dôi, bô sung) chính thùc ghi nhân: "N hà nirác Công hôa xà hôi chù nghîa Vièt Nam là Nhà nirác pháp quyên xà hôi chu nghîa cùa nhân dàn. do nhân dàn, vi nhân dàn". Nhu vây, "nhà nirác pháp quyèn ” dà tra thành mot nguyên tâc hiên djnh. Và Hiên phàp 1992 (dà dugc sùa dôi. bô sung) dàt nhùng nên tàng phàp lÿ cho viçc xây dung nhà nuôc phàp quyên à Viêt Nam hiên nay: - Thir nhàl, Hiên pháp 1992 dà áp dung nhùmg h nhân hop lÿ cùa hoc thuyêt phàn quyên thòng qua co chè phàn công, phàn nhiêm rach ròi giîra càic co quan nhà nirác. Su vân dung nhùng hat nhân hgp lÿ cùa tu tiràng phân quyên dugc khàng djnh trong Hiên pháp bàng quy djnh "Quyên lire nhà nirác là thông nhàl. cô sir phàn công và phôi hop giîra càc co quan nhà nirác trong viçc tlnrc hiên càc quyên làp pháp. hành phàp. tir pháp '' (diêu 2 Hiên phàp nàm 1992 sùa dôi). Vôi quy dinh này. lân dâu tiên tên goi cùa ba loai quyên lue nhà nuôc theo tu tuàng phân quyên dugc phàp luât hôa, dugc chinh thùc ghi nhân trong dao luât gôc cùa Nhà nuôc ta. Theo tinh thân này. Dàng và Nhà nuôc ta thùa nhân su ton tai cùa ba loai quyên lire: lâp phàp, hành phàp. tu phàp trong nhà nuôc. Càc quyên lue này dugc phân cho càc co quan nhà nuôc khàc nhau thirc hiên dê chùng cô thê dôc lâp khi thirc hiên chùc nàng, thâm quyên cùa minh song chùng lai phôi hgp hoat dông vói nhau dê bào dàm su thông nhât quyên lue nhà nuôc. Do dô. trong Hiên pháp 1992. su phân công. phân nhiêm giùa Quôc hôi - lâp pháp, Chinh phù - hành pháp. Toa àn và Viên kiêm sát - tu pháp thè hiên rô rang han nhiêu so vói Hiên pháp nàm 1980. Theo Hiên pháp hiên hành. quyên lâp phàp thuôc vê Quôc hôi, co quan dai 1 Dâu theo Nguyen Thj Hôi - Tir luinig phân chia quyên lue nhà nirác vói viçc Iô cliirc hô way nhà nirác o mot sô nirác - Nxb Tir pháp, 2005. tr.243. 167
dien cao nhat cua nhan dan va cung la ca quan quyen lire nha nude cao nhat cua nude ta. Chinh phu dirge quy dinh la ca quan chap hanh cua Quoc hoi, ca quan hanh chinh nha nude cao nhat cua dat nuac nen Chinh phu khong con dirge coi la mot phan cua Quoc hoi. Do vay, hanh phap co su doc lap nhat dinh vdi lap phap khi thuc hien cac hoat dong co tinh chat hanh phap. Dieu nay cho thay, so vai Mien phap 1980 thi Chinh phu theo Hien phap 1992 mSc du van la ca quan phai sinh tir Quoc hoi, nhung Quoc hoi lap ra va trao cho Chinh phu ITnh vuc quan ly - trong ITnh vuc nay - Chinh phu la ca quan co tham quyen cao nhat. Quoc hoi khong "dm dam ", lam thay cong viec quan ly cua Chinh phu ma chi tap trung vao thuc hien tot cac chirc nang cua minh la lap hien, lap phap; quyet dinh nhung van de quan trong cua dat nuac va giam sat toi cao1 Day la viec quan triet . quan diem Quoc hoi khong cot a cho co toan quyen ma phai co thuc quyen. Su doc lap cua Chinh phu truac Quoc hoi con dirge cung co them nha viec khong can co su chung nhan vien giua hai ca quan nay vi trir Ihu tuang, cac thanh vien kliac cua Chinh phu khong nhat thiet la Dai bieu Quoc hoi va cac thanh vien cua Uy ban thuang vu Quoc hoi khong the dong tliai la thanh vien cua Chinh phu. Day cung la diem the hien ro sir van dung a muc hgp ly tu tuang phan quyen vi phan quyen khong chi dung cr cho co su phan chia churc nSng, tham quyen giua cac ca quan lap phap, hanh phap va tu phap ma con a ca viec phan chia nhan su dam nhiem cac chirc nSng ay. Ngoai ra. su tang cirang tinh doc lap cho Chinh phu trong llien phap hien hanh con di/gc the hien a cho: Chinh phu chi phai bao cao cong tac va chiu trach nhiem truac mot chii the duy nhat la Quoc hoi. Luc Quoc hoi khong hgp. Chinh phu chi bao cao cong tac ma khong phai chju trach nhiem trudc Chii tich nude va Uy ban thirang vu Quoc liOi (Hong klii dO, llieo llien phap 1980 Ihi luc 1 Bui Xuan Dire (chu bien) - Giao irinh hull Hien phap I lei Nam • Nxb Tu phap, 2004. tr.238. 168
Quôc hôi không hop. Hôi dông Bô truông phài báo cào công tac và chin trách nhiêm trirôc Hôi dông nhà niróc). Quyên xét xù van dirgc trao cho các Tôa an. Song sir dôc lâp cùa Toa àn trong hoat dông theo Hiên phàp hiên hành cao lion so vói Hiên pliáp näm 1980 không chi boi qiiy dinh "K h i xèl xiir, Thàm phàn và H ôi thàm nhein dòn dôc hip và chi tuàn theo pháp lu d i" (Dièu 130) ma con bòi co che bô nhiêm Thàm phán thay cho co chê bau Thàm phàn. Dây là phirong tien hùu hiêu dè tàng ciròng sir dôc lâp cho tir pháp. - Thir hai, Hiên pháp 1992 (dà dirge sua dôi, b sung) dà ci> nhùng quy dinh nhàim tri) lien và ngàn ngira su Igni quyên a ia ciic ctr quan nhà nuire. Hiên pháp 1992 dà kiêm chê sir lam quyên cùa Quôc hôi thông qua viêc quy djnh chûc nàng, nhiêm vu. quyên han cùa Quôc hôi mot càcli eu thê hon và thê hiên sir ton trong tính pháp quyên hon. Quôc hôi không con quyên tu dinh cho minh hoâc giao thêm cho các co quan khác nhìrng nhiêm vu và quyên han ngoài Hiên pháp. Hiên pháp 1992 cùng dâ ngàn ngira su lain quyên cùa Ùy ban thirông vu Quôc hôi trong viêc ban hành các pháp lênh thông qua quy djnh: Ùy ban thirông vu Quôc hôi chi dirge quyên ban hành các pháp lênh näm trong "Chm rng tr 'mh xày dung luàt và pháp lênh ” do Quôc hôi quyêt djnh. Su giám sát hoat dông cùa các ca quan hành pháp và tu pháp cùa lâp pháp duge the hiên thông qua viêc xét báo cáo hoat dông. xem xét vân bàn và chât vân Thù tuông, các Bô triràng. Chánh án Tôa án nhân dân tôi cao. Viên truàng Viên kiêm sát nhân dân tôi cao và viêc các nhân vât này phài chju trách nhiêm và báo cáo công tác triràc Quôc hôi. Tu pháp cô thê giám sát lâp pháp và hành pháp thông qua viêc truy tô các tliànli viên cùa các co quan nàv khi ho pham tôi. Viên truàng Viên kiêm s.n nhân dân tôi cao cô thê ra lênh bât giam. truy tô. khâm t xét noi à và noi làm viêc cùa Dai biêu Quôc hôi nêu cô su dông y cùa Quôc hôi hoâc Ùy ban thuàng vu Quôc hôi. Khi dô, Tôa án cô quyên xét xir nhìrng nguài này và nêu ho bj kêt án thi 169
dirang nhiên mât quyên Dai bien Quôc hôi kê tir thcri diêm ban àn, quyêt dinh cùa Tôa án cô hiêu lue phàp luât. - Thir bu, Hiên phàp 1992 (dâ duçrc sua dôi. sung) buôc dàu du nhân ihirc dirne nhîmg htm chût cân phai cô cùa càc car quart nhà nuire trong nhà nuire phàp quyên. Hiên phàp 1992 dà chu trong dên viêc xây dung mot Chinh phù manh và dâm chju trâch nhiêm. Viêc quy djnh Chinh phù là co quan hành chinh cao nhât cùa nuôc ta cô mot y nghla quan trong nhàm khâng djnh tinh dôc lâp tuong dôi cùa Chinh phù so vói Quôc hôi. Chûc nàng cùa Chinh phù là quàn lÿ nhà nuôc. Công viêc này phât sinh hàng ngày, hàng giô cho nên cân nhfrng quyét djnh nhanh chông kjp thôi, mang tinh thcri su, cân cô su tâp trung và thông nhât trong quà trinh quàn lÿ. Viêc quy dinh Chinh phù nhu thê là cân eu vào tinh chât cùa nhùng công viêc mà Chinh phù thirc hiên, tù dó mài mang lai hiêu quà trong hoat dông quàn lÿ cùa Chinh phù. Hiên phàp 1992 dà nhân thirc ràng "viêc tró i cium mot con ngua sc hoàn toàn khtic viri viêc dông yèn cirang cho nô ” và dà dân thay thè co chê “ trói chàn ” Chinh phù trong Hiên phàp 1980 bàng co chê "dông yèn circrng ". Bên canh dó, Hiên phàp 1992 dà có su phân djnh thâm quyên giùa Chinh phù và nguòi dirng dàu Chinh phu là cà nhân Thù tuóng. Theo diêu 112 Hiên phàp 1992, Chinh phù có 11 loai nhiêm vu, quyên han và theo diêu 114, Thù tuóng có 6 loai nhiçm vu, quyên han. Ô dây, cô thê nhân xét ràng, ÿ tuông vê mot Chinh phù manh mê dirac thê hiçn trong Hiên phàp 1946 dñ duçc nghiên cùu. kê thira trong Hiên phàp 1992. Lè duang nhiên, không thè so sành vi thê cùa Chù tich nuôc vói tu càch là nguôi dung dâu Chinh phù theo Hiên phàp 1946 vói vj thê cùa Thù tuông Chinh phù theo Hiên phàp hiên hành. Nhung dù sao, viçc quy djnh rô ràng quyên han cùa Thu tuông Chinh phù trong Hiên phàp dâ tao ra cho Thu tuông mot vi tri phàp lÿ dôc lâp và cô thirc quyên trong câu trùc quyên lue nhà nuôc. Vi tri. vai trô, thâm quyên cùa Thù tuông duçc quy dinh trong Hiên phàp 1992 170
là sir bao dám pháp lÿ cho hiêu quà hoat dông cùa bàn thán Chính phù trên nguyên tüc táp trung dan chii. Túc Chính phù vira là mot tap thè lành dao vira là co quan chiù sir lành dao cùa Thu tiróng. Dièu này con dirgc thè hiên ó ché dò tràch nhiêm cùa Thù tiróng. cùa Bô triróng và càc thành vièn cùa Chính phù. Dieu I IO Hiên pháp hièn hành quy dinh: "Thù tiráng Chính phù chiù tràch nhièm triràc Quôc hai và hào cào cong Icic và i Quôc liai. Uy han îhm'rng vu Quôc hôi và Chù lieh ntrác". Nhir vây, trách nhiêm cùa Thù tiróng dupe xác dinh vói hai tu cách: tu cách thay mat Chính phù trong viêc thuc hiên các nhiêm vu và quyên han duçc quy dinh tai diêu 112 và tu cách cá nhân Thù tuông trong viêc thuc hiçn các nhiêm vu. quyên han duçc quy dinh tai diêu 114 Hiên pháp hiên hành. Dôi chiêu vói Hiên pháp 1959 và Hiên pháp 1980. Bô truông và các thành viên khâc cùa Hôi dông Chính phù, Hôi dông Bô truông chi chiù trách nhiêm truóc Quôc hôi; dên Hiên pháp 1992, Bô truông và các thành viên khâc cùa Chính phù con phái chin trách nhiêm truóc Thù tiróng Chính phù. Hiên pháp hiên hành dê cao trách nhiêm cá nhân Thù tuóng. Phó Thu tiróng, Bô truông và các thành viên khâc tlieo hirông chù trong vê trách nhiêm cá nhân cùa tùng chirc danli chir không quy dinh mot cách chung chung vê trách nhiêm tâp thè nhu truóc dây1 Nhân thuc quan trong vê nhùng . bàn tinh cân cô cùa hành pháp theo Nghi quyêt 51 nam 2001 sira dôi, bô sung Hiên pháp 1992 lai duçc tiên thêm mot buôc nira bang viêc quy djnh quyên cùa Quôc hôi duçc bô phiêu tin nhiêm dôi vói các chúc danh do Quôc hôi bâu hoäc phê chuân, trong dó cô nguôi dirng dâu và các thành viên khâc cùa Chính phù. Ùy ban thuông vu Quôc hôi tu minh trinh Quôc hôi hoâc xem xét trinh Quôc hôi khi cô kiên nghi it nhât cùa 2 0 % tông sô Dai biêu Quôc hôi hoâc kiên nghi cùa Hôi dông dân tôc, Ùy ban 1Lê Minh Thông - Mât sô vein dû vê hoàn thiên lô dure và hoat dông cùa hô may nhà inrôc Công hôa xâ liôi chu ngliïa Viçt Nam - Nxb Khoa hoc xà hôi. 2002. tr. 157. 171
cùa Quôc hôi vê viçc bo phiêu tin nhiêm. Ngiròi bi Quôc hôi bo phiêu tin nhiêm mà không vuçrt qua (không dat trên 50% sô phiêu tin nhiêm) thi sè bi dira ra mien nhiêm. bài nhiêm hoàc càch chirc theo quy djnh. Vói quy djnh này, Quôc hôi së chù dông hon trong viêc xir lÿ càc thành viên cùa Chinh phù khi hoat dông cùa ho không dáp ùng yêu câu và tir dò làm tàng cirông tràch nhiêm cùa càc thành viên Chinh phu triróc Quôc hôi. Vói viêc khôi phuc lai co chê bô nhiêm Thâm phàn thav cho co chê bâu Thâm phàn. Hiên phàp 1992 cùng dà góp phân tao ra su dôc lâp. lôt tà bàn tinh vô tu và công bang cùa Tôa an. 1.5 V a n d e co1che thuc hiçn q u y ê n lue n h à n iró c trong H ién phàp s u a dôi 2013 Vê c ü bàn. Hiên phàp sùa dôi 2013 tiêp tue kê tlura càc quy dinh cùa Hiên phàp 1992 vê co chê thuc hiên quyên lue nhà nuôc. Bên canh dò. vê vân dê này. Hiên phàp 2013 dà cô nhirng diêm moi sau dây: - Thir nhât, khoàn 3 Diêu 2 Hiên phàp sùa dôi 2013 chinh thirc quy dinh: "Quyên lire nhà nirâc Ici thông nhât. cô .sirphàn công. phôi lurp, kiém snàt giCra càc ccr quan nhà nirâc trong viêc thirc hiên càc cpiyên làp phàp, hành phàp. tir phàp ”. l'Ileo dó, "kiém soàt quyên lire " là mot nguyên tâc cùa nhà niróc phàp quyên và là vân dê moi trong tô chûc quyên lue cùa Nhà niróc ta. Nguyên tàc này dupe thê hiên trong càc Chuong vê tô chûc bô rnày nhà nuôc trong Hiên phàp hiên hành và là co sa hiên djnh dê tiêp tue thê chê hôa trong càc quy dinh cùa càc luât cô liên quan. Bô sung thêm nôi dung này cô y nghîa quan trong trong viêc trù lieu và ngàn ngùa sir lam quyên cùa càc co quan nhà nuôc, trành su tlia hôa cua quyèn lire nhà nuPc. - Thir hai, lân dâu tiên trong Iich su lâp hiên. Hiên phâp sùa dôi 2013 chinh thuc quy djnh Chinh phu là co quan thuc 172