LUẬN VĂN: CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ Ở THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM

Chia sẻ: Nguyễn Hoàng Giang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 65
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các làng nghề trên địa bàn thành phố Hội An đã có lịch sử hình thành và phát triển từ khá lâu. Hiện nay, số lượng làng nghề ở thành phố Hội An là không nhiều, tập trung chủ yếu vùng ven. Các làng nghề ở Hội An đã có bước phát triển, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế, quy mô sản xuất còn nhỏ, phân tán thiết bị sản xuất còn lạc hậu, năng suất lao động còn thấp, chất lượng và mẫu mã sản phẩm chưa đáp ứng thị hiếu ngày càng khắt khe của người...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LUẬN VĂN: CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ Ở THÀNH PHỐ HỘI AN, TỈNH QUẢNG NAM

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG PHAN VĂN TÚ CÁC GI I PHÁP Đ PHÁT TRI N LÀNG NGH THÀNH PH H I AN, T NH QU NG NAM TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng – Năm 2011
Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS BÙI QUANG BÌNH Ph n bi n 1: TS. NINH TH THU TH Y Ph n bi n 2: TS. Đ NG C M Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ kinh t , h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 18 tháng 11 năm 2011 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c kinh t , Đ i h c Đà N ng
1 M Đ U 1. Lý do ch n ñ tài Các làng ngh trên ñ a bàn thành ph H i An ñã có l ch s hình thành và phát tri n t khá lâu. Hi n nay, s lư ng làng ngh thành ph H i An là không nhi u, t p trung ch y u vùng ven. Các làng ngh H i An ñã có bư c phát tri n, tuy nhiên v n còn m t s h n ch , quy mô s n xu t còn nh , phân tán, thi t b s n xu t còn l c h u, năng su t lao ñ ng th p, ch t lư ng và m u mã s n ph m chưa ñáp ng th hi u ngày càng kh t khe c a ngư i tiêu dùng, trình ñ tay ngh c a ngư i lao ñ ng chưa cao, thu nh p trong các làng ngh chưa ñ s c thu hút ngư i lao ñ ng, quy mô lao ñ ng làm ngh ngày càng gi m. Con ngư i H i An c n cù, ch u khó, có tay ngh , H i An là m t di s n văn hoá th gi i, là ñ a bàn có v trí thu n l i g n 2 di s n văn hoá th gi i c ñô Hu và khu ñ n tháp M Sơn, là trung ñi m giao lưu c a c nư c t o ñi u ki n thu n l i cho vi c giao lưu hàng hoá, du l ch. Tuy nhiên, ñ a phương v n chưa khai thác h t l i th và ti m năng s n có c a mình. Xu t phát t nh ng lý do trên nên tôi ch n ñ tài: “Các gi i pháp ñ phát tri n làng ngh thành ph H i An, t nh Qu ng Nam” làm ñ tài nghiên c u c a mình. 2. M c ñích nghiên c u - H th ng ñư c lý lu n v phát tri n làng ngh làm cơ s hình thành khung n i dung và phương pháp nghiên c u cho ñ tài; - Đánh giá ñư c th c tr ng phát tri n các làng ngh thành ph H i An, ch ra ñư c nh ng m t m nh và các ñi m y u c a quá trình phát tri n; - Đ xu t ñư c các gi i pháp ñ phát tri n làng ngh thành ph H i An, t nh Qu ng Nam.
2 3. Đ i tư ng, ph m vi nghiên c u - Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài là: phát tri n làng ngh - Ph m vi nghiên c u: + V không gian: Thành ph H i An, ñ tài t p trung vào 3 làng ngh :Làng M c Kim B ng, làng G m Thanh Hà, làng Rau Trà Qu c a thành ph H i An. + V th i gian: 2006-2010 4. Phương pháp nghiên c u - Thu th p th c t t i làng ngh . - Phương pháp phân tích th ng kê, t ng h p, chi ti t hoá... - Phương pháp ñ i chi u, so sánh. 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài Lu n văn phân tích rõ m t s cơ s lý lu n và th c ti n v làng ngh . Đánh giá th c tr ng phát tri n làng ngh thành ph H i An giai ño n 2006-2010. Trên cơ s ñó ñ xu t các gi i pháp ñ phát tri n làng ngh H i An trong th i gian ñ n. K t qu c a lu n văn có th dùng làm tài li u tham kh o cho vi c phát tri n làng ngh H i An. 6. N i dung và K t c u ñ tài Ngoài các ph n: m c l c, danh m c các b ng, danh m c các hình v , m ñ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, ñ tài ñư c chia làm 3 chương: Chương 1: Lí lu n chung v phát tri n làng ngh . Chương 2: Th c tr ng phát tri n các làng ngh thành ph H i An, t nh Qu ng Nam. Chương 3: Các gi i pháp ñ phát tri n làng ngh thành ph H i An, t nh Qu ng Nam.
3 Chương 1 LÝ LU N CHUNG V PHÁT TRI N LÀNG NGH 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V LÀNG NGH 1.1.1. Khái ni m Khái ni m làng ngh ñư c hi u là “m t ñ a bàn hay khu v c dân cư sinh s ng trong m t làng (thôn, tương ñương thôn) có ho t ñ ng cùng ngành ngh công nghi p, ti u th công nghi p, s n xu t t ng h gia ñình ho c các cơ s trong làng; có s d ng ngu n l c trong và ngoài ñ a phương, phát tri n t i m c tr thành ngu n s ng chính ho c thu nh p ch y u c a ngư i dân trong làng”. 1.1.2. Tiêu chí công nh n làng ngh - Làng ñó ph i có ngh mang tính ñ c thù, có m t s ngư i (hay nhóm ngư i) gi i ngh . Nh ng s n ph m s n xu t ra ph i có tính ñ c thù riêng c a làng ñó. - Ph i có m t hay m t nhóm ngư i gi i ngh làm h t nhân ñ phát tri n m t ngh nào ñó. - Ph i tìm ñư c ngu n nguyên li u n ñ nh, ñáp ng nhu c u s n xu t c a làng. - Ph i l a ch n ñư c m t m t hàng nào ñó ñáp ng v i nhu c u th trư ng và phù h p v i ñi u ki n s n xu t c a làng. - Ph i có s v n ban ñ u ñ mua nguyên li u và chu n b các ñi u ki n cho s n xu t. - Làng ph i có cơ s v t ch t, h t ng nh t ñ nh. - Giá tr s n xu t c a làng ngh chi m t tr ng trên 70% t ng giá tr s n xu t c a làng. - S lao ñ ng làm ngh ( ñ tu i lao ñ ng) là trên 30% so v i t ng s lao ñ ng c a làng. 1.1.3. Phân lo i làng ngh 1.1.3.1. Phân lo i theo l ch s phát tri n - Nhóm làng ngh truy n th ng.
4 - Nhóm làng ngh m i. - Nhóm làng ngh chưa xác ñ nh ñư c tính truy n th ng. 1.1.3.2. Phân lo i theo qui mô s n xu t và trình ñ công ngh - Làng ngh có qui mô l n - Làng ngh có qui mô v a - Làng ngh có qui mô nh 1.1.3.3. Phân lo i theo m c ñ s d ng nguyên li u, ngu n ch t th i và m c ñ ô nhi m - Làng ngh có m c ñ ô nhi m môi trư ng cao. - Làng ngh có m c ñ ô nhi m môi trư ng th p. - Làng ngh có nguy cơ ô nhi m môi trư ng. - Làng ngh không gây ô nhi m môi trư ng. 1.1.3.4. Phân lo i theo ti m năng t n t i và phát tri n - Nhóm làng ngh có kh năng phát tri n. - Nhóm làng ngh có kh năng n ñ nh. - Nhóm làng ngh có kh năng ñ i m i ñ phát tri n. - Nhóm làng ngh không có kh năng ñ phát tri n. 1.1.4. Nh ng ñ c ñi m chung c a làng ngh Vi t Nam 1.1.4.1. G n li n v i làng quê và s n xu t nông nghi p 1.1.4.2. Có truy n th ng lâu ñ i 1.1.4.3. Có b n s c văn hoá riêng c a Vi t Nam 1.1.4.4. Lao ñ ng ch y u b ng th công 1.1.4.5. Đã hình thành nh ng làng ngh có tên tu i, t n t i lâu dài 1.1.5. Vai trò c a phát tri n làng ngh ñ i v i tăng trư ng và phát tri n kinh t - Gi i quy t lao ñ ng và vi c làm cho ngư i dân. - Gi gìn b n s c văn hoá truy n th ng lâu ñ i c a dân t c. - Góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t nông thôn theo hư ng công nghi p hoá.
5 - Thu hút ngu n l c trong dân cho phát tri n kinh t chung. - T o ra ngu n s n ph m phong phú ña d ng cho xã h i. - Qu ng bá hình nh Vi t Nam thông qua các s n ph m c a các làng ngh . 1.2. PHÁT TRI N LÀNG NGH 1.2.1. Khái ni m “Phát tri n làng ngh là s phát tri n v kinh t và quan tâm t i gi i quy t v n ñ xã h i và môi trư ng”. 1.2.2. N i dung c a phát tri n làng ngh 1.2.2.1. Phát tri n s lư ng làng ngh trên cơ s duy trì và m r ng quy mô 1.2.2.2. Phát tri n thêm nh ng ngành ngh m i 1.2.2.3. Phát tri n qui mô c a t ng làng ngh 1.2.2.4. Phát tri n s n ph m c a làng ngh 1.2.2.5. Hoàn thi n thay ñ i mô hình và công ngh s n xu t 1.2.2.6.Gi i quy t các v n ñ xã h i và môi trư ng 1.2.3. Các tiêu chí phát tri n làng ngh M t s tiêu chí ch y u ñánh giá phát tri n làng ngh : Gia tăng quy mô: t ng doanh thu, t ng giá tr s n xu t; S h và doanh nghi p tham gia; Gia tăng quy mô v n, lao ñ ng; Doanh thu/h làm ngh , doanh thu/lao ñ ng làm ngh ; Gia tăng giá tr và l i nhu n; Cơ c u s n ph m, tính ña d ng, n ñ nh th trư ng tiêu th . T l lao ñ ng làng ngh trên t ng s lao ñ ng; S vi c làm tăng thêm t làng ngh ; Thu nh p ngư i lao ñ ng làm vi c làng ngh ; S h nghèo trong làng ngh gi m; S gia tăng s lao ñ ng ñư c ñào t o;
6 T l h s n xu t làng ngh s d ng nguyên li u và công ngh s n xu t ñ t tiêu chu n môi trư ng; T l h s n xu t làng ngh có h th ng x lý ch t th i ñ t tiêu chu n môi trư ng; T l s h ñư c hư ng nư c s ch… 1.2.4. Các khó khăn trong phát tri n làng ngh Vi t Nam Th nh t, kh năng c nh tranh c a hàng hoá Vi t Nam trên th trư ng qu c t còn th p, trong ñó riêng các s n ph m c a các làng ngh l i còn th p hơn. Hai là, n i l c c a các làng ngh nói chung còn y u. Ba là, phát tri n các làng ngh hi n ñang làm gia tăng ô nhi m môi trư ng. 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG T I S PHÁT TRI N LÀNG NGH 1.3.1. Đ c trưng c a s n ph m và s phát tri n du l ch S n ph m làng ngh thư ng có tính riêng bi t, mang ñ c thù, có giá tr văn hoá l ch s c a ñ a phương ñư c nhi u nơi bi t ñ n. Chính nh ng ñi m này khi n s n ph m làng ngh thư ng mang tính ñ c ñáo, riêng bi t. 1.3.2. Nguyên li u Ngu n nguyên li u trư c ñây s n có cho s n xu t làng ngh ñã tr nên khan hi m. Nguyên li u khan hi m nhưng s n xu t làng ngh d a trên công ngh cũ nên m c hao t n thư ng cao càng làm cho ngu n nguyên li u thi u th n hơn. 1.3.3. T ch c s n xu t c a làng ngh T ch c s n xu t c a các h làng ngh hi n này theo h gia ñình cá th , quy mô nh l trên không gian c a h gia ñình và d a vào các y u t s n xu t v n có. V i hình th c t ch c s n xu t này s h n ch kh năng phát tri n s n xu t kinh doanh c a các h làng ngh , m i h làng ngh không ñ s c c i ti n công ngh , không
7 m nh d n c i ti n s n ph m… cũng như xây d ng thương hi u và hình thành h th ng tiêu th s n ph m. 1.3.4. V n s n xu t V i ñi u ki n s n xu t h gia ñình là ch y u và nhi u khó khăn trong s n xu t kinh doanh nên kh năng tích lu c a các ngư i s n xu t trong làng ngh r t th p hay kh năng v v n cho s n xu t không cao khó có th t mình ñ m b o ngu n v n 1.3.5. Lao ñ ng có tay ngh Đa s làng ngh s n xu t s n ph m mang tính truy n th ng do v y mà lao ñ ng trong làng ngh ñư c ñào t o cũng theo l i truy n th ng. Các làng ngh hi n t i là ph n l n lao ñ ng là nh ng ngư i ñ ng tu i ñã theo ñu i ngh t lâu. Thanh niên và lao ñ ng tr ña ph n có tâm lý không mu n theo ñu i ngh . 1.3.6. M t b ng s n xu t Không gian s n xu t ch t h p khi n cho quá trình s n xu t g p nhi u khó khăn khi mu n m r ng quy mô s n xu t, t ch c s n xu t hay gi i quy t v n ñ môi trư ng. Đi u ki n s n xu t này d n t i s m t an toàn, ô nhi m và chi phí s n xu t tăng cao. Ngoài ra quy mô các làng ngh nhi u khi quá nh nên vi c b trí xây d ng khu s n xu t t p trung ñã không t n d ng ñư c tính kinh t c a quy mô khi n tính kh thi không có. 1.3.7. Marketing và h th ng tiêu th s n ph m Đi u quan tr ng là ph i gi i thi u cho ñ i tư ng khách hàng m c tiêu bi t ñư c s n ph m làng ngh ñ tho mãn nhu c u như d u n cho h khi t i tham quan du l ch nơi ñó cũng như truy n bá thông tin cho nh ng ngư i liên quan (khách hàng ti m năng cho s n ph m). Do ñó công tác marketing cho s n ph m r t quan tr ng. Vi c g n k t các khâu t qu ng bá gi i thi u s n ph m và k t h p s n ph m du l ch ñ khách hàng có th tham gia vào quá trình s n xu t làng ngh như m t s n ph m s khi n gia tăng giá tr s n ph m.
8 1.3.8. Chính sách c a ñ a phương Ch khi chính quy n nh n th c ñúng t m quan tr ng c a làng ngh thì các nhà qu n lý và ho ch ñ nh m i chú ý t i làng ngh trong quy ho ch và chính sách phát tri n t ng th c a ñ a phương. M t chính sách riêng dành cho làng ngh trong t ng th s b o ñ m cho s phát tri n c a làng ngh trong t ng th các ho t ñ ng kinh t góp ph n phân b b trí ngu n l c hi u qu hơn. 1.4. KINH NGHI M PHÁT TRI N LÀNG NGH (Vi n Khoa h c xã h i Vi t Nam và Vi n nghiên c u Đông B c Á (2004)) 1.4.1. Kinh nghi m phát tri n làng ngh truy n th ng m t s nư c trên th gi i - Kinh nghi m Trung Qu c. - Kinh nghi m Inñônêxia. - Kinh nghi m Thái Lan. - Kinh nghi m nĐ . Bài h c có th rút ra t nh ng kinh nghi m ñó là: + Phát tri n làng ngh , ngành ngh truy n th ng g n v i quá trình công nghi p hoá nông thôn. + Chú tr ng ñào t o và b i dư ng ngu n nhân l c nông thôn. + Đ cao vai trò c a Nhà nư c trong vi c giúp ñ , h tr v tài chính cho làng ngh truy n th ng. - Nhà nư c có chính sách thu và th trư ng phù h p ñ thúc ñ y làng ngh truy n th ng phát tri n. + Khuy n khích s k t h p gi a ñ i công nghi p v i ti u th công nghi p và trung tâm công nghi p v i làng ngh truy n th ng. 1.4.2. Kinh nghi m phát tri n làng ngh m t s ñ a phương trong nư c - Kinh nghi m c a t nh Ninh Bình. - Kinh nghi m c a t nh H i Dương. Bài h c có th rút ra t nh ng kinh nghi m ñó là:
9 + C n có nh n th c ñúng t m quan trong c a làng ngh trong quá trình phát tri n kinh t nói chung và kinh t nông thôn nói riêng; + Có cơ ch chính sách khuy n khích phát tri n làng ngh toàn di n trong ñó quan tr ng nh t là h tr tài chính cho làng ngh ; + Gi i quy t t t v n ñ ñ u ra cho s n ph m làng ngh ; + Thành l p các trung tâm tư v n kinh t k thu t cho làng ngh . Chương 2 TH C TR NG PHÁT TRI N LÀNG NGH THÀNH PH H I AN, T NH QU NG NAM 2.1. Đ C ĐI M T NHIÊN, KINH T - XÃ H I C A THÀNH PH H I AN 2.1.1. Đ c ñi m t nhiên 2.1.1.1.V trí ñ a lý 2.1.1.2. Đi u ki n t nhiên 2.1.1.3. Tài nguyên nư c 2.1.1.4. Đ a ch t, th như ng, r ng và h sinh thái 2.1.2. Tình hình kinh t - xã h i 2.1.2.1.Tình hình kinh t B ng 2.1. Tăng trư ng kinh t c a thành ph H i An và các ngành 2006 2007 2008 2009 2010 T c ñ tăng trư ng kinh t H i An (%) 11,3 13,8 6,3 6,4 15,0 T c ñ TTTM - DL (%) 17,7 19,0 8,8 7,1 20,0 T c ñ TTCN -XD ( %) 8,9 7,0 1,2 4,3 7,0 T c ñ NN -LN-TS ( %) 3,5 4,0 4,8 7,8 4,5 (Ngu n: Phòng Th ng kê thành ph H i An)
10 T c ñ tăng trư ng kinh t c a thành ph H i An khá cao nhưng không ñ ng ñ u. Ngành thương m i du l ch tăng trư ng g n 20% trong nh ng năm 2006 và 2007. Nhưng l i gi m m nh ch còn hơn 7% năm và ñã ph c h i vào năm 2010 v i t c ñ tăng trư ng t i 20%. Ngành công nghi p xây d ng có xu hư ng tăng trư ng gi ng như ngành thương m i và d ch v . Riêng ngành nông nghi p tuy có t c ñ tăng trư ng không cao nhưng khá n ñ nh k c trong b i c nh suy thoái kinh t . B ng 2.2. Cơ c u kinh t c a thành ph H i An và các ngành 2006 2007 2008 2009 2010 N n kinh t (t ñ ng, giá 94) 2.417 2.750 2.910 3.110 3.578 Trong ñó TM – DL (%) 59,1 61,9 63,6 63,8 66,5 CN –XD (%) 30,1 28,3 26,7 26,4 24,6 NN -LN-THU S N (%) 10,7 9,8 9,7 9,8 8,9 (Ngu n: Phòng Thương m i và Du l ch H i An) Cơ c u c a thành ph H i An ch y u d a vào thương m i du l ch, công nghi p xây d ng khi 2 ngành này có t tr ng hơn 90%. 2.1.2.2. Tình hình xã h i Thành ph H i An v i dân s là trên 91 ngàn ngư i (năm 2010), m ñ dân s là 1455 ngư i/ km2. Dân s trong ñ tu i lao ñ ng chi m 67% t c kho ng 60 ngàn ngư i và t l tham gia l c lư ng lao ñ ng là 83%. T l lao ñ ng qua ñào t o khá cao t i 41.2%, cao nh t trong t nh Qu ng Nam và là m t ưu th c a thành ph . Thu nh p bình quân ñ u ngư i c a thành ph H i An cao nh t Qu ng Nam. Năm 2009 là kho ng 34 tri u ñ ng/ngư i trong ñó ch y u thu t d ch v . T l h nghèo c a ñ a phương cũng th p nh t t nh Qu ng Nam khi ch còn dư i 8%.
11 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N LÀNG NGH THÀNH PH H I AN 2.2.1. Th c tr ng phát tri n v khía c nh kinh t Doanh thu c a các làng ngh tăng liên t c t hơn 4,8 t ñ ng năm 2006 ñã tăng lên 9,5 t năm 2010. Trong ñó, làng m c Kim B ng chi m t tr ng l n nh t và tăng t 61,9% năm 2006 ñã tăng lên 74,3% năm 2010. B ng 2.6. Doanh thu và năng su t lao ñ ng c a làng ngh ĐVT 2006 2007 2008 2009 2010 Doanh thu t làng Tr. ngh Đ ng 4849 5942 9593 8590 9561 Làng m c Kim B ng % 61.9 70.7 78.2 73.3 74.3 Làng rau Trà Qu % 20.3 17.9 12.0 15.3 14.7 Làng g m Thanh Hà % 17.8 11.4 9.8 11.4 11.0 Thu t ho t ñ ng du Tr. l ch Đ ng 2141 3301 5480.5 6155.2 6395.4 T tr ng thu t du l ch % 44.2 55.6 57.1 71.7 66.9 Doanh thu/lao ñ ng Tr/ng 8.9 11.4 17.5 15.0 15.9 Doanh thu/h làm ngh Tr/h 22.66 26.53 41.35 36.24 38.24 (Ngu n: Phòng Thương m i và Du l ch H i An T tr ng doanh thu c a làng ngh thì doanh thu t du l ch khá cao t 44,2% năm 2006 (2,1 t ñ ng) ñã tăng lên 66,9% (6,39 t ñ ng). S v n ñ u tư c a chính quy n thành ph và t nh ñã chi m t i hơn 90% v i hai làng Kim B ng và Thanh Hà và 80% v i làng rau Trà Qu . 2.2.2. Th c tr ng phát tri n làng ngh v xã h i S phát tri n làng ngh giúp g n 3.000 ngư i các làng ngh này có ñư c thu nh p. Hơn 60% s vi c làm gián ti p ñư c t o
12 ra là dành cho ph n (nh t là làng rau Trà Qu ) ñã giúp cho hàng ngàn ph n có vi c làm thu nh p góp ph n không nh vào xoá ñói gi m nghèo và b t bình ñ ng gi i. Làng ngh cũng ñóng góp ñáng k vào công cu c xoá ñói gi m nghèo. Hi n t i H i An là ñ a phương có t l nghèo th p nh t t nh ch còn kho ng 8% so v i 19% c a t nh Qu ng Nam. 2.2.3. Th c tr ng phát tri n làng ngh v khía c nh môi trư ng K t qu ñi u tra ph ng v n các h làm ngh cho th y h u như các cơ s s n xu t trong làng ngh không có h th ng x lý ch t th i. Ch có 8,6% cơ s có h th ng x lý, trong ñó làng g m Thanh Hà không cơ s nào có h th ng này, làng rau Trà Qu ch có g n 7% có h th ng x lý và cao nh t là làng m c Kim B ng v i t l 25%. U Ban Nhân Dân thành ph H i An ñã ch ñ o tăng cư ng x lý, ch n ch nh vi c s n xu t kinh doanh c a các h dân t i các làng ngh , không ñ tình tr ng các cơ s này t p trung v t li u c nh ñư ng, ñ c ñ o làm phát tán b i, ch t th i gây ô nhi m. Đ ng th i, UBND thành ph ñã ti n hành quy ho ch làng ngh truy n th ng theo hư ng phát tri n b n v ng. 2.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG T I S PHÁT TRI N LÀNG NGH H I AN 2.3.1. Đ c trưng c a s n ph m S n ph m m c Kim B ng là s n ph m t s tài hoa ñiêu ngh c a ngh nhân t o nên nh ng s n ph m mang ñ y tính m thu t và tri t h c. S n ph m c a làng rau Trà Qu n i ti ng vì hương v thơm ngon g n li n v i ñi u ki n thiên nhiên khí h u và ñ t ñai c a làng này. S n ph m g m Thanh Hà ñ u ñư c làm nh ng nguyên li u chính là ñ t sét và nh vào ñôi bàn tay ch tác khéo léo c a các ngh nhân, các s n ph m c a làng g m ñư c mang nhi u hình dáng màu s c và ñ b n riêng bi t.
13 2.3.2. Marketing và tiêu th s n ph m (Ngu n: Tính toán t s li u ñi u tra) Hình 2.3. Nh ng khó khăn nh t c a ngư i s n xu t làng ngh Khó khăn cho ngư i s n xu t làng ngh H i An theo ñánh giá c a các cơ s s n xu t làng ngh chính là khâu tiêu th s n ph m. Có t i hơn 55% cho r ng ñây là m t trong nh ng khó khăn nh t mà h g p ph i. (Ngu n: Tính toán t s li u ñi u tra) Hình 2.4. T l các kênh tiêu th s n ph m T l tiêu th qua kênh khách du l ch chi m g n 57% như hình 2.4, chi m t tr ng cao nh t. Vi c tiêu th qua tư thương chi m g n 38% và qua các kênh khác chi m 27,6%, cu i cùng là các doanh nghi p ch chi m 19%.
14 S li u ñi u tra cho th y có t i 68,9% s cơ s ñã xây d ng nhãn hi u cho s n ph m c a mình. Tuy nhiên, c n m t thương hi u chung cho làng ngh H i An. 2.3.3. V n s n xu t Khó khăn v v n s n xu t luôn thư ng tr c v i các cơ s s n xu t làng ngh , s li u ñi u tra cho th y có t i 53,4% s cơ s s n xu t cho r ng ñây là m t trong nh ng khó khăn nh t c a h . Đa s cơ s s n xu t làng ngh có v n t có nhưng không ñ , trong ñó có t i 15% cơ s không v n t có, nhưng cũng có 8% s cơ s có ñ v n, và các cơ s s n xu t làng ngh ch b o ñ m 53% s nhu c u v n. 2.3.4. Nguyên li u (Ngu n: Tính toán t s li u ñi u tra) Hình 2.6. Cơ c u ngu n cung ng nguyên li u S li u ñi u tra cho th y khó khăn v nguyên li u là khó khăn ñư c x p th 3 v i 29,3% s cơ s ñánh giá sau v n ñ tiêu th s n ph m và v n cho s n xu t. Hi n nay các cơ s này t mua nguyên li u là ch y u khi t l này chi m t i 57% và t s n xu t là 38% và qua trung gian ch chi m 5%.
15 2.3.5. M t b ng s n xu t H n ch l n nh t v c a các làng ngh H i An chính là m t b ng s n xu t ch t h p. Di n tích trung bình c a m i cơ s ch là 265 m2 và s bi n thiên là khá cao khi cơ s có di n tích cao nh t là 1.000 m2 và th p nh t ch có 10 m2. M c trung bình này cao là do chúng ta tính chung di n tích c ba làng ngh H i An trong ñó di n tích c a các cơ s tr ng rau l n hơn so v i hai làng còn l i. Làng g m Thanh Hà cũng có cơ s ngoài làng nhi u hơn nên di n tích c a các làng ngh cũng l n hơn. Di n tích trung bình c a m i cơ s làng m c Kim B ng ch 2 là 100 m th p nh t trong các làng ngh và m c bi n thiên không l n v i di n tích l n nh t là 225 m2 và nh nh t 10 m2. Trong khi di n tích trung bình c a m i cơ s làng g m Thanh Hà là 290 m2 và bi n thiên r t l n gi a 1.000 m2 và 10 m2. Và di n tích trung bình c a m i cơ s làng rau Trà Qu là 348 m2 v i di n tích l n nh t là 800 m2 và nh nh t 35 m2. Như v y di n tích trung bình c a làng rau cao g p 3,5 l n so v i di n tích c a làng m c Kim B ng. V i nh ng thông tin này ñã góp ph n mô t b c tranh v làng ngh H i An. (Ngu n: Tính toán t s li u ñi u tra) Hình 2.7. Nhu c u m r ng m t b ng s n xu t (%)
16 Có 63,8% cơ s s n xu t làng ngh có nhu c u m r ng s n xu t. Tuy nhiên m c ñ b c xúc c a các làng ngh cũng cũng khác nhau thiên v hai làng ngh có di n tích m t b ng trung bình th p hơn. Làng m c Kim B ng có t i 81,3% cơ s có nhu c u, làng g m Thanh Hà có t l th p hơn m t chút nhưng v n cao g n 70%. 2.3.6. Lao ñ ng c a làng ngh Đ tu i c a ch các cơ s s n xu t làng ngh khá cao, tu i trung bình là 49,3 trong ñó ngư i tr nh t là 24 tu i và già nh t là 84. Ph n l n ch cơ s có ñ tu i t 42 ñ n 60 tu i khi nhóm này chi m t i hơn 60%. Trình ñ h c v n c a các ch s n xu t theo s li u ñi u tra là khá cao, s năm h c trung bình là 9,1 và ngư i có trình ñ th p nh t là l p b n và cao nh t là 12. Ch có 35% ch cơ s s n xu t chưa t t nghi p ph thông cơ s hay 65% ñã t t nghi p cơ s , ñ c bi t có t i 33% ñã t t nghi p ph thông trung h c. Đây là s thu n l i l n c a H i An trong phát tri n làng ngh . Quy mô lao ñ ng c a các cơ s s n xu t làng ngh khá nh g n 50% cơ s s n xu t có s lao ñ ng t 2 t i 3 ngư i, 33% có t 4 t i 5 ngư i và trên 5 ngư i ch có 8,5% s cơ s . 2.3.7. Chính sách c a ñ a phương Tuy ñ a phương có s quan tâm ñ c bi t cho s phát tri n c a làng ngh nhưng ñ a phương v n thi u các ngu n l c ñ u tư cho t ng giai ño n phát tri n. Chưa ñ u tư m nh m cơ s h t ng thi t y u ñ làm bà ñ cho phát tri n làng ngh , chưa có chính sách ñào t o ngu n nhân l c ph c v làng ngh cho dân làng ngh , thi u cơ ch h tr ñ u tư công ngh m i, sáng ki n, c i ti n k thu t, các gi i pháp h u ích thích h p v i trình ñ , kh năng c a ngư i dân ñ a phương. Vi c t ch c và qu n lý ho t ñ ng tuyên truy n, qu ng bá chưa phát huy ñư c ngu n l c t ng h p c a t t c các thành ph n. Khai thác các chương trình h tr h p tác qu c t (trong ñó có các t
17 ch c phi chính ph ) ñ i v i phát tri n làng ngh như kinh nghi m, tài chính... còn h n ch . 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG 2.4.1. Nh ng ưu ñi m - S phát tri n c a làng ngh H i An ñã góp ph n gi i quy t vi c làm, tăng thu nh p cho ngư i lao ñ ng, góp ph n xoá ñói gi m nghèo. Hình thành ñ i ngũ nh ng ngư i th có tay ngh cao, tâm huy t v i ngh , t n d ng ñư c các ngu n l c trong xã h i cho phát tri n chung c a thành ph , t o ra m t kh i lư ng s n ph m có giá tr ñáp ng nhu c u c a ngư i tiêu dùng; góp ph n gi gìn b n s c văn hoá c a dân t c, qu ng bá hình nh thành ph H i An nói riêng và Vi t Nam nói chung. - Th trư ng tiêu th c a các s n ph m ti p t c ñư c m r ng. Nhi u cơ s ñã b t ñ u áp d ng công ngh thông tin ñ qu ng cáo s n ph m. Th trư ng xu t kh u ñư c phát tri n. Ch t lư ng, ch ng lo i và m u mã s n ph m ñư c c i ti n và ñư c quan tâm hơn, ñáp ng nhu c u, th hi u ngày càng cao c a ngư i tiêu dùng. 2.4.2. Nh ng t n t i - Đóng góp c a các làng ngh vào s tăng trư ng kinh t chung c a thành ph còn khiêm t n. - V n ñ tiêu th s n ph m v n là m t trong nh ng rào c n l n nh t v i s phát tri n c a làng ngh . - Nhi u cơ s s n xu t chưa chú tr ng ñ n nâng cao trình ñ công ngh và áp d ng nh ng ti n b khoa h c k thu t vào quá trình s n xu t, ch t lư ng s n ph m chưa cao, năng su t lao ñ ng còn th p. - Trình ñ tay ngh c a ngư i lao ñ ng còn th p. Thu nh p c a ngư i lao ñ ng trong m t s ngh chưa ñư c c i thi n. Lao ñ ng chưa ñư c ñào t o m t cách khoa h c. - Môi trư ng b ô nhi m nhi u cơ s s n xu t. - H u h t các cơ s ñ u thi u m t b ng s n xu t và ph i t n d ng ngay nơi ñ ti n hành các ho t ñ ng s n xu t kinh doanh.
18 2.4.3. Nguyên nhân - Ngu n nguyên li u cho ho t ñ ng c a làng ngh ngày càng tr nên c n ki t và thu h p. Các cơ s s n xu t kinh doanh chưa th t s quan tâm ñ n v n ñ ñ i m i công ngh s n xu t, qu ng cáo, ti p th , thi u thông tin v th trư ng. - S chênh l ch v m c thu nh p, giá tr công lao ñ ng t i làng ngh quá th p so v i các ngh khác nên không thu hút ñư c lao ñ ng. - Chưa ñào t o ñư c ñ i ngũ nh ng ngư i lao ñ ng có trình ñ tay ngh cao, chưa có chính sách h tr , nuôi dư ng và công nh n các ngh nhân trong làng ngh cũng như nh ng ngư i tâm huy t ngh . - Chưa t o ra ñư c nh ng ñòn b y kinh t ñ phát tri n các làng ngh và làm cho ngư i lao ñ ng g n bó v i làng ngh . - Công tác ñ u tư cơ s h t ng, h tr và gi i quy t nh ng khó khăn cho các làng ngh (ñ c bi t là khó khăn v v n) chưa ñư c quan tâm ñúng m c. Chương 3 CÁC GI I PHÁP Đ PHÁT TRI N LÀNG NGH THÀNH PH H I AN, T NH QU NG NAM 3.1. QUAN ĐI M, Đ NH HƯ NG, M C TIÊU PHÁT TRI N LÀNG NGH Đ N NĂM 2020 3.1.1. Quan ñi m phát tri n (1). Phát tri n các làng ngh trên cơ s ñánh giá ñúng vai trò làng ngh ñ i v i ñ nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i thành ph H i An. (2). Phát tri n các làng ngh H i An theo hư ng s n xu t s n ph m có giá tr gia tăng cao, kh năng c nh tranh m nh. (3). Phát tri n các làng ngh H i An trên cơ s s d ng lao ñ ng t i ñ a phương và chuy n m t b ph n lao ñ ng nông nghi p sang công nghi p. (4). Các làng ngh H i An nơi cung c p s n ph m du l ch