LƠ XÊ MI CẤP TIỀN TỦY BẢO BỆNH CÓ KHẢ NĂNG ĐIỀU TRỊ ĐƯỢC

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Qua nghiên cứu đánh giá tác dụng điều trị của ATRA (All - trans - Retionic Acide) và As2O3 (Arsenic Trioside) trên 71 bệnh nhân Lơxêmi cấp tiền tuỷ bào (Acute Promyelocytic Leukemia = APL) chúng tôi có một số kết luận sau đây: 1. APL là thể bệnh nặng, tử vong nhanh do RLĐM (rối loạn đông máu), th-ờng gặp ở tuổi trẻ 2,5 triệu, HST 100 G/l, tiểu cầu 100G/l, bạch cầu 5 - 6 G/l, bạch cầu hạt trung tính chiếm tỷ lệ 50 - 70%. Ch-a phát hiện đ-ợc tác dụng độc. Hội...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LƠ XÊ MI CẤP TIỀN TỦY BẢO BỆNH CÓ KHẢ NĂNG ĐIỀU TRỊ ĐƯỢC

TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 l¬ xª mi cÊp tiÒn tñy bµo bÖnh cã kh¶ n¨ng ®iÒu trÞ ®−îc §ç Trung PhÊn, TrÇn KiÒu My, B¹ch Quèc Kh¸nh, Tr−¬ng C«ng DuÈn, NguyÔn TriÖu V©n, Ph¹m Quang Vinh, NguyÔn V¨n Tr−êng, NguyÔn ThÞ N÷ vµ céng sù Qua nghiªn cøu ®¸nh gi¸ t¸c dông ®iÒu trÞ cña ATRA (All - trans - Retionic Acide) vµ As2O3 (Arsenic Trioside) trªn 71 bÖnh nh©n L¬xªmi cÊp tiÒn tuû bµo (Acute Promyelocytic Leukemia = APL) chóng t«i cã mét sè kÕt luËn sau ®©y: 1. APL lµ thÓ bÖnh nÆng, tö vong nhanh do RL§M (rèi lo¹n ®«ng m¸u), th−êng gÆp ë tuæi trÎ < 40, víi c¸c biÓu hiÖn l©m sµng ®iÓn h×nh lµ thiÕu m¸u, xuÊt huyÕt nÆng do RL§M suy sôp toµn th©n nhanh chãng, 70% sè bÖnh nh©n cã chuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ t (15; 17). 2. ATRA cã t¸c dông ®iÒu trÞ APL t¹o lui bÖnh hoµn toµn ®¹t 80,3% (HC > 2,5 triÖu, HST > 100 G/l, tiÓu cÇu > 100G/l, b¹ch cÇu 5 - 6 G/l, b¹ch cÇu h¹t trung tÝnh chiÕm tû lÖ 50 - 70%. Ch−a ph¸t hiÖn ®−îc t¸c dông ®éc. Héi chøng ATRA chiÕm 30%, nh−ng kh«ng g©y h¹i, t¨ng liÒu corticoid vµ gi¶m liÒu ATRA lµ hÕt. 3. Tû lÖ t¸i ph¸t sau 6 - 12 th¸ng lµ 31%. §iÒu trÞ t¸i ph¸t b»ng As2O3, 9 tr−êng hîp kÕt qu¶ tèt ®¹t lui bÖnh hoµn toµn 100%. T¸c dông ®éc vµ cã h¹i cña As2O3 ch−a ph¸t hiÖn thÊy (sau 2 n¨m theo dâi), tÊt c¶ 9 bÖnh nh©n nµy ®ang cã cuéc sèng b×nh th−êng. 4. KÕt qu¶ theo dâi däc cho thÊy thuèc t¸c dông trªn ®−êng biÖt ho¸ cña tiÒn tñy bµo trung tÝnh, b¹ch cÇu h¹t trung tÝnh. Khi lui bÖnh hoµn toµn sè l−îng b¹ch cÇu h¹t trung tÝnh còng trë vÒ b×nh th−êng, chuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ (NST) t (15;17) kh«ng cßn, khi t¸i ph¸t hiÖn t−îng nµy l¹i xuÊt hiÖn, ®iÒu trÞ t¸i ph¸t b»ng As2O3 hiÖn t−îng nµy l¹i mÊt. 5. Khi cã t¸c dông cña thuèc, c¸c dßng tÕ bµo m¸u phôc håi nhanh, sím nhÊt lµ tiÓu cÇu, hång cÇu, cuèi cïng lµ b¹ch cÇu. Kh«ng thÊy suy tuû nh− ®iÒu trÞ ho¸ chÊt. TÊt c¶ c¸c bÖnh nh©n lui bÖnh vÉn ®−îc gi¸m s¸t hµng th¸ng. HiÖn t¹i bÖnh nh©n trë l¹i cuéc sèng b×nh th−êng. Cã bÖnh nh©n ®· x©y dùng gia ®×nh, sinh ch¸u khoÎ m¹nh. 1 b¸c sÜ trë l¹i lµm viÖc b×nh th−êng, 1 sinh viªn B¸ch Khoa ®· trë l¹i häc tËp b×nh th−êng 2 n¨m, còng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nhiÒu n−íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi (Anh, ý, §øc, Mü) chóng t«i nghÜ r»ng ®©y lµ hi väng vµ may m¾n lín cho c¸c bÖnh nh©n bÞ bÖnh nµy. i. §ÆT VÊN §Ò cÊp tiªn l−îng xÊu nhÊt trong c¸c thÓ leukemia cÊp do sù cã mÆt cña c¸c rèi lo¹n ®«ng cÇm m¸u kÓ BÖnh leukemia cÊp tiÒn tñy bµo (APL - acute trªn vµ th−êng bÖnh nh©n tö vong rÊt nhanh do promyelocytic leukemia), mét thÓ cña nhãm bÖnh xuÊt huyÕt n·o. Tr−íc “kû nguyªn ATRA”, ®a ho¸ leukemia cÊp dßng tñy, ®Æc tr−ng vÒ mÆt h×nh th¸i trÞ liÖu vÉn lµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ chÝnh nh−ng tû lµ sù t¨ng sinh cña c¸c tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh (M3 - lÖ lui bÖnh hoµn toµn (LBHT) còng chØ dõng ë møc ph©n lo¹i cña French - American - British), vÒ mÆt < 60%, thêi gian LBHT kh«ng nhiÒu h¬n 2 n¨m vµ di truyÒn lµ sù chuyÓn ®o¹n nhiÔm s¾c thÓ t (15; tû lÖ bÖnh nh©n sèng trªn 2 n¨m dõng ë møc 20 - 17), vÒ mÆt ®«ng cÇm m¸u lµ sù rèi lo¹n ®«ng cÇm 40% [2, 3]. HÇu hÕt tö vong do suy tñy nhiÔm m¸u trÇm träng nh− ®«ng m¸u r¶i r¸c trong lßng trïng, xuÊt huyÕt. m¹ch vµ tiªu sîi huyÕt [1]. APL lµ thÓ leukemia 189
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 Tõ n¨m 1987, Trung Quèc nghiªn cøu thµnh Nguyªn, Qu¶ng §«ng, Trung Quèc cung cÊp (cã c«ng sö dông ATRA (All - Trans Retinoic Acid) chøng chØ quèc gia cña Trung Quèc). cã nguån gèc tõ sinh tè A ®iÒu trÞ cã hiÖu qu¶ 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: bÖnh APL. N¨m 1994 c¸c nhµ huyÕt häc Trung 2.1. Nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm l©m sµng vµ xÐt Quèc ®· cã th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ APL b»ng nghiÖm nh»m x©y dùng tiªu chuÈn chÈn ®o¸n As2O3 vµ nhËn thÊy trong bÖnh APL c¶ ATRA vµ sím As2O3 ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®−îc mét tû lÖ LBHT 2.1.1. L©m sµng tõ 80 - 90%, thêi gian LBHT, bÖnh nh©n sèng b×nh - Héi chøng leukemia: Sèt, thiÕu m¸u nÆng, sót th−êng trªn 5 n¨m ®¹t 60 - 70% [1, 2]. Tõ 1985 tíi c©n, mÖt mái, suy sôp nhanh. nay nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®· ¸p dông 2 thuèc nµy - Héi chøng RL§M: xuÊt huyÕt, ch¶y m¸u mòi, ®iÒu trÞ APL ®¹t kÕt qu¶ [4,5,6] (b¶ng 1). ®−êng tiªu ho¸, ch©n r¨ng. ë ViÖt Nam, theo thèng kª cña ViÖn HuyÕt häc - Héi chøng thiÕu m¸u: da xanh, nhøc ®Çu, hoa - TruyÒn m¸u, APL chiÕm tû lÖ 15% - 20% trong m¾t, ®¸nh trèng ngùc. sè c¸c leukemia cÊp dßng tñy, gÇn nh− 100% tö vong sím do c¸c rèi lo¹n ®«ng m¸u vµ kh«ng cã - Héi chøng x©m lÊn tæ chøc: tuû x−¬ng, da, c¬. c¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ ®Æc hiÖu. BÖnh th−êng gÆp ë - Theo dâi vµ ph¸t hiÖn t¸c dông phô: Héi ng−êi trÎ 16 - 49 tuæi [7]. Trong bèi c¶nh nh− vËy, chøng ATRA, chøc phËn gan, thËn … viÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ APL b»ng 2.1.2. XÐt nghiÖm: Lµm xÐt nghiÖm cÊp cøu kÓ ATRA vµ arsenic trioside v« cïng cÊp thiÕt ®èi víi c¶ tñy ®å. bÖnh nh©n. - CTM (c«ng thøc m¸u): m¸y ®Õm tÕ bµo tù ATRA vµ arsenic trioside lµ thuèc ®· dïng réng ®éng 16 chØ sè. r·i cã chøng chØ Quèc gia, nhiÒu n−íc ®· dïng. - RL§M (rèi lo¹n ®«ng m¸u): Sîi huyÕt, tû lÖ Cho nªn nghiªn cøu nµy nh»m: prothrombin, nghiÖm ph¸p r−îu, Von Kaulla. 1. X©y dùng quy tr×nh chÈn ®o¸n sím, - Tñy ®å: X¸c ®Þnh tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh (h×nh quy tr×nh ®iÒu trÞ vµ gi¸m s¸t sau ®iÒu trÞ th¸i vµ hãa tÕ bµo). b»ng ATRA vµ As2O3. - MiÔn dÞch: Sö dông c¸c CD34, CD33, CD13, 2. §¸nh gi¸ t¸c dông ®iÒu trÞ APL trªn CD14. ng−êi ViÖt Nam b»ng ATRA vµ As2O3 ®ång - XÐt nghiÖm biÕn ®æi vËt thÓ di truyÒn chuyÓn thêi theo dâi c¸c t¸c dông phô nÕu cã. ®o¹n NST 15, 17 vµ c¸c biÕn ®æi kh¸c tr−íc vµ sau 3. Trªn c¬ së kÕt qu¶ thu ®−îc kiÕn nghÞ khi ®iÒu trÞ ATRA. cho nhËp thuèc sö dông trªn toµn quèc. - Chøc n¨ng gan, thËn, tim (phôc vô cho ®iÒu II. §èi T¦îNG Vµ PH¦¥NG Ph¸P trÞ). NGHI£N CøU TÊt c¶ c¸c kü thuËt trªn thùc hiÖn t¹i ViÖn HuyÕt häc - TruyÒn m¸u. 1. §èi t−îng: 2.2. §iÒu trÞ M3 b»ng ATRA vµ As2O3 71 BN chÈn ®o¸n lµ APL, gåm 34 n÷ (47,8%), - Sè l−îng: 71 bÖnh nh©n ®· ®−îc ¸p dông ®iÒu 37 nam: (52,2%), tuæi trung b×nh lµ 33,6 (thay ®æi tõ 15 - 65). trÞ lÇn ®Çu b»ng ATRA. Thuèc dïng: ATRA (all trans retionic acid), - Thêi gian theo dâi > 1 n¨m. As2O3 (arsenic trioside) do H·ng Hanyi; Th¸i 190
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 - Thuèc: §iÒu trÞ tÊn c«ng: ATRA 40mg/ngµy - Sau khi ra viÖn: trong 3 th¸ng ®Çu, mçi th¸ng trë → lui bÖnh hoµn toµn → tiÕp tôc ®iÒu trÞ duy tr× l¹i xÐt nghiÖm 1 lÇn, sau ®ã 3 th¸ng/1 lÇn. trong 3 th¸ng (90 ngµy). Trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ tÊn c«ng, nÕu b¹ch cÇu t¨ng > 15 G/lÝt → phèi hîp 2.4. ChÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ t¸i ph¸t b»ng As2O3 víi Cyclophosphamid hoÆc Hydrea (theo h−íng a. X¸c ®Þnh t¸i ph¸t: Tû lÖ tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh dÉn cña TQ). trong tñy ≥ 30%, chuyÓn ®o¹n NST t (15; 17) (+) - Chèng RL§M vµ héi chøng ATRA: trë l¹i. Solumedrol 2 - 4mg/kg/ngµy. b. §iÒu trÞ ®Æc hiÖu: As2O3 - 10 mg/ngµy (1 Båi phô c¸c yÕu tè bÞ thiÕu hôt: èng / ngµy) + 500ml n−íc muèi sinh lý truyÒn tÜnh • TiÓu cÇu: 1 - 2 ®¬n vÞ /ngµy. m¹ch, nhá giät, liªn tôc cho ®Õn khi ®¹t lui bÖnh (theo h−íng dÉn cña Trung Quèc). • Tña l¹nh VIII cã sîi huyÕt: 1 - 2 ®¬n c. C¸c chØ tiªu theo dâi nh− môc 2.3 ®∙ m« t¶ vÞ/ngµy. ë trªn. • HuyÕt t−¬ng t−¬i ®«ng l¹nh: 1 ®v/ngµy. 2.5. Xö lý kÕt qu¶ - Khèi hång cÇu: NÕu HST < 80g/1Ýt. - KÕt qu¶ ®−îc xö lý b»ng to¸n thèng kª Y häc. 2.3. Theo dâi diÔn biÕn bÖnh trong vµ sau ®iÒu III. KÕt qu¶ trÞ lui bÖnh b»ng ATRA 1. §Æc ®iÓm vÒ tuæi, giíi a. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ lui bÖnh hoµn toµn GÇn 70% lµ tuæi trÎ tõ 16 - 40, rÊt Ýt gÆp ë tuæi (Complete remission = CR) > 60 vµ trÎ em < 10 tuæi. + L©m sµng: BÖnh nh©n hÕt sèt, ¨n ngñ tèt, B¶ng 1. §Æc ®iÓm tuæi vµ giíi cña APL kh«ng cßn xuÊt huyÕt. n + XÐt nghiÖm: Tuæi % Nam N÷ - CTM: HST ≥ 100g/l, TC ≥ 100G/l, BC: 5 - 6 < 40 22 27 69,4 G/l kh«ng cßn tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh, b¹ch cÇu h¹t 41 - 60 11 10 29,1 trung tÝnh ®¹t ≥ 50%. > 60 1 0 1,5 - RL§M: Sîi huyÕt, prothrombin, APTT, Tæng céng 34 37 100 r−îu, Von kaulla: trë vÒ b×nh th−êng. - XÐt nghiÖm tñy ®å: Lui bÖnh hoµn toµn: mËt 2. §Æc ®iÓm l©m sµng vµ xÐt nghiÖm tr−íc ®é tÕ bµo tñy b×nh th−êng, tû lÖ tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh ®iÒu trÞ < 5%. C¸c dßng tÕ bµo trong tñy ph¸t triÓn tèt, b¹ch cÇu trung tÝnh ®¹t ≥ 50%. 2.1. L©m sµng B¶ng 2. §Æc ®iÓm l©m sµng cña APL - XÐt nghiÖm NST: chuyÓn ®o¹n NST t (15,17) trë vÒ (-). Héi chøng % b. Ph−¬ng ph¸p theo dâi: Theo dâi däc theo ThiÕu m¸u 100 thêi gian ®iÒu trÞ: XuÊt huyÕt 92 - 3 ngµy lµm l¹i XN tÕ bµo m¸u, ®«ng m¸u, Sèt ®¬n thuÇn 54 ®Æc biÖt theo dâi biÖt hãa cña dßng b¹ch cÇu h¹t Sèt nhiÔm trïng 38 trung tÝnh trë l¹i b×nh th−êng. Héi chøng th©m nhiÔm 34,5 191
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 2.2. XÐt nghiÖm tÕ bµo häc ë m¸u, ë tñy B¶ng 4. §Æc ®iÓm tÕ bµo tñy 2.2.1. Sè l−îng tÕ bµo Héi chøng % B¶ng 3. §Æc ®iÓm tÕ bµo häc Sè l−îng tÕ bµo tñy 140 G/l C¸c chØ sè % Tû lÖ tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh 86,6% Hång cÇu < 3,8 G/l, 100 - Tû lÖ tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh trong tñy cao: 85% HST < 150g/lit sè bÖnh nh©n cã tû lÖ tiÒn tñy bµo > 70%, 100% TiÓu cÇu < 120 G/l 100 bÖnh nh©n cã tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh ®iÓn h×nh. B¹ch cÇu < 4 G/l 26 2.2.2. H×nh th¸i: B¹ch cÇu 4 - 10 G/l 21,2 TÕ bµo to, nh©n lÖch mét bªn, NSC (nguyªn B¹ch cÇu > 10 G/l 42,8 sinh chÊt) cã nhiÒu h¹t ®Æc hiÖu th«, to, nhiÒu thÓ Auer ®an xen nh− l−íi (H.1a); thÓ M3V gÆp rÊt Ýt Sè l−îng HC, TC gi¶m râ rÖt ë tÊt c¶ c¸c bÖnh (5%), rÊt Ýt h¹t ®Æc hiÖu, cã nh©n ®èi xøng (H.1b). nh©n; cßn b¹ch cÇu cã 3 møc: t¨ng (42,8%), b×nh th−êng (21,2%), gi¶m (26%). H×nh 1: Mét sè h×nh th¸i tÕ bµo ®Æc biÖt cña leukemia cÊp tiÒn tñy bµo (a) = TÕ bµo cã thÓ Auer 2.4. XÐt nghiÖm vÒ bÊt th−êng NST: (b) = M3V rÊt dÔ nhÇm víi M5 gièng tÕ bµo BiÕn ®æi chung: 82% sè bÖnh nh©n ®−îc kiÓm monocyte (↑), tÕ bµo 2 nh©n ®èi xøng (→) tra cã NST bÊt th−êng. KiÓu biÕn ®æi th−êng gÆp lµ 2.3. XÐt nghiÖm rèi lo¹n ®«ng m¸u kiÓu chuyÓn ®o¹n NST t (15; 17). §MRRNM (®«ng m¸u r¶i r¸c néi m¹ch) (DIC) B¶ng 6. §Æc ®iÓm di truyÒn (NST bÊt th−êng) B¶ng 5. Rèi lo¹n ®«ng m¸u BiÕn ®æi NST % C¸c chØ sè % t (15; 17) 66,6 TiÓu cÇu gi¶m 100 (q22; q12) 1,5 Prothrombin gi¶m 76 2.5. §Æc ®iÓm dÊu Ên (marker) mµng tÕ bµo Sîi huyÕt gi¶m nÆng 78 B¶ng 7. §Æc ®iÓm miÔn dÞch (dÊu Ên mµng) §MRRNM 85,6 ChØ sè % Tiªu sîi huyÕt 5,8 CD33+ 100 CD13+ 100 192
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 2.6. DiÔn biÕn rèi lo¹n ®«ng m¸u sau ®iÒu trÞ 3. KÕt qu¶ theo dâi däc t¸c dông ®iÒu trÞ B¶ng 7. DiÔn biÕn RL§M sau ®iÒu trÞ APL cña ATRA (sù biÖt hãa cña b¹ch cÇu h¹t) Ngµy % 3.1. Thay ®æi vÒ sè l−îng b¹ch cÇu trong qu¸ Tr−íc ®iÒu trÞ 87,7 tr×nh ®iÒu trÞ Sau ®iÒu trÞ 10 ngµy 65,3 Sau ®iÒu trÞ 20 ngµy 8,2 Sau ®iÒu trÞ > 20 ngµy 0 TØ lÖ (%) LÇn XN BiÓu ®å 1. Thay ®æi sè l−îng b¹ch cÇu (SLBC) NhËn xÐt: Trong sè toµn bé bÖnh nh©n cã sè l−îng b¹ch cÇu t¨ng nhanh ngay khi b¾t ®Çu ®iÒu trÞ. Thêi gian ®¹t ®Ønh b¹ch cÇu trung b×nh cña bÖnh nh©n lµ 9,6 ± 3,7 ngµy. HÇu hÕt bÖnh nh©n cã sè l−îng b¹ch cÇu lªn cao nhÊt trong kho¶ng 10 ngµy ®Çu ®iÒu trÞ. Sè l−îng b¹ch cÇu b¾t ®Çu gi¶m tõ lÇn xÐt nghiÖm thø 5, 6 vµ gi¶m nÆng ë lÇn xÐt nghiÖm thø 10, 11, 12. Sau ®ã sè l−îng b¹ch cÇu t¨ng dÇn ®Õn b×nh th−êng (biÓu ®å 1). B¶ng 8. Thêi gian ®¹t sè l−îng b¹ch cÇu cao nhÊt (®Ønh b¹ch cÇu) Thêi gian ®¹t ®Ønh b¹ch cÇu (ngµy) n % 5 - 10 25 62,5 11 - 15 13 32,5 16 - 23 2 5 3.2. Thay ®æi sè l−îng tÕ bµo ¸c tÝnh tiÒn tñy bµo (M3) TØ lÖ (%) LÇn XN BiÓu ®å 2. Thay ®æi tØ lÖ % blast 193
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 NhËn xÐt: TØ lÖ blast gi¶m ngay khi b¾t ®Çu ®iÒu trÞ ®−îc vµi ngµy, vµ gi¶m rÊt nhanh, cïng víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c b¹ch cÇu ®· biÖt hãa, ®Õn kho¶ng h¬n 3 tuÇn th× hÇu hÕt c¸c bÖnh nh©n kh«ng cßn blast ë m¸u ngo¹i vi. 3.3. Theo dâi qu¸ tr×nh biÖt hãa trë l¹i cña b¹ch cÇu h¹t trung tÝnh TØ lÖ (%) LÇn XN BiÓu ®å 6. Thay ®æi tØ lÖ % b¹ch cÇu ®o¹n trung tÝnh NhËn xÐt: Sè l−îng vµ tû lÖ tÕ bµo b¹ch cÇu bµo m¸u vµ tñy x−¬ng ®Òu trë vÒ b×nh th−êng (H. ®o¹n trung tÝnh rÊt thÊp khi bÖnh nh©n vµo viÖn, 4). sau khi ®iÒu trÞ tû lÖ b¹ch cÇu ®o¹n trung tÝnh t¨ng * 14/71 (19,7%) bÖnh nh©n kh«ng ®¸p øng kh¸ nhanh vµ ë møc ®é b×nh th−êng trong thêi gian ®iÒu trÞ mµ chñ yÕu lµ tö vong rÊt sím (trong tuÇn kho¶ng 15 ngµy ®iÒu trÞ, sau ®ã sè l−îng vµ tû lÖ lÔ ®iÒu trÞ ®Çu tiªn) do xuÊt huyÕt n·o - mµng n·o. b¹ch cÇu ®o¹n trung tÝnh duy tr× ë møc trung b×nh HÇu hÕt lµ c¸c bÖnh nh©n ®Õn muén, t×nh tr¹ng vµ æn ®Þnh kÐo dµi. xuÊt huyÕt rÊt nÆng. 3.4. Thay ®æi NST sau ®iÒu trÞ - Thêi gian n»m viÖn trung b×nh: 30 ngµy B¶ng 9. KÕt qu¶ thay ®æi NST sau ®iÒu trÞ - Thêi gian sèng (LBHT) trung b×nh: 15,2 th¸ng BÊt th−êng NST n Sau ®iÒu trÞ (thÊp nhÊt = 6; cao nhÊt = 27 th¸ng), tÝnh ®Õn ngµy t (15; 17) 9 ©m tÝnh 30/9/2002. (q22; q12) 9 ©m tÝnh 3.6. T¸c dông phô cña ATRA 3.5. TØ lÖ lui bÖnh - Héi chøng ATRA: 32% víi c¸c biÓu hiÖn: khã B¶ng 10. KÕt qu¶ lui bÖnh hoµn toµn thë, trµn dÞch mµng phæi, phï nhÑ. Gi¶m thuèc t¹m thêi vµ t¨ng liÒu corticoid c¸c biÓu hiÖn mÊt ®i Tæng sè bÖnh nh©n ®iÒu trÞ Lui bÖnh Tö vong hoµn toµn. 71 57 14 3.7. Tû lÖ t¸i ph¸t, c¸c dÊu hiÖu chØ ®iÓm vµ % 80,3 19,7 ®iÒu trÞ - Tû lÖ lui bÖnh hoµn toµn vµ tö vong: a. C¸c dÊu hiÖu chØ ®iÓm * 57/71 (80,3%) BN LBHT, t×nh tr¹ng toµn * L©m sµng: MÖt mái, sèt. th©n tèt, kh«ng sèt, ¨n ngñ b×nh th−êng, c¸c xÐt * TÕ bµo m¸u: Gi¶m HC, hoÆc TC, hoÆc BC, nghiÖm tÕ bµo m¸u, ®«ng m¸u vµ tñy trë vÒ sè hoÆc gi¶m c¶ 3 dßng. l−îng b×nh th−êng (biÓu ®å 1, 2, 3). H×nh th¸i tÕ * T¨ng tiÒn tñy bµo ¸c tÝnh: > 20%. * Di truyÒn: t (15; 17) (+) trë l¹i. 194
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 b. Sè t¸i ph¸t: 18/57 = 31,6%. ñng hé cho ý kiÕn: As2O3 lµ thuèc ®iÒu trÞ APL cã NhËn xÐt: hiÖu qu¶ [5, 6]. - 18/57 (31,6%) t¸i ph¸t lÇn ®Çu, trong ®ã cã 2 KÕt qu¶ theo dâi diÔn biÕn theo thêi gian ®iÒu BN t¸i ph¸t lÇn 2. trÞ (theo dâi däc) vÒ h×nh th¸i tÕ bµo cho thÊy: tiÒn tuû bµo ®−îc biÖt ho¸ trë thµnh b¹ch cÇu trung tÝnh - Thêi gian t¸i ph¸t trung b×nh lµ 12,7 th¸ng ë m¸u ngo¹i vi, nghÜa lµ con ®−êng chÕt theo (thÊp nhÊt = 6, cao nhÊt = 21). ch−¬ng tr×nh b×nh th−êng ®· trë l¹i, biÕn ®æi nhiÔm IV. Bµn luËn s¾c thÓ 15, 17 kh«ng cßn. C¸c nhµ khoa häc Trung Quèc lµ nh÷ng ng−êi v. KÕt luËn ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ph¸t hiÖn ra t¸c dông cña APL lµ thÓ bÖnh nÆng nhÊt cña l¬xemi cÊp, tö ATRA vµ As2O3 trong ®iÒu trÞ bÖnh APL. Nghiªn vong sím do rèi lo¹n ®«ng m¸u, ®iÒu trÞ ho¸ chÊt cøu ®Çu tiªn cña hä vµo n¨m 1987 cho thÊy r»ng hiÖu qu¶ thÊp. Do vËy ATRA vµ As2O3 cã thÓ nãi ATRA cã kh¶ n¨ng t¹o ra lui bÖnh hoµn toµn cho kÕt qu¶ nµy lµ nguån hy väng lín ®èi víi c¸c bÖnh 22/24 bÖnh nh©n APL [1]. Nghiªn cøu tiÕp theo nh©n bÞ bÖnh nµy. Tuy nhiªn, ®Ó ®iÒu trÞ cã hiÖu cña c¸c nhµ huyÕt häc Ph¸p cho kÕt qu¶ lui bÖnh qu¶ cÇn: hoµn toµn rÊt kh¶ quang víi tû lÖ lµ 88% ®èi víi - ChÈn ®o¸n sím bao gåm chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh bÖnh nh©n APL ch−a ®iÒu trÞ tr−íc ®ã vµ 83% ®èi vµ chÈn ®o¸n rèi lo¹n ®«ng m¸u. víi c¸c tr−êng hîp ®· ®−îc ®iÒu trÞ b»ng ho¸ trÞ liÖu [2]. Trong mét nghiªn cøu qui m« ®a quèc gia, - §iÒu trÞ sím rèi lo¹n ®«ng m¸u b»ng corticoid liÒu cao vµ båi phô c¸c yÕu tè ®«ng m¸u ®· bÞ tiªu c¸c nhµ nghiªn cøu ch©u ©u th«ng b¸o tû lÖ LBHT huû b»ng c¸c s¶n phÈm m¸u. lµ 92%, 6% tö vong sím vµ 1 bÖnh nh©n kh«ng lui bÖnh [3]. - Sö dông ATRA ®iÒu trÞ lÇn ®Çu vµ As2O3 ®iÒu ë ViÖt Nam, trong 5 n¨m kÓ tõ 9/1999 - trÞ t¸i ph¸t, hoÆc ®iÒu trÞ phèi hîp ATRA vµ As2O3. 9/2004 chóng t«i ®· ®iÒu trÞ vµ theo dâi kÕt qu¶ Theo mét sè tµi liÖu gÇn ®©y, c¸ch phèi hîp ATRA ®iÒu trÞ 71 bÖnh nh©n APL b»ng ATRA tû lÖ lui vµ As2O3 kÕt qu¶ tèt h¬n, gi¶m t¸i ph¸t, lui bÖnh bÖnh hoµn toµn ®¹t 80,3% (57/71), trong ®ã cã > l©u h¬n [7]. 50% ®· sèng nh− b×nh th−êng > 3 n¨m. Sau ®iÒu Tµi liÖu tham kh¶o trÞ, trong thêi gian lui bÖnh hoµn toµn, kiÓm tra 1. Huang M. E., Chen S. R., Cha J. R., NST 15, 17 thÊy trë l¹i ( - ). KÕt qu¶ nµy còng Wang Z. Y (1988): Use of An - Trans Retionoic t−¬ng tù víi c¸c kÕt qu¶ cña c¸c t¸c gi¶ gÇn ®©y [3, Acid in the treatment of Acute Promyelocytic 4]. Tû lÖ t¸i ph¸t lµ 31,6% th−êng t¸i ph¸t sau 1 leukemia, Blood, 72, 567 - 572 n¨m, 14 bÖnh nh©n (19,7%) tö vong, chñ yÕu lµ 2. Castaigne S et al (l990). ATRA as a c¸c bÖnh nh©n ®Õn muén xuÊt huyÕt n·o vµ x¶y ra differentiation therapy for APL I, Clinical results. trong tuÇn lÔ ®Çu n»m viÖn. T¸c dông phô th−êng Blood;76: l704 - / 709. gÆp lµ héi chøng ATRA, t¨ng b¹ch cÇu trong 10 3. Petti M. C., Fazi F., et al. (2002): ngµy ®Çu. §iÒu trÞ b»ng corticoid liÒu cao vµ gi¶m l−îng thuèc uèng vµo lµ hÕt, kh«ng cã bÖnh nh©n Complete remission through blast cell nµo tö vong do t¸c dông phô cña thuèc [4]. differentiation in PLZF/RARα (+) acute promyelocytic leukemia: in vivo and in vitro study. As2O3 sö dông cho ®iÒu trÞ t¸i ph¸t rÊt cã hiÖu Blood, 100: 1605 - 1067. qu¶, lui bÖnh l©u dµi, chóng t«i cã 10 bÖnh nh©n ®−îc ®iÒu trÞ ®Òu ®¹t lui bÖnh hoµn toµn, ch−a ph¸t 4. Martin S. T., Janet W. A., et al (2002): hiÖn ®−îc c¸c t¸c dông phô. KÕt qu¶ cña chóng t«i All - trans retinoic acid in acute promyelocytic 195
TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 leukemia: long - term outcome and prognostic leukemia: need for careful electrocaldiogram factor analysis from the North American monitoring. Leukemia; l6: 617 - 622. Intergroup protocol. Blood: 4298 - 302. 7. Yongkui Jing, Wang L., Xia L., Chen 5. Chen ZX, Chen GQ et al (1997). Use of G., Miller W. H., Waxman S. (2001): Combined arsenic trioxide in the treatment of APL: II. effect of ATRA and As2O3 in acute promyelocytic Clinical efficacy and pharmacokinetics in relapsed leukemia cells in vitro and in vivo, Blood, 97: 264 patients. Blood; 89: 3354 - 3360) - 269. 6. Ohnishi K, Yoshida H et al (2002). Arsenic trioxide therapy for relapsed or refractory Japanese patients with acute promyelocytic Summary Acute promyeloid leukemia - APL, a recoverable disease ATRA and As2O3 therapies were applied on 71 APL patients. The following results have been revealed: 1. APL is a progressive and serious disease, which appeared mainly in the age of less than 40. The mainly symptoms are anemia, serious hemorrhage. Haemostasis disorder usually is the cause of death. 70% APL patients have trans - chromosome t (15;17). 2. The prevalence of fully remission with ATRA treatment in APL was 80.3% (RBC > 2.5 G/l, HB > LOO G/l, PT > LOO G/l, WBC 5 - 6 G/l, Neutrophil 50 - 70%). The toxic effect of ATRA has not been observed. ATRA syndrome was met in 30% of case. The syndrome was not harmful and disappeared after increasing corticoid in combination with reducing ATRA dose. 3. 6 - 12 month relapse prevalence was 31%. As2O3 treatment was applied on 9 relapse cases. All these patients were recover and healthy. 2 years follow - up study showed no harmful effect of As2O3 on these patients. All 9 patients have normal healthy life. 4. Cohort study data show that the medicine affect on differentiation pathway of promyelocyte leukemia. Number of neutrophil reduced to normal range at the time of fully remission. t (15; 17) chromosome translocation also disappeared at the time of fully remission. The phenomena appeared again in relapse phase and disappeared again when the relapse was treated with As2O3. 5. Under the therapy, all blood cell line rapidly recovered as following order: thrombocyte, erythrocyte, and leukocyte. No evidence of aplatic anemia has be seen as usu¹lly be seen in chemotherapy. All remission patients still have been follow - up monthly. At present time, all patients live with normal healthy life. Among them, one have married and gave healthy birth, one university student have comeback his study work for 2 years, 1 medical doctor have come back his normal job. The medicine is not toxic or harmful. The ability of remission is high if patient with APL is got the treatment at early time. As the results of other authors form developed countries as UK, Italia, Germany, US, we think the effect of ATRA and As2O3 therapy is happy news for patients with APL. 196