zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Lịch sử - Văn hoá

LỄ HỘI CỦA NGƯỜI VIỆT NAM

Chia sẻ: Duonghuu Tan | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:3

Báo xấu

124
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'lễ hội của người việt nam', khoa học xã hội, lịch sử văn hoá phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LỄ HỘI CỦA NGƯỜI VIỆT NAM

1. Tết Nguyên Ðán Một năm, người Việt có nhiều lễ, tết, riêng Tết Nguyên Ðán (đúng m ồng một tháng giêng âm l ịch) là ngày tết lớn nhất nên còn được gọi là tất cả. Ðây là thời điểm kết thúc mùa màng, m ọi ng ười r ảnh r ỗi nghỉ ngơi vui chơi, thăm viếng lẫn nhau... và cũng là lúc giao thời c ủa đông tàn xuân t ới. Theo phong tục cổ truyền VN, Tết Nguyên Ðán trước hết là tết của gia đình. Chi ều 30 t ết, nhà nhà làm lễ cúng "rước" gia tiên và gia thần, thể hiện tình cảm uống nước nh ớ nguồn. Trong 3 ngày t ết di ễn ra 3 cuộc gặp gỡ lớn ngay tại một nhà. Thứ nhất là cuộc "gặp gỡ" của các gia th ần: Tiên s ư hay Ngh ệ s ư - vị tổ đầu tiên dạy nghề gia đình mình đang làm. Thổ công - th ần gi ữ đ ất n ơi mình ở và Táo quân - th ần coi việc nấu ăn của mọi người trong nhà. Thứ hai là cuộc "gặp gỡ" tổ tiên, ông bà... những người đã khuất. Nhân dân quan ni ệm h ương h ồn ng ười đã khuất cũng về với con cháu vào dịp Tết. Thứ ba là cuộc gặp gỡ của những người trong nhà. Như một thói quen linh thiêng và b ền v ững nh ất, m ỗi năm tết đến, dù đang ở đâu làm gì... hầu như ai cũng mong muốn và c ố gắng trở v ề đoàn t ụ v ới gia đình. 2. Tết Khai hạ Theo cách tính của người xưa, ngày mùng Một tháng Giêng ứng vào gà, mùng Hai - chó, mùng Ba - l ợn, mùng Bốn - dê, mùng Năm - trâu, mùng Sáu ngựa, mùng B ảy - ng ười, mùng Tám - lúa. Trong 8 ngày đầu năm cứ ngày nào sáng sủa thì coi như giống thuộc về ngày ấy cả năm đ ược t ốt. Vì v ậy, đ ến mùng Bảy, thấy trời tạnh ráo thì người ta tin cả năm mọi người sẽ gặp may mắn, hạnh phúc. Mùng Bảy kết thúc Tết Nguyên Ðán thì cũng là lúc bắt đầu Tết Khai h ạ - T ết m ở đ ầu ngày vui đ ể chào mùa Xuân mới. 3. Tết Thượng nguyên Tết Thượng nguyên (Tết Nguyên tiêu) vào đúng rằm tháng Giêng-ngày trăng tròn đ ầu tiên c ủa năm. T ết này phần lớn tổ chức tại chùa chiền vì Rằm tháng Giêng còn là ngày vía c ủa Ph ật t ổ. Thành ng ữ: L ễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" xuất phát từ đó. Sau khi đi chùa, m ọi ng ười v ề nhà h ọp mặt cúng gia tiên và ăn cỗ. 4. Tết Hàn thực "Hàn thực" nghĩa là ăn đồ nguội. Tết này, vào ngày mùng Ba tháng Ba (âm l ịch). Thời Xuân Thu ở Trung Quốc, Công tử Trung Nhĩ (về sau là vua Tấn Văn Công) khi gặp c ảnh lo ạn l ạc, đói quá, được Giới Tử Thôi cắt thịt đùi mình nấu dâng cho ăn. Sau 19 năm phiêu b ạt, Trung Nhĩ l ại tr ở v ề nắm giữ vương quyền nước Tần. Vua ban thưởng cho tất cả những ng ười đã cùng mình n ếm m ật n ằm gai, nhưng lại quên mất Tử Thôi! Tử Thôi đưa mẹ vào sống ở núi Ðiền. Lúc vua nh ớ ra, cho ng ười t ới mời mà không được. Vua sai đốt rừng để Tử Thôi phải ra. Nhưng Tử Thôi không chịu và hai m ẹ con cùng chết cháy! Ðau xót, vua sai lập miếu thờ trên núi. Hôm ấy đúng ngày mùng Ba tháng Ba. Người đời thương Tử Thôi nên mỗi năm, đến ngày đó thì kiêng đ ốt l ửa mà chỉ ăn đ ồ nguội đã n ấu s ẵn. Từ thời Lý (1010 - 1225) nhân dân ta đã tiếp nhập Tết này và th ường làm bánh trôi, bánh chay đ ể thay cho đồ nguội. Nhưng mục đích chủ yếu là để cúng gia tiên ch ứ ít ai rõ chuy ện Gi ới T ử Thôi! Hi ện nay, Tết này vẫn còn đậm nét ở miền Bắc, nhất là tại các vùng thuộc tỉnh Hà Tây. 5. Tết Thanh Minh "Thanh Minh trong tiết tháng Ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh" (Truyện Kiều) "Thanh Minh" có nghĩa là trời trong sáng. Nhân có ng ười ta đi thăm m ồ m ả c ủa nh ững ng ười thân. T ết Thanh minh - thường vào tháng Ba âm lịch - trở thành lễ t ảo mộ. Ði thăm m ộ, nếu th ấy c ỏ r ậm thì phát quang, đất khuyết lở thì đắp lại cho đầy... rồi về nhà làm cỗ cúng gia tiên. 6. Tết Ðoan ngọ Tết Ðoan ngọ (Tết Ðoan dương) vào mùng Năm tháng Năm (âm lịch). Khuất Nguyên - nhà thơ, một vị trung thần - do can ngăn vua Hoài V ương không đ ược, đã u ất ức gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn. Hôm ấy đúng là mùng Năm tháng Năm. Th ương ti ếc ng ười trung nghĩa, mỗi năm cứ đến ngày đó, dân Trung Quốc xưa l ại làm bánh, quấn chỉ ngũ s ắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh xuống cúng Khuất Nguyên. ở Vi ệt Nam, ít người biết chuyện Khuất Nguyên, mà chỉ coi mùng Năm tháng Năm là "Tết gi ết sâu b ọ"- vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhi ều t ục tr ừ trùng phòng bệnh. Lấy lá ngải cứu (một vị thuốc Nam), năm nào thì kết hình con v ật t ượng tr ưng năm đó (năm Thân - kết con khỉ và gọi là Hầu Tử, năm Dần - kết con cọp và g ọi là Ngài H ỗ...) treo lên gi ữa nhà đ ể tr ừ tà. Về sau, khi có bệnh, lấy lá đó sắc làm thuốc. Lại có t ục đi hái lá thuốc m ồng năm (ích m ẫu, mâm xôi, cối xay, vối) sắc uống vào giờ Ngọ, còn để dành nấu uống quanh năm. 7. Tết Trung nguyên Tết Trung nguyên vào Rằm tháng Bảy. Người xưa tin theo sách Ph ật, coi hôm ấy là ngày vong nhân được xá tội, ngày báo hiếu cha mẹ... nên t ại các chùa thường làm chay ch ẩn t ế và c ầu kinh Vu lan. Vào ngày Rằm tháng 7 âm lịch có 2 ngày lễ cúng: - Lễ cúng được truyền tụng lâu đời trong dân gian: "Tháng 7, ngày rằm xá t ội vong nhân" (tha t ội cho t ất cả người chết), nhiều người gọi là cúng cô hồn các đảng. Quan ni ệm dân gian cho rằng đây là l ễ cúng những linh hồn vật vờ lang thang không nơi nương t ựa, không còn ng ười thân ở tr ần gian đ ể th ờ ph ụng hoặc thất lạc, hoặc vì một oan khiên nào đó... - Cũng ngày Rằm tháng Bảy còn có lễ Vu lan, xuất phát t ừ tích truyện Ð ại M ục Ki ều Liên. Vu lan đ ược coi là lễ cầu siêu giải thoát cho ông bà cha mẹ bảy đời, xuất phát t ừ lòng báo hi ếu. Trong nh ững năm gần đây, trong lễ Vu lan còn có tục "Bông Hồng cài áo" thể hi ện lòng hi ếu thảo c ủa con đối v ới cha m ẹ. 8. Tết Trung thu Tết Trung thu vào Rằm tháng Tám. Trung thu là tết của trẻ con nh ưng ng ười l ớn cũng nhân đây mà h ọp mặt, uống rượu, uống trà, ngắm trăng... Thường ban ngày ng ười ta làm lễ cúng gia tiên, t ối m ới bày hoa quả, bánh kẹo, chè cháo để trẻ con vui chơi, phá cỗ, trông trăng, rước đèn... 9. Tết Trùng cửu Mùng Chín tháng Chín (âm lịch) là Tết Trùng cửu. Tết này bắt nguồn t ừ s ự tích c ủa đ ạo Lão. Th ời Hán, có người tên gọi là Hoàn Cảnh, đi học phép tiên. Một hôm th ầy bào Hoàn C ảnh khuyên m ỗi ng ười trong nhà nên may một túi lụa đựng hoa cúc, rồi lên chỗ cao mà trú ng ụ. Quả nhiên, ngày Chín tháng Chín có lụt to, ngập hết làng mạc. Nhờ làm theo lời thầy, Hoàn Cảnh và gia đình thoát n ạn. Từ xưa, nho sĩ nước ta đã theo lễ này, nhưng lại biến thành cuộc du ngo ạn núi non, uống r ượu cúc - g ọi là thưởng Tết Trùng dương. 10. Tết Trùng thập Ðây là Tết của các thầy thuốc. Theo sách Dược lễ thì đến ngày Mười tháng M ười, cây thu ốc m ới t ụ
được khí âm dương, mới kết được sắc tứ thời, trở nên tốt nhất. ở nông thôn Việt Nam, đến ngày đó người ta thường làm bánh dày, nấu chè kho để cúng gia tiên rồi đem bi ếu nh ững ng ười thân thu ộc ch ứ không quan tâm mấy đến chuyện cây thuốc, thầy thuốc! 11. Tết Hạ nguyên Tết Hạ nguyên (Tết Cơm mới) vào Rằm hay mùng Một tháng Mười. ở nông thôn, T ết này đ ược t ổ ch ức rất lớn vì đây là dịp nấu cơm gạo mới - trước để cúng tổ tiên, sau để t ự thưởng công cày c ấy. 2. Tết Táo quân Tết Táo quân vào ngày 23 tháng Chạp - người ta coi đây là ngày "vua b ếp" lên ch ầu Tr ời đ ể tâu l ại vi ệc bếp núc, làm ăn, cư xử của gia đình trong năm qua. Theo truyền thuyết, xưa có hai vợ chồng nghèo khổ quá, phải bỏ nhau. Sau đó, ng ười v ợ l ấy đ ược chồng giàu. Một hôm, đang đốt vàng mã ngoài sân, thấy m ột ng ười vào ăn xin, nh ận ra chính là ch ồng cũ nên người vợ động lòng, đem cơm gạo, tiền bạc ra cho. Người chồng m ới biết chuy ện, nghi ng ờ v ợ. Người vợ đâm khó xử, lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ nặng tình, cũng nh ảy vào l ửa ch ết theo. Người chồng mới ân hận, đâm đầu vào lửa nốt! Trời thấy ba người đều có nghĩa nên phong cho h ọ làm "vua bếp". Từ tích đó mới có tục thờ cúng "Táo quân" và trong dân gian có câu: "Th ế gian m ột v ợ m ột chồng, không như vua bếp hai ông một bà"õ. Ngày nay cứ đ ến phiên ch ợ 23 tháng Ch ạp hàng năm, m ỗi gia đình thường mua hai mũ ông, một mũ bà bằng gi ấy và 3 con cá làm "ng ựa" (cá chép hóa r ồng) đ ể Táo quân lên chầu trời. Sau khi cúng trong bếp, mũ đ ược đ ốt và 3 con cá chép đ ược mang th ả ở ao, h ồ, sông... 13. Tết nông nghiệp của người Khmer Nam Bộ Ngoài Tết mừng năm mới "Chôl Chnăm Thmây" t ương tự như Tết Nguyên đán của ng ười Vi ệt, ng ười Khmer Nam Bộ còn ăn "Tết nông nghiệp". Ðể thuận tiện cho việc tương trợ nhau, người Khmer quần cư thành nh ững xóm nh ỏ, g ọi là phum, đông hơn thì kêu là Sốc (srok), thường xen kẽ với cộng đồng người Vi ệt. Nền văn hóa tuyệt v ời c ủa ng ười Khmer đã nảy nở giữa lòng phum sốc, gắn với những ngôi chùa hết sức thiêng liêng - m ột công trình kiến trúc mỹ thuật chạm trỗ khéo léo, rất đặc trưng, được xem là "trái tim c ủa ng ười Khmer Nam B ộ". Chính chùa chiền, phum sốc là môi trường giúp họ bảo tồn và phát huy t ốt v ốn văn hóa dân t ộc, thông qua các lễ hội truyền thống dân gian. Một trong những lễ hội chính của người Khmer Nam bộ là lễ hội óc ăm bok, còn g ọi "l ễ cúng trăng" hay "lễ đút cốm dẹp". Do đặc điểm nhất định của nó, ta có thể xem đây là "Tết nông nghi ệp", g ắn li ền v ới phương thức sản xuất chính của họ, đó là trồng lúa nước. Theo cách ghi nhận của Hôna, vào lúc 0 giờ đêm rằm tháng 10, bóng c ủa cây tr ụ tr ồng th ẳng đ ứng trước sân không xê dịch một bên. Ðó là thời điểm kết thúc chu kỳ c ủa m ặt trăng quay quanh trái đ ất. M ột "năm cũ nông nghiệp" đã đi qua, bàn giao cho năm mới. Ðó là dịp để bà con t ạ ơn Th ần Trăng, v ị th ần luôn lo việc thời tiết giúp bà con trồng trọt được mùa. Trong những ngày lễ hội tưng bừng này, về phần lễ trước hết là những lễ vật truyền thống g ồm các đặc sản nông nghiệp như lúa, nếp, khoai, bắp hoặc trái chín đ ầu mùa mới thu hoạch, đ ược ch ế bi ến thành nhiều thức ngon, dâng lên. Trong đó cốm dẹp là thức truyền th ống không thể thi ếu. Tất cả được đem trưng bày trên một cái bàn nhỏ ngoài sân, nơi trống trải để Th ần Trăng "th ấy" mà chứng giám. Mọi người chắp tay thành kính, ngước nhìn Trăng, kh ấn vái với nh ững l ời l ẽ t ạ ơn.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.