Kỹ thuật cao áp - Chương 20

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

90
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thiết bị chống sét Đ20-1. KHái niệm. Thiết bị chống sét là thiết bị đ-ợc ghép song song với thiết bị điện để bảo vệ chống quá điện áp khí quyển. Khi xuất hiện quá điện áp, nó sẽ phóng điện tr-ớc làm giảm trị số quá điện áp đặt trên cách điện của thiết bị và khi hết quá điện áp, sẽ tự động dập hồ quang của dòng điện xoay chiều, phục hồi trạng thái làm việc bình th-ờng. Để làm nhiệm vụ trên thiết bị chống sét phải đạt đ-ợc các điều kiện sau đây: -...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật cao áp - Chương 20

Ch−¬ng XX ThiÕt bÞ chèng sÐt §20-1. KH¸i niÖm. ThiÕt bÞ chèng sÐt lµ thiÕt bÞ ®−îc ghÐp song song víi thiÕt bÞ ®iÖn ®Ó b¶o vÖ chèng qu¸ ®iÖn ¸p khÝ quyÓn. Khi xuÊt hiÖn qu¸ ®iÖn ¸p, nã sÏ phãng ®iÖn tr−íc lµm gi¶m trÞ sè qu¸ ®iÖn ¸p ®Æt trªn c¸ch ®iÖn cña thiÕt bÞ vµ khi hÕt qu¸ ®iÖn ¸p, sÏ tù ®éng dËp hå quang cña dßng ®iÖn xoay chiÒu, phôc håi tr¹ng th¸i lµm viÖc b×nh th−êng. §Ó lµm nhiÖm vô trªn thiÕt bÞ chèng sÐt ph¶i ®¹t ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: − Cã ®−êng dÆc tÝnh v«n - gi©y n»m thÊp h¬n ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y cña c¸ch ®iÖn. §©y lµ yªu cÇu c¬ b¶n nhÊt v× nã liªn quan ®Õn t¸c dông vµ lý do tån t¹i cña thiÕt bÞ chèng sÐt. Thùc hiÖn viÖc phèi hîp ®Æc tÝnh v«n - gi©y nh− vËy kh«ng ph¶i lµ ®Ô dµng. Trong thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn th−êng dïng c¸c biÖn ph¸p lµm ®Òu ®iÖn tr−êng ®Ó n©ng cao c−êng ®é c¸ch ®iÖn vµ gi¶m kÝch th−íc cña kÕt cÊu c¸ch ®iÖn, do ®ã c¸ch ®iÖn th−êng cã ®−êng ®Æc tÝnh vé - gi©y t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng. Nh− vËy ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y cña thiÕt bÞ chèng sÐt còng ph¶i cã d¹ng ph¼ng ngang ®Ó kh«ng x¶y ra giao chÐo ë kho¶ng thêi gian bÐ ( xem h×nh 4-9). Lo¹i khe hë b¶o vÖ vµ lo¹i chèng sÐt èng ( PTΦ) do ®ã kÕt cÊu ®iÖn cùc kiÓu thanh - thanh nªn tr−êng gi÷a c¸c ®iÖn cùc ph©n bè rÊt kh«ng ®Òu, ®iÖn ¸p phãng ®iÖn t¨ng cao khi thêi gian phãng ®iÖn bÐ khiÕn cho ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y dèc do ®ã kh«ng thÓ phèi hîp ®−îc tèt víi ®−êng ®Æc tÝnh v«n -gi©y cña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trong tr¹m. C¸c lo¹i nµy th−êng chØ dïng b¶o vÖ cho c¸ch ®iÖn ®−êng d©y v× ®Æc tÝnh xung kÝch cña c¸ch ®iÖn ®−êng d©y còng cã d¹ng t−¬ng tù. ThiÕt bÞ chèng sÐt dïng ë tr¹m biÕn ¸p lµ c¸c lo¹i chèng sÐt van (PB) vµ nh− ë môc sau sÏ tr×nh bµy, trong cÊu t¹o ®· dïng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó lµm cho ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng. − Cã kh¶ n¨ng tù dËp t¾t nhanh chãng hå quang cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. Khi cã qu¸ ®iÖn ¸p, thiÕt bÞ chèng sÐt lµm viÖc ( phãng ®iÖn) ®Ó t¶n dßng ®iÖn sÐt xuèng ®Êt ®ång thêi còng t¹o nªn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt. Nh− vËy khi hÕt qu¸ ®iÖn ¸p, ph¶i nhanh chãng dËp hå quang cña ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt tr−íc khi bé phËn b¶o vÖ r¬ le lµm viÖc ®Ó hÖ thèng ®iÖn ®−îc tiÕp tôc vËn hµnh an toµn. Tuú theo c¸c nguyªn t¾c vµ biÖn ph¸p dËp hå quang kh¸c nhau thiÕt bÞ chèng sÐt ®−îc ph©n thµnh c¸c lo¹i chèng sÐt èng, chèng sÐt van, chèng sÐt van - tõ v.v... Khe hë b¶o vÖ kh«ng cã bé phËn dËp hå quang nªn khi nã lµm viÖc nÕu dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt cña l−íi ®iÖn lín th× hå quang sÏ kh«ng tù dËp t¾t vµ ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt kÐo dµi. Do ®ã lo¹i nµy chØ dïng b¶o vÖ ®−êng d©y trong c¸c l−íi cã dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt bÐ ( ®iÓm trung tÝnh c¸ch ®iÖn hoÆc nèi ®Êt qua cuén dËp hå quang) hoÆc khi cã phèi hîp víi thiÕt bÞ tù ®éng ®ãng l¹i ( T§L) ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn liªn tôc. Lo¹i chèng sÐt èng dùa vµo c¸c chÊt dinh khÝ ®Ó tù dËp hå quang (t−¬ng tù nh− trong m¸y c¾t phô t¶i). Chèng sÐt van cã trang bÞ dËp hå quang hoµn chØnh h¬n http://www.ebook.edu.vn
dùa trªn nguyªn t¾c chia c¾t hå quang thµnh nhiÒu ®o¹n ng¾n vµ dïng ®iÖn trë kh«ng th¼ng ®Ó h¹n chÕ trÞ sè dßng ®iÖn hå quang ( dßng ®iÖn xoay chiÒu). Lo¹i chèng van sÐt - tõ cã bé phËn dËp hå quang phøc t¹p h¬n lo¹i chèng sÐt van ë chç cßn dïng thªm tõ tr−êng ®Ó di chuyÓn hå quang nªn dËp ®−îc hå quang cã trÞ sè dßng ®iÖn lín h¬n nhiÒu. − Cã møc ®iÖn ¸p d− thÊp so víi møc c¸ch ®iÖn cña thiÕt bÞ ®−îc b¶o vÖ. Sau khi phãng ®iÖn, ®iÖn ¸p trªn thiÕt bÞ chèng sÐt ( ®iÖn ¸p d−) sÏ t¸c dông lªn c¸ch ®iÖn cña thiÕt bÞ. NÕu ®iÖn ¸p nµy lín vÉn cã thÓ g©y nªn nguy hiÓm cho thiÕt bÞ ®iÖn. §èi víi khe hë b¶o vÖ vµ chèng sÐt èng, gi¶m ®iÖn ¸p d− chñ yÕu lµ gi¶m ®iÖn trë cña bé phËn nèi ®Êt ( ®iÖn ¸p d− cã trÞ sè I s Rxk kh«ng cßn ë chèng Ðt van - song song víi viÖc gi¶m trÞ sè ®iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng ph¶i h¹n chÕ dßng ®iÖn qua nã kh«ng lín qu¸ trÞ sè quy ®Þnh ( 5kA hoÆc 10 kA) ®Ó ®iÖn trë vi lit kh«ng bÞ qu¸ nãng vµ duy tr× ®−îc møc ®iÖn ¸p t−¬ng ®èi æn ®Þnh. h¹n chÕ dßng ®iÖn qua chèng sÐt van chñ yÕu lµ dùa vµo c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ë ®o¹n tíi tr¹m, phÇn nµy sÏ ®−îc tr×nh bµy ë ch−¬ng b¶o vÖ tr¹m biÕn ¸p ( ch−¬ng XXII). − ThiÕt bÞ chèng sÐt kh«ng ®−îc lµm viÖc (phãng ®iÖn) khi cã qu¸ ®iÖn ¸p néi bé. Yªu cÇu nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®iÒu chØnh kho¶ng c¸ch khe hë phãng ®iÖn cña thiÕt bÞ chèng sÐt. Ngoµi ra ®èi víi tõng lo¹i mét cßn cã mét sè yªu cÇu riªng sÏ tr×nh bµy ë c¸c môc tiÕp theo. CÇn nªu thªm r»ng, vai trß cña chèng sÐt van trong tr¹m biÕn ¸p rÊt quan träng v× nã quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän møc c¸ch ®iÖn xung kÝch cña thiÕt bÞ ®iÖn (xem ch−¬ng X) nghÜa lµ cã liªn quan ®Õn kÕt cÊu vµ gÝa thµnh thiÕt bÞ. ViÖc ph¸t huy t¸c dông cña c¸c thiÕt bÞ chèng sÐt kh«ng nh÷ng chØ phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm riªng cña chóng mµ cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nh− c¶i thiÖn bé phËn nèi ®Êt, s¬ ®å truyÒn sãng, phÇn b¶o vÖ ë ®o¹n tíi tr¹m, vÞ trÝ ®Æt thiÕt bÞ chèng sÐt v.v... nh÷ng vÊn ®Ò nµy sÏ ®−îc kÕt hîp tr×nh bµy trong c¸c ch−¬ng b¶o vÖ chèng sÐt tr¹m vµ ®−êng d©y. §20-2. ThiÕt bÞ chèng sÐt èng ( PT) S¬ ®å nguyªn lý vµ cÊu t¹o cña chèng sÐt èng nh− trªn h×nh 20-1. PhÇn chÝnh cña thiÕt bÞ chèng sÐt lµ èng lµm b»ng vËt liÖu sinh khÝ, chÊt phibr«- bakªlÝt (lo¹i PTΦ) hoÆc chÊt dÎo viniplast (lo¹i PTB), mét ®Çu èng cã n¾p kim lo¹i gi÷ ®iÖn cùc thanh cßn ®Çu kia hë vµ ®Æt ®iÖn cùc h×nh xuyÕn. Khe hë s1 gäi lµ khe hë trong hoÆc khe hë dËp hå quang, cßn s2 gäi lµ khe hë ngoµi- cã t¸c dông c¸ch ly th©n èng víi ®−êng d©y ®Ó nã kh«ng bÞ hh− háng do dßng ®iÖn rß. http://www.ebook.edu.vn
Khi cã ®iÖn ¸p c¶ hai khe hë sÏ phãng ®iÖn, dßng ®iÖn sÐt qua chèng sÐt ®i vµo bé phËn nèi ®Êt. Sau khi hÕt dßng S2 ®iÖn xung kÝch sÏ cã dßng ®iÖn tÇn sè 1 2 c«ng nghiÖp tøc lµ dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt ®i qua chèng sÐt. D−íi t¸c dông cña hå quang dßng ®iÖn ng¾n 3 S1 m¹ch, chÊt sinh khÝ sÏ bÞ ph¸t nãng vµ H×nh 20 -1 s¶n sinh rÊt nhiÒu khÝ, ¸p suÊt khÝ cã thÓ S¬ ®å nguyªn lý vµ cÊu t¹o cña chèng sÐt èng. lín tíi hµng chôc ata vµ thæi t¾t hå 1) èng sinh khÝ ; 2) §iÖn cùc thanh quang ( thæi vÒ phÝa ®Çu hë cña èng) 3) §iÖn cùc h×nh xuyÕn ngay khi dßng ®iÖn xoay chiÒu qua trÞ sè kh«ng lÇn ®Çu tiªn. H×nh 20-2 cho sù biÕn thiªn cña ®iÖn ¸p (xung kÝch) khi chèng sÐt lµm viÖc. §Æc tÝnh v«n U - gi©y phô thuéc vµo kho¶ng c¸ch khe hë trong vµ 3 ngoµi cña chèng sÐt vµ cã d¹ng gièng nh− cña 1 khe hë b¶o vÖ. Sau khi phãng ®iÖn ¸p d− trªn chèng sÐt lµ phÇn ®iÖn ¸p gi¸ng trªn bé phËn nèi 2 ®Êt, do ®ã ë c¸c n¬i ®Æt chèng sÐt èng cÇn ph¶i I R1 t ®−îc nèi ®Êt tèt. §é dµi cña khe hë ngoµi ®−îc ®−îc chän H×nh 20 -2 theo ®iÒu kiÖn phèi hîp c¸ch ®iÖn ( phèi hîp vÒ T¸c dông b¶o vÖ cña chèng sÐt èng. ®Æc tÝnh v«n - gi©y gi÷a chèng sÐt víi c¸ch ®iÖn 1. §Æc tÝnh vé - gi©y ®îc b¶o vÖ) vµ cã thÓ ®iÒu chØnh trong mét ph¹m 2. §iÖn ¸p trªn chèng sÐt èng. 3. Sãng tíi vi nhÊt ®Þnh cßn cña khe hë trong quyÕt ®Þnh bëi kh¶ n¨ng dËp hå quang . §Ó cã thÓ dËp d−îc hå quang, trong èng cÇn ph¶i cã ®ñ khÝ, ®iÒu nµy phô thuéc vµo trÞ sè cña dßng ®iÖn hå quang. Bëi thÕ ph¶i cã quy ®Þnh vÒ giíi h¹n d−íi cña dßng ®iÖn, nÕu dßng ®iÖn bÐ qu¸ trÞ sè nµy sÏ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng dËp hå quang. Ng−îc l¹i dßng ®iÖn xoay chiÒu còng kh«ng ®−îc qu¸ lín v× cã thÓ t¹o nªn ¸p suÊt cao ph¸ ho¹i èng, nghÜa lµ cßn cã thªm giíi h¹n trªn cña dßng ®iÖn hå quang. Thay ®æi kho¶ng c¸ch s1 vµ ®−êng kÝnh trong cña èng sinh khÝ sÏ lµm thay ®æi c¸c giíi h¹n cña dßng ®iÖn. Khi ®Æt chèng sÐt èng ë bÊt kú ®iÓm nµo trong l−íi ®iÖn, cÇn ph¶i kiÓm tra dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt t¹i ®iÓm ®ã ®Ó ®¶m b¶o chèng sÐt cã thÓ tù dËp t¾t ®−îc hå quang mµ kh«ng bÞ h− háng. Khi chèng sÐt lµm viÖc nhiÒu lÇn, chÊt sinh khÝ sÏ bÞ hao mßn , th©n èng sÏ rçng h¬n, l−îng khÝ sinh ra sÏ kh«ng ®ñ ®Ó dËp t¾t hå quang... vµ khi ®−êng kÝnh trong cña th©n èng t¨ng qu¸ 20 ÷ 25% so víi trÞ sè ban ®Çu th× chèng sÐt xem nh− mÊt t¸c dông. http://www.ebook.edu.vn
CÊu t¹o cña lo¹i chèng sÐt phibr«- bakªlÝt (lo¹i PTΦ) nh− trªn h×nh 20-3, vËt liÖu sinh khÝ dïng lo¹i phibr«. Do phibr« kh«ng ®ñ ®é bÒn c¬ giíi cÇn thiÕt nªn phÇn ngoµi èng ®−îc bäc thªm giÊy bakªlit cã quÐt s¬n chèng Èm. §Æc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ cã buång tr÷ khÝ ë phÝa ®Çu bÞt kÝn cña th©n èng. 5 2 1 3 4 Trong thêi gian cã dßng ®iÖn ®i qua, ¸p suÊt khÝ trong buång a t¨ng cao cho ®Õn lóc dßng ®iÖn gi¸m tíi sè kh«ng, lóc nµy v× ¸p 6 S suÊt ë khu vùc hoß quang gi¶m nªn khÝ sÏ ®−îc thæi tõ buång tr÷ khÝ ra phÝa lç tho¸t víi c−êng ®é H×nh 20 -3 m¹nh, do ®ã hå quang ®−îc dËp Chèng sÐt èng PT − 110kV. t¾t dÔ dµng. Chèng sÐt lo¹i èng 1. Th©n èng b»ng phibr«; 2. Líp bakªlit ; 3. Buång tr÷ khÝ ; 4. §iÖn cùc ; 5. L−ìi gµ ; 6. Bé phËn g¸ l¾p PTΦ cßn cã bé phËn ®¸nh dÊu sù lµm viÖc cña nã b»ng l¸ kim lo¹i ( l−ìi gµ) kÑp vµo ®Çu hë cña èng. Khi chèng sÐt lµm viÖc, luång khÝ sÏ thæi bËt ®Çu tù do cña l−ìi gµ ra khái th©n èng. Chèng sÐt èng lo¹i PTB cã th©n èng b»ng chÊt dÎo viniplast (h×nh 20-4), cã ®Æc tÝnh ®iÖn vµ kh¶ n¨ng sinh khÝ tèt h¬n so víi lo¹i PTΦ. VÒ cÊu t¹o còng ®¬n s d H×nh 20 -4 Chèng sÐt èng lo¹i PTB gi¶n h¬n; chÊt dÎo viniplast kh«ng hót Èm nªn kh«ng cÇn quÐt s¬n chèng Èm vµ do cã kh¶ n¨ng sinh khÝ tèt nªn kh«ng cÇn cã buång tr÷ khÝ. ViÖc t¨ng ¸p suÊt khÝ ®−îc thùc hiÖn bëi khe hë gi÷a ®iÖn cùc vµ v¸ch trong cña èng. 110 Trong nh·n hiÖu cña chèng sÐt èng, vÝ dô nh·n PTΦ sÏ biÓu thÞ lo¹i 5 − 0,8 chèng sÐt èng phibr«- bakªlÝt dïng ë cÊp ®iÖn ¸p 110 vK vµ cã giíi h¹n dßng ®iÖn c¾t 0,8 ÷ 5 kA. Khi lµm viÖc chèng sÐt èng cã th¶i khÝ bÞ ion ho¸, do ®ã khi l¾p chèng sÐt trªn cét ph¶i sao cho khÝ tho¸t ra kh«ng g©y nªn phãng ®iÖn gi÷a c¸c pha hoÆc phãng ®iÖn xuèng ®Êt. Muèn thÕ trong ph¹m vi tho¸t khÝ cña nã ph¶i kh«ng cã d©y http://www.ebook.edu.vn
dÉn cña pha kh¸c, kh«ng cã c¸c kÕt cÊu ®−îc nèi ®Êt còng nh− ph¹m vi tho¸t khÝ cña chèng sÐt èng ë pha kh¸c. Sù ph¸t triÓn cña c¸c hÖ thèng ®iÖn c«ng suÊt lín ®ßi hái ph¶i chÕ t¹o lo¹i chèng sÐt èng cã giíi h¹n trªn cña dßng ®iÖn c¾t lín. Trong n¨m 1960, ë Liªn x« ®· chÕ t¹o lo¹i PTBY lo¹i nµy dïng chÊt dÎo viniplast ®−îc t¨ng c−êng b»ng c¸ch quÊn v¶i thñy tinh tÈm nhùa ªp«cxit nªn giíi h¹n trªn cña dßng ®iÖn c¾t cã thÓ ®¹t tíi 20kA (lo¹i PTB chØ ®¹t ®−îc 15kA cßn lo¹i PTΦ chØ tíi 10kA). Chèng sÐt èng chñ yÕu dïng ®Ó b¶o vÖ chèng sÐt cho c¸c ®−êng d©y kh«ng cã d©y chèng sÐt. Khã kh¨n lín nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o trÞ sè dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ch¹m ®Êt t¹i ®iÓm ®Æt chèng sÐt n»m trong ph¹m vi gi÷a hai giíi h¹n trªn vµ d−íi cña dßng ®iÖn c¾t. Khi dïng nã trong hÖ thèng ®iÖn c«ng suÊt bÐ hoÆc ®Æt chèng sÐt èng víi mËt ®é qu¸ dµy, sÏ kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ giíi h¹n d−íi cña dßng ®iÖn c¾t, ng−îc l¹i nÕu hÖ thèng c«ng suÊt lín sÏ cã thÓ v−ît qu¸ trÞ sè giíi h¹n trªn. ChÕ ®é vËn hµnh cña hÖ thèng thay ®æi lu«n còng lµm cho dßng ®iÖn ng¾n m¹ch khã ®¸p øng ®−îc yªu cÇu trªn... Nh÷ng nh−îc ®iÓm ®ã ®· h¹n chÕ viÖc sö dông réng r·i lo¹i chèng sÐt èng vµ ®ang cã xu h−íng thay thÕ nã b»ng khe hë b¶o vÖ phèi hîp víi thiÕt bÞ tù ®éng ®ãng l¹i ( T§L) ®Ó b¶o vÖ chèng sÐt ®−êng d©y. §20-3. chèng sÐt van PhÇn chÝnh cña chèng sÐt van lµ chuçi he hë phãng ®iÖn ghÐp nèi tiÕp víi c¸c tÊm ®iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng ( ®iÖn trë lµm viÖc). §iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng ®−îc chÕ t¹o b»ng vËt liÖu vilit, nã cã ®Æc ®iÓm lµ cã thÓ duy tr× ®−îc møc ®iÖn ¸p d− t−¬ng ®èi æn ®Þnh khi dßng ®iÖn t¨ng. Sau khi t¶n dßng ®iÖn ¸p sÏ cã dßng ®iÖn ng¾n m¹ch duy tr× bëi nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu (ng¾n m¹ch qua ®iÖn trë lµm viÖc) ®i qua chèng sÐt van, dßng ®iÖn nµy gäi lµ dßng ®iÖn kª stôc. Khi cho t¸c dông ®iÖn ¸p lín nh− khi cã qu¸ ®iÖn ¸p, vilit thÓ hiÖn ®iÖn trë rÊt bÐ do ®ã dßng ®iÖn sÐt ®−îc t¶n trong ®Êt dÔ dµng nhanh chãng, ng−îc l¹i ë ®iÖn ¸p lµm viÖc th× ®iÖn trë t¨ng cao do h¹n chÕ trÞ sè dßng ®iÖn kÕ tôc ( th−êng kh«ng qu¸ giíi h¹n 80A), t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc dËp hå quang ë chuåi khe hë. ChÝnh do tÝnh chÊt cho qua dßng ®iÖn lín khi ®iÖn ¸p lín vµ ng¨n c¶n dßng ®iÖn khi ®iÖn ¸p bÐ mµ lo¹i chèng sÐt nµy ®−îc gäi lµ chèng sÐt van. TrÞ sè ®iÖn ¸p cùc ®¹i ë tÇn sè c«ng nghiÖp mµ chèng sÐt van cã thÓ dËp t¾t hå quang cña dßng ®iÖn kÕ tôc gäi lµ ®iÖn ¸p dËp hå quang, ®ã lµ mét trong c¸c tham sè chñ yÕu cña chèng sÐt van. §iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng − ®−îc chÕ t¹o tõ lo¹i bét c¸cb«run ( SiC), mÆt ngoµi h¹t c¸cb«run cã mµng máng SiO2 ( dµy kho¶ng 10-5 cm). §iÖn trë suÊt cña b¶n th©n h¹t c¸cb«run kh«ng lín ( 10-2 Ω.m) vµ æn ®Þnh nh−ng ®iÖn trë cña mµng máng phô thuéc vµo c−êng ®é ®iÖn tr−êng. Khi c−êng ®é tr−êng bÐ, ®iÖn trë suÊt cña mµng máng kho¶ng 104 −106 Ω.m nh−ng khi tr−êng t¨ng cao nã sÏ gi¶m rÊt nhanh vµ ®iÖn trë tæng cña vilit gi¶m tíi møc ®iÖn trë cña h¹t c¸cb«run. Trong c¸c http://www.ebook.edu.vn
tÊm vilit, h¹t bét ®−îc dÝnh b»ng keo thuû tinh láng sau ®ã ®−îc nung nãng ë nhiÖt ®é vµi tr¨m ®é. Tr−íc kia ®iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng lµ lo¹i tirit, lo¹i nµy dïng chÊt dÝnh b»ng ®Êt 4,4 lgU sÐt nªn ph¶i nung nãng ë nhiÖt ®é cao h¬n 4,2 nhiÒu (kho¶ng 1200oC). ë nhiÖt ®é nµy líp 4,0 mµng SiO2 th−êng bÞ ph¸ huû nªn ®Æc tÝnh 3,8 kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng tèt b»ng lo¹i vilit. Trªn h×nh 30-5 cho ®Æc tÝnh v«n - 3,6 ¨mpe cña tÊm vilit ®−êng kÝnh φ 100mm vµ 3,4 lgIA dµy 60mm. §Æc tÝnh nµy ®−îc x¸c ®Þnh víi 3,2 d¹ng sãng dßng ®iÖn 20/40μs vµ cho dßng 0 1 2 3 4 5 ®iÖn biÕn thiªn trong ph¹m vi 1 ÷10000 A, nã gåm hai ®o¹n th¼ng ®−îc biÓu diÔn bëi quan hÖ gi¶i tÝch: IgU = IgA + αIgI H×nh 20 -5 (20-1) §Æc tÝnh v«n - ¨mpe cña vilit A lµ h»ng sè cßn α lµ hÖ sè van. HÖ sè α cµng bÐ th× ®iÖn ¸p gi¸ng trªn nã (®iÖn ¸p d− ) sÏ t¨ng cµng chËm khi dßng ®iÖn t¨ng. §o¹n trªn øng víi khi cã dßng ®iÖn sÐt, α cã trÞ sè kho¶ng 0,13 ÷ 0,20 ®èi víi lo¹i vilit vµ 0,14 ÷ 0,25 ®èi víi lo¹i tirit cßn ®o¹n d−íi øng víi ph¹m vi cña dßng ®iÖn kÕ tôc cã trÞ sè α = 0,28 ÷ 0,32 ®èi víi lo¹i vilit vµ 0,31 ÷ 0,42 ®èi víi lo¹i tirit. Cã thÓ viÕt quan hÖ trªn d−íi d¹ng: U = AI α (20-2) Nh− vËy h»ng sè A lµ ®iÖn trë cña tÊm khi dßng ®iÖn th«ng qua nã b»ng 1A. NÕu chèng sÐt dïng m tÊm ®iÖn trë th× ®Æc tÝnh v«n - ¨mpe ®−îc biÓu thÞ theo: U = mAI α (20-3) H×nh 20-6 cho ®Æc tÝnh v«n - ¨mpe cña lo¹i chèng sÐt PBC -110. Khi cã dßng ®iÖn lín th«ng qua ®iÖn trë trong thêi gian dµi, líp mµng SiO2, cã thÓ bÞ ph¸ huû, do ®ã cÇn quy ®Þnh c¸c trÞ sè cho phÐp vÒ ®é lín còng nh− thêi gian duy tr× cña dßng ®iÖn. http://www.ebook.edu.vn
VÝ dô tÊm vilit φ 100mm cã trÞ sè cho phÐp cña dßng ®iÖn xung kÝch d¹ng sãng 20/40μs lµ 10 KA. §èi víi d¹ng sãng vu«ng gãc cã ®é dµi sãng 2000 μs th× trÞ sè kV U cho phÐp cña dßng ®iÖn lµ 150A, ®iÒu ®ã 300 chøng tá chèng sÐt van kh«ng thÓ lµm viÖc ®èi víi phÇn lín c¸c lo¹i qu¸ ®iÖn ¸p néi bé 200 v× chóng th−êng kÐo dµi trong nhiÒu chu kú 100 tÇn sè c«ng nghiÖp. TrÞ sè cho phÐp cña dßng A 0 ®iÖn kÕ tôc duy tr× trong nöa chu kú tÇn sè 500 10000 c«ng nghiÖp cßn thÊp h¬n vµ kh«ng qu¸ H×nh 20 -6 100A. §Æc tÝnh v«n - ¨mpe cña chèng BiÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó t¨ng c−êng sÐt van PBC-110. n¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn lµ t¨ng tiÕt diÖn ®iÖn trë tøc lµ t¨ng ®−êng kÝnh tÊm . Khe hë phãng ®iÖn: Sù lµm viÖc cña chèng sÐt van b¾t ®Çu tõ viÖc chäc thñng c¸c khe hë phãng ®iÖn vµ kÕt thóc b»ng viÖc dËp t¾t hå quang cña dßng ®iÖn kÕ tôc còng ngay t¹i c¸c khe hë nµy. Mçi giai ®o¹n trªn ®Òu ®Ò xuÊt yªu cÇu riªng ®èi víi khe hë. ë giai ®o¹n ®Çu, khe hë ph¶i cã ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng ®Ó phèi hîp víi ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y cña c¸ch ®iÖn ( chñ yÕu lµ cña m¸y biÕn ¸p). §Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu trªn cã thÓ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau ®©y: − Dïng chuçi gåm nhiÒu khe hë 4,4 ghÐp nèi tiÕp thau. VÒ ph−¬ng diÖn ®iÖn cã U kV thÓ xem nã nh− mét chuçi ®iÖn dung t−¬ng 4,0 3,6 tù nh− s¬ ®å cña chuçi c¸ch ®iÖn. §iÖn ¸p 3,2 xung kÝch ph©n bè kh«ng ®Òu däc theo 2,8 chuçi sÏ lµm cho qu¸ tr×nh phãng ®iÖn kÕ 2,4 tμs tiÕp x¶y ra nhanh chãng trªn tÊt c¶ c¸c khe 0 1 2 3 4 5 6 7 hë. Do ®ã trÞ sè ®iÖn ¸p phãng ®iÖn cã thÓ gi¶m tíi møc æn ®Þnh ( ®iÖn ¸p phãng ®iÖn mét chiÒu) hoÆc cßn thÊp h¬n vµ ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y sÏ cã d¹ng t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng. Còng víi môc ®Ých trªn, trong lo¹i H×nh 20 -7 chèng sÐt PBBM (dïng b¶o vÖ m¸y ®iÖn) Khe hë phãng ®iÖn trong chèng sÐt van. cßn thùc hiÖn c¸ch ghÐp thªm ®iÖn dung a) §Æc tÝnh v«n - gi©y; b) CÊu t¹o song song víi mét phÇn cña chuçi khe hë (h×nh 20-10). − Trong tõng khe hë (h×nh 20-7) ®iÖn cùc dïng c¸c tÊm ®ång c¸ch ly bëi vßng ®Öm mika dµy 1mm. §iÖn tr−êng gi÷a c¸c ®iÖn cùc ®¹t ®−îc møc gÇn ®ång nhÊt. MÆt kh¸c, khi cã ®iÖn ¸p trong kÏ khÝ gi÷a ®iÖn cùc vµ líp mika tr−êng t¨ng (do hÖ sè ®iÖn m«i cña khÝ bÐ h¬n so víi cña mika) nªn qu¸ tr×nh ion ho¸ xuÊt hiÖn http://www.ebook.edu.vn
sím, nã cã t¸c dông cung cÊp ®iÖn tö cho kho¶ng kh«ng gian gi÷a c¸c ®iÖn cùc... C¸c yÕu tè trªn t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh phãng ®iÖn ph¸t triÓn dÔ dµng vµ lµm cho ®−êng ®Æc tÝnh v«n - gi©y ®¹t ®−îc d¹ng b»ng ph¼ng ( h×nh 20-7a). Trong giai ®o¹n dËp t¾t hå quang v× dßng ®iÖn cïng pha víi ®iÖn ¸p nªn khi dßng ®iÖn (kÕ tôc) qua trÞ sè kh«ng th× hå quang t¾t,lóc nµy sÏ chÊm døt qu¸ tr×nh ph¸t x¹ ®iÖn tö tõ bÒ mÆt cùc ©m, c¸ch ®iÖn cña khe hë ®−îc phôc håi nhanh chãng vµ nÕu nã v−ît qu¸ trÞ sè ®iÖn ¸p kh«i phôc ( ®iÖn ¸p xoay chiÒu tÇn sè c«ng nghiÖp) th× hå quang sÏ kh«ng ch¸y l¹i. §iÒu quan träng lóc nµy lµ ph¶i lµm sao cho ®iÖn ¸p kh«i phôc ph©n bè ®Òu gi÷a c¸c khe hë trong chuçi. Cã thÓ ®¹t ®−îc môc ®Ých trªn b»ng c¸ch ghÐp ®iÖn trë cã trÞ sè lín song song víi c¸c khe hë. Mçi lo¹i khe hë ®Òu cã mét trÞ sè giíi h¹n vÒ dßng ®iÖn kÕ tôc (dßng ®iÖn hå quang) mµ hå quang cã thÓ ®−îc dËp t¾t mét c¸ch ch¾c ch¾n ngay khi dßng ®iÖn qua trÞ sè kh«ng lÇn ®Çu tiªn. §èi víi lo¹i ®iÖn cùc trong chèng sÐt van trÞ sè nµy kho¶ng 80÷100A max . XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu nµy vµ c¨n cø vµo trÞ sè ®iÖn ¸p dËp hå quang ®Ó x¸c ®Þnh sè tÊm ®iÖn trë ( kh«ng ®−êng th¼ng) cÇn thiÕt. §iÖn ¸p dËp hå quang ®−îc lÊy b»ng ®iÖn ¸p pha lín nhÊt trong l−íi khi cã ng½n m¹ch ch¹m ®Êt. §èi víi 3 ÷35kV do cã ®iÓm trung tÝnh c¸ch ®iÖn ®èi víi ®Êt nªn ®iÖn ¸p dËp hå quang lÊy b»ng trÞ sè ®iÖn ¸p d©y lín nhÊt cßn trong l−¬Ý 110kV trë lªn do ®iÓm trung tÝnh trùc tiÕp nèi ®Êt nªn chØ b»ng 0,8 ®iÖn ¸p d©y lín nhÊt. C¸c chèng sÐt nµy ®−îc gäi lµ chèng sÐt 80% ®Ó ph©n biÖt víi lo¹i 100% dïng trong l−íi 3 ÷35kV. Trong vÊn ®Ò dËp t¾t hå quang cña chèng sÐt van, chñ yÕu vÉn lµ t×m c¸c biÖn ph¸p dËp hå quang hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó t¨ng giíi h¹n cña dßng kÕ tôc. §iÒu ®ã kh«ng chØ liªn quan ®Õn sù lµm viÖc cña b¶n th©n chèng sÐt mµ cßn cã thÓ lµm gi¶m møc c¸ch ®iÖn xung kÝch cña c¸c thiÕt bÞ trong tr¹m. VÝ dô trong lo¹i chèng sÐt van tõ, dïng tõ tr−êng ®Ó thæi t¾t hå quang ®· n©ng cao giíi h¹n nµy tíi 250 Amax do ®ã sè tÊm ®iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng sÏ Ýt h¬n, ®iÖn ¸p d− cña chèng sÐt h¹ thÊp vµ yªu cÇu vÒ møc c¸ch ®iÖn xung kÝch cña thiÕt bÞ ®−îc gi¶m nhÑ. §Ó t¨ng c−êng n¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn, ®· t¨ng c−êng tÊm kÝnh tíi φ150 mm, víi ®−êng kÝnh nµy trÞ sè cho phÐp cña dßng ®iÖn kÕ tôc ®−îc t¨ng gÊp ®«i so víi lo¹i chèng sÐt van th«ng th−êng ( cã ®−êng kÝnh tÊm φ100 mm). KÕt cÊu vµ ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i chèng sÐt van th«ng th−êng ( lo¹i PBC, PBΠ vµ PBBM). http://www.ebook.edu.vn
Lo¹i chèng sÐt PBC dïng ë tr¹m biÕn ¸p vµ ®−îc chÕ t¹o theo c¸c cÊp ®iÖn ¸p tíi 35kV. Khi dïng ë ®iÖn ¸p cao h¬n sÏ ghÐp nèi cÊp b»ng nhiÒu phÇn tö cã ®iÖn ¸p ®Þnh møc 15, 20, 33, vµ 35kV. Trong cÊu t¹o, tõng cÊp bèn khe hë ®−îc ghÐp víi nhau vµ ®Æt trong ång sø thµnh mét tæ khe hë tiªu chuÈn. Mçi tæ ®−îc ghÐp song song víi mét ®iÖn trë (còng chÕ t¹o b»ng c¸cb«run) ®Ó cho sù ph©n bè ®iÖn ¸p xoay H×nh 20 -8 chiÒu gi÷a c¸c tæ trong chuçi ®−îc ®Òu ®Æn Tæ khe hë phãng ®iÖn tiªu chuÈn ( h×nh 20-8). C¸c tÊm vilit ®−îc g¾n víi 1. CÊu t¹o khe hë ; 2. N¾p ®ång ; nhau b»ng chÊt dÝnh lo¹i gèm vµ ®Ó cã tiÕp 3. §iÖn trë ghÐp song song ; 4. èng sø. xóc tèt trªn bÒ mÆt c¸c tÊm ®−îc tr¸ng bét kim lo¹i. Toµn bé c¸c ®iÖn trë khe hë phãng ®iÖn ®Òu ®−îc ®Æt trong vá sø kÝn ®Ó h¬i Èm kh«ng lät vµo lµm ¶nh h−ëng ®Õn c¸c ®Æc tÝnh ®iÖn cña chèng sÐt. §Ó cã tiÕp xóc tèt mäi bé phËn bªn trong ®Òu ®−îc Ðp chÆt b»ng lß xo. Trªn h×nh 20-9 cho c¸ch bè trÝ khe hë phãng ®iÖn vµ ®iÖn trë cña chèng sÐt PBC − 20. Khe hë ®−îc bè trÝ c¶ ë bªn trªn vµ nªn d−íi ®iÖn trë ®Ó cho ®iÖn ¸p xung kÝch ph©n bè kh«ng ®Òu, xóc tiÕn qu¸ tr×nh H×nh 20 -9 phãng ®iÖn. ViÖc tæ hîp c¸c chèng sÐt van Chèng sÐt PBC - 20 PBC ë ®iÖn ¸p cao cho trong b¶ng 20-1 vµ ®Æc tÝnh ®iÖn cho trong b¶ng 20-2. 5 1 Lo¹i chèng sÐt PBΠ cã ®iÖn ¸p ®Þnh møc 6 2 3÷10kV dïng ®Ó b¶o vÖ tr¹m biÕn ¸p vµ ph©n phèi 4 c«ng suÊt bÐ. CÊu t¹o cña chóng t−¬ng tù nh− cña lo¹i 3 PBC nh−ng kh«ng cã ghÐp ®iÖn trë song song, ngoµi ra v× ®−êng kÝnh tÊm bÐ ( φ75mm) nªn n¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn kÐm h¬n. §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i nµy H×nh 20-10 cho ë b¶ng 20-3. S¬ ®å nguªn lý cña Lo¹i chèng sÐt PBBM dïng ®Ó b¶o vÖ m¸y chèng sÐt PBBM. ®iÖn. §Æc ®iÓm næi bËt cña nã, nh− ®· tr×nh bµy ë trªn, 1 vµ 2 ®iÖn trë ghÐp song song; 3. §iÖn trë vilit; 4. §iÖn dung lµ cã thªm ®iÖn dung ghÐp song song víi mét phÇn cña ghÐp song song ; 5.vµ 6. Khe hë phãng ®iÖn chuçi khe hë (h×nh 20-10). B¶ng 20-1 Tæ hîp c¸c chèng sÐt PBC ë ®iÖn ¸p cao http://www.ebook.edu.vn
§iÖn ¸p cho B¸n kÝnh Lo¹i chèng sÐt §iÖn ¸p phÐp lín nhÊt Sè l−îng vµ lo¹i chèng ChiÒu cao cña ®Õ ®Þnh møc, trªn chèng sÐt, sÐt trong tæ hîp cña chèng chèng sÐt, kV KV. sÐt, mm mm. PBC − 15 1 × PBC − 15 15 10 725 236 PBC − 20 1 × PBC − 20 20 25 885 236 PBC − 35 1 × PBC − 35 35 10,5 1210 236 PBC − 110 3 × PBC − 33 110 100 3050 275 PBC − 150 3 × PBC − 33 150 138 4546 1535 + 2 × PBC − 15 PBC − 220 6 × PBC − 33 220 220 6192 2035 B¶ng 20-2 §Æc tÝnh ®iÖn chñ yÕu cña chèng sÐt PBC ( theo ΓOct - 8934 -58) §iÖn ¸p d− cña chèng sÐt khi dßng §iÖn ¸p §iÖn ¸p §iÖn ¸p cho phÐp lín §iÖn ¸p chäc thñng ®iÖn xung kÝch cã biªn dé kh¸c nhau víi ®é dµi ®Çu sãng 10μs, kVmax ®Þnh ®Þnh møc, nhÊt trªn chèng sÐt, xung kÝch (khi thêi møc, kV kV. kV. gian phãng ®iÖn tõ ( kh«ng lín h¬n) 1,5 ÷20μs), kV max Kh«ng Kh«ng Biªn dé dßng ®iÖn. kV. bÐ h¬n lín h¬n 3 5 10 3 3,8 9 11 20 13,5 14,5 16 6 7,6 16 19 30 25 27 30 10 12,7 26 30,5 45 42 45 50 15 19 38 48 70 57 61 67 20 25 49 40,5 85 75 80 88 35 40,5 78 98 125 122 130 143 110 110 200 250 285 315 335 367 150 138 275 315 375 435 465 510 200 200 400 500 520 630 670 734 http://www.ebook.edu.vn
B¶ng 20-3 §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i chèng sÐt PBΠ §iÖn ¸p chäc thñng §iÖn ¸p d− khi dßng ®iÖn TÇn sè Sãng xung kÝch cã biªn ®é 5000 A vµ cã ®é Lo¹i §iÖn §iÖn ¸p c«ng xiªn gãc khi dµi ®Çu sãng, ( kV max ) chèng ¸p ®Þnh lµm viÖc lín nghiÖp thêi gian phãng ®iÖn 1,5 μs, 3 μs 5μs sÐt møc nhÊt (kV) kh«ng bÐ (kV) h¬n (kV) kh«ng lín h¬n ( kV max ) PBΠ-3 3 3,8 8,5 25 30 19 PBΠ-6 6 7,6 16 35 35 34 PBΠ-10 10 12,8 25 50 50 57 B¶ng 20-4 §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i chèng sÐt PBBM. §iÖn ¸p chäc thñng §iÖn Sãng xung kÝch khi §iÖn ¸p d− khi dßng ®iÖn ë tÇn sè ¸p ®Þnh §iÖn ¸p thêi gian phãng ®iÖn cã biªn ®é 5000 A vµ cã c«ng 1,5 μs trë lªn, kh«ng møc lµm viÖc lín nghiÖp ®é dµi ®Çu sãng, ( kV max ) (kV) nhÊt (kV) (kV) lín h¬n ( kV max ) 3 3,6 7,5 12 12 6 7,6 15 23 23 10 12,8 24 38 38 §iÖn ¸p d− cña chèng sÐt PBBM cã trÞ sè thÊp h¬n so víi cña chèng sÐt PBC do ®iÖn trë vilit ®−îc chän lo¹i cã ®Æc tÝnh van tèt nhÊt lÊy tõ c¸c s¶n phÈm hµng lo¹t. §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i nµy cho trong b¶ng 20-4. KÕt cÊu vµ ®Æc tÝnh lo¹i chèng sÐt van tõ PBMΓ, PBM. Trong lo¹i chèng sÐt van tõ, kÕt cÊu cña khe hë phãng ®iÖn nh− trªn h×nh 20- 11. Khe hë gåm hai cùc ®ång t©m vµ ®−îc ®Æt trong tõ tr−êng cña nam ch©m vÜnh cöu. ë d©y còng cã xuÊt hiÖn ion ho¸ trong kÏ kh«ng khÝ gi÷a ®iÖn cùc vµ líp ®Öm ®Ó cung cÊp ®iÖn tö cho qu¸ tr×nh phãng ®iÖn. D−íi t¸c dông cña tõ tr−êng, hå quang gi÷a c¸c ®iÖn cùc sÏ di chuyÓn víi tèc ®é lín däc theo khe hë vßng xuyÕn, do ®ã dÔ bÞ thæi t¾t vµ sau khi hå quang t¾t c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña khe hë ®−îc kh«i phôc nhanh chãng. §iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng lµ c¸c tÊm vilit ®−êng kÝnh φ 150mm. N¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn cã d¹ng sãng vu«ng gãc vµ ®é dµi sãng 2000 μs cã thÓ tíi 400A trÞ sè nµy phï hîp víi c¸c tham sè cña qu¸ ®iÖn ¸p néi bé http://www.ebook.edu.vn
trong c¸c l−íi ®iÖn ¸p 220kV, do ®ã chèng sÐt van tõ cßn cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ phÇn lín c¸c lo¹i qu¸ ®iÖn ¸p néi bé trong c¸c l−¬Ý ®iÖn nµy. ë ®iÖn ¸p 330 vµ 500kV, cã thÓ h¹n chÕ qu¸ ®iÖn ¸p néi bé cÇn ph¶i t¨ng thªm n¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn nhiÒu h¬n n÷a. C¸c chèng sÐt van tõ dïng b¶o vÖ tr¹m cã ký hiÖu PBMΓ vµ lo¹i dïng b¶o vÖ m¸y ®iÖn cã ký hiÖu PBM chÕ t¹o ë H×nh 20-11 Chèng sÐt van tõ. c¸c cÊp ®iÖn ¸p 3,6 vµ 10kV. §Æc tÝnh 1. §iÖn cùc trong; 2. §iÖn cùc ngoµi ; ®iÖn cña chóng cho ë b¶ng 20-5. 3. §Öm mica; 4. Gi¸ ®o ®iÖn cùc; 5.VÝt 6. Vßng b»ng chÊt dÎo; 7. Tõ tr−êng cña nam ch©m B¶ng 20-3 §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i chèng sÐt PBΠ §iÖn ¸p chäc thñng §iÖn ¸p d− khi dßng ®iÖn TÇn sè Sãng xung kÝch cã biªn ®é 5000 A vµ cã ®é Lo¹i §iÖn §iÖn ¸p c«ng xiªn gãc khi dµi ®Çu sãng, ( kV max ) chèng ¸p ®Þnh lµm viÖc lín nghiÖp thêi gian phãng ®iÖn 1,5 μs, 3 μs 5μs sÐt møc nhÊt (kV) kh«ng bÐ (kV) h¬n (kV) kh«ng lín h¬n ( kV max ) PBΠ-3 3 3,8 8,5 25 30 19 PBΠ-6 6 7,6 16 35 35 34 PBΠ-10 10 12,8 25 50 50 57 B¶ng 20-4 §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i chèng sÐt PBBM. §iÖn ¸p chäc thñng §iÖn Sãng xung kÝch khi §iÖn ¸p d− khi dßng ®iÖn ë tÇn sè ¸p ®Þnh §iÖn ¸p thêi gian phãng ®iÖn cã biªn ®é 5000 A vµ cã c«ng http://www.ebook.edu.vn
1,5 μs trë lªn, kh«ng møc lµm viÖc lín nghiÖp ®é dµi ®Çu sãng, ( kV max ) (kV) nhÊt (kV) (kV) lín h¬n ( kV max ) 3 3,6 7,5 12 12 6 7,6 15 23 23 10 12,8 24 38 38 §iÖn ¸p d− cña chèng sÐt PBBM cã trÞ sè thÊp h¬n so víi cña chèng sÐt PBC do ®iÖn trë vilit ®−îc chän lo¹i cã ®Æc tÝnh van tèt nhÊt lÊy tõ c¸c s¶n phÈm hµng lo¹t. §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i nµy cho trong b¶ng 20-4. KÕt cÊu vµ ®Æc tÝnh lo¹i chèng sÐt van tõ PBMΓ, PBM. Trong lo¹i chèng sÐt van tõ, kÕt cÊu cña khe hë phãng ®iÖn nh− trªn h×nh 20- 11. Khe hë gåm hai cùc ®ång t©m vµ ®−îc ®Æt trong tõ tr−êng cña nam ch©m vÜnh cöu. ë d©y còng cã xuÊt hiÖn ion ho¸ trong kÏ kh«ng khÝ gi÷a ®iÖn cùc vµ líp ®Öm ®Ó cung cÊp ®iÖn tö cho qu¸ tr×nh phãng ®iÖn. D−íi t¸c dông cña tõ tr−êng, hå quang gi÷a c¸c ®iÖn cùc sÏ di chuyÓn víi tèc ®é lín däc theo khe hë vßng xuyÕn, do ®ã dÔ bÞ thæi t¾t vµ sau khi hå quang t¾t c−êng ®é c¸ch ®iÖn cña khe hë ®−îc kh«i phôc nhanh chãng. §iÖn trë kh«ng ®−êng th¼ng lµ c¸c tÊm vilit ®−êng kÝnh φ 150mm. N¨ng lùc th«ng qua dßng ®iÖn cã d¹ng sãng vu«ng gãc vµ ®é dµi sãng 2000 μs cã thÓ tíi 400A trÞ sè nµy phï hîp víi c¸c tham sè cña qu¸ ®iÖn ¸p néi bé trong c¸c l−íi ®iÖn ¸p 220kV, do ®ã chèng sÐt van tõ cßn cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ phÇn lín c¸c lo¹i qu¸ ®iÖn ¸p néi bé trong c¸c l−¬Ý ®iÖn nµy. ë ®iÖn ¸p 330 vµ 500kV, cã thÓ h¹n chÕ qu¸ ®iÖn ¸p néi bé cÇn ph¶i t¨ng thªm nan−g lùc th«ng qua dßng ®iÖn nhiÒu h¬n n÷a. http://www.ebook.edu.vn
C¸c chèng sÐt van tõ dïng b¶o vÖ tr¹m cã ký hiÖu PBMΓ vµ lo¹i dïng b¶o vÖ m¸y ®iÖn cã ký hiÖu PBM chÕ t¹o ë c¸c cÊp ®iÖn ¸p 3,6 vµ 10kV. §Æc tÝnh ®iÖn cña chóng cho ë b¶ng 20-5. H×nh 20-11 Chèng sÐt van tõ. 1. §iÖn cùc trong; 2. §iÖn cùc ngoµi ; B¶ng 20-5 3. §Öm mica; 4. Gi¸ ®o ®iÖn cùc; 5.VÝt §Æc tÝnh ®iÖn cña lo¹i chèng sÐt van tõ 6. Vßng b»ng chÊt dÎo; 7. Tõ tr−êng cña nam ch©m §iÖn ¸p chäc thñng §iÖn ¸p chäc §iÖn ¸p d− khi dßng ®iÖn §iÖn §iÖn ¸p tÇn sè c«ng nghiÖp, xung kÝch khi xung kÝch cã ®é dµi ®Çu sãng 10 μs víi c¸c biªn ®é ¸p ®Þnh lµm viÖc (kV) thêi gian phãng ®iÖn 2÷4 μs møc lín nhÊt Kh«ng Kh«ng 3kA 5kA 10kA (kV) (kV) bÐ h¬n lín h¬n ( kV max ) Kh«ng lín h¬n, ( kV max ) 3 3,8 7,5 9,5 9,0 9 9,5 11 6 7,6 15 18 17 17 18 20 10 12,7 25 30 28 28 30 33 20 25 42 51 65 60 65 72 35 40,5 70 83 105 97 105 116 110 100 170 195 265 245 265 295 150 138 235 270 370 340 370 410 220 200 340 390 515 475 515 570 330 295 485 560 740 680 740 820 500 420 660 760 1130 970 1060 1170 http://www.ebook.edu.vn