Kỹ thuật lái xe ô tô số tự động: Tư thế cơ bản

KỸ THUẬT LÁI XE ÔTÔ SỐ TỰ ĐỘNG <br /> TƯ THẾ CƠ BẢN<br /> <br /> Các bạn, ngay từ đầu nên luyện cách vào xe thế nào cho đẹp, tránh trường hợp chân nọ <br /> tranh chân kia, lên xe mà như chui vào xe làm mất cái oai cái sang của người lái. Mở cửa xe <br /> bằng tay trái, lên xe từ tốn, không để vấp chân vào bậc cửa, làm sao để thể hiện được nét <br /> “sang” trong thao tác đó. Xuống xe cũng thế, có người xuống xe mà bị hụt chân làm người <br /> xiêu vẹo trông thật thảm thương.<br /> Lên xe là đóng cửa và ấn chốt an toàn ngay. <br /> <br /> ­ Bắt đầu chỉnh nghế: Việc đầu tiên là chỉnh độ xa của nghế. Đối với xe số sàn thì phải <br /> chỉnh tầm nghế để làm sao cho khi đạp Côn hết tầm thi chân vẫn còn chùng một tí, nếu <br /> chùng nhiều thì sẽ bị ngồi quá gần vô lăng mà lái thiếu cơ động, nếu để nghế ngồi quá xa <br /> có thể đạp Côn không hết hành trình làm Côn cắt không hết. Tiếp tới chỉnh độ nghiêng tựa <br /> lưng của nghế, cố gắng chỉnh sao cho khi ta sát lưng vào nghế và duỗi thẳng tay trái, đặt <br /> thẳng bàn tay lên đỉnh vô lăng thì cườm tay vừa chạm đỉnh vô lăng. Với cách chỉnh nghế và <br /> tư thế ngồi như vậy sẽ giúp người lái vừa cắt côn đúng kỹ thuật, vừa ngồi thoải mái, tay <br /> quay volang cũng nhẹ nhàng đủ lực, đủ vòng. Các bạn mới lái xe thường do chưa quen mà <br /> căng thẳng nên hay ngồi sát vô lăng. Ngồi như thế trông thật gò bó, mới nhìn là biết ngay <br /> là mới học lái xe. Có người ngồi thẳng đơ lưng, lại có người ngồi như ngả ra trên lưng <br /> nghế. Cả hai cách ngồi đó đều không đẹp và không thuận lợi khi lái khẩn cấp. Chỉ nên <br /> chỉnh nghế để tựa lưng nghiêng vừa phải. Cách ngồi đẹp và đúng giúp lái xe thao tác tốt, <br /> lái được đường dài mà không mệt, người khác trông cũng thấy đẹp, khách ngồi trên xe <br /> cảm thấy yên tâm mà tấm tắc khen trong lòng.<br /> Những xe có thể chỉnh được nghế theo nhiều hướng, hoặc Volang cũng có thể gật gù, thò <br /> thụt thì càng giúp lái xe dễ tìm cho mình vị trí lái đẹp nhất và thao tác thoải mái nhất rồi <br /> lưu lại vị trí ngồi vào bộ nhớ ưu tiên.<br /> Đối với xe AT thì người lái không còn phải bận tâm đến chân côn, chỉ việc để chân trái lên <br /> bàn nghỉ. Cách chỉnh nghế cũng như vô lăng như tôi nói ở trên.<br /> <br /> ­ Thế tay trên vô lăng. Tay trái cầm ở vị trí số 10, ngón tay cái duỗi thẳng trên mặt dọc theo <br /> vành volang, các ngón khác khom lại theo vành của volang. Tay phải đặt ở vị trí số 3, ngón <br /> tay cái cũng duỗi thẳng trên mặt của vành volang, các ngón tay khác khom lại theo vành <br /> volang. Do cách cầm volang như vậy nên khi cần xoa tay trên volang thì ngón tay cái không <br /> bị vướng vào nan hoa của vành vô lăng. Tư thế cầm volang 10+3 là tư thế lái cơ bản. Khi <br /> lái một tay trái thì tay trái vẫn cầm ở vị trí số 10. Khi lái một tay bằng tay phải thì tay phải <br /> đặt ở vị trí số 2, cách phân bổ ngón tay vẫn giống khi cầm tay trái ở vị trí số 3.<br /> <br /> Một số người có thói quen khi lái xe là cầm vô lăng ở số 6, 7, 5…Ở những vị trí này người <br /> lái không thể nào quay volang nhẹ nhàng và linh hoạt được. Bình thường thì không sao, <br /> nhưng khi gặp phải tình huống khẩn cấp thì sẽ biết nhau ngay, oan gia gặp phải chuyện <br /> buồn là điều khó tránh. Lại có người lái một tay mà lại đặt bàn tay duy nhất trên vô lăng ở <br /> vị trí số 6 – thật là điếc không sợ súng, chẳng có kỹ thuật nào, chẳng có bài vở nào, chẳng <br /> có thầy dạy lái nào khuyến cáo lái xe như thế cả.<br /> <br /> Về cơ bản là phải lái bằng hai tay, đặc biệt khi lái xe trên đường miền núi. Lái một tay chỉ <br /> nên khi đường thoáng, tầm nhìn xa, ít có thể xuất hiện tình huống khẩn cấp – lúc đó ta có <br /> thể thư giãn tí chút bằng việc lái một tay. Tuy là lái một tay nhưng tay vẫn nên đặt ở vị trí <br /> cơ bản là số 10 hoặc số 2 ( khi lái một tay bằng tay phải ).<br /> Khi cần lái sang trái thì tay phải vuốt sang bên trái, tay trái kéo xuống. Khi cần lái xe sang <br /> bên phải thì tay trái vuốt sang bên phải, tay phải kéo xuống. Khi cần lái có góc lớn thì bắt <br /> chéo tay để lái. Nhịp nhàng chuyển tay phía dưới đưa lên đỉnh volang. Lúc trả vô lăng để <br /> lấy lại hướng lái thì làm ngược lại.<br /> <br /> Kỹ thuật bắt chéo tay lái không nên lạm dụng nhiều, chỉ dùng khi chuyển hướng lái gấp, <br /> vòng quay hẹp. Không thực sự cần thiết thì không bắt chéo tay để lái, vì trong nhiều <br /> trường hợp khi bắt chéo tay để lái thì tay nọ có thể khóa tay kia, cả hai tay bị sử dụng mà <br /> thiếu đi một tay dự phòng khi cần phanh tay bổ trợ. Góc cua gấp, bán kính bé thì mới phải <br /> dùng kỹ thuật bắt chéo tay.<br /> <br /> Một số bạn có thói quen thả tay lái để volang tự quay trả lại. Đây là việc làm không đúng <br /> kỹ thuật. Không phải lúc nào volang cũng tự quay trả như ý ta muốn, đặc biệt nếu xe vận <br /> hành trên đường chất lượng kém, đường có đá dăm, đường cấp phối, đặc biệt là đường <br /> miền núi, cua gấp. Tôi không bao giờ thả tay cho volang tự quay. Không có gì bằng người <br /> lái chủ động tay lái, lúc nào cũng hướng được xe đi theo ý muốn của mình. Các bạn đã bao <br /> giờ gặp phải tình huống đi đường miền núi, đường đá dăm mà lại cua tay áo, khi xe nghiến <br /> phải một cạnh bên của cục đá, xe có thế lắc nghiêng và vằng tay lái, nếu khi đó ta bỏ tay <br /> lái để mong volang tự quay thì sẽ thế nào nhỉ??? Tôi không dám nói tiếp nữa trong tình <br /> huống đó…<br /> <br /> Quay volang như thế nào là đủ là đúng lúc để có thể chuyển hướng xe theo ý muốn – đây <br /> chính là Cảm giác lái. Muốn có được cảm giác lái thì người lái xe phải luyện, chỉ có luyện <br /> mới có được sự tinh tế này. Ở đây cũng thể hiện sự khéo léo của người lái xe. Tiến đã <br /> phải luyện, lùi xe lại càng phải luyện nhiều hơn. Cách luyện tốt nhất là kẻ hình ziczac mà <br /> lái theo, thu hẹp dần độ rộng đường ziczac là cách tốt nhất. Bạn có thể thử tay lái của <br /> mình để xem sự khéo léo và cảm giác lái như sau: Xếp cọc tiêu cao ngang với hai gương <br /> chiếu hậu ( ở hai bên thành xe trước người lái), hai cọc hai bên, mỗi cọc cách mép ngoài <br /> gương chỉ 10 cm. Phóng xe qua với tốc độ khoảng 40 km/g, cọc tiêu có chạm gương <br /> không? Phải luyện rất nhiều mới có thể tự tin để lái được như thế. Khái niệm cảm giác <br /> lái còn phải đi đôi với tốc độ nữa. Có thể bạn lái qua được bài test với tốc độ chậm, nhưng <br /> không qua được với tốc độ nhanh hơn. Hãy luyện cảm giác lái bắt đầu bằng tốc độ chậm <br /> rồi nâng dần lên. Cảm giác lái tốt là cảm giác tốt với khoảng cách cộng với tốc độ. Cũng <br /> một đoạn đường mà có người lái chậm như rùa bò, trong khi đó lại có người nhẹ nhàng <br /> nhanh chóng vượt qua. Tất nhiên ta cũng còn một số yếu tố khác ảnh hưởng tới cảm giác <br /> lái như: chủng loại, đẳng cấp của xe…, nhưng ở đây tôi chỉ muốn nhấn mạnh đến kỹ <br /> thuật cơ bản mà người lái cần phải trao dồi. Các bạn, không vặn người khi quay volang, <br /> chỉ dùng tay mà thôi. <br /> <br /> Cảm giác lái tốt cho phép người lái điều khiển xe dễ dàng trong địa hình chật hẹp, đi <br /> đường miền núi lắm Cua tay áo vẫn lái được dẻo, xe không bị gật gù. Phải lái làm sao để <br /> người đi sau nhìn lên thấy xe của bạn chạy ôm cua dẻo, lả lướt mà vẫn bám sát vạch phân <br /> cách, không lấn sang phần đường ngược lại. Được xe đi sau nhìn mà khen thì mới thực sự <br /> đáng tự hào.<br /> <br /> Dừng thư giãn tí chút các bạn, tôi kể cho các bạn nghe 2 tình huống khẩn cấp mà tôi đã <br /> từng gặp phải trên đường ra Móng Cái 6 năm trước. Các bạn hẳn cũng biết rõ đường từ <br /> Tiên Yên đến Móng Cái hồi chưa được cải tạo là thế nào. Thôi thì đủ loại xe đại xa lấn <br /> đường chém cua, xe máy chở hàng lậu thì phóng bạt mạng, tạt đầu, vượt ẩu là chuyện <br /> thường tình. Qua Tiên yên được một lúc thì đến đoạn đường hẹp, bên trái có hàng cây. Tôi <br /> và một xe tải ngược chiều từ móng cái về đang chuẩn bị tránh nhau, khi xe của tôi và xe <br /> tải ngược chiều đến sát đầu xe của nhau thì đột nhiên xuất hiện một chú xe máy lao lên để <br /> vượt xe tải cùng chiều, nhìn thấy xe của tôi thì chú xe máy lung túng không thể nào xử lý <br /> được nữa nên xe máy cứ lao thẳng. Như vậy: cái xe máy đang đối đầu xe của tôi trong <br /> khoảng cách quá gần. Tôi lập tức đánh tay lái tránh khẩn cấp sang bên phải rồi đánh khẩn <br /> cấp quay trở lại. Nếu chậm trong tích tắc thì chú xe máy có lẽ đã thành bã, hoặc tôi chậm <br /> trong tích tắc để quay ngoắt đầu xe trở lại thì xe của tôi đã bị đâm vào hàng cây bên <br /> đường. Tôi đã thực hiện một cua gấp khủng khiếp, vòng cua không thể bé hơn, thời gian <br /> tính bằng phần trăm giây để ôm trọn lấy cái xe máy, cái xe máy đã lọt thỏm trong vòng cua <br /> của xe tôi, còn cái xe tải thì án ngữ ở vị trí đáy của vòng của. Thưa các bạn, Sự việc sẽ ra <br /> sao nếu lúc đó tôi lái một tay, sẽ ra sao nếu tôi phản ứng chậm trong phần trăm giây? <br /> Trong tích tắc đó tôi chỉ biết trông chờ vào chính mình. Chưa hết, chỉ khoảng 30 phút sau <br /> tôi lại gặp phải tình huống tương tự, nhưng lúc này thì cái xe máy được thay thế bằng một <br /> cái oto. Cái otô thư 3 đó vượt lên cái xe ngược chiều với xe tôi, khi xe của tôi chuẩn bị <br /> tránh xe tải. Rất may là tài xế cái xe thứ 3 đó tuy vượt ẩu nhưng phản xạ cũng rất nhanh <br /> đã cùng tôi tránh về hai phía mà thoát.<br /> <br /> Hai tình huống khẩn cấp xảy ra trong vòng 30 phút làm cho mấy người bạn ngồi trong xe <br /> của tôi tái mặt, run lập cập. Tôi nghiệm ra là: chẳng ai có thể mạnh miệng mà cho rằng <br /> mình lái giỏi, lúc nào cũng học hỏi luyện tay nghề là hơn. Nhiều khi những tình huống quái <br /> ác là do khách quan bên ngoài gây ra như là thử bản lĩnh của người lái xe vậy.<br /> <br /> ­ Bóp còi.<br /> <br /> Thưa các bạn, chúng ta đang nói về văn hóa dùng còi vậy nên sử dụng còi sao cho hợp lý. <br /> Còi là để cảnh báo cho người và phương tiện tham gia giao thông, còi dùng để xin đường <br /> khi muốn vượt xe trước…Đã có nhiều bài viết về văn hóa dùng còi nên tôi sẽ không nói <br /> nhiều về việc sử dụng còi nữa mà chỉ nói về kỹ thuật bóp còi mà thôi.<br /> <br /> Còi có thể được bóp bằng ngón tay cái của bàn tay phải, hoặc của bàn tay trái, của cả hai <br /> ngón tay cái của hai bàn tay, hoặc của cả bàn tay nào đó. Bóp như thế nào là còn tùy tình <br /> trạng cầm vô lăng và còn phụ thuộc vào thiết kế vị trí còi của từng xe. Tôi chỉ muốn nói <br /> thêm về khả năng bóp còi khác mà thôi. Tôi còn bóp còi bằng cườm của bàn tay hoặc <br /> khuỷu của tay phải hoặc trái khi đi đường miền núi, khi đó cả hai tay cầm vô lăng, có <br /> những tình huống nếu bóp bằng ngón tay cái, hoặc ấn bằng cả bàn tay là không nên vì <br /> không nên bỏ tay ra khỏi vô lăng. Đang vào cua tay áo mà gặp xe hoặc người, súc vật cản <br /> đường, nếu bóp còi theo kiểu thông thường thì tôi nghiệm ra là không phải thượng sách, <br /> chính vì vậy tôi đã tập ấn còi bằng cườm của bàn tay hoặc khuỷu của cánh tay. Nếu ta <br /> không tập cho thành thói quen dùng còi bằng nhiều cách khác nhau, nếu lúc nào cũng chỉ <br /> dùng ngón tay cái để ấn còi thì – vị trí bị ấn còi thường xuyên đó trên vô lăng sẽ bị mòn mà <br /> bóng loáng lên, trông thật khó coi, xấu xe…Nếu lúc nào cũng chỉ có một cách thì cũng có <br /> phần thiếu bay bướm trong thao tác, có nghiệp dư lắm chăng? <br /> <br /> <br /> <br /> KỸ THUẬT LÁI XE SỐ TỰ ĐỘNG (AT) <br /> <br /> Với xe AT, bạn không cần phải chú ý đến số nào nữa, chỉ việc đạp phanh chân, khởi động <br /> động cơ, chuyển cần số đến vị trí D khi muốn tiến, hoặc vị trí R khi muốn lùi, bật xi nhan <br /> xin đường, đạp nhẹ chân ga nhả phanh tay là lên đường. Với xe AT người lái chỉ dùng một <br /> chân phải để điểu khiển ga và phanh, chân trái được nghỉ hưu hoàn toàn trên vị trí bàn nghỉ <br /> chân mà hãng xe đã thiết kế sẵn.<br /> <br /> Với xe có số tự động ( AT ), nếu chỉ đi trên đường tốt, không đèo dốc thì đúng là không có <br /> gì để nói nhiều về kỹ thuật lái, vì vậy tôi sẽ nói kỹ hơn về xe At trong phần kỹ thuật lái <br /> xe AT lên xuống đèo dốc. Các bạn xem phần tiếp theo nhé.<br /> <br /> <br /> KỸ THUẬT LÁI XE AT LÊN, XUỐNG ĐÈO, DỐC <br /> <br /> Thưa các bạn, là người cẩn thận vì thế mà tôi thường đọc kỹ hướng dẫn xử dụng để có <br /> thể hiểu thấu đáo đặc tính kỹ thuật cũng như những hướng dẫn kỹ thuật của hãng sản <br /> xuất xe. Với vốn “kiến thức đọc” đó cộng với những kinh nghiệm mà tôi tích lũy được khi <br /> chinh chiến mọi nẻo đường nhiều năm nay, mỗi năm lái không dưới 50.000km, hôm nay <br /> tôi viết vài dòng tâm huyết gửi tới góp vui cùng các bạn.<br /> <br /> Trước khi nói về kỹ thuật lái xe lên xuống đèo, dốc tôi xin nói vài điều về xe có số tự <br /> động (AT). Bất cứ xe AT nào dù có bao nhiêu số cũng đều giống nhau về cơ bản khi vận <br /> hành. Vị trí của cần số xe AT cũng đều có P, R, N, D và một vài vị trí được đánh đấu bằng <br /> con số …4, 3,2,L… Chính vì đặc điểm chung đó của hộp số xe AT mà cách vận hành xe <br /> AT cũng giống nhau về cơ bản, có chăng chỉ khác nhau ở việc một số loại xe được thiết <br /> kế thêm chức năng tinh tế hơn, nâng cao hơn, thí dụ như chức năng lái thể thao, chuyển số <br /> bán tự động, như thêm tính năng bổ trợ khi xe lên xuống dốc, chức năng khởi động và vào <br /> ngay số 2 khi cần khởi động lại xe trên đường bùn, cát, trơn trượt, chức năng nâng hạ <br /> gầm…<br /> <br /> 1. KỸ THUẬT LÁI XE AT LÊN DỐC.<br /> <br /> Khi lái xe AT lên dốc các bạn chỉ cần làm mỗi một việc là để cần số ở vị trí D là xong, cứ <br /> thế mà lái, không phải chuyển gì nữa cả. Tùy tốc độ thực tế của xe mà hộp số tự động sẽ <br /> chuyển tới số thích hợp. Một số bạn đã hiểu chưa đúng hộp số tự động nên khi lên dốc đã <br /> chuyển cần số về vị trí 3, 2, hoặc L là không cần thiết. Nhà sản xuất xe AT đã khuyến cáo <br /> người lái xe là không nên và không cần thiết phải chuyển vị trí cần số nhiều – việc này <br /> hãy để hộp số tự động làm, bản thân chữ Tự động đã nói lên tất cả. Các vị trí số được <br /> đánh dấu bằng số chỉ dùng khi cần phanh động cơ – hãm bớt quán tính của xe bằng lực <br /> cản của động cơ khi xe được cài số thấp.<br /> <br /> Nếu xe đang lên dốc mà bạn cần tạm dừng lại: Bật xi nhan xin đường, lái xe vào lề <br /> đường, nhả ga, đạp phanh chân, kéo phanh tay ( hoặc phanh chân trái tùy loại xe được thiết <br /> kế khác nhau cho phanh bổ trợ). Nếu chỉ tạm dừng xe trong giây lát thì thao tác như thế là <br /> đủ. Khi cần đi tiếp thì bạn chỉ nhả phanh chân, nhanh chóng chuyển chân phải sang ga, <br /> nhớm ga cho xe chuyển bánh rồi lập tức hạ phanh tay. Tuyệt đối không hạ phanh tay trước <br /> khi nhớm ga để xe chuyển bánh. Nếu ta hạ phanh tay xuống trong khi chân phanh đang <br /> chuyển sang chân ga thì xe bị mất phanh vì thế mà có thể gây áp lực quá lớn tới hộp số làm <br /> giảm tuổi thọ của hộp số.<br /> <br /> Trường hợp bạn muốn đỗ xe lại khi đang lên dốc: Bật xi nhan xin đường, Lái xe về bên <br /> vệ đường, nhả ga, chuyển chân phải sang đạp phanh, khi xe dừng hẳn thì kéo phanh tay, <br /> chuyển cần số về vị trí P. Nếu dốc cao thì nên chèn bánh xe để giảm bớt áp lực lên hệ <br /> thống phanh và hộp số. Khi muốn đi tiếp mà cần phải khởi động lại xe thì: Đạp phanh <br /> chân, khởi động động cơ, bấm xi nhan xin đường, chuyển cần số đến vị trí D, nhả chân <br /> phanh, chuyển thật nhanh chân phải sang ga, nhớm ga nhẹ để xe chuyển bánh, hạ phanh <br /> tay, tiếp tục vi vu.<br /> <br /> Nếu xe đang lên dốc mà bị chết máy: Bạn nhả chân ga, lái xe láng vào bên đường, chuyển <br /> chân phải sang đạp phanh, kéo phanh tay, khi xe đã dừng hẳn lại thì tay phải chuyển cần <br /> số về vị trí P sau đó mới khởi động lại động cơ. Nhớ là phải kéo phanh tay xong mới khởi <br /> động lại động cơ nhé. Tuyệt đối không để cần số ở vị trí N trong tình huống nêu trên, vì <br /> nếu bạn để cần số ở vị trí này thì xe không được phanh tốt, rất dễ trôi tụt xuống dốc.<br /> <br /> Khi đang lên dốc mà gặp tình huống đường trơn, dầu là xe hiện đại có số AT, có hệ thống <br /> phanh hỗ trợ điện tử bạn cũng không nên tăng, giảm ga đột ngột, đặc biệt là ở những khúc <br /> Cua. Nếu là xe một cầu sau, tuy có hệ thống ABS hỗ trợ mà bạn đi ga không đều thì xe <br /> vẫn bị nguy cơ văng đuôi xe, xe có thể ngoáy đuôi sang hai bên đường. Lên dốc và đường <br /> trơn thì ta cũng không thể đi nhanh, khi xe đi chậm thì có thể hệ thống ABS cũng không <br /> kích hoạt hoặc không kịp phản ứng giúp bạn vượt khó. Kể cả xe 2 cầu, nếu ta tăng giảm <br /> ga và phanh đột ngột trên đường trơn thì xe vẫn có thể bị rơi vào nguy hiểm. Tuyệt đối <br /> không đánh lái quá lớn, quá nhanh, chỉ nên lựa nhẹ nhàng để hướng xe đi theo ý muốn. Hệ <br /> thống phanh điện tử chỉ là hỗ trợ người lái đúng kỹ thuật, dù có ABS hay hệ thống cân <br /> bằng điện tử thì xe vẫn cứ bị rơi vào tình trạng mất lái nếu người lái sai kỹ thuật cơ bản. <br /> Đi đêm lắm thế nào cũng có ngày gặp ma phải không các bạn?<br /> <br /> Khi xe lên gần tới đỉnh dốc cao, ta nên giảm bớt chân ga để lường tình huống chưa biết rõ <br /> phía trước, khi đã thấy rõ phía sau của dốc thì ta lại cho xe lướt tiếp.<br /> <br /> 2. KỸ THUẬT LÁI XE AT XUỐNG ĐÈO, DỐC. <br /> <br /> Dầu là xe số sàn hay số tự động thì khi xuống dốc ta cũng phải hết sức cẩn thận và luôn <br /> phải làm chủ tốc độ.<br /> <br /> Xuống dốc là xe bị rơi vào tình trạng chạy theo quán tính. Xe càng to, trọng lượng càng <br /> lớn, tốc độ chủ động ( tốc độ của xe chạy khi ta đạp ga) của xe càng lớn thì quán tính của <br /> xe càng lớn. Chạy bằng số càng cao xuống dốc thì quán tính của xe cũng càng lớn. Xe chạy <br /> xuống dốc nhanh vượt ý muốn buộc ta phải phanh, phanh càng nhiều thì phanh càng nóng, <br /> càng chóng hỏng do má phanh bị mòn vẹt hoặc cháy đen bóng loáng. Có trường hợp do má <br /> phanh cũ mòn nhiều, chất lượng giảm đáng kể, hoặc má phanh dán bị lỗi chế tạo, khi xe bị <br /> phanh gấp đã bong cả má phanh rơi ra ngoài. Do những lý do trên mà khi ta lái xe xuống <br /> dốc, lái xe nên giảm tối đa dùng phanh, chỉ phanh khi thật sự cần thiết. Nếu ít phanh thì xe <br /> sẽ chạy nhanh quá, vậy ta cũng phải biết sử dụng hộp số đúng kỹ thuật, việc này là hết <br /> sức cần thiết vì liên quan đến an toàn.<br /> <br /> Một số người nói rằng: Khi lên dốc bằng số nào thì khi xuống dốc cũng bằng số đó. Tôi <br /> không tán thành với ý kiến đó. Vì sao vậy? Thực tế cho thấy là: rất ít con dốc có dộ dốc <br /> khi lên và xuống giống nhau. Lại nữa: tình trạng mặt đường, và đặc điểm địa lý, địa hình, <br /> cũng như thực tế tình trạng giao thông cũng khác nhau của hai bên dốc. Nếu bạn nào đã <br /> từng đi miền núi nhiều thì sẽ dễ dàng thấy ngay điều đó, vì vậy nếu chỉ máy móc áp dụng <br /> kiểu “ lên dốc bằng số nào, thì xuống dốc bằng số đó ” là không hợp lý, xa rời thực tế. <br /> Với cách đi cứng nhăc kỹ thuật như vậy làm mất đi tính thực tế và đẩy người lái vào <br /> những tình huống lúng túng khó xử.<br /> Theo tôi: Để xuống đèo, dốc an toàn, ta nên tùy độ dốc thực tế của con Dốc, tình trạng địa <br /> lý, tình trạng địa hình, tình trạng tham gia giao thông mà quyết định sẽ để cần số ở vị nào. <br /> Tốc độ an toàn của xe khi xuống dốc là tốc độ mà người lái vẫn làm chủ được khi xuống <br /> dốc mà ít phải dùng phanh – xuống dốc bằng ga là chủ yếu. Xuống dốc bằng ga là khi <br /> xuống dốc ta vẫn chủ yếu đi bằng ga chứ không phải để xe chạy theo quán tính. Trên tất <br /> cả các xe AT, ngoài các vị trí truyền thống còn có thêm các vị trí của cần số được đánh số, <br /> số lượng các vị trí số này phụ thuộc vào số lượng số của hộp số. Về cơ bản: những vị trí <br /> được đánh dấu bằng số này ( …4,3,2, L) chỉ dùng để phanh động cơ khi lái xe xuống dốc. <br /> Phanh động cơ là chức năng nhờ lực cản của động cơ để giảm bớt quán tính của xe khi <br /> xuống dốc. Thí dụ: ở vị trí số đánh dấu bằng số 4, thì hộp số chỉ tự động chuyển lên số <br /> cao nhất là số 4. Ở vị trí đánh dấu số 3 thì hộp số chỉ tự động chuyển lên số cao nhất là số <br /> 3. Tương tự như vậy cho vị trí được đánh dấu bằng số 2…Dầu là xe có số Sàn hay số AT <br /> thì cũng phải sử dụng chức năng phanh động cơ khi xuống dốc. Sự khác nhau của 2 dòng <br /> xe này chỉ ở chỗ: Xe số sàn thì phải đạp côn, đệm phanh rồi mới về số, còn xe AT thì chỉ <br /> đệm phanh rồi dùng tay phải gạt cần số về vị một trong các vị trí… 4, hoặc 3, hoặc 2, <br /> hoặc L. Thực tế lái qua nhiều năm thì tôi chưa bao giờ phải phanh động cơ ở vị trí số L dù <br /> phải xuống đèo dốc rất lớn. Khi ta lái xe số AT xuống dốc mà thấy xe trôi nhanh ngoài ý <br /> muốn, thì ngay lập tức phải đệm phanh và gạt cần số xuống một trong những vị trí được <br /> đánh số mà tôi nêu trên. Nếu gạt về vị trí được đánh số rồi mà xe vẫn lao theo quán tính, <br /> thì ta cần nhanh chóng đệm phanh và gạt cần số xuống vị trí đánh số thấp hơn. Xuống dốc <br /> đúng kỹ thuật là: Lái thế nào mà xe vẫn chủ yếu chạy bằng sự điều khiển chân ga của <br /> người lái. Người lái đã có kinh nghiệm nhiều thì chỉ một lần gạt cần số đến vị trí được <br /> đánh dấu bằng số là được khi đã nhìn thấy con dốc, ít khi phải chuyển hai lần. Nếu khi <br /> gạt cần số xuống vị trí được đánh số mà chưa đủ lực phanh động cơ thì xe vẫn trôi theo <br /> quán tính vượt quá tốc độ mà người lái có thể làm chủ. <br /> <br /> Nếu chuyển cần số đến số quá thấp thì xe chạy bị gằn, vòng tua lên cao. Đi như thế rất <br /> hại xe và làm cho người lái điều khiển xe không thể nào lả lướt được, lúc đó bạn nên đẩy <br /> cần số lên vị trí cao hơn. Nếu để cần số ở vị trí số quá cao thì xe sẽ chạy bằng quán tính <br /> quá lớn – phải phanh nhiều sẽ chóng hỏng phanh mà gây ra nguy hiểm, vì vậy mà phải <br /> nhanh chóng đệm phanh và chuyển cần số xuống số thấp hơn.<br /> <br /> Khi để cần số ở vị trí phù hợp với từng con dốc, ta có thể lái xe xuống dốc an toàn và bay <br /> bướm, lả lướt ôm cua mà vẫn tuyệt đối an toàn, vẫn có thể làm chủ được tốc độ, vẫn có <br /> thể phanh lại khi cần, thậm chí dừng hẳn xe trong trường hợp cần thiết.<br /> <br /> Để xe chạy bằng quán tính vượt quá tốc độ rồi mới phanh liên tục khi xuống dốc là việc <br /> làm sai kỹ thuật, đẩy người lái và hành khách trên xe vào tình trạng nguy hiểm. Nếu phanh <br /> động cơ ở vị trí số lớn quá, để xe chạy quá nhanh rồi mới giảm số ( phanh động cơ) cũng <br /> sai kỹ thuật, vì khi xe đang chạy quá nhanh mà về số có thể làm xe khựng lại vì thế mà dễ <br /> toi hộp số. Đúng kỹ thuật là: Chỉ cần thấy dấu hiệu xe chạy theo quán tính quá lớn là phải <br /> ngay lập tức đệm phanh để giảm bớt tốc độ rồi nhanh chóng giảm số ngay – nhờ việc <br /> giảm số này mà xe được hãm bớt lại do lực cản của động cơ.<br /> <br /> Một số người cho rằng không được phanh khi ôm cua. Tôi không tán thành quan điểm này. <br /> Nếu đang ôm cua mà gặp sự cố phía trước, tắc đường, lở núi, súc vật thả rông, oto hoặc <br /> xe máy ngược chiều lấn đường thì sẽ ra sao nếu không phanh xe? Nhiều khi không những <br /> phải phanh mà còn phải phanh để dừng xe lại ngay tại góc Cua. Nếu xe chạy nhanh quá thì <br /> tất nhiên là không thể phanh để dừng khẩn cấp – đây là lý do mà tôi khuyên các bạn đi <br /> đường miền núi nên cẩn thận, chạy tốc độ vừa phải để vẫn có thể làm chủ được tốc độ <br /> và hóa giải được tình huống khẩn cấp. Trước khi vào cua thì người lái đã phải giảm tốc <br /> độ, bắt đầu vào cua thì quay volang nhẹ nhàng vừa đủ để chuyển hướng ôm cua. Theo <br /> cảm giác lái và tốc độ vào cua mà quay volang, tránh quay volang quá nhiều làm xe lắc <br /> đuôi. Hết Cua thì nhẹ nhàng từ từ trả lái, tránh trả lái quá gấp mà làm xe lắc đuôi. Tuyệt <br /> đối không được thả để volang tự quay.<br /> <br /> Khi vào Cua gập tay áo có độ xuống dốc lớn thì: ngoài việc giảm ga trước khi vào cua, <br /> chuyển cần số xuống vị trí số thấp để phanh động cơ, thì khi vào cua chân ga cũng nên thả <br /> lỏng ( không đạp ga). Vào Cua: Quay volang, để xe chạy theo quán tính ( nếu cần có thể <br /> đệm phanh nhẹ nhàng để giảm bớt tiếp tốc độ), chuẩn bị hết góc cua thì lại nhẹ nhàng <br /> đệm ga, trả lái. Cách lái xe đảm bảo an toàn khi đi đường đèo dốc là : không nên thay đổi <br /> tốc độ đột ngột quá lớn, không nên phanh gấp, nhưng trong trường hợp khẩn cấp vẫn có <br /> thể phanh để dừng được xe. Nếu vào Cua mà nghe tiếng bánh xe nghiến mặt đường rít lên <br /> là bạn đã đi quá tốc độ an toàn. Các bạn nhớ bóp còi cảnh báo trước và trong khi ôm cua <br /> nhé nếu như cua làm khuất tầm nhìn.<br /> <br /> Lái xe đúng kỹ thuật thì đỡ phải sớm phải lên nóc tủ ăn chuối. Chuối ngon và bổ dưỡng <br /> nhưng có lẽ không ai muốn ăn trong tình trạng này.<br /> <br /> Xuống dốc gặp đường trơn, bùn đất.<br /> <br /> Khi lái xe xuống dốc mà gặp phải đường trơn, mặt đường có nhiều bùn đất thì bạn càng <br /> phải thận trọng cho dù xe của bạn có hiện đại đến đâu đi nữa. Gặp phải tình huống này, <br /> người lái nên cố gắng chạy xe ở tốc độ ổn định, không đánh lái gấp, không phanh gấp. <br /> Hãy lái xe ở tốc độ thấp nhất có thể ngay từ khoảng cách đủ xa tới nơi đường trơn, bùn <br /> đất. Tránh “nước đến chân mới nhảy”, xe đến sát nơi có bùn rồi mới phanh gấp. Nếu <br /> đường có nhiều vũng bùn nước thì càng phải cẩn thận: Cố gắng lái xe tránh các vũng <br /> nước, vì ta không thể ngờ được dưới vũng nước sẽ là cái gì, là một hố sâu, hay là một cục <br /> đá to…Sẽ là rất nguy hiểm khi lái xe qua một vũng nước ở tốc độ lớn, với tốc độ lớn xe <br /> dễ mất lái, mất cả phanh khi vượt qua vũng nước. Nguy hiểm còn cao hơn rất nhiều nếu <br /> một bên bánh xe chạy trên nền đường cứng, còn bên kia chạy trên vũng nước – không hệ <br /> thống điện tử nào cứu được người lái khi chạy tốc độ cao, khi chính hệ thống điện tử <br /> cũng không còn làm việc được nữa. Nên bình tĩnh giảm tốc độ trước khi tiếp cận vũng <br /> nước, lái từ tốn qua mới là thượng sách. Các bạn hãy hình dung tình huống: Xe đang xuống <br /> đèo nhanh, gặp phải đám sạt đất từ núi xuống làm mặt đường đầy bùn nhão. Khi đang trên <br /> đám bùn, đột nhiên xuất hiện tình huống khẩn cấp phải tránh súc vật? Bạn sẽ xử lý thế <br /> nào? Phanh khẩn cấp để xe đánh võng quăng đuôi? Lái gấp để đổi hưởng gấp? Với cả hai <br /> cách xử lý đó thì xe bay xuống vực là điều khó tránh, nếu không thì cũng phải cắm đầu vào <br /> vách núi… Phải chạy chậm từ xa các bạn a, chỉ ở tốc độ chậm ta mới có thể xử lý được <br /> bằng phanh và chuyển hướng của xe. Khi chạy trên bùn lầy thì phanh cũng phải nhấp nhả <br /> ( dù có hệ thống phanh điện tử ), lái cũng phải nhẹ nhàng, từ từ. Tuyệt đối không được <br /> chuyển hướng xe đột ngột. Nếu xe là 2 cầu mà không có chế độ tự động cài cầu thì người <br /> lái xe nên chủ động cài cầu khi chuẩn bị vào đường bùn trơn. Tuyệt đối không được lao xe <br /> nhanh để vượt qua vũng lầy. <br /> Một số bạn có nêu ý kiến: Cần chạy đà trước khi vượt qua vũng bùn nước. Riêng tôi, tôi <br /> không tán thành cách lái xe như vậy. Thật là mạo hiểm chạy tốc độ lớn để vượt qua vũng <br /> bùn khi không biết ở dưới vũng bùn nước đó có gì? Nếu như dưới đó có đá hộc, có hố sâu <br /> thì sẽ thế nào nhỉ? Nếu như bùn trơn làm mất lái thì sẽ ra sao? Ở giải Vô lăng vàng 2009, <br /> tôi thấy một số bạn cũng chạy đà với gầm rú, nhưng nào có gì hơn những xe khác không <br /> chạy đà? Chính cái xe của Kar mở màn của cái gọi là chạy đà nhưng lại bị láng ra xa thêm <br /> về bên phải, trong khi lẽ ra phải lái xe về bên trái. Tôi đã để ý: Càng chạy đà lớn càng sa <br /> lầy nặng, càng chệch hướng lái. Đấy là đường quen, không có đá hộc ẩn dưới lớp bùn. <br /> Nếu là đường lạ bùn lầy thì sẽ ra sao khi chạy đà? Tôi đã từng chinh chiến trên mọi địa <br /> hình, đèo dốc, bùn lầy, hố sâu, vượt suối, vượt đá quả thị, vượt bãi cát, vượt cánh đồng…– <br /> chưa bao giờ tôi chạy đà vượt bùn lầy, thực sự là không nên. Trong nhiều trường hợp, tôi <br /> đã cài khóa visai trung tâm, chuyển cần số ở hộp số phụ về vị trí chạy chậm là ổn. Đã <br /> không ít lần tôi phải kéo xe inova, xe Everest vượt lầy bằng Prado cài tốc độ chậm. Lái xe <br /> từ tốn có cân nhắc điều kiện cụ thể của địa hình mới là thượng sách. <br /> <br /> Nhiều người lái không có thói quen nhìn xa để lường trước tình huống. Lường được tình <br /> huống càng sớm ta càng có thời gian để suy tính, để chuẩn bị đối phó. Nếu cần, có thể <br /> phải dừng xe trước vũng lầy đủ xa để tính trước. Đến quá gần nhiều khi bị rơi vào tình <br /> cảnh Tiến thoái lưỡng nan. Nếu chỉ có một xe thì sẽ ra sao khi đường vắng?<br /> <br /> Xe đang xuống dốc mà bị chết máy.<br /> <br /> Xe đang xuống dốc mà bị chết máy, hệ thống trợ lực phanh cũng teo luôn, khi đó phanh <br /> chân không còn ăn như lúc xe nổ máy nữa. Gặp phải trường hợp này người lái nên bình <br /> tĩnh phanh chân và kéo thêm phanh tay bổ trợ, cố gắng tìm cách lái xe tạt vào bên đường để <br /> dừng lại. Nếu cần thiết thì có thể phải hy sinh con xe thân yêu bằng cách gạt cần số <br /> xuống thấp hơn nữa ( việc làm này có thể gây hư hỏng hộp số trầm trọng), hoặc bất đắc <br /> dĩ mà tạt đầu vào đâu đấy để xe bị đâm mà dừng lại.<br /> <br /> Nếu dốc không nguy hiểm, không cao, không quanh co, xe cũng chỉ chạy do quán tính ở tốc <br /> độ chậm, an toàn có thể kiểm soát được bằng phanh, thì ta có thể khởi động lại xe ngay <br /> khi xe đang trôi xuống dốc mà bị chết máy, khi đó bạn vẫn phải đạp phanh như tôi vừa nói <br /> ở trên và gạt cần số về vị trí N rồi cố gắng khởi động lại động cơ. Việc làm này nói thì <br /> dài dòng nhưng phải được thực thi nhanh chóng để nhanh nhất có thể lấy lại tình thế an <br /> toàn. Khi xe chết máy thì hệ thống trợ lực phanh cũng mất luôn nên phanh sẽ không còn ăn <br /> nữa dù có kéo thêm phanh tay. Sở dĩ tôi nói phải gạt cần số về vị trí N vì: chỉ ở vị trí N và P <br /> thì xe mới có thể khởi động nổ máy. Khi xe đang xuống dốc mà bạn gạt cần số về vị trí P <br /> là hành động tự sát, chết là khó thoát. Chỉ khi xe dừng hoàn toàn mới được phép gạt cần số <br /> về vị trí P. Như vậy chỉ có một sự lựa chọn duy nhất để có thể khởi động lại động cơ khi <br /> xe đang chạy là gạt cần số về vị trí N. Ở vị trí N xe sẽ trôi xuống dốc theo quán tính vì <br /> không còn có thể phanh động cơ nữa vì thế các thao tác mà tôi vừa nói phải làm thật nhanh. <br /> Việc khởi động lại động cơ mà tôi vừa nêu trên chỉ được thực hiện khi xe đang chạy chậm <br /> do quán tính trên đường độ dốc ít, không nguy hiểm, không quanh co và có thể dùng phanh <br /> để hãm xe dừng hẳn mà thôi. Tuyệt đối không áp dụng cho trường hợp xe đang chạy với <br /> quán tính lớn khi xuống dốc, vì khi ta chuyển cần số về vị trí N để khởi động lại thì xe <br /> không còn được phanh động cơ nữa, như thế xe lại càng lao nhanh hơn. Các bạn, tuyệt đối <br /> không lạm dụng phương pháp khởi động lại động cơ khi xe đang xuống dốc mà bị chết <br /> máy. Tìm cách phanh và dừng xe mới là thượng sách, rồi sau đó ung dung khởi động lại <br /> động cơ. Tóm lại: phương pháp khởi động lại động cơ khi xe đang chạy trên đường chỉ <br /> dành cho những người lái có bản lĩnh, có kinh nghiệm, nhuần nhuyễn thao tác kỹ thuật mà <br /> thôi, không bao giờ dành cho người mới lái.<br /> <br /> <br /> Xe đang xuống dốc bị mất phanh.<br /> <br /> Đây có lẽ là trường hợp nan giải nhất. Khi gặp phải tình huống không may này, lái xe cần <br /> hết sức bình tĩnh để tìm cách giải quyết. Nhanh chóng quan sát xa phía trước để tìm đường <br /> cứu hộ. Ngay lập tức kéo phanh tay tối đa. Vẫn phải đạp chân phanh dù phanh không ăn <br /> nữa, việc làm này nhằm vớt vát nỗ lực có thể phanh nhỏ nhất và để kích hoạt hệ thống <br /> điện tử hỗ trợ phanh và ổn định cân băng điện tử. Giữ nguyên số xe đang chạy, thậm chí <br /> còn phải về số thấp hơn nữa để tận dụng phanh động cơ. Không được tắt động cơ, vì nếu <br /> tắt động cơ thì hệ thống điện tử hỗ trợ lái và phanh cũng không làm việc nữa, hệ thống <br /> cân bằng điện tử là rất quan trọng và nó chỉ làm việc khi động cơ làm việc. Hãm được xe <br /> trong tình huống này rồi lái dần vào vệ đường là điều may mắn hy hữu, nếu không hãm <br /> được thì phải tìm cách về số thấp hơn nữa ( tuy biết rằng có thể làm hỏng hộp số, nhưng <br /> tính mạng người là quan trọng hơn ), nếu hết cách thì có lẽ phải hy sinh con xe, cho xe tạt <br /> vào đâu đấy để nhờ chướng ngại mà dừng được xe. <br /> Trong bất kỳ tình huống nào xảy ra cũng đều cần đến sự bình tĩnh sáng suốt của người lái <br /> để nhanh chóng tìm ra lối thoát. Những lúc bị lâm vào tình huống nguy hiểm mới thấy hết <br /> được sự quan trọng của kỹ thuật lái xe. Có kỹ thuật cơ bản tốt, nhưng còn phải thể hiện <br /> kỹ thuật đó thật nhuần nhuyễn mới được. Nếu chỉ nắm một mớ lý thuyết thì khi gặp nguy <br /> sẽ lúng túng chẳng biết xử lý ra sao.<br /> <br /> Tại sao lúc rỗi chúng ta không đưa xe ra đường, đặt giả thiết những tình huống có thể xảy <br /> ra rồi theo lý thuyết mà luyện tập? Tôi vẫn thấy có khối người lái xe phải nhìn cần số và <br /> bảng Taplo khi chuyển cần số đấy. Lái như thế thì làm sao đủ bản lĩnh xử lý tình huống <br /> khẩn cấp? <br /> <br /> Cũng không ít lái xe chạy đường miền núi mà luôn cắt cua, phanh gấp khi đã tới sát cua. <br /> Tiết kiệm được bao nhiêu thời gian khi cắt cua, khi đặt mình vào tình huống nguy hiểm <br /> nếu đột nhiên xuất hiện xe ở chiều ngược lại, khuất tầm nhìn? Tại sao không giảm tốc độ <br /> từ xa trước khi vào cua để tránh mất lái khi phải phanh gấp ở sát góc cua? Tại sao không đi <br /> trên phần đường của mình theo luật giao thông để giữ an toàn cho chính mình và người <br /> khác cùng tham gia giao thông?... Câu hỏi tại sao thì có nhiều, để xử lý chỉ cần người lái có <br /> đủ kỹ thuật và ý thức tuân thủ luật giao thông.<br /> <br /> Xe đang chạy mà bị đột ngột òa ga ( ga đột ngột tăng cao không do người lái đạp ga ).<br /> <br /> Đây là trường hợp hiếm thấy nhưng vẫn có thể xảy ra. Khi xe bị òa ga, tiếng máy đột ngột <br /> gầm to cùng với vòng tua của động cơ và tốc độ của xe tăng cao đột ngột, khi đó chân ga <br /> không còn tác dụng nữa dù người lái có bỏ hẳn chân ra khỏi bàn đạp ga. Xe lao lên với tốc <br /> độ ngoài tầm kiểm soát. Gặp phải trường hợp này người lái xe phải bình tĩnh phanh chân, <br /> gạt cần số về vị trí N, ghì phanh tay, rồi nhanh chóng tìm cách lái xe vào vệ đường để <br /> dừng hẳn. Phanh thì dễ hiểu rồi, nhưng tại sao lại phải gạt cần số về vị trí N? Nếu lúc đó <br /> ta tắt máy thì xe cũng mất luôn trợ lực phanh, vì vậy tuyệt đối không được tắt máy. Nếu <br /> gạt cần số về vị trí P thì nguy cơ lộn vài vòng của người cùng xe là khó thoát, hỏng hoàn <br /> toàn hộp số nhưng cũng không cứu được người. Gạt cần số về vị trí R thì cũng là hành <br /> động tự sát vậy. Khi ta gạt cần số về vị trí N, xe được cắt khỏi lực kéo nên chỉ trôi đi theo <br /> quán tính, do xe vẫn nổ máy nên hệ thống trợ lực phanh vẫn làm việc giúp ta phanh được <br /> xe, mặt khác do xe vẫn nổ máy nên hệ thống cân bằng điện tử và hỗ trợ phanh điện tử vẫn <br /> làm việc vì vậy xe vẫn kiểm soát được hướng lái khi cần phanh gấp.<br /> <br /> Các bạn, lái đúng kỹ thuật, đúng luật là cần nhưng chưa đủ. Anh em OF chúng ta có chung <br /> đam mê lái xe vì vậy Lái sao cho đẹp lại là phần không thể thiếu.<br /> <br /> Tôi đã viết hoàn chỉnh kỹ thuật lái cho cả xe số sàn và xe có số tự động. Lần này tôi trích <br /> phần 2 dành cho xe có số tự động, đăng nhập góp vui cùng các bạn như là món quà nhân <br /> dịp “ Hội thi kỹ năng lái xe địa hình Việt Nam 2010”. Khả năng có hạn, chỉ có tấm lòng, <br /> thời gian bỏ ra để viết bài này không ít, nhưng không biết có ích gì cho các bạn? Mong các <br /> bạn châm chước mà nhẹ tay.<br />