Làm đồ chơi - Tạo hình và phương pháp hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ em (Quyển 2): Phần 1 (In lần thứ 2)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Tạo hình và phương pháp hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ em - Làm đồ chơi (Quyển 2)" Phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: những vấn đề chung về đồ chơi; đặc điểm đặc trưng của đồ chơi; phân biệt đồ chơi và đồ dùng dạy học; quan hệ giữa đồ chơi và trò chơi; ý nghĩa tác dụng của đồ chơi trong hoạt động vui chơi của trẻ 0 đến 6 tuổi. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Làm đồ chơi - Tạo hình và phương pháp hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ em (Quyển 2): Phần 1 (In lần thứ 2)

BO GIAO DUG VA OAO TAO TRU'dNG_CAP O A N G S U P H A M N H A T R E M A U GIAO TW TQO hinh VQ phuong ph6p huong dan hoQt dong too hinh cho tre em Quyen 2 oca CDG NHA X U A T BAN OAI HOC QUdC GlA HA NOI Ha Nai
BO GIAO DUG VA DAO TAO TRUaNG CAO BANG SU PHAM NHA TRE MAU QIAO TRUNG UQNG I D^NG HONG NHAT MdlhiA 0 ^ «%t6 '^^SVJY ^i-J... , : L . ._.f. TAO HINH VA PHLrqNG PHAP HUdNG DAN HOAT DONG TAO HINH CHO TRE EM LAM BO Oh]aj QUY^N 2 (In Idn thii2) \ *. » NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GlA HA NOI - 2001
^ t CHIU TRACH NHIEM XUAT BAN Gidm doc: GS.TS. NGUY&N VAN THOA Tong bien tap: GS.TS. NGUYEN THIEN GlAr Ngudi nhdn xet: HOI DONG NGHIEM THU SACK GIAO TRINH BO GIAO DUG VA DAO TAO Bien tap vd siia ban in: DINH QUOC THANG Trinh bay bia: DINH QUOC THANG TAO HINH VA PHaONG PHAP HLfCiNG DAN HOAT DONG TAO HINH CHO TRE EM Ma so: 01-167-OH.2001-345.0H.2001 In 2.000 ban tai Xf nghidp in 15 S 6 x u a t b a n : 1 1 2 / 3 4 5 / C X B . So tn'ch ngang: 286 KH/XB In xong va nop liiu chieu qui III nam 2001
HOC PHAN 2 CHUdNGI NHtTNG VAN DE CHUNG VE DO CHdl 1. KHAI N I E M V E D O C H d l Do chdi la phiidng t i e n d u n g de chdi, no la nhiJng vat cu t h e giiip t r e cam n a m d i dang. Do chdi n h a m p h a t t r i e n cac chiic n a n g tarn 11 va h i n h t h a n h n h a n each cho tre, trong do viec p h a t t r i e n t i n h c a m t h a m mi r a t q u a n trong. Vi vay, do chdi p h a i kich thich diidc hoat dong cua t r e dong thdi p h a i m a n g t i n h giao due va khdi gdi nhiing t i n h cam t h a m mi tot. 2. DAC D I E M D A C T R I T N G CUA D O C H d l - Do chdi bao gom h i n h a n h t h u nho cua ngUdi, do vat, dong v a t dUdc lufdc bo moi chi tiet phtic t a p va chi t h e h i e n nhiing n e t dac triing dien h i n h giup t r e lien t\i(Sng d i d a n g v6i moi triidng x u n g q u a n h . - Do chdi l a m b a n g n h i i n g v a t lieu n h e , kich thii6c viia phai, thich hdp v6i hoat dong cua t r e va t i e n Idi cho viec sii dung. - Do chdi thifdng sinh dong, c6 m a u sac tiidi vui, trong sang, c6 cac bo p h a n cvL dong va C a m t h a n h . O 3. P H A N B I E T D O C H d l V A D O D U N G DAY HOC Do dung day hoc la n h i i n g v a t d u n g de m i n h hoa noi d u n g bai giang va lam cho Idi noi cua giao vien cu t h e de h i e u hdn. , , v. f ; »- ry Vi du: Cac loai t r a n h a n h , mo h i n h , phim den chieu v.v. " . Nhifng vdi dac t h u cua n g a n h hpc m ^ m non "day t r e chdi m a hoc, hoc b a n g chdi" thi do d u n g day hoc k h o n g t h e t h a y t h e dUdc do chdi ma p h a i sii dung ket hdp. Vcti n h i i n g bai c6 t i n h c h a t gop p h a n r e n luyen 5 m a t giao due: tri, diic, the, mi, lao dong, t r e viia c^n c6 do chdi lai viia c a n c6 do d u n g day hoc. NhUng do chdi lai c6 day dii dac diem dac trifng ciia vat, n e n r a l p h u hdp v6i t r e va nhiing bai hoc ciia t r e . Vi the, CO khi do chdi con diidc sii d u n g nhif mot loai do diing day hoc. a. . .ij J' »1r. ^ U ( ' '-jlf} J-7 IIP' 'OH ^•.^ q . - ^ rrr •,...; .:- •' ••".. "J -••••i - f t t r - - : " ,^ ..v"'> f , . ; f - u ^ f ,. -' - i ^ M r-M^it
4. Q U A N H E GIUA D O CHdJ VA TRO C H d l Tro chdi la mot dang hoat dong, con do chdi la mot vat cu the. Neu thieu do chdi, tro chdi se khong t h e tien h a n h mot each c6 hieu qua va khong gay tac dong qua lai Ian n h a u , bo s u n g cho n h a u . 5. Y NGHiA TAC DUNG CUA DO CHdl TRONG HOAT DONG VUI CHdl CUA TRE 0 DEN 6 TUOI - Tre tii 0 den trU6e 3 tuoi: Do chdi giiip p h a t trien cac giac quan, lam quen v6i the gi6i do vat, p h a t trien hoat dong c^m n a m do v a t va p h a t trien sU ehii y khong chii dinh. - - Tre tii 3 den 4 tuoi: Do chdi giup cho t r e n a y sinh hinh a n h tiiSng titdng nhitng con bi h a n che vi t i n h t h u dong va it sang tao. Bit6c dau t r e difdc eung cap ki nang sii dung do chdi va r e n luyen siJ kheo leo cua doi tay. - Tre tii 4 den 5 tuoi: Do m a t p h a t trien day dii va p h a n xa t a p t r u n g hoat dong mot each h o a n chinh, t r e n h i n cham chu diidc mot vat bang ca hai mat, khi tiep xiic v6i do chdi t r e c6 t h e n h i n tong t h e do vat, p h a n biet difdc sii khae n h a u giiia cac do vat, b a t chxidc difdc moi hoat dong trong vui chdi. - Tre tii 5 den 6 tuoi: Nhiing hoat dong v6i do chdi phiic t a p da giiip tre md rong von hieu biet. Hiing thii va tinh cam eung p h a t trien nen tiicing tiidng cua tre da c6 t i n h sang tao. Cac k h a n a n g tU duy d a n dan on dinh, chii y bii6c d^u da c6 chii dinh, t r e n i m diidc dac diem tieu bieu cua do vat, doi tay t r e da t h u a n thuc hdn, c6 the thvtc hi§n kheo leo nhiing h i n h m a u diidc hUdng dan, dong thdi kha nang sang tao eung diidc n a y m a m . 6 CAC NGUYEN TAC LAM DO CHdl . Ngay ta k h i chifa den 16p hoc, t r e da biet tiJ tim lay do chdi de dimg cho nhiing tro chdi ciia minh. Do khong d\X6c hit6ng d i n chu dao, nen do chdi thitdng khong dap iing diidc yeu cau giao due, t h a m chi con nguy h a i cho t r e nhii: m a n h sanh, que nhon, siing eaosu... -'^ r - ' - ' ^ ^ ;.wfM *,:n .b;] ^ ^^b ^' Vi vav m u o n cho do chdi c6 tac dung tot doi v6i tre chiing ta can lUu y mpt so n g u y e n tac sau: ^ tHl a) D o chdi p h a i b a o d a m t i n h g i a o d u e D6 chdi dat trong tay t r e p h a i dude the' hien ro v l cac mat: giao due tri tue va t h ^ m nu . Chkng h a n , no giup cho tre phat t n e n 6c tUdng tMong sang tao. tap cho tre
biet quan sat, n h ^ n x6t, phan tich, tong hdp - giup tre c6 nhlin thiic ve cai dep va biet sang tao ra cai dep. b) Do chdi t h o a m a n n h u c a u v^ y m u o n h o a t d o n g t i c h cxic t r o n g k h i chcyi c u a t r e Do chdi la niem h a n h phiic cua tuoi thd. Trong cac hoat dong vui chdi, no phai dat mot so' lUdng dang ke m6i thoa man nhu c^u va nhiing ham thich chinh dang ma tre nao Cling c6. c) H i n h d a n g d o chdi p h a i g i o n g nhif t h a t Do dac diem phat trien tarn H Ixia tuoi,tre c^n dUdc nhan thiie cu the, ddn gian, d§ hieu, de so sanh tijf do chdi vdi moi trufdng xung quanh. Hdn niia v6i yeu cau la vai tro sach giao khoa de day tre thi do chdi giong nhU that phai diidc coi la mot yeu to quan trong. Tuy nhien, de phii hdp vdi tre em, ngUdi ta eo the each dieu mot vai chi tiet cho do chdi them ngo nghinh, nhiing v^n phai giuf diing hinh dang chinh cua no. (H.6, trang 13). . ' d) Co s\i k e t hoTp h a i h o a giijfa dvtifng n e t , m a u s a c Chdi v6i do chdi, tre khong chi n h a n biet ten goi, hinh dang kich thifdc ciia no ma eon phai cam n h a n di:^dc ve dep cua do chdi. Cai dep d day khong phai chi bang mau sac chon loc, hinh khoi can doi ma ngay trong each lam phai the hien sU trau truot, gpn gang. Vi du: mieng bia c i t vuong vin, hinh gap sac net, cac goe cua hinh trung kbit tren nhau. Tii do mdi khdi gdi cl tre nhiing cam xiie tham mi tot. e) Do chori p h a i d a t t i e u c h u a n ve s i n h , a n t o a n va b a o d a m d o b e n c h a c Tre hang ngay tiep xiic vdi do chdi, Vi vay, nen lam do chdi bang cac vat lieu de lau riia nhif: cao su, nhiia, go, tre... Neu dung sdn de trang tri do chdi thi khong dung nhiing loai sdn c6 mui gay doc hai. Mau sac cua sdn trong sang, hai hoa ma khong loe loet. Con nhiing loai do chdi sac canh de gay thUdng tich. cho tre nhii cac loai v6 do hop bang s i t tay, neu muon diing phai mai cho tron canh de bao dam a n toan cho tre trong khi chdi... Do chdi phai tuCdng doi chac va ben de tre thue sijf chdi d\X6c, hdn niia vcfi tuoi nha tre, cac eii dong ciia tre con vung ve va tuoi miii giao thi tre eung ehifa that c^n than trong khi chdi. •i..";-.''- v-;-\: Anh ni'\\'\'\K}'k%.i:^'l {*•%
7. P H A N LOAI D O C H d l 7.1. P h a n l o a i d o chcfi t h e o n o i d u n g C a n c\i vao sii p h a t t r i e n cua cac do tuoi v6i viec sU dung do chdi thich hdp de ren luyen cd t h e , p h a t t r i e n cac giac quan; p h a t trien tii duy, ngon ngii, tri tUdng t\idng sang tao trong cac h o a t dong va vao cac tro chdi khac n h a u de p h a n loai: A . N h a t r e (ttt 0 d e n t r i f d c 2 t u o i ) Do chdi chia ra 2 loai: a) NhUng vat lieu cho hoat dong ca bap Idn bao gom: - Nhiing v a t c6 cau true tii moi trxidng xung q u a n h (dung cho t r e t r e n 12 thang tuoi): bac cau t h a n g t h a p , ghe dai nho, lop xe de co dinh. - Nhiing v a t thong thiidng: chieu, noi, vong, gay dai ngan, hop, ghe (dung cho tre tiLf 3 t h a n g tuoi trd len). - Nhiing do chdi va nhiing vat difdc che tao: xe t a p di, ngiia go, xe day bang go hoac b a n g nhvfa, v a n triidt va cac khoi go (diing cho tre tii 8 t h a n g tuoi trd len). b) Nhiing vat lieu cho hoat dong ca bap nho ^ .^^, ,^^ - Nhiing v a t lieu d l kiem: nhiing d6 chdi c6 the lay di hoac treo d noi, ciii: qua bong bay, bong cao su, b u p be, luc l^c c6 nhieu m a u p h a t ra tieng dong... guip tre nhin, gid tay vdi, Cham chii n g h e hay quay d^u n h i n theo (cho tre tii 3 thang tuoi trd len). - Nhiing v a t lieu ving bien ngay diidc: Do la nhiing loai lam b^ng vai. bia hop cac tong, k h u y ao, h a t ciidm, m a n h t r e cac cd, bao diem, da't set, da't nan... cho tre nhin, vdi lay, nem, da'u tim, s^p xep, dong kich... (cho tre tii 3 t h a n g tuoi den triidc 3 tuoi). B. M ^ u g i a o Do chdi diidc p h a n loai theo noi dung tro chdi c6 luat, c6 chii de. a) Do chai hoc tap ' D6 chdi giup t r e ciing co' chiidng t r i n h hoc, md rong sii hieu biet v$ cuoc song xung q u a n h r e n luyen va h o a n t h i e n cac giac quan, phat t n e n nang liic ghi nh6, chu y tii duy va ngon ngii. Do la nhiing d6 chdi guip t r e lam quen v6i mau sac, hinh dang, do to nho nhii: cac loai b a n cd, cac hinh cM rdi di ch^p hinh (xau hat, long hop, cai cue, lo to, do mi no, t r a n h bu cho eon thieu...) ' .^^^ ^j b) Do chdi phan anh sinh hoat Hien th«c khach q u a n muon mau, muon v4 0 q u a n h tre, trong do c6 nhang smh h o a , c i a X.. ho, luon k h o , g « 6c to m6 va ham h.eu b.et cua tee. Tre nh.^n xet quan , , . - 1 x„ frn chdi Tre co the sif dung cac loai do choi: sat va khi thay thich, t r e p h a n anli vao tro choi. 6
blip be, bo k h a m chiia b e n h cua bac si, bo do n^^u an, cac m a t h a n g n h u yeu p h a m bay t r o n g cac n g a n hang... cho tro chdi ciia minh. c) Do chdi san khdu am nhac Tinh each t r e em la h o n nhien, n g a y thd va hieii dong. Ta se t h a y t r e say me, c h a m chii k h i dildc n g a m n h i n hoac tif m i n h dUde t h a m gia dong vai hoa m i n h trong cac loai do v a t ngo n g h i n h sinh dong: cac con roi, mil miia, x i c x6, trong, phach, m a t n a ... diia t r e vao t h e gidi ciia cai dep mot each thich thii va h a p d i n . d) Do chdi trang tri va hai hitdc Do chdi gop p h a n lam dep moi trifdng, dem den khong khi vui tiidi, p h a n chan va n a n g cao thi h i e u t h a m mi cho t r e . V6i nhiing bong hoa n h i e u m a u sSc b a n g vai; giay de lau ma khong bi heo, nhiing chiee den long xinh xan, dung diia trong gio, nhiing h i n h ngiidi hoac con v a t c6 c h a n t a y cii dong diidc ... se gdi len cho t r e nhiing s i c t h a i xiic cam phong phii, t h o a m a n t i n h hieu.dong. e) Do chdi lap ghep, xdy dUng V6i nhiing do chdi n h i e u h i n h dang, kich thii6e, m a u s^c, t r e viia tiep n h a n diidc nhufng bieu tiidng k h a i q u a t ve cac sU vat, viia h i n h dung diidc cac thuoe tinh khong gian, mo'i q u a n he, moi tiidng q u a n giiia kich thiide v^ h i n h dang ciia do chdi, viia hoc diidc each lap k e hoach, vifa tii kiem t r a trong qua t r i n h thUe hien. Vi vay, mdi thuc day qua t r i n h tii duy, dong thdi tao dieu kien de p h a t trien hiing thu, n h a n thiic ciia tre. Cac loai do chdi diidc p h a n chia theo each sii dung bao gom: cac khoi go, nhiia, bao diem, bao thuoe la n h i e u m a u sac, kich thii6c, do to nho. Cac loai do chdi lap ghep b a n g nhiia, go v6i n h i e u chi tiet tu" &6Yi gian den phiie t a p . Cac loai.siiu t a m b&ng vat lieu t h i e n n h i e n : v6 6e, hen, t r e niia, la cay, hot hat... eo t h e sii dung sap xep rieng biet hoac phoi hdp. g) Do chdi tre tu lam Giao vien day t r e 16p m a u giao 16n t a p lam do chdi ddn gian de phue vu cho tro chdi cua m i n h . 7.2, D o cho^i h i e n d a i Do k h o a hoe cong n g h e p h a t t r i e n n e n viec s a n x u a t do chdi cho t r e em ngay cang n h i e u va t i n h xao, bao gom n h i i n g do chdi lam b a n g nhiia ciing, nhiia deo, go, c6 ki t h u a t t h e h i e n va lap r a p t i n h vi; co loai co t h e p h a t ra a m t h a n h hoac cii dong dUdc nhd h e t h o n g pin hoac day cot van. v.v oi* nfifjo riq 7.3. D o chGfi d a n t o e , d i a phifofng ^^ ' » ^^' ^^V "'^ '^-.• ^^i,-; 6 nude ta, loai do chdi chi x u a t h i e n theo miia ciing diidc t r e em r a t yeu thich gom cac loai: dieu t h a len k h o n g t r u n g , cac eon quay, qua cau long ga, qua con ciia d a n toe T h a i . . . C tac d u n g p h a t t r i e n t h e liic va tri t h o n g minh, n h a n h n h e n . O /! \ v'su^ ar>d(} 7
8. N G U Y E N T A C P H A N B O V A BAO QUAN D O C H d l TRONG TRlTClNG MAM NON - Do chdi la t h ^ gidi rieng cua tre, la sach giao khoa d i n d a t t r e di vao the gi6i ki la x u n g q u a n h minh. Vi vay, t r e diidc quyen chdi v6i do chdi, nhiing phai sap xep do chdi sao cho moi t r e deu n h i n thliy va c6 t h e tii minh \^y bcTt ki mot thii do chdi nao mot each d i dang. C a n chu y p h a n bo' do chdi theo do tuoi va chi n e n cho tre chdi v6i mot so'liidng viia p h a i mdi dam bao yeu cau giao due va duy tri diidc hiing thii lau dai cho t r e trong k h i chdi, .i ^.. ;,,A - Khi mdi m u a hoac n h a n do chdi ve 16p, can c6 so ghi tiing loai, ro rang, thinh t h o a n g C kiem ke, bo sung hoac siia chCfa. O - Nhac nhcl t r e giii gin, khong dap n6m do chdi. Tre chdi xong, co p h a i nhac tre thu don, de do chdi d u n g vi t r i quy dinh, gon gang, n g a n n i p , khi c i n lay ra chdi diidc t h u a n tien, n h a n h chong. - D a m bao k h a u ve sinh, lau riia do chdi de phong ngiia t r e be hay diia do chdi len mieng n g a m . Nhiing loai do chdi lam b a n g nhiia, cao su, go, t r e ... co the riia nii6c, lau kho Goai g6, t r e n e n phdi ra gio cho m a u kho). Loai b i n g vai c6 the thao ra giat hoac dung b a n chai chai cho sach bui. 6 16p Idn, giao vien chon mot so' tre thao vat, nhanh n h e n giiip eo lam ve sinh do chdi. 9. CAC N G U Y E N V A T L I E U VA KI T H U A T LAM D O C H d l TlT N H U ^ G NGUYEN VAT LIEU KHAC NHAU 9.1. N g u y e n lieu l a m d o chdi a) Do chdi lam tit cac loai tre, niia, true, mai, van, song, may, giang Tii cac ong, cac doan t r e niia, biidng vau eo kich thUcic dai, ngan, to nho khac n h a u . C t h e lam bo long t h a p , bo go, ong Ian, xiic xie, can cd, dua dai, diia ngan, can O cau ca, lam doan t a u hoa, lam gia c i m que, lam thiing xach nii6c v.v... Tii nhiing doan true eo the n h u o m m a u diing lam do chdi xau hat. Til giang, may C t h e lam n h i e u do chdi cho tro chdi sinh boat nhii ro, ra, dan, sang, gio, quat... O Ngoai d6 chdi tii tre, niia, may nhii tren, con co the lam nhieu d6 diing day hoc nhii gay the' due b i n g tre, vong b i n g song may hoac lam nhiing d6 diing thiet thifc phuc vu s m h h o a t h a n g ngay ciia t r e nhii ban, ghe, chong, giUdng, gia phdi khan, sao phdi q u a n ao v.v... b) Do chdi lam tii go Tit cac mriu g6 be n h a t eung co the^ sii dung lam d6 chdi cho tre: cac mau g6 tron. chu n h a t , dai hoac ngan, sdn cac mau xanh, do, vang cho tro chdi xep hinh va tro chdi phan biet: p h n n biet m a u sac. kich thiidc (to nho), hinh dang (tron. vuong, chU nhat). 8
Tii cac manh go c6 the dong 6 to, dong cac loai xe c6 banh de keo di chdi, dong cac bo ban ghe, lam nhiing cai hop xinh xinh cho tre chdi tro chdi sinh hoat hoac co the lam nhiing con vat cii dong diidc chan tay, nhiing hop co kho6t 16 chdi bo vao, lay ra v.v... Go la nguyen lieu d i kiem, do chdi lam t\i go c6 do ben cao, di co riia, d i bao quan. c) Do chdi Idm tii coi Tii coi C the lam ra r^'t nhieu loai do chdi: dan nhiing doi dep coi, chiec mu coi, O Ian coi... Do chdi bang coi c6 liu diem la rat nhe, de ve sinh (dl giat riia, phdi kho, it bam bui), co loai trdn nhan nen dam bao an toan cho tre khi chdi, tre chdi thoai mai ma khong lo vd hoac rach. Do chcii b i n g coi lai c6 the nhuom mau sic dep, rat hap dan do'i vdi tre. Hdn niia do chdi b i n g coi gia thanh re, gia tri sii dung lau ben. d) Do chdi lam tii so diia Tii so diia lam nhiing cai gao miic nU6e, lam ong cho tre bo do chdi vao, lay do chdi ra. So diia eon lam diidc nhieu do chdi khac song ciing nhii tre nila, khi lam do chdi phai mai n h a n tranh gay xay xat cho tre. e) Do chdi lam tii la cay La cay la vat heu thien nhien lam do chdi rat phong phii, tuy khong co do ben cao nhiing no lai rat d i kiem. Tu: la diia eo the tet nhiing con vat nhii: chau chau, bo ngiia, dan nhiing chiee hop, lam nhiing chiec banh co kich thu6c khac nhau de tre chdi tro chdi phan biet hoac tro chdi sinh hoat. - La mit lam con trau an eo (eo dau cii dong), lam ong nhom, cit thanh nhiing hinh tron, vuong cho tre so sanh... - La ehuoi cuon thanh ken thoi, gap banh chiing, tet con meo, lam rau ong gia, toe cho tre..., la chuoi kho quan tron thanh qua bong cho tre da... - La C lam nhiing chiec quat to, nho. O g) Do chdi lam tii vo 6c, vo hen, ngao, sd Cac loai vo 6c, hen, ngao, so rat de kiem d bai bien. Diing cac loai vo lam do chdi xau hat (dui 16 qua than), xep hinh, ghep hay g i n cac loai vo thanh eon chim, con tho... de trang tri 16p va ke chuyen cho tre nghe. Tuy nhien, khi thu nhat cac loai vo lam d6 chdi phai chon nhiing con nhan, khong sac canh de dam bao an toan cho tre khi chdi. h) Do chdi lam tit rdrn , , Rdm la loai vat lieu san c6 d nong thon. Vi vay ta can tan dung rdm de lam nhiing do chdi ddn gian nhii: dan nhung chiee mil xinh xinh cho tre doi, ben nhiing cai choi be cho tre chdi, tre tap quet nha, lam nhiing doi dep trong tro chdi sinh hoat... i i, •,. ^
Do chdi b a n g rdm can diidc phdi n a n g luon vi d i bi am moc. i) Do chdi lam, tit cdc loai qua hat ^*' Riia sach, phdi kho, diii 16 cac loai h a t gac, h a t vai, nhan, hong xiem... diing cho t r e chdi xep hinh, x a u h a t . Qua th6ng lam con ga, con chim v.v... C a n n h a c nhci t r e trong khi chdi kh6ng diia h a t len mieng n g a m vi h a t nho, trdn de bi hoc. k) Do chdi lam tit giay, bia, hoa bdo, hop cdc tong Diing nhiing bo 16ng hop, bo d6 mi n6, 16 t6, lam nhiing con vat eii dong dUde chan tay, cat con ca cho t r e chdi cau ca, ve nhiing hinh minh hoa cho chuyen ke v.v... Bia va giay t h u n h a t diidc d6ng t h a n h quyen, dan a n h ngiidi, vat, cay co, hoa la cho t r e xem trong cac gid chdi tii do. Nhiing quyen nay con dimg de ep cac eon vat that nhit bii6m, ehuon chuon, hoa la... se lam cho t r e thich thii khi diidc lam quen v6i cay CO, con v a t ciia t h i e n n h i e n ma kh6ng p h a i liic nao tre ciing e6 dieu kien de nhin thay. Tii giay con gap diide t a u thuyen, may bay, cai mii, con ech, dau sii tii... cho tre chdi. Cac hop b a n h miit, hop thuoe, bao thu6'e la lam tii diing q u a n ao blip be, radio, tivi, b a n ghe, 6t6 v.v... Noi chung giay, bia, hop la nhiing thii de t h u n h a t va lam difdc r a t nhieu d6 chdi. Song d6 la nhiing vat lieu m a u hong, kh6 ve sinh, gia tri sii dung kh6ng cao, kh6ng ben chac, chii ye'u la lam do chdi cho tre chdi tam thdi. I) Do chdi Idm tit vdi (chii yeu Id vdi vun, vdi tiet kiem) Tii vai v u n lam nhCtng qua bong vai r a t phix hdp v6i tre; nhiing bo quan ao xinh xinh, chiec tiii, cai g6i p h u hdp cho tro chdi b a n hang; nhiing con r6i, eon giong gan giii quen thuoe v6i t r e . No eo liu diem la dam bao a n toan, song e6 nhudc diem rat de bam bui, kho ve sinh. V » ^ m) Do chdi Idm bdng ciidc, bdng sdi nilon Cu6e va sdi nilon la vat lieu diing lam d6 chdi r a t t6't vi no co mau sac dep, trdn n h a n , co do b e n cao, de ve sinli, de bao quan, kh6ng so' am m6e. D u n g cac loai sdi de moc nhiing qua bong mau, qua na, qua diia, lo hoa, tiii, Ian v.v... lam cho tro chdi eiia tre thii vi va hap dan. n) Do chdi Idm bdng cdc loai hop sat tay Hop s i t tay da dimg roi la phe'lieu de kiem. Cac hop nay co the lam diidc nhieu do choi cho t r e nhii h a i hop siia bo t h a n h doi thiing ganh nu"6c, lam be de cam que, lam trong de' go; cac hop dau cao, hop sap ne, n i p bia lam nhitng cai xiic xac kha hap dan doi vdi t r e n h o m hot v.v... Do chdi lam b i n g hop s i t tay thitdng diing dude lau vi chung khong vd lai d i ve smh. Song khi lam d6 chdi tit cac loai hop nay, phdi chii y lam nhan tac canh, dam bao an toan cho t r e khi chdi. lU
o) Do chdi Idm bdng cdc loai phe lieu, phi pham khdc Thu n h a t nhiing bao diem eii, hoc giay mau lam do chdi xep hinh; nhiing doan phim cu tay sach mau den, nhuom cac mau xanh, do, vang diing de dan con ca, den long, lang hoa v.v...; nhiing mieng x6'p chen hang la nhiing de tai H thii ciia bo ban ghe, bo am chen, tivi... 9.2. KI t h u a t lam do cho^i tii nhiing nguyen vat lieu khac nhau Trong qua trinh tao ra cac. loai san pham, viec sii dung dung cu va vat lieu giii vai tro quan trong giiip cho viec thiic hien ki thuat thii c6ng diidc nhanh eh6ng, hoan hao hdn. bao g6m cac loai: dao, keo, ciia, dui, kim, biia, kim chi, day thep, day dong, h6 dan ..., moi loai nay deu e6 nhiing quy trinh va ki thuat khac nhau. a>) Quy trinh vd ki thuat sit dung dung cu vdi vat lieu bia, giay, vdi: - Ki t h u a t cat bang keo tren bia giay: Ki thuat lam d6 chdi bang giay diidc hinh thanh va phat trien tii ki nang eat. Biet eat diing se de dang nam diidc cac quy trinh thiie hien khi tien hanh lam d6 chdi. Vi vay can nam viing ki thuat cat. Cat bang keo doi hoi diidng cat phai gon, sac net, diing vdi hinh mau. Khi eat, tay phai cam keo, ngon tay cai ciia ban tay phai lu6n vao mot ben tay keo, bon ngon con lai lu6n vao ben kia tay keo. Tay trai cam giay, day dan giay vao liidi keo cho den khi ket thiie. Trong khi cat, can tap trung vao cac hinh ve tren giay, nhiing diidng liidn, gap khiie, hinh tron ... de san pham kh6ng bi xdm, meo m6 va sai lech so v6i hinh ve. - Ki thuat gap giay: Cac td giay mong, manh bia deu thich hdp v6i viec gap giay. San pham dep hdn neu giay co mau d ca hai mat. Khi gap giay, phai de giay d tren mat ban hoac nen nha bang phang vi can phai miet manh m6ng tay xuong dudng gap de cho san pham vuong van, ciing cap. Viec nay ap dung cho cac loai san pham can tu" mot thao tac den nhieu thao tac gap. - Kl t h u a t cat bang keo tren v^i: .r/.i. .^ [ t.^^-v ../f>, -n i f,,%^A.i ^ . , .^-i* „..+ ;tov Cach sii dung keo gi6ng nhU ki thuat eat bang keo tren giay (chi khac d day nguyen lieu de c i t la vai). Khi cit tren nguyen lieu vai can biet chon chat ludng vai, thd vai va ban tay diy vai vao k6o - cat nhat nao gon nhat ay. Khong day keo, kh6ng diit vai de giii cho diidng vai khong bi xdm, rach, nhau nat, sai vi tri ciia hinh ve do do C dan ciia vai. Khi c i t nhd trii diidng khau de khoi anh hiidng t6i hinh dang ciia san O , .' IG'J.) O't-t \\n\i\ lijv ['oil) IM pham. ^^. , . . 1 i':;^ " ^ n S i i t / f ! ) o;'^; .! q c i t ; i f q - Kl t h u a t khau: 11
Doi vdi nguyen lieu vai, ki thuat khau rat can thiet va khong t h i thiS'u ditdc. Khi khau doi hoi phai sap xep cac manh vai da cat cho deu va diing vi tri miii kim dam vao vai roi keo len theo hildng thing. K6o kim len phai diit khoat de chi khoi roi, khong nen lay chi qua dai se kho khan trong qua trinh khau. Sau khi ket thiie moi dUdng khau, can phai cuon chi 2, 3 Ian vao kim va riit that sat de dUdng khau diidc chic chan, khoi bi tuot chi, dong thdi phai biet each dau nhiing dau chi that niit cho ditdng khau mill dep. Doi vdi cac loai vai mong, mem, mui khau thitcJng day (mau), con ydi cac loai vai day, tho thi khau thiia hdn. Trong quy trinh lam con gioiig vai , khau la mot kl thuat vi no anh hUdng triic tiep tdi cac cong doan nhoi, nan de tao hinh san pham. Neu khau kh6ng t6t, khi nhoi se bi tuot chi, rach vai. b) Quy trinh vd sii dung dung cu vdi vat lieu go vd cdc loai phe lieu khdc - Ki t h u a t s\i dung dao: Ta thiidng diing dao de got, v6t, roc , cat cac loai phe lieu: giay, bia, tre, niia, iiiit chai b i n g bac , day nhiia, go mong..., khi dimg phai chon dao sac co can tra chic chan, lai tuy theo titng loai vat lieu ma chon cd dao va each cam dao. Vi du: khi roc giay, thich hdp nhat la loai dao nho, lifdi mong sic. Ban tay phai cam dao, ngon cai dat d can dao, boii ngon con lai 6m lay than can. Tay trai cam manh giay da gap d6i. Tay phai dUa litdi dao n i m sat phia giay gap, doc theo diidng gap da dUde miet bang phing, lUdi dao di chuyen nhe nhang, lam iihii vay difdng roc m6i dep. Trong trUdng hdp can co nhieu manh giay ciuig cd nen dung keo cat, diidng cat se thang va sac net hdn, thao tac lai nhanh hdn. Klii diuig dao de vot que (can cam cd. que tinh. cho't cam banh xe, que xep hinh...). tay trai cam san pham, tay phai cam dao, dau ngon tro (c6 quan gie de tranh xay xat) dat sat hfdi dao. Khi thao tac, tay cam san pham quay phoi hdp ciing v6i lUdi dao vot tit tii quanh san pham. Muon san pham trdn dep, co the dimg giay nhap daiih hoac diing chinh md xd cua san pham de^ chuot cho nh^n (c6 die\i kien nen sii dung mdy tien. so litdng san pham se diidc nhieu, toe do hoan thanh nhanh, chat liidng tot hdn). Khi lam d6 chdi vdi loai que ngdn. be thi de' ngon tro trai dd lay ddu que. ngon tro phai ap sat litdi dao khi dUa liidi dao thao tac. vi the'co chiing niitc. que khong bi hong. 12
.-...J LC^tgiay 2. Gap giay 3. Roi giay 4. Vot que 5. Dui go 6. Hinh tho each di§u 13
n '/////////M ml cAcH cJA M6T_TAM_G6 14
Dinh ch? r Dinh mu !.:( Vf^cill lO'fvl m')n i; cAcH D6NG DINH 15
- K t h u a t sii dung ciia: Ciia C 2 thii liidi: liidi ciia n g a n g diing de ciia n g a n g th6 go va lUdi ciia doe de ciia O doc theo th6 g6 . Cdch cua mot tam gd ' \ \ Muon ciia mot t a m g6 dai hay n g a n tuy y, trii6e bet dung biit chi ke mot dUdng t h a n g su6t t r e n m a t t a m go. D a t t a m g6 len t h a n h ghe, tay p h a i cam chat can ciia, de ngon tro doc theo can. Diing hdi khom minh, giii sao cho canh tay phai va mat tam v a n tao t h a n h goe c a n h 45 , cam ciia doc theo canh tay, diing ng6n cai hii6ng liidi ciia diing vao diidng ke. Bat dau ciia b a n g each de liidi ciia ngay canh t a m van ben ngoai diidng vach. D a t liidi ciia, r6i keo liidi ciia ve phia sau. Diia liidi ciia nhii vay nhieu Ian cho t6i k h i liidi ciia a n vao g6. D a u tien diia n g a n diidng ciia, roi dai dan, diing lay siifc c6 day liidi ciia hoac giang keo liidi ciia. Hay ciia mot each n h e nhang. Chii y, chi khi nao day ciia ve phia trii6e, liidi ciia mdi lam diit th6 g6, do d6 n e n diia m a n h ciia mot chiit khi nao day ciia ve phia trii6e. Diia canh tay cam ciia sang ben canh minh de lam sao khi ciia, can ciia diia len dua xuo'ng ci b e n canh chii kh6ng phai ct trii6c mat. Nen ciia b a n g mot tay. Thudng thiidng, ngiidi ta hay co th6i quen ciia bang hai tay; nhiing n e u liidi ciia sac, ciia bang mot tay de dang hdn. Trong khi ciia, neu liidi ciia mac ket vao th6 g6, r a t c6 the vi 3 ly do sau day: + Lii3i ciia ciin hoac lap vao can kh6ng diidc thang. + Go h a y con ii6t. + C6' siic day liidi ciia lam liidi eiia chech ra ngoai diidng ke da vach san. Khi eiia, diing n h i n vao liidi cua, hay de mat vao diidng ke. Nhin vao diidng ke giiip t a biet trii6c de phong ngiia khi liidi ciia di chech ra ngoai diidng ke. Liic d6, ta chi viec xoay can ciia mot ehiit sang mot ben va diia vai diidng ciia ngan de lai liidi ciia theo dudng cii. T h i n h thoang n e n thoi b6t mat ciia de khoi che lap diidng ke. Chii y diia liidi ciia cham lai khi eiia gan bet t a m van. lay tay trai giii p h i n go thiia vi n e u kh6ng t a m go se bi tet khi diia liidi ciia cuoi eung. ~1 "' Khi nao ciia b i n g liidi cua ngang, hay keo liidi ciia t h a n h goe 45'' . Khi ciia bang liidi ciia doc, keo ludi ciia t h a n h g6e 60 . / - / / - Dong dinh va nho dinh: _ /' . 1 / / Co nhieu loai biia diing cho viec dong dinli va nho dinh, nhiing loai thong dung va tien Idi n h a t la loai biia nho dinh. D m h c6 nhieu loai va dii cd, hai loai dinh thong dung n h a t la dinh mu (dinh det dau) va dinh chi. Cdch clon^ dinh vao ^6 mem \ Chon lay mot chiec dmh mu dai 4cm va mot khiic g6 diy 5cm hoac 6cm. Dat mill dinh len mat gh^ dimg ngon cai va ngon trci cua tay trai giii chat lay dinh. Tay 16
p h a i n a m c h a t lay chu6i c a n biia, chii y diing cam g a n co biia vi cam g i n nhii vay siic dap ciia biia se bi giam. D a u t i e n n e n biia n h e len d m h de cho mui dinh cam xuong m a t g6 . S a u do riit t a y t r a i r a giii lay khiic go . Vung biia len cao b a n g co tay va canh tay, roi n e n biia xu6ng d i u dinh. P h a i giii dau biia cho t r d n sach. N e u c d a u biia dinh f c h a t b a n c6 keo, k h i n e n biia xuong c h a t b a n n a y se lam cong dinh. Khi d6ng, nh6 chii y n h i n vao d a u d m h . N e n biia xuong t h a t t h i n g , vi n e u n e n cheo, biia se l a m cong dinh hoac se di t u o t r a m a t go. N e u dong dinh chi, k h i d a u dinh xu6ng g a n n g a n g m a t go, ch6 lay biia n e n len t r e n , h a y l i y miii dot d a t len d a u dinh va lay biia d6ng d a u dinh a n chim diidi m a t go. Cdch dong dinh vao gS cung . Co b a each d6ng dinh vao g6 ciing: - Nhii phiidng p h a p chi d i n d t r e n . N e u dinh bi cong, hay nho ra va lay mot chiec dinh k h a c d6ng len eh6 cii. - B6i xa phong hoac sap len miii dinh de giiip dinh a n xu6ng d i hdn. - L a y k h o a n tay, k h o a n mot lo nho hdn diidng kinh ciia dinh, s a u d6 hay dong dinh vao g6. Dong cheo dinh: Doi khi dinh can p h a i diidc dong cheo de giiip cho h a i khiic go r a p c h a t vao vdi n h a u . Cdch dong: Dong cheo dinh de miii dinh lot sang m a t sau. Lay biia n e n gap miii dinh a n chim diidi m a t g6 hoac trii6c khi dong, lay mot mieng kim loai dem ol m a t g6, de m u i dinh tii d6ng gay gap n a m n g a n g m a t g6. + Dong cheo h a i chiec dinh cho h a i miii n h p n cham n h a u . + Dong t h a n g chiec dinh d a u tien vao go, sau d6 d6ng cheo nhiing chiec dinh khac. Nhd dinh: Co h a i phiidng p h a p nho dinh : nho dinh mii va nho dinh chi. + Cach n h 6 dinh mii: Khi d6ng dinh t h a y dinh hi cong hoac nga ve hii6ng k h a c t h i diing tim each dong lai dinh, h a y nho dinh len va dong lai. + Khi t h a y can p h a i nh6 dinh, hay dat mot mieng go b e n canh dinh, dat biia len t r e n m i e n g g6 dem, co dinh n a m trong ke biia. Keo can biia va dau biia vao p h i a trong. Nh6 dinh b a n g each n a y se giii dinh diidc ngay t h a n g va m a t g6 kh6ng bi hii. Rieng vdi dinh chi, k h i nho can p h a i co kim vi dinh chi kh6ng e6 mii. Hay lay mot m i e n g g6 mong d a t b e n c a n h dinh va diing kim nho dinh*^kep^~sat^ii6i. c h a n dinh, d a u kim tiia len m a t go va keo m a n h ve phia trong. :••;.. '\'''', J^,''^''*"^-^:^;- •'• \ ,V i •'a ( / / 17
KT thuat dm Muon e6 nhiing cai lo nho tren bia, go de tii do c6 the noi cac san pham v6i nhau hoac xau cac loai day ciing, mem, ta thiicJng diing cai diii nhon cham qua. Nhiing v6i kich thii6c cua mieng go day thi kh6ng the cham diii nhii tren diidc, ma phai hd dui len ngon liia m6i d i dang cho dui xien qua mieng go. Bcii liia lam diii n6ng do khien th6 g6 tach ra tao diicJng cho diii. djd H'n r ml (. V i J /-.yi fmb ^ ^ ^ D6NG CHEO OINH VAJ^±IO OINH 18