Kinh nghiệm trong công tác quy hoạch và quản lý xây dựng theo quy hoạch tại TP. Quy Nhơn

Chia sẻ: Lan Qi Ren | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cùng với quá trình phát triển các đô thị mới, khu vực đô thị hiện hữu của thành phố cũng đã được lãnh đạo tỉnh quan tâm đến công tác chỉnh trang, nâng cấp đô thị. Công tác quy hoạch, chỉnh trang đô thị được đẩy mạnh đã làm thay đổi đáng kể không gian kiến trúc, cảnh quan thành phố Quy Nhơn: Xây dựng mới không gian Quảng trường Nguyễn Tất Thành; nâng cấp hệ thống công viên biển dọc đường An Dương Vương, Xuân Diệu tạo nên cảnh quan đẹp, hấp dẫn cho khu vực biển Quy Nhơn; cải tạo không gian khu hồ sinh thái Đống Đa… đã tạo lập các không gian sinh hoạt cộng đồng hiệu quả, phục vụ cho người dân đô thị và du khách, góp phần nâng cao chất lượng sống của đô thị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm trong công tác quy hoạch và quản lý xây dựng theo quy hoạch tại TP. Quy Nhơn

KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC QUY HOẠCH VÀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG THEO QUY HOẠCH TẠI TP. QUY NHƠN I. Quá trình quy hoạch xây dựng TP. Quy Nhơn trong thời kỳ đổi mới Đồ án quy hoạch chung Quy Nhơn được lập năm 1991, điều chỉnh lần thứ nhất năm 1997, điều chỉnh lần thứ 2 vào năm 2004, điều chỉnh lần thứ 3 vào năm 2015 và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 495/QĐTTg ngày 14/4/2015. Là đô thị loại I được Thủ tướng Chính phủ công nhận tại Quyết định số 159/QĐTTg ngày 25/01/2010, hiện nay thành phố Quy Nhơn có diện tích tự nhiên khoảng 284,28km2, dân số khoảng 311.133 người; là đầu mối giao thông quan trọng có QL1A, 1D, QL 19, cảng biển Quy Nhơn, Thị Nại, đường sắt Bắc – Nam kết nối Quy Nhơn với khu vực miền Trung – Tây Nguyên với cả nước và quốc tế; có điều kiện tự nhiên thuận lợi phát triển các ngành kinh tế công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu, dịch vụ cảng biển, nuôi và khai thác thủy hải sản, du lịch; là một trong những đô thị hạt nhân của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung; là khu vực kinh tế biển – dịch vụ cảng biển – du lịch. Thành phố Quy Nhơn là đô thị phát triển theo mô hình cực phát triển kinh tế – đô thị ở phía Nam vùng kinh tế trọng điểm, có khả năng thu hút các nguồn vốn, cơ hội đầu tư trong nước và quốc tế. Quy Nhơn là đô thị biển, là một trong những đầu mối giao thông quốc gia, có vị trí địa lý thuận lợi về giao thương quốc tế. Đô thị có hình thái tự nhiên đa dạng, phong phú (biển, vịnh, núi, đầm, sông, suối, hồ…) tạo nên hình thái đô thị rất riêng biệt. Bên cạnh những thuận lợi đó, thành phố cũng có không ít những khó khăn nhất định như: Quỹ đất xây dựng hạn chế do bị chia cắt bởi địa hình, tác động lũ lụt của lưu vực sông Kôn và sông Hà Thanh hai trong ba dòng sông lớn của tỉnh… một số khu vực có điều kiện khí hậu cục bộ bất lợi như Phường Bùi Thị Xuân – Trần Quang Diệu – Long Mỹ. Hệ thống giao thông đường bộ của đô thị chưa được tách biệt rõ ràng giữa giao thông đối nội và đối ngoại.
Qua hai lần đồ án điều chỉnh quy hoạch chung được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đến nay, công tác xây dựng và chỉnh trang đô thị đạt được những kết quả như sau: Về quy hoạch các khu dân cư và đô thị mới Song song với quá trình nâng cấp đô thị hiện có, trên địa bàn tỉnh Bình Định cũng đang mọc lên hàng loạt đô thị điển hình Khu đô thị du lịch sinh thái Nhơn Hội là một trong những dự án trọng điểm của tỉnh Bình Định, do tập đoàn FLC đầu tư xây dựng tại Khu kinh tế Nhơn Hội sẽ góp phần hoàn thiện không gian đô thị Quy Nhơn, làm phong phú thêm hạ tầng cao cấp phục vụ nhu cầu phát triển du lịch của địa phương, đưa Quy Nhơn trở thành điểm đến mới hấp dẫn, giúp khai thác hiệu quả, tiềm năng du lịch biển với các loại hình sản phẩm đa dạng như: khu khách sạn, nhà hàng, biệt thự nghỉ dưỡng, khu vui chơi cho trẻ em, câu lạc bộ biển và các công trình phụ trợ… phục vụ nhu cầu của du khách và cư dân khu đô thị. Đồng thời, trước yêu cầu phát triển đô thị, nhiều dự án đầu tư xây dựng tại thành phố Quy Nhơn đã từng bước triển khai, cùng góp phần tạo nên diện mạo mới của đô thị như: Khu đô thị Đại Phú Gia, Khu đô thị An Phú Thịnh, Khu đô thị hồ Phú Hòa… Quy hoạch chỉnh trang đô thị Cùng với quá trình phát triển các đô thị mới, khu vực đô thị hiện hữu của thành phố cũng đã được lãnh đạo tỉnh quan tâm đến công tác chỉnh trang, nâng cấp đô thị. Công tác quy hoạch, chỉnh trang đô thị được đẩy mạnh đã làm thay đổi đáng kể không gian kiến trúc, cảnh quan thành phố Quy Nhơn: Xây dựng mới không gian Quảng trường Nguyễn Tất Thành; nâng cấp hệ thống công viên biển dọc đường An Dương Vương, Xuân Diệu tạo nên cảnh quan đẹp, hấp dẫn cho khu vực biển Quy Nhơn; cải tạo không gian khu hồ sinh thái Đống Đa… đã tạo lập các không gian sinh hoạt cộng đồng hiệu quả, phục vụ cho người dân đô thị và du khách, góp phần nâng cao chất lượng sống của đô thị. Đồng thời, để trả lại vẻ đẹp tự nhiên cho không gian biển Quy Nhơn, chính quyền các cấp liên tục vận động người dân di dời hơn 300 tàu thuyền, lồng bè nuôi thủy sản và xử lý môi
trường tại các bãi tắm của thành phố Quy Nhơn. Không gian biển thành phố Quy Nhơn tiếp tục được hoàn thiện với các dự án Quảng trường Nguyễn Tất Thành, các khách sạn 5 sao thuộc khu vực Trung đoàn vận tải 655, phường Nguyễn Văn Cừ, các khu đất dịch vụ nằm dọc đường Nguyễn Huệ khu vực Mũi Tấn. Về các công trình hạ tầng xã hội Xây dựng mới bệnh viện Đa khoa tỉnh mở rộng, Trung tâm Hội nghị tỉnh, Tổ hợp không gian khoa học… nâng cấp các cơ sở giáo dục đào tạo khác và các công trình hạ tầng xã hội cấp đô thị. Về Quy hoạch Du lịch Nhiều dự án thương mại, dịch vụ và du lịch đã và đang triển khai đã tạo bước đột phá cho sự phát triển của thành phố. Quần thể du lịch nghỉ dưỡng sinh thái FLC Quy Nhơn đã tạo cú hích quan trọng, thúc đẩy phát triển du lịch và thu hút đầu tư cho Bình Định. Nhiều công trình cao tầng ven biển Quy Nhơn đang triển khai như Tổ hợp khách sạn FLC SeaTower Quy Nhơn, các dự án: TMS Luxury Hotel Quy Nhơn Beach, Khu phức hợp Kim Cúc, Khu phức hợp BMC, Hoa Sen Tower, Khách sạn L’AVENIR… làm điểm nhấn quan trọng cho không gian kiến trúc cảnh quan đô thị Quy Nhơn văn minh, hiện đại. Cùng với quần thể Trung tâm Khoa học quốc tế và Giáo dục liên ngành (ICISE), tổ hợp không gian khoa học và các dự án du lịch dọc tuyến Quy Nhơn – Sông Cầu, đã hình thành một tuyến du lịch trải nghiệm về khoa học, không gian, kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, độc đáo, mới lạ. Về kết cấu hạ tầng giao thông đô thị Thời gian qua, kết cấu hạ tầng chủ yếu về giao thông đô thị của thành phố Quy Nhơn đã được đầu tư nâng cấp đáng kể. Tình hình về chất lượng, năng lực giao thông phát triển, góp phần đáng kể phát triển kinh tế – xã hội tỉnh nhà. Các dự án mở rộng, kết nối giao thông đã tạo được sự gắn kết về không gian và mang lại nhiều giá trị cảnh quan. QL 1D từ bến xe
khách liên tỉnh đến ngã ba Phú Tài đã tạo trục đường cảnh quan và giao thông quan trọng, cửa ngõ thành phố khang trang, hiện đại. Các dự án đầu tư nâng cấp, xây dựng mới tuyến QL 19, tuyến sân bay Phù Cát – Khu kinh tế Nhơn Hội, tuyến ngã ba Long Vân – Canh Vinh hình thành các trục giao thông gắn kết các khu chức năng và mở rộng không gian phát triển đô thị. Quy hoạch cấp nước Nhà máy nước Quy Nhơn có tổng công suất 45.000 m3 ngày/đêm thực hiện cấp nước sạch cho hơn 95% dân số và các hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn thành phố Quy Nhơn và một phần Khu kinh tế Nhơn Hội. Tại xã đảo Nhơn Châu, UBND thành phố đang triển khai đầu tư xây dựng công trình hồ chứa nước ngọt Nhơn Châu (kể cả đường ống cấp nước đến nhà từng hộ dân) để cung cấp nước sinh hoạt cho người dân sinh sống trên đảo. Xử lý nước thải Hiện tại TP. Quy Nhơn đã đầu tư xây dựng nhà máy xử lý nước thải với tổng công suất thiết kế 28.000m3/ngày đêm và xây dựng 2 nhà máy để đáp ứng xử lý các khu vực còn lại. Riêng KCN Phú Tài, Long Mỹ đã xây dựng nhà máy xử lý nước thải công nghiệp riêng. Qua quá trình cải tạo, chỉnh trang xây dựng và phát triển đô thị thành phố Quy Nhơn, không gian, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và bộ mặt kiến trúc đô thị đạt được những thành tựu đáng kể đặc biệt là khu vực dọc vịnh Quy Nhơn. Thành phố đã mở rộng về quy mô, phát triển thêm và hoàn chỉnh nhiều khu chức năng mới: Khu vực phía Tây đường An Dương Vương, khu vực ngã 5 bến xe Trung tâm…; cải tạo chỉnh trang nhiều khu đô thị hiện hữu của đô thị tạo được diện mạo mới cho thành phố. Tuy nhiên, thành phố cũng còn nhiều vấn đề tồn tại như: không gian cảnh quan đô thị còn đơn sơ, kiến trúc đô thị chưa hiện đại, chưa có bản sắc riêng, chưa phát huy được cảnh quan thiên nhiên đa dạng, phong phú để tạo dựng bản sắc riêng của đô thị; hệ thống hạ tầng kỹ thuật và vệ sinh môi trường đô thị đã được chú trọng đầu tư tại khu vực trung tâm tuy nhiên vẫn còn chưa đồng bộ và thiếu bền vững… II. Kinh nghiệm và bài học thực tiễn
1. Về công tác tổ chức lập quy hoạch: Quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, quy chế quản lý quy hoạch kiến trúc đô thị… là những bước đi quan trọng cho việc xây dựng đô thị, thể hiện tầm nhìn, ý chí của các nhà lãnh đạo, các nhà quản lý; tổng hợp nghiên cứu nhiều lĩnh vực của các nhà khoa học, ý kiến đóng góp từ thực tế của cộng đồng. Đà Nẵng, Nha Trang và nhiều thành phố trong khu vực đã thực hiện được quy trình trên nên có bước đi vững chắc, tự tin trong xây dựng đô thị. Quy hoạch chung thành phố Quy Nhơn được duyệt năm 2015, nhưng đến nay chưa có quy hoạch phân khu 1/2000 phường khu vực trung tâm hiện hữu nào được phê duyệt. Mặc khác, cơ quan quản lý quy hoạch cấp tỉnh và cấp thành phố chưa có tính phối hợp nhịp nhàng đồng bộ trong công tác quản lý đô thị. Việc điều chỉnh quy hoạch ít được cân nhắc… Từ các nguyên nhân nêu trên, làm cho tình hình xây dựng không đồng bộ về kết nối hạ tầng kỹ thuật; hạ tầng xã hội và không gian kiến trúc. Việc xây dựng phát triển đô thị không thể hiện được tính thống nhất, khoa học mà mang nhiều tính chắp vá. Một số dự án quy hoạch mới thực hiện xong đã lạc hậu, không thể hiện được tầm nhìn, khả năng dự báo của các nhà làm quy hoạch. Cụ thể Khu dân cư Đông bến xe trung tâm Quy Nhơn, khu dân cư đảo 1B Bắc sông Hà Thanh, khu dân cư phía Đông đường Điện Biên Phủ (đầu tiên quy hoạch công trình quy mô lớn để khai thác giá trị địa điểm và tầm quan trọng của cảnh quan đô thị, tuy nhiên do tiến độ chuyển nhượng quyền sử dụng đất chậm dẫn đến phải chia lô nhỏ, thực tế sau đó các chủ đầu tư mua nhiều lô đất nhỏ để nhập lại xây dựng công trình quy mô lớn… nhưng tổng thể không đồng bộ), tương tự như vậy có khu vực hồ sinh thái Đống Đa, khu vực phía Tây đường An Dương Vương… 2. Quản lý kiến trúc đô thị Hiện nay công tác quản lý kiến trúc đô thị gặp rất nhiều khó khăn, gần như các cơ quan quản lý Nhà nước không kiểm soát tổng thể trong mảng công tác này vì các nguyên nhân cơ bản như sau:
– Đặc điểm về quản lý kiến trúc trên địa bàn thành phố là không liên quan nhiều đến công tác bảo tồn kiến trúc đô thị như Hội An, Phố cổ Hà Nội. Các công trình kiến trúc và nhà ở hầu hết là xây mới và sửa chữa cải tạo; theo đó, việc xây dựng công trình, nhà ở diễn ra chủ yếu tại các đô thị có quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh đặc biệt là thành phố Quy Nhơn. – Trong một vài năm gần đây, tình hình đầu tư xây dựng diễn ra nhiều tại các khu vực đô thị hiện hữu, đặc biệt là khu vực ven biển thành phố Quy Nhơn, các trục phố chính của các đô thị. Cùng với xu hướng hiện nay, du lịch tại thành phố Quy Nhơn đang phát triển tốt, xu hướng chuyển đổi công năng nhà ở sang công trình dịch vụ du lịch đang tăng nhanh tại khu vực ven biển thành phố Quy Nhơn. Nếu không có quy chế để quản lý, sẽ không có cơ sở để kiểm soát không gian kiến trúc, sẽ tạo ra bộ mặt kiến trúc trung, cao tầng lộn xộn, tạo ra các bức tường bê tông khô cứng phá vỡ cảnh quan biển. – Qua mấy thập kỷ xây dựng, chỉnh trang đô thị, bộ mặt kiến trúc tại các đô thị đã thay đổi rõ nét, tạo lập diện mạo mới theo hướng hiện đại, tuy nhiên nhìn chung vẫn chưa tạo được đặc trưng, chưa có sự đồng bộ, hài hòa trong tổng thể các dãy phố. – Việc quản lý kiến trúc đối với các dự án của các tổ chức thực hiện tốt thể hiện qua việc chấp hành của các chủ đầu tư xây dựng cơ bản đúng theo giấy phép xây dựng. Riêng việc quản lý kiến trúc đối với nhà ở riêng lẻ tự xây (kể cả khu quy hoạch mới và khu đô thị hiện hữu) rất khó khắn, hiệu quả thấp, không tạo được bộ mặt kiến trúc đô thị. Việc quản lý kiến trúc nhà ở đô thị yêu cầu thể hiện qua các chỉ tiêu về: khoảng lùi, mật độ xây dựng, chiều cao xây dựng, các tầng và chiều cao tổng thể, độ vương ban công,… chưa đạt yêu cầu, thực tế diễn ra tình trạng rất phổ biến, chủ hộ xin phép xây dựng như là một thủ tục hành chính để khởi công xây dựng, riêng việc xây dựng không đúng theo GPXD đối với các chỉ tiêu về kiến trúc nêu trên. Tình trạng phổ biến diễn ra chủ hộ xin phép xây dựng nhà ở, nhưng xây dựng thành nhà kho, thậm chí là sản xuất nhỏ trong khu dân cư gây ảnh hưởng về môi trường, làm hư đường sá,… gây bức xúc trong xã hội.
3. Quy hoạch cây xanh và cảnh quan đô thị Cây xanh là thành phần quan trọng, tạo thêm sức sống, vẻ đẹp tươi trẻ, sức hấp dẫn của đô thị. Việc quy hoạch cây xanh cảnh quan của Quy Nhơn chưa phát huy được cảnh quan thiên nhiên đa dạng trên địa bàn thành phố: núi, đầm, sông, hồ, biển… chưa đáp ứng được mục tiêu là thành phố du lịch sinh thái. Cụ thể, các khu vực cây xanh ven đầm, sông, núi, hồ trong thành phố Quy Nhơn vẫn để tự nhiên hoặc trồng rừng kinh tế, việc đầu tư phát triển rừng cảnh quan, công viên lâm viên,… chưa được quan tâm đúng mức để tạo môi trường nền cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu du lịch sinh thái cho đô thị. Việc quy hoạch cây xanh đường phố vẫn thiếu sự tham gia của các nhà kiến trúc, quy hoạch, các không gian mở của đô thị chưa được đầu tư theo chiều sâu, đô thị còn thiếu nhiều tượng đài, điêu khắc công cộng… làm các điểm nhấn cho đô thị. 4. Chính sách của Nhà nước về nhà ở tác động đến công tác quản lý quy hoạch Hiện nay, thành phố Quy Nhơn đang tập trung giải quyết việc lấn chiếm, xây dựng nhà ở trái phép chủ yếu tại các khu vực nội thị (núi Một, núi bà Hỏa, núi Vũng Chua…) tình hình diễn biến rất phức tạp đã tạo thành các khu ổ chuột mới trong đô thị sau khi đã nỗ lực di dời 2.500 hộ dân dự án đường Xuân Diệu hoặc các khu vực chỉnh trang đô thị khác. Hậu quả các khu ổ chuột mới hình thành làm phá vỡ quy hoạch xây dựng, tác động xấu đến môi trường, chất lượng ở quá thấp, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội không đảm bảo, không đồng bộ tại các khu vực giáp ranh nội thành. Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó có nguyên nhân quan trọng là chính sách về nhà ở đối với người nghèo, trong đó có người nghèo tại đô thị và người nghèo dịch cư từ nông thôn vào đô thị với ước vọng thay đổi cuộc sống. Tuy nhiên, trong một thời gian dài Nhà nước không có chính sách nhà ở cho người nghèo dẫn đến vì miếng cơm manh áo họ không còn sự lựa chọn nào khác đành phải “tham gia” vào quá trình phá vỡ quy hoạch xây dựng. 5. Sự phối hợp giữa các cấp các ngành và nguồn lực xây dựng đô thị
Tham gia vào công tác quản lý xây dựng theo quy hoạch một cách trực tiếp và gián tiếp, ngoài ngành xây dựng còn có các ngành khác như quản lý đất đai, phát triển quỹ đất… Thực tế hiện nay việc quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng chưa khớp nhau. Nguồn lực để xây dựng phát triển đô thị phần lớn từ nguồn chuyển quyền sử dụng đất. Các nguyên nhân nêu trên đôi khi có ảnh hưởng đến công tác quản lý xây dựng theo quy hoạch. Sự phối hợp các cấp chính quyền chưa đồng bộ trong quá trình tổ chức lập và quản lý xây dựng theo quy hoạch. 6. Vai trò của cộng đồng trong công tác quản lý xây dựng theo quy hoạch – Về quản lý quy hoạch xây dựng: Quá trình tổ chức lập quy hoạch, các đơn vị tư vấn và chính quyền địa phương đa phần như bỏ qua bước lấy ý kiến nhân dân và các tổ chức liên quan. Do đó, vai trò về thực tiễn và tri thức của cộng đồng không được phát huy một cách có hiệu quả. Cộng đồng là đối tượng trực tiếp sử dụng sản phẩm quy hoạch xây dựng, do đó ý kiến của họ rất có ý nghĩa để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của phương án quy hoạch. – Về quản lý kiến trúc: Các chủ đầu tư vẫn có thói quen xin phép xây dựng chỉ có tính đối phó, đối với nhà ở riêng lẻ tự xây vẫn còn tâm lý xem nhẹ giấy phép xây dựng, xem việc xin cấp phép xây dựng chỉ đơn thuần là một thủ tục hành chính. Do đó, sau khi có giấy phép, nhiều chủ nhà xây dựng rất tùy tiện theo chủ ý riêng của mình, không tôn trọng tổng thể chung của khu phố dẫn đến kết quả đô thị không đồng bộ về kiến trúc, các cơ quan quản lý đô thị không thể xử lý triệt để. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân vì trách nhiệm chung trong công tác quản lý quy hoạch và kiến trúc đô thị cũng còn bỏ ngỏ. Sở Xây dựng tỉnh Bình Định (Đô thị & Phát triển số 73 / 2018)